Katalog

Cumhuriyet 10 6 ARALIK 1982 Dünyanın ea zengin para koleksi} onlarıntlan bîri Anadolu'daki kazıda çıktı Bulunan eski paraların değeri sonradan anlaşıldı • Nümizmatik Bitimt'ni değiştiren, Anadolu'nun en zengin para holeksiyonu' nu olu$turan 5125 gül müş sikke, temizleniyor, ve inceleniyor. { • Hazine ilk bulunduğunda Silifke müzesine, bir sure sonra da İstanbul arkeoloji müzesine nakledilmiş. Hazineden çıharılabüecek her türlü tarih* sel ve bilimsel sonuç çıkarılmaya çalışıhyor. miş. Burda aylarca stlren bir çalışma sonunda temizlenmiş, şimdilerde tartılıyor, incejen'yor, çıkanlabilecek her türlü tarihsel ve bilimsel sonuç çıka rümaya çalışılıyor. Çahşmalan n başında, Franscs Arkeoloji Enstitüsü'nün şlmdiki müdürü ve kendisi de bir Yunan sikkelen uzmanı olan M. Geotges Le Rider var. «Makedonya Sikkelerl» adh önemli bir ıncelsmenin yazan olan Bay Le Rider de, koleksiyonun önemini doğruluyor. Bizdeki nümizmatik koleksiyonlannın zaten çok önemli olduğunu, dünya üzerinde eski paralar üzerinde ınceleme yapmak ısteyen birinın mutlaka Istanbul'a gelmesi gerektiğuu bellrtiyor. Kendısinin Istanbul'a atanmasının bu bulguyla denk düşmesini «kendi hesabma büyük bir şans» olarak niteliyor ve Türk UgiUlerine, gerek hazinenin temıslenmesi, incelenmesi için Istan*' bul'a nakline izin verdikleri, perek burda sağladıklan kolajlıklar için çok minnettar olduk lannı söylüycr. Bay Le Rider' den Osmanlı'larda eski para koleksiyonu yapmanın bir gelenek olduğunu, Yıldız sarayında daha Osman Hamdi Beyden bnce zengin koleksiyonlar bulunduğunu, Osmanlı padisahlannın birçoğunun Fransa'ya zaman zaman zengin koleksiyoular armağan ettiğıni ve Fraı<sa' daki koleksiycnlann önemli bö lUmünün bu armağanlardan cluştuğunu oğreniyorum. DEFINEYİ NASIL, NE ZAMAN IZLEYECEfiîZ? Sonradan konuştuğum müze nümizmatik bölümü müdürü bayan Nekriman Olcay sahıp olduklan 800.000 sıkkeyle kolek siyonlanmn önemini belirtiyor, bunlardan tüm dünyada oldu£u gibi ancak küçük bir bölümünü (3000 kadar) sergıleyebildiklerini söylüyor. Bayan Ol cay da yeni keşiften heyecanlı; *Bu gurel define yeni bilgiler getirecek, tüm nümizmatik bilimini değiştirecek» diyor. PeM, bu kadar laftan sonra bu hazineyi nasıl göreceğiz diye sormaz mısınız? Hele istanbul Arkeoloji bölümündeki sik. keler odasının yıllardır süreklı kapah olduğunu biliyorsanız? Bu koleksiyonun (en azından bır bölümünü) görmeniz yakuı da mümkün olacak. 20 Mayıs 1983"den başlayarak Avrupa Konseyinin himayesinde Istanfcul'da düzenlenecek olan Kültür ve Tarih günlerinde (ki ba «günler» birkaç ay sürecek) bu hazineden seçmeler de Topkapı Sarayı, Aya Irini ve Arkeoloj! müzelerinde sergilenecek. Birçok baska önemli sergin'in de yer alacağı bu önemli kültür etkinliğinı, meraklıların beklemesi gerekiyor. Atilla DORSAY ' Topraklanmızın altında yatan, hâlâ bulunmamış, halâ bilinmeyen onca servet var. Sıradan «define arayıcılan»nın dışında bu gerçeğin hangimiz far iındayız? 