Katalog

14 ARALIK 1982 KÜLTÜR YAŞAM Behcet NecatigiTi üc yıl önce yitirm istik Cumhuriyet 5 Mimarlar Odası, "Sorunlarımız,, konulu bir yarışma düzenledi Kültür Servisi TMMOB Mi marlar Odası, sanatçıyı gorevmde yüreklendirmek, «güzel sanatlan teşvik etmek» atr.acıyla «Sorunlarımız» konulu bir görsel anlatım yanşması düzenledi. \ra Güler, Cengiz Bektaş, CS hat Burak, Füreya Koral. Men gü Ertel, Nurdoğan Ûzkaya ve Tan Orai'dan oluşan Seçiciler Kurulu'nun seçeceği beş yapı tın her birine 75 bin lira ödül verileeek. Yarışmanın raportörleri ise Abdullah Tunce! ve Behiç Ak. Amatör ve profesyonel iipr kese açık olan yarışmada, ya pıtlar iki ve üç boyutlu anla tım yöntemlen ile oluşturulaoak. Bu amaçla totoğraf, cıesen, resim. gratik, karikatür, kolaj, seramık, heykel ve ben zeri anlatım yöntemleri özgürce kullanılabilecek. Şartnameler TMMOB Mimar lar Odası'nm aşağıdaki adres lerinden 1000 lira karşılığı sağ ianabilir. «TMMOB Mimarlar Odası Au feara Şubesi, Konur Sokak 4, Yenlşehir . Ankara..» «TMMOB Mimarlar Odası ts tanbul Şubesi. Miralay Şeflk Bey Sokak 1/2, Gümüşsuyu tstanbul..» «TMMOB Mimarlar Odası U mir Şubesi, Kıbns Şehitleri Caddesi, 1440 Sokak No. 3/2, Daire 1. Alsancak • İzmir. Yarışmaya katılma süresi 25 mart 1983 perşembe günü saaf t7.00'de sona eriyor. 20. kurulus yılında AST yönetmeni Rutkay Aziz toplulugun sanat serüvenini ÖDÜNSÜZ TİYATRO Rutkay Aziz. Jülide Gülizar'ın sorulannı yanıtlarken, «Amacımız her şeyden önce ödünsüz tiyatro yapmak, seyirciyi düşünmeye yönelten oyunlar seçmek» diyor. Yirmi yıl aralıksız süren toa şannın s u n burada yatıyor.. Siirli radyo oyunlan yazardı Salahaddin KÜCÜK ehçet Necatieil'le ilk tanışmamız 1964 yılında oldu. Daha öncelen yalruzca şıirlerivle dost tuk. 1964 yılında TET kuruldu. Istanbul Eadyosu genış bir kadro ile o gunün özgürlük havasj ıçinde programcılık an layışında yeni atıhmlar yaptı. «Arkası Yann» adh bir program yayına kondu. Dünya yazınından, çogunun isimieri okul yıllarında öğretilen ama okutma olanağı bulunmayan romanlar pazar günleri riışın da bir ya da ıki hafta içlnde yırmı dakikalık bölümlerle oyunlaştırüarak halka tanıtılmak ıstenıyordu. Igte bu nedenle Knut Hamsun'un «Diiıı ya Niroetleri» adlı romanını Behçet Necatigil'den 12 bolum olarak oyunlaştırmasını ıstedik. Ricamızdan bir av kadai' sonra Behçet Necatieil nazırladığı 12 bölümlük ovunla ve o hiçbir şeyi önemsemeyen, utangaç, çekıngen haliyle oda ma girdi. Işte ilk tanışmamız böyie oldu. Getirdigi oyunu o kudukça şaşkınhk içinde kalıyordum. Knut Hamsun'un roma nındaki şiiri hiç vitirmeden Türkçemize aktarmıs, inanılmaz bir basarıyla da oyunlaştırmıştı O güne