Katalog

Bosanma derdl olan ve olmayan bütün allelerde okunması gerekli kitap AtLENİN ÇİLESİ BOŞANMA Ord. Prof. H. V. Velİdedeoğlu Ederi 200 ttra [Ç&ğdaş Yayınlan Türkocagı Cad. 39/41 Cumhuriy 59. Yıl; Sayı: 20917 ŞAİRLER DÖVÜŞÜR MEHMED KEMAL'in tlişkilerl anılan söyleşllerl Bunca yılın blrlklmlnl sıcak blr Uglyle okuyacaksınız ÇAĞDAŞ YAYINLAR1 EDERÎ: 220 LÎRA tsteme Adresl: ÇAĞDAŞ YAYINLARI Türkocağı Cad 39/41 CAGALUĞLU tSTANBUL Knrncusa: Yunus NADİ 30 TL. 29 Ekim 1982 Cuma Bayram Düsünceleri Bugün Cumhuriyet Bayramını kutluyornz. 59. yılı arkada bıraktık, rejimimizin 60. yılına ayak basıyornz. Cumhuriyet, Ulusal Kurtuluş Savaşiyle Atatürk'un önderliği altıtıda başlayan biıyük Tttrk Devriminin doruk noktalarından en önemlisidir. En önemlisidir diyoruz, çtinku Cumhurlyet'in ilaniyle binlerce yılhk tarihimizin bir aşaması kapanmış, önümüzde bize mutlu yarınlar muştulayan yepyeni bir dönem açıtmıştır. Bu hepsi bir bütün oluşturan Atatürk Devrimlerl dönemidir. Sözlüklere bakarsanız «devrim» Osmanlıca «in kılâp» deyiminin Türkçesidir. Bizce «devrim» <inkılâba> kıyasla gerçekleri daha iyi yansıtan, Osmanlıcası «ihtilâl» sdzcuğu ile anlatılabilecek bir karşılıktır Te Atatürk «devnm» sözcüğünu kendi bultnadıysa da yaşaminda kullanmıştır. O, sırtındaki Osmanlı iıniformasını çıkarıp bir (ferdi millet) olarak Ulusal Kurtuluş Savaşının bayrağıni açtığı zaraan ilk devrim eylemini başarmış oluyordu. Kurtuluşu emperyalist guçlerin koruyuru (!) kanatlarına sıgınmakta gören Osmanlı yonetiml buna «ısyan» dedi. Mustafa Kemal'e inanan, onun yanında kenetlenen vatan çocuklan da «asiler», «bağıler» sayıldı. Tumü idama mabkum edildiler. Sakarya Savaşından sonradır ki, Türkiye Buyük Millet Meclisince Mareşallık rütbesiyle ödüllendirilen, hak ettiği «gazi» ünvanma kavuşan Mustafa Keınal Paşa artık dogrudan doğruya ulusla bütıinleşmişti. Bu bir devrimdi. Izmir'in kurtuluşnndan sonra giizel kente ilk geldiği gun, ayaklarının tozu ile «asıl savaş gimdi başlıyor» diyen büyiik kurtarıcı, uygarlık yolunda hiç bir çabanın sonu gelmeyeceğini dile getiriyordu. Saltanat yıkıldı, hilafet kaldınldı, bunlar da birer devrimdi. Nihayet 29 Ekim 1923' de Cumhuriyet ilan edildi, bu Kurtuluş Savaşını taçlandıran devrimlerin en yucesiydi. Kolay olmadı Cumhurlyet'in ilanı. îurt topraklarının dıişmandan temizlenmesi ile her sorunun çozuldbğune inanan, battâ o gıine dek Atatürk'ü desteklemiş, onun yanında çalışmış asker sivil kimi aydınlar bile bu atılımı yadırgıyor, Cumhuriyet sözcuğünden nerede ise korkuyorlardı. Bugün hepimizin rahatça kullandığı bu sözciik onları son derece tedirgin edlyordu. Kurtuluş Savaşı boyunca bir