1980 Eylülünde gazetelere yansıyan küçük bir haberi, «Gülnar kaıüannda Helenistik Döneme Ait Paha BiçUmez Bir Para Koleksiyonu Bu. lundu» haberini kaçımız okudu, ılgilendi. bu hazinenin zenginliğini, gtizelliğini merak et> tiî Amacım, ulusal bir özelliğimi zi saptayıp ondan yakınmalc değil, amacım topraklarımızda bulunmuş bu tarih hazinesini ilgilenenlere duyurmafc... Bir raslantı sonucu, bu önemli bulguyu gerçskleştiren genç Fransız arkeoloğu Alain Davesne'le arkadaş oldum ve ondan bu bil gileri almak ve bu resinVen sağlamak olanağını elde ettitn. Bilimsel yayını henüz yapılmamış, yani dünya arkeolojı literatürüne henüz geçmemiş bu hazineden ılk kez Cumhııriyet okuyuculannın bilgiu olacak, resimlori ilk kez onlar görscek. Gülnar, îçel'e bağh, Ayduıcığın 30 km. kuzeyinde, Siiitke' nin 50 km. kuzeybatısmda bir küçük köy. Gülnar'ın da 9 km. kadar yakınında, MeydancıK tepesi denen bir yerde, HHit döneminden başlayan bir yerleşma olduğu saptanıyor. Biraz süınmlş dev boyutlu kabartmalı taşlar, Helenistik (geç Yunan) döneminden kalma cîuvar•lar, sonra Roma ve Selçuk dönemlerine alt yerlpşmelere aıt bulgular. vs. tstanbul'daki Pran 612 Arkeoloji Enstitüsünün o zamanki müdtirü B. Laroche, burda 1971'den başlayarak, Türk arkeoloğu Raci Temlzer* le birlikte kazılara girişiycr. Alaln Davesne, sözkonusu enstitüde görev âîınca bu kazılara Ttatıljyor. Bu arada, bir saray «Inıası olası bir bina üzerinde çauşıyorlar: Yaklaşık 20x16 m. ebadında bir yapı... Bir dip oda sında, bir kayaya dayalı 3 pişmiş topraktan küp buluyorlar, Kent merkerfnde yoğun bir trafik denetlmi sürdürülüyor. Sonuç lar trafik eklplerinin başansım gösterirken, diğer yandan da 1*« tanbul trafiğinin içler acısı durumunu sergiliyor. istanbul trafiğinin kasım ayı bilancosu: SEKGÎLENECEK Koleksryon Mayıs 1983te îstanbul'da düzenlenecek Kültür ve Tarih günlerinde Topkapı Sarayı, Aya trinl vc Arkeoloji Müzelerinde sergilenecek. Büyiik Iskender dönetni paralarmdan birine bir örnek: Nemee aslanının postunu tasıyan Herakles başı. üzerinde ise en büyük 10 nümizmatik keşif arasına giriyor. Hepsi de saf gümüşten yapılmış 5215 sikke, Milâttan Önce 250225 yıüarı arasına ait. 3 ana tipe ayrıljyor paralar: En büyük bolümü, Büyük tskender donemınde (yani M.Ö. 4. yuzyıl da) kullanılmaya başlayan paralar tipindes (yaklaşık 2500 sikke). Eu dc"nem paralan, Anadolu'da daha birkaç yüzyü geçerlıhğını korumuş (bizim Reşat aUını gibi, sözgelimi). Bur.lardi tskendeı'm profılı, Zeus Herakles motifleri var.. 2200 kadar sıkke, Mısır hanedant Ptolome'lere adanmış. Bu önemli bır bulgu: Mısırlılann o dönemde Anadolu'daki etkılerini, belki de politik varlıklarını ve egemenlıklerini kanıthyor bu. Çok nadir bir para lürü (Bızim Arkeoloji müzesı koleksiyonunda Alaln Davesne, ilk anın he r.