değın roman ya da öykülerden vapılan oyuniaşhrmalarda genellikle bir anlatıcıya, bir iç spikere baş vurulurdu. Bomancınm anlatunlanm yer yer anlatıcı özet lerdi. Behçet Necatieil ilk kez bilmediğimiz yeni bir teknik getirmişti. Dinleyicivi oyunun akışmdan koparan anlatıcıyı atmış, roman yazarını da oyunun icine katmış ve konuşan B bir klsl yapmıstı. «Dünya Nlnıetlerl» romanı yazann uzun anlatımlarıyla başlar. O uzun anlatımları şiirü bir diyalogla oyunlaştırmışU Behcet NecatiO günden sonra Behçet Ne catigil'le aramızda vakın, sı cak bir dostluk olustu. Radvo oyunlarına büyük ilgi duvuyordu. Almancadan doğru dan radyo için yazıums oyun çevirileri yapıyordu. Seyirlık tiyatro için de bir ovun vazmayı hep istediğini. birçok de neme yaptığını, ama bir türlü istediğini başaramadığını ve bu işin kendisine göre olmadıKil. Ustaca roman uyarlamalarımn yanında, geliştirdiğî şiir anlayışîyla birbirinden güzel radyo oyunlarına imza attı "Altın Palet, resim yanşması sonuclandı Kültür Servisi Ev Dekorasyon Dergisi'nce düzenîenen Dördüncü Altın Palet Besim Yanşması sonuclandı. Şükriye Dikmen. Gültekin Elibal, Doç. Dinçer Erimez, Prof. önder Küçükerman, lhsan Şurdum, Kâmil stfkun, Se zer Tansuğ ve Prof. tsmail Tn nalı'dan oluşan Secfci Kurul Prof. Sabri Berkel baskanlığın da toplanarak, yansmaya katı lan vüze yakın yapıtı değerlen dirdi. Değerlendirme sonucunda. «Altın Palet» ödüllerini Ha le Arpieıoelu, Rafet Dişmer Ekiz, Celalettin Tandoğdu kazandılar «Başan» ödüUeri Mer yem Altnnlu Ancan. Levent Arçirav. Mustafa Betln. tsmet Doğan, Rahmi Nevis. Erfcan özdilek. Doğan Paksov ve Osman Yazıcı'ya; «Teşvik» ödülüyse Gülden Güngör'e verildi. ğını söylerdi konuşınalannda. Radyo Tiyatrosunu seviyordu. Ustaca roman uyariamaları yanında geliştirdiği şiir anlayışı içinde birbirinden güzel radyo oyunlan yazmava oaşla dı. Çoğu şiirli ve simgesel anlatımlı öncü oyunlardı. O zamanlar İstanbul Radyosunda Radyo Tiyatrosu icin bir yayın planı yapmıştık. Dinleyicı lerin edebiyat düzevleri, üegışık beğenileri gözönüne alınarak her ayın ük perşembesinde bir klasik oyun. ikinci ve üçüncü perşembelerinde alışıl mış düz oyunlar, son perşem besinde de bir öncü oyun ya yuıhyorduk. Behcet NecatigiT ın oyunlarımn hepsi gerçek ten öncü oyunlardı. Genelakle halkın kalıplaşmış begenı ve anlayışı dışmdaydılar. Çogu kez Behçet NecatljcU'tn oyuiiu nun yayırundan sonraki gün, «Biz dün geceki oyundan bir şey anlamadık» gibilerden ya Kinma telefonları gelırdi. Son ralan bu yakınmalar azaldı, hemen hemen gelmez oldu. Sanınm dmleyioi Behcet Necatigil'in o güçlü, şiirli, simge sel anlatunındsn tat almaya başlamıştı. Halk çogu kez ay dmlarımızdan daha aniayışlı oluyor. Behçet Necatigil'in «Ge ce Aşevi> adlı oyunu yayınlanlanmıştı. Ertesi gün Nihal Ya laza Taluy telefonla beni aradı: «Efendim, Behcet NecatiKİl'in dün geceki oyununu din iedim. Kendimi anlamaya çok zorladım, ama ne yalan soyle yeyim gene de bir şey anlanıa dım. Özür dilerim, siz bana anlatabilir misiniz?» Oysa «Ge ce Asevi» Behçet Necatlgll'in en anlaşılabüir simsesel oyun lanndandı. Dilünin döndüğü kadanyla simgeleri Nihal Hanı nun anlayabileceği gibi düz mantığa göre çözümleyerek anlatmaya çalıştun. BUyük bir sevinç duydu: «Gerçekten bu açıdan dhüemeyi biiemenıi şlm... özür dilerim... Cok çok tesekkür ederim.» dedi. Behçet Necatigil, güçlü bu radyo oyunu yazanmızdı. Rad yo Oyunlannm bazılan Alman radyolarmda da yaymlandı. Ya zınımıza ölmez yapıtlar vererek ne yazık ki üç vıl önce 13 Aralık 1979 yılında ararmzdan ayrüdı. Sevgi ve saygıyla anjyorum dostum Behcet Necatigil'i. toplulugun yıldızlasması Jülİde GÜLÎZAR nkara Sanat Tiyatrosu' nun 20. kurulus yıiı tö renle kutlandı. 11 aralık gecesi tiyatroda dü zenlenen törende söz alan yönetmen Rutkay Aziz. AST'ın yirmi yıldan bu yana sürdürdıiğü çaüşmalara basarıyla devam edeceğini söyledi. Törende ayrıca, bugüne kadar AST'da sergilenen oyunlann müziklerinden olusma bir kon ser Timur Selçuk tarafindan sesiendirildi. AST'a emeği geçip bugün hayatta olmayan, Asaf Ciğütepe, Orhan Kemal, Güner Sümer, Sermet Çagan, İsmet Küntay gibi sanatçılan n ad plaketleri de tiyatro lo calarma takıldı. 1963 yılında kurulan ve bugüne kadar 73 A oyun sahneleyen ASTın sanat yönetmeni Rutkay Aziz'le tören öncesinde konusuyoruz. Birkaç gün sonra ylrnılncî yıla girişinizi kutlayacaksınız. Bir tiyatro için kısa sayj lamıyacak bir sürevi ecride bı raktımz. Istanbal Arena Tiyat rosu'ndan başiayıp 1982"ye ulasan blr AST çizgisi. bir AST olgusu var. Nasıl oldu bu, na sıl olabildi? Arena Tiyatrosu'ndan bugüne ulaşan çizgiyj sürdürmek bir ruh meselesi değil. AST'm yerlesmis ilkelerine sahip çıkan kişilerin olayı sürdürmesi. Bir de, AST' m gerçek dostlan olan seyircisi. AST'tan gelip geçenler, Tiyatroyla seyircisinin biribiri ne sahip çıkma ahşverişini ko rudular. Yirmlncl yıla erisebibnek, hem de zorlu bir savasım ve hayvanlar 8K. &ÖRE MÜSLÜMANLıK D;M;NDE S KİMKİME Behic AK Nihat Demir'in vitray çalışması Belçika'da ödül aldı Kültür Servisi Belçika'da yapılan «Mouscron Uluslarara sı Plastik Sanatlar ŞenliğUnde Türk sanatçısı Nihat Demir, vıt ray dahnda ödül aldı. 195S'de Elazığ'da doğan De mir, 1981 yılında Tatbiki Gü zel Sanatlar Yüksek Okuiunu birincilikle bitirdi. Brüksel'de dünyanm ünlü vitraycılarından Pierre