ümizmatik yecanını şımdi anlatmaktaıı yalmzca 10 kadar örneği olan)... yoksun olduğunu, o anın kolay Uçuncii b5lümü ise (500 kadatammlanamıyacağmı söylüyoı. rı) dönemin Bergama kırallan Arkeologluğun olağanüstü güzel Attalid'lere Küikya kıraUanna bir meslek olduğunu bir kez veya daha güneydeki Salosit'le daha duyumsuyor, arkeologlan re adanmış paralar oluşturuyor. Paralarda Poseydon, Atena, bir kez daha kıskanıyorum... Hazine üstüne bılgilere gele Dimitrius, Apollo gibi tannlalim şimdi... Bu, bir yandan An* rm \Sya Lizunakos (Iskenderin dolu'da buıunmuş en önemli ünlü ^enerali), Attal I ve II gipara koleksiyonu, diğer yan bi kıralların resimlerî var. Hazine ilk bulunduğunda Sidan dünya üzerinde tek bir kazıda bulunmuş en büyük kolek llfke müzesine, bir süre sonra siyon, tümüyle korunmuş yine da alınan özcl ızınle İstanbul en buyük koleksiyon... Dünya arkeoloji mtizesine nakledıl30 cm. yüksekliğinde. Ve içinden ınanılmaz bır hazine çıkıyor: Tam 5215 gümüş sıkkeden oluşan bır para koleksiyonu... Anadolu'da şimdiye dek bulunmuş en önemli nümizmatik hazine ve Helenistik dönem üstüne dünyadakı buluntuların da en önemlilennden bıri. . Dağılan bır eski toprak testi ve içm den saçılan bir tarih ve arkeoloji hazinesi ...însan ne duyunı sar böyle bir durumda? O anki duygulanm, 8 ayn blçimde olustu, birbirini hız Ia izleyen... Önce testileri gördiim re «aman ne iyi, binanın ne olduğunu anlıyabıleceğız» diye düşündüm... Sonra paralan gördiim ve «Oiağanustu birşey bulduk» dedim. Sonra ise olay normal düzenine girdi, bilimsel ve bürokratik işlemler başladı.» 836 kazada 29 ölü, 396 yarah, 56 milyon para cezası İstanbul Haber Servisl tstanbul'da günde ortalama 3 milyon 400 bin kişi yer değiştinyor. Ve Türkiye'deki tüm araçlann yüzde 25'lik bir bölumü İstanbul yollannda gidip geliyor. Istanbul'da trafiğe kayıth 333 bin 679 motorlu araç bulunuyor. Türkive genelinde motorlu araç başına duşen nüfus oraru ortalama 28, oysa Istanbul'da her 15 kişiye bır araç düşüyor. Ortaya çıkan görüntü Wr tra fik anarşisi, kazalar. ölümler, yaralanmalar.. Son aylarda kent merkezinde yoğun bir trafik denetimi, sürdürülüyor. Ulaşılan sonuçlar, bir yandan trafik ekiplerinin başansım, bir yandan da îstanbul trafiğinin ioler acısı durumunu sergiliyor. Kent içi trafik şube ekiplerinin aralık ayınm ılk gününde ki radarlı kontroilerinde toplam 2 milyon 251 bin 500 lıra peşin para cezası kesilip, ehliyetsiz 17, alkollü 7 sürücünün yakalanması ve aşırı hızla giden, evraklan eksık 19 sürücünün trafikten men edilmesı bunu gösteriyor. Tüm kasım ayı boyunca top lam 56 milyon 98 bin lira peşin para cezası kesilip, ehlıyetsız 547, alkollü 389 sürücünün yakalanması, asın hızla giden, evraklan eksik 33 surücünün trafikten men edilmesi yme aynı durumun ifadesi. Aynı sürede iı sımrlan içinde 836 trafik kazasımn oluşma sı, bu kazalarda 29 kişinin ölmesi, 396 kişinin yaralanması ve 358 yaralamalı trafik kazasında 447 aracın hasar görmesı hepsınin ustüne tuz biber ekiyor. 