Majerus'le bir yıl vitray restorasyonu üzerine çalıştı.. Mouscron Şenliği'ne üç vitray resmiyle katıldı. Şenlik siıresince de yapıtları sergilenıyor. rerek erişebilaıek kolay değil. AST bunu başarabildi.. Bence AST'm yaşamaaı tek başına AST'm sorumluluğu değil, bir o kadar da oeyır cinin şorumluluğu. Rutkay Aziz on yılı aşkın süredir, AST'm Sanat Yonetmenlıgini yapıyor. «Sizin döneminızde... diye başlayacağım sırada sözumü kesiyor. «AST'm kuruluşundan bu yana tüm artı ve eksilerine sahip çıkıyorum.» Tüm artı ve eksilerine sa hip çıktığınız AST'm ilkeierirti soracaktun. Başlarken AST' ın yerleşmiş ilkeleri dedinlz. Ödünsıiz tıyauro yapmdk, her şeyden önce. Seyirciyi du şünmeye yönelten ovunlar seç meye büyük özen gösterdık. Takım çalışmasmı titızîıkle uyguladık. Sanınm «Yıldız Sistemini» reddeden bir tivatro anlayışı var bu kurulusun? Bıreylerin yıldıziaştıgı bir tiyatro değil, grubun yıldızlaş masma dayalı bir tivatro yap mak. îlkelerimizin cok önem lüerinden biri de bu. Ayrıca AST hiçbir zaman içine sıkışan bir tiyatro oimamalıdır. îlkeleriyle bağdaşan sanatçılarla birlikteliğini sürdürmek zorundadır ve bu anlamda kapılannı kilıtleyemez. Ayni düşünce ve ilkeleri payîaşan sanatçılan çatımız altın da görmek isteğimizi yinelıyorum. Geçmişta bunun çok sayıda örneğini verdik. Bu ılkeyi de AST'm yaşamımn gereği sayıyoruz. Bir başka özelliği daha var AST'm. Temelinde genç ve ye tenekli tiyatrocular. tiyatroseverler var. Bir Tunca l'önder'i, bir Ege Emart'ı, Ergun Köknar'ı, Tolga Aşkmer'ı anımsıyorum Arena gunlerinden. Ve de Asaf Çiyütepe'yi. Tiyatroya yeni bir anlayış geÖrmekle işe başiayan bir topluluk. Zamanla büyüyor, deği şiyor bu kadro Yeni sanatçılar geliyor, AST'ı bir adım ileri götürmeye çabalıvorlar. Son ra AST her alanda yeni sanat çılar çıkarıyor. Ne dersinîz Rutkay Aziz, doğru mu bu gözlem? Doğruy sa şu anda aklınıza geliveren isimieri sayar mısınız? Evet, AST her alanda bir çok sanatçı kazanmıs durumda. Örneğüı tiyatro müziği alanında bir Timur Selçuk, çev re tasarım alanında bir Vccdi Sayar, oyuncuiukta bir Meral Niron, «Küçük Adam»da oynayan bir Altan Erkekli. Son ra Ömer Polat, Bilgesu Erenus, tek tiyatro oyununu butada seyirciye sunan bir Uğur Mum cu. Ismet Küntay örneğin, üç oyununu burada sergiledi. Bir Güner Sümer... Blr Rutkay Aziz sonra. Sanat Yönetmenliğiniz burada başladı ve sürüyor, Bu yılkiler dışında 403 kisi gelip geçmiş AST'm kadro sundan. Hepsi parasal sorunlann üstesinden gelmeye didinen, sanatsal çabayı önde gö türen bir çabaya girmişler. «Glşeye paravı sormaya basla dığımzda, sanaimıza sotruları azaltmaya başlarsınız.» diyor Sanat Yönetmeni. AST, tiyatro yapmanın yanı sıra tiyatroya üiskin başka çahşmaları da sürdürüyor. 