130 kasım 1982 tarihlerinde İstanbul ıl smırları icinde 281 bin 996 araç ve şoförleri üzermde yapılan kontroide ortaya çıkan sonuç şövle: A Adliye'ye sevkedilenler: 389 kışı alkollü arac kuKanmaktan; 547 kışi ehlivetsiz araç kullanmak ve kullandırmaktan; 33 kişi kavıt ve tescil sız araç kullanmak ve kuUan" dırmaktan; 60 kişi kaza yerinl terk etmekten. # Peşin para cezası kesilenler: 4855 kişiye trafige uygun olmayan araç ile trafığe çıkmaktan 2 milyon 427 bin 500 lıra; 6196 kişiye fazla volcu ve yuk almaktan 3 mılvon 98 bin lıra; 5412 kişiye ana arterlere ve kaldmma park etmekten 2 miiyon 721 bin lira: 5429 kışıye park yasağı levhası bulunan yere park etmekten 2 milyon 714 bin 500 lira: 5625 kişiye görevli memurun ihtarına uymamaktan 2 milvon 812 bin 500 lıra; 6216 kişiye trafik ışık ve cıhazlarma uymamaktan 3 milyon 108 ,bın lıra; 5376 kişiye ters yola girmekten 2 mılyon 688 bin lira; 6400 kişiye gidilen yonde yolun sağuu ızlememekten 3 milyon 200 bin lıra; 1897 kişiye çalışma sürelerıne uymamaktan 948 bin 500 lira; 6583 kişiye trafıği teh hkeye duşurecek şekılde araç kullanmaktan 3 milvon 291 bin 500 lira; 5911 kişiye sapma yasağjna uymamaktan 2 milyon 955 bin 500 lira; 5618 kişiye kav şak ve dönemeçlerde sapma yasağma uymamaktan 2 milyon 809 bin lira, 5899 kişiye öne geçme yasağına uvmamak tan 2 milyon 949 bin 500 lira; 5276 kişiye taşıt sollama kuralanna uymamaktan 2 milyon 628 bin lira; 6366 Kişiye lambalann fazla yakılmasından 3 milyon 183 bin lira; Bilimsel arastırmaya Nijerya'dan daha az para ayırıyoruz İstanbul Haber Servisi Türkiye'de bilimsel araştırtnalara ulusal gelirin, ancak binde 2,8'i ayrüıyor. Bilimsel araştırmalara ayrılan f onla Gana, Kenya, Nijerya, Pakistan ve Yunanistan gibi ülkelerin gerisinde kahyoruz. Türkijre Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu'nun yaptığı bir çalışmaya göre, Türkiye'de araştırma ve geliştirme çalışmalarına ulusal gelirinin ancak binde 2,8'inl ayınyor. Bilimsel çalışmalara ayırdığı bu fonla Türkiye; Gana, Kenya, Hin distan, Nijerya, Peru, ArJantln, Iran, Pakistan, Meksika ve Yunanistan gibi ülkelerin gerisinde kalıyor. Türkiye'de yapılan araştırma ve geliştirme çalışma larına katılan personel en fazla tıp alanmda yoğunlaşjyor. Araştırmacüarın ytizde 33'ü bu alanda çalışıyof. Mühendislik hlzmetlerl ise yüzde 30'la ikinci sırayı alıyor. Araştırma ve Geliştirme çalışmalarına yapılan harcamalar açısmdan ise mühendislik hizmetleri baş ta geliyor. Toplam harcamaların yüzde 63'ü bu alan da yapılırken, tarım sektörü yüzde 13'lük bir oranla ikinci sırayı alıyor. Araştırmacılarm en yoğun olduğu tıp alanında ise, araştırma ve geliştirme çalışmalarına yapılan harcamaların toplam içindeki payı ancak yüz de8. Araşttrma çahşmalan Türkiye'de büytik ölçöâe ö " niversitelerde yürütülüyor. Gellşmiş ülkelerde ise araştırmalar daha çok endüstri kuruluşlarınca gerçekleştiriliyor. Tahsin in hayalinde bankerlik yatıyor Q «İnsan memur olmayınca zengin olmak mecburiyetindedir» Haydl Tahsin dön köşeyl! Haydi Tahsin dön köşeyi! Haydi Tahsin iki adım kaldı! Bir adım kaldı! Haydi, haydi dön köşeyi! Kim bu Tahsin? Alibeyköy'de blr kahve var. Tam meydanda. Dost Kahvesi. Bütün kahveler gibi içi tıklım tıklım dolu. Tah sin küçük çaycı çırağı. Kahveler bizim kültürümüzde bl rer «hayat okulu» olduğundan Tahsin iyi bir yurttaş, başarüı bir insan olmak için gerekli tüm dersleri almış. Tahsin bakrms, okumuş yazmışlar, yülarca sıralarda dirsek çürütenler kahvenin bir köşesinde pinekliyor. Tahsin bakmış, yaşlı adamlar çay parasını ödemeden kahveden sıvışmanm yolu nu arıyor, başları eğik bir çırpıda kahveden çıkıyorlar. Tahsin bakmış, «ben emekliyim otuz yıl çalıştun.» diyenler yeni bir iş bulmak için amansızca mücadele ediyorlar. Bakmış, bakmış ka rannı vermiş. «Ben Banker olup, köşeyi döneceğim,» diyor. Tahsin'in gelecek için yap tığı planlar gözkamaştıncı. Arada sırada çay ısmarlıyan lar, çay ocağının sahibl soh betimizi bölse de, ne yapıp edip bu planlan en ince ayrmtılarına dek öğrenmeye çalışıyorum. Bakalım Tahsin, lyl bir yurttaş, itibarh bir vatandaş nasıl olacak? «Ben babama benzemeyecegim,» diyor Onun gibi memur nıaaşıyla geçinen biri asla olmayacağım. Ben banker oiacağım, köşeyi döneceğim!» Sesinde yolunu seçmişlerin kararhlığı var. «çünkü», diye sürdürüyor konuşmasını: Sebebi çok ba sit.lnsan yalnız maaşa bel bağlarsa yaya kahr. Ortada kahr. Dahası aç kahr. önce kafamdan, nJBmur , ntmaan yon, araba, ev, elektrlkll süpürge, döner Japon lambası, yat! Şimdi sizin evde bunlardan hangisi var? Babam memur. Kapasitesi belli. Bir televizyon var. Siyah beyaz. Babamı ben yaşatacağım abla! Şöy le şoförlü bir araba çekeceğim altına. Canı Boğaz'ı mı istedi, gitsin, ciğerlerine çek sin denizi! Canı Avrupaya mı gitmek istiyor, işte yol bi leti. Atlasm gitsin! uçsun uçakla! Ya batarsan, görmüyor musun bankerlerin çoğu batıyor. Ben de batmamak için tedbirimi alırıtn. O kadar ce fa çekmişiz, batırır mıyız. Bir tedbirini buluruz herhal de. Sen banker olacağım babana söyledin mi? Söyledim tabii. O da, iyi yaparsın oğlum dedi. Peki arkadaşların biliyor mu? Ne diyorlar? Benim adım şimdiden Banker Tahsin! Ufaktan işe başlamışun bile. Çoğunun borcu var bana. Her gttn de artıyor. Ödemiyorlar borçlarını Ben de yüzde beş alıyorum. Yani yüz lira bu ay veriyorum, gelecek ay yüz beş lira alıyorum. Ufak iş, şinıdilik. YUzde beş. Yani, şimdiden faiz alıyorsun ha? Tabii, banker olacağız dedik ya. Şimdi çay dağıttığıma ne bakıyorsun, sen onyıl sonra gör beni. Olur, belki on yıl sonra tekrar görüşürüz. Elbette. Benim bankerlik büromda! Vedalaşıyoruz. O çay ocağma doğru gidiyor. Ben kah veden çıkıyorum. Tam yola koyulmuşken geri dönüp kahvenin kirli camlarından içen bakıyorum. Tahsin elinde tepsi yeni demli çayla n dağıtıyor. Birden kulaklaıımda bir çınlama, büyük bir uğultu... Binlerce insan bağırıyor: «Haydi Tahsin dön köşeyi!» «Haydi Tahsin dön köşeyi!» 9 ÖSY Sınavına başvuru bugün sona eriyor ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavı'na giris için başvurular sona eriyor. Oğrencı seçme ve yerleştirme bırınci basamak sınavian 11 nısan 1983 tarihınde 45 üde ve Lefkoşe'de yapılacak. tldnci basamak sınavian ise, 27 naziran 1983 tarıhinde Adana, Ankara, Dıyarbatar, Elazıg, Erzurum, Istantnıl, tzmır. Trabzon, Bursa, Eskışehır, Konva, Samsun ve Letkoşe'de yapılacak. Lıse ve dengi yüksek okul