197273 döneminde başlattık «Walt Disney Ansiklopedisi» yaymlandı Kültür Servisi Gecen hatta yayın dünyasma «Walt Dlsney Ansiklopedisi» (Bilgi DünS'asma Yolculuk) adlı bir ansiklopedi katıldı. Adam Yayıncılık tarafindan yayımlanan ansiklopedi bugüne kadar dünya ran on vedi ülkesinde on üç müyon takım satıldı. DEFOL YflLNIZ KfJLM/IK İSVYDRUM YAPIMEVİ GALERİLER 45 46 71 lan bir tiyatro kursu var. ^ yunculuğu hedef alan, AST'ın dzgücünü ve tiyatro sanatma verilebilecek gücü olusturmak üzere çalışmalar yapılıyor kurs ta. Ankara'da sürdürülen Ve tl yatronun yerleşik döneminin sonuna kadar yapılan bu çalış nıalardan sonra Çocuk Tiyatıosu'nda staj dönemi denllebiJscek bir gelişme başlıyor. Daha sonra AST'm geleneklerine, ilkelerine, iş disiplinine uyum ları ve yeteneklerine göre kad roya almıyor kursiyerler özun ca bir zamandır sürdürülen ve kadrosuzluk nedeniyle kesintiye uğrayan Çocuk Tiyatrosu için şimdilerde ayn bir kadro oluşturuluyor. Aynca üç yıl önce başlatılan. ama şu sırada kesitaiş bir uygulama da yeniden başlatılacak. Genç lik Tivatrosu. Şu sırada tiyatronnzdakl oyanlar? Ozakman'm «Reslmll Oa manlı Tarihi» ve «Kücük Adam N'olrtu Sana»sı stirliyor. Tatıl günlerinde «Resimli Osmanlı Tarihi» ve «Rumuz Gon cagiil»le günübirlik Anadolu turnesi yapıyoruz. Gördügünüz gibi «Yaz Misaflrleri»nin provasındavız. Daha sonra Can Yücel'in Türkçesiyle Shakespeare'm «Bahar Noktası» gelecek. Çocuk oyunu «Rfiyadaki Oyuncakiam sürdürüyoruz. İkinci turda TOBAV'ın I. Çocuk Oyunlan Yanşması'n da derece alan ovunlardan birini sergileyeceğiz. Kimlcr oynuyor Ya* MIsaflrleri'nde? Bu kez kadroda Devlet Tiyatrosu'ndan zorla emekli edilmişlerle, erken emekli edil mişler de var. Kerim Afşar, Ertan Savasçı, Alp Öyken, Fet di Merter, Berrin ötemel, Münıtaz Sevinç örnegin. Sonra Serap Kıran. Cezmi Baskın.. Evet, zamanzaman asamadıklan ağır ekonomik kosullar olmuş. Bu kosullar sonucu oyunlarına geregince titiz lenememişler. Belli bir dinamigi aşamamışlar. Bugüne dek ödeneksiz tiyatroyu sürsürmüşler. Bu yıl ilk kez öde nek alacaklar. Ama ylne de astınız sonunda. Çok güç de o<sa astınız bunlan? Nasıl oldn? Tiyatronun kavgasına ına nıyor ve çok seviyoruz. Yoksa bu kahır çekilmezdi. üstamız Muhsin Ertuğrul'un bir sözü var. «Tiyatro sevsisi mezara kadar götürülen bir sevgldir» der. Ayaklan yere basmaK ko şuluyla tabii. Belli cevrelere sırtmı da yamış ya da belli bir fcitle kül türüne hizmet eden tiyatrobv nn oldukça yaygın oiduğu blr dönemde işiniz çok zor. Evet ama bu arada gerçek, ileri ve namuslu tiyatro yapmaya çalışan, tivatro kavgası