müdurluklennde satışa sunulan 1983 yılı smav kiavuzlarını dolduran öğrenciler smav harcı olarak 3 bin lira vatırarak başvurulannı yapacaklar, 140 lisede öğrencilere 2 ve 3. dil öğretiliyor ANKARA (ÜBA) öğrencllerın birden çok yabancı dıl öğ renmelerını cağlamak ıçın yapı lan çalışmalarm yoğunlaştırıldı ğı bıldırıldı. Mılh Eğıtım Bakanlığı yetkl lilerınden edinılen bilgıye göre, ülke düzeymde yabancı dil öğremmının bir pîan dahilirtde yaygmlaştırılması ve bir öğ rer.cınin birden fazla yabancı dilı bılmesı amacıyla yapılan çahşmalar sonucunda bugüne kadar 140 lisede okuyan öğrea cılere esas olarak seçılen yabüncı dıllerı yamnda yardımcı dıl olarak da ıkmci ve üçüncü dıllerin okutulmasına başlandı. Bır kısım derslerin öğretimi rr yabancı dille yapan resmi okullar ozel yönetmeliği yenıden düzenlenerek daha önce yUrürlüğe konulmuş, bununla öğrencilerin okumakta oldukla rı yabancı dilleri daha iyi öğ renmeleri amaçlanmıştı. <^ Çubnklu'daki Hidiv Kasrı'nm onanmına başlandı. 20. yüzyılm ilk yıllarına ait, döneminin stllinl yansıtan sörkemli yapınm ilk aşamada Boğaz'a hakim kulesi ile çatısmm onanlacağı bildirlldi. Türkiye Tnring ve Otomobil Kurumu'nca sürdürtilen onarım çalışmalarımn, bu ilk aşamasında 12 milyon lira harcanacak. Kurum Genel Müdiirü Çelik Gülersoy, Hidiv Kasrı'nın tümüyle onarılmasından sonra binanın özel likle uluslararası düzeyde konferans ve seminerler için kullanılmaya çok elverişli olacağım söyledi. Gülersoy, onarım çahşmaları hakkında şöyle dedi: «Zamanla barab olan kuleden düşen taşlar, bina ortasındaki kubbenln renkli vitray camlarım kır.naktaydı. 8 renk tonu gösteren bu camları, bir daha bulmak imkânsızdır. Sayın 1. Ordu Komutnımızın desteğiyle ve Belediye ile karşılıkk anlaşma yaparak, şimdüik sadece şebre bir bagış mahiyetinde onarıma başlayabildik. Dar bütçemizle bu yıl ancak knleyi ve çatsyı onanyoıuz. Knrumun lmkânlan düzeltilince, onarıma devam edeceğîz..» (Potograf: Erdoean KÖSEOĞI.U) Hidiv Kasrı onarılıyor sildinı.» Silmiş de. Dışarda arkadaşları birer Maradona olmak hayaliyle top peşinde koşarken o gerçekçi bir yol seçip, çaycı çıraklığında epey pişmiş. «İnsan memur olmayınca zengin olmak mecburiyetindedir,» diyor. «Babam bana miras bırakmayacağına gö re zengin olmak için küçük yaştan başlayıp bir sermaye biriktirmem gerekiyor.» Çaycı çıraklığıyla mı? Küçümsemeyln gerçl bnraya öyle parası bol olan düşmez, bahşiş iyi değil amahaftahk alıyorum. Masrafım ise hiç yok. Abur çubura para harcamam ben. Hersevi» bir sırası var. Sim di sıra, sermaye yapmanın sırası. Bunun için icabında aç yatacaksın. Sabah erken k*lkacaksın. Ayakların ağrısa da yorgunum demeyeceksin. Peki sonra ne olacak? Bütün bunlann sonunda bir sermayem olacak. Ben de bu sermayeyle bankerliğe başlıyacağım. Yani birinin parasını alıp öbüriine verecegim, arada yüzdeml alacağım. Yani zengin olacağım. Memur olmadığım için zen?in olmaya zaten mecburum. Zengin olunca ne yapacaksın? Ohoo... o zaman gel key fim gel. Herşeyl alacağım. Vldeo, teyp, renkli televiz