yaratma çabasında ınsan lar az da olsa var. Eu sevinilecek olav yadsınamaz. Bütiin bu ağlr kojnliarda ve sürekll tedirgiıüii içinde tiyatro yapmak nasıl bir »ey? Biraz yaşammızdan vertyorsunuz ve daha bir kısalıyor ömrüntiz. Hepinlze uzun ömürler Rutkav Aziz, sahnedeki ve sab ne arkasmdaki tüm ca'ışanlara uzun ömürler. Ve daha ni> cenice yıilara AST. BÜLENT ÖZGÖREN fatograflaruu sergiliyor, 818 ARALIK 1982 Institüt Detudes Française (Fransız Kültür Merkezi) lstiklal Cad: No: 8 T«k»im/İSTANBUL MEHHETABPACIK RESİM SEBGİSİ 1630 arahk Taksim Sanat Galerisi ... Kitqp...Yiayın... Kitap...Yiayın... Kitap...Yayın.. . .. CaddelffltM Resim Sergisi .18Aralık7Ocak Pazar hariç hergün açıkür. BağdatCiad.No: 256 Tel: 5 8 87 98 LEVENT m m GALATA SANAT GALERİSİ DOGANPAKŞOY Resinv Sergisi İÖÂrahk1Q0cak TUnelMeydanı TünelPasajı B Blok 9/2 Tel. 493551 payei Anılar,lzlenımler,Göruşler. t G4LERİLEBRİZ Cıhatözegemen İFSJUC ÜLKEMİZDECİZGJ FİLM Rıljn Tkıoy • Ortmı BSy»Jl'i»ı Demet De|cr Inınç* Mattafı Eremtkllf 7tn Or*l • Toıt|uç Yaşar 16 • 17 Anlık 1800/20.0» Yapı Kredi Bankn Salonu BeyoŞlu (Sfjmcrbank. Pa^b«hçey»nı) YILBAŞt SANAT VC ELSANATURI SERGİSİ 1731 Anlrtc RESİMSERAMİK KÖSELEBASKI VlTJlAY SULUBOYAHEYKEL • B ATİK MAKRAMEMUMTAKI Vltnezufe Yd IOIE. No:14 Maçka 60000360 1253 , RE^MSERGtSd 14 aralık 1982lüocak 1983 KADININ EVRİMİ Anoerkil Klandan Afaerkil Aileye îngilizco aslından çeviren: ŞEMSA YEĞİN 360 Sayfa 350 Lira Bu ay çıkan öteki kitaplanmız: ERİCH FROMM • SEVGÎNİN VE ŞİDDETİN KAYNAĞI 3. Basım 200 Lira Simone de Beauvoir • BİR GENÇ KIZIN ANILARI 4. Basım . 450 Lira PAYEL YAYINEVİ P.K. 889 SİRKECİ İSTANBUL UYGARLJĞI KADINLAR MI YARATTI? Tartışmalar yaratan kitap çıkti: EVELYN REED uışaktan iışaga "Yaşadıjım 69 yıl içinde Türkiye'nin yeniden doğıışuna tanık oldum. Atalıirk'ün Cumhuriyet yonctımmde kışılığime kavuşlum. Eğitim yıUanmda, insanlık tanhinın en karanbk donemlerinden biri olafl Hıtlcr Almanya'sında yaşadım. Roosevdt ıktidanmn başlannda Bırleşık Amenka'da bulundum. Atom çiğı'nın açıldıgı giınlerde ve yerde, Kaiser Wılhelm Enstitusü'nde kimya araştirmalannda çabjıyordum. İkinci Dunya Savaşı yıHannda başiayan iş yaşannrn, Türkiye'nin dtmokrasıyt geçtığı dönemlerde asıl gelışimıni gosterdi. Karma ekonomı düzeni içinde gorev alan ilk sanayıciler arasına kabkJım. Bugun, y' n İMgffl8enÇİito4aİ2'o'çıilennebaktıkç», (ıllıı miTT'TTTTfffOT ıı umudurnl <;.K( IKı/k'Ajrt lii/3 Klis.ıni.i>ı Ki.iiili.il M 402282 Ve» Yayınlar. AnKara cad. 4S/I Cagaiogiulst Iet.2623ıO Karma Resim Ser^ısı 130 aralık KurtuluşCad.191B Sinemköy/İst 1fel404783 ŞENOLYOROZLU RESİM SERGİSİ 223Aıabk UHARTSAHfCt CAUEtitSİ K