ara rejim olarak başarılı görevler yapan TUrkiye Bflyttk Millet Meclisi iç yapısı ile olduğu gibi kalsa, buna TBMM ytfnetiml dense ne çıkardı. Cumhuriyeti gavur icadı sanıyorlardı. tçlerinde «din elden gldiyor» dlye homurdananlar, hatta haykıranlar görttlflyordu. Oysa dünya nlnslar toplulugunda yeri olan her devletin bir adı olmak gerekirdl. Halkın halk tarafından halk Içln Idaresi Atatürk'ün ve yakın arkadaşlannm fllkttsttydfl. Ve bu ülküye lotenlikle bağlananlann nygulayacagı yönetime Cumhurlyet'ten başka blr ad bulunamazdı. Evet, Cumhuriyet'ln İlanı kolay olmadı. tlanı gibi uygulamasınm da kolay olmadığını 15 yılhk Atatürk döneml blr yana yıllardır hep btrllkto görüp duruyornz. Ama ne denll guç olss da bn rejhnin yasaması ugruna AtatOrk'ün açtıgı yoldan ileriye dogrn var gücümüzle çalısmak zorundayız. Bu yol sonsuzdor. Başka seceneğlmiz de yoktur. Bugün, en Büyük Bayram C Ç Türk Ulusu her dönemde, birçok gelişmiş ülkeyî gıpta ettirecek bir sîyasî olgunlukla sandık başına giderek, Türk Ulusunun hür bir şekilde güven ve refah içinde kalkınmasına hizmet edeceğine inandığı yönde oyunu kullanmıştır. }5 Cumhuriyet' imizin 59.yılını kutluyoruz Ulusu: Demokratik düzeni Anayasa çizer ANKARA (Cumhuriyet Bü rosu) Cumhuriyet Bayra mınm 59. yıldonümü tüm yurtta dış temsılcılıklenmız de ve KTFD'nde kutlanıyor. Dun oğleden ıtıbaren resmı daıreler ve kuruluşlar bayraklarla donatıldı, Atatürk anıtlanna çelenk konularak saygı duruşunda bulunuldu Cumhurıyet Bayramı aolayısıvla bir mesa) va yınlayan Başbakan Bülend Ulusu, «Türk ulusunun her dönemde siyasi oigunluk içinde oyunu kullandığını» soyledı, «Türk milleti, insan haysiyetine yaraşan, fertleri arasında ayınm yapmayan bir yönetimden başkası nı kabul edemez» dedı. 29 Ekim Cumhunyet Bavramı nedenivlp AnkaraMsı dun saat 13O0'de Topraklık Evren'üı 2. tur gezisi yarın başlıyor ANKARA (Cumhuriyet Burosu) Devlet Başkatıı Orgeneral Kenan Evren, Anayasa'yı devlet adına resmen tanıtma gorevıyle başlattıgı Trabzon. Rize, Erzurum ve Dlyarbakır'ı kapsayan İlk gezlslnl tamamlayarak dün sabah Ankara'ya döndü. Evren yarın yurt gezisi nin lklnci bölümüne başlamak üzere Kayserl'ye gidecek. Diyarbakır'dan dün sabah Ankara'ya dönen Evren İle MGK üyelerlnl. bir gece önce Ankara'ya dönen Başbakan Bülend Ulusu, MGK Genel Sekreterl Orgeneral Necdet Üruğ ve ötekl Ilgllller barşıladı Devlet Başkanı Orgeneral Evren. bugün 29 ekim Cumhuriyet Bayrami nedenıyle Ankara Hıpodro(Arkası Sa 11, Sü. 2'de) Türk milleti insan haysiyetine yaraşan bir yönetimden baskasını sırtlanndan 21 pare top atı şı yapıldı Bu sırada Ulus, Zafer Meydanı, Güven Parkı v e TBMM'deki 100 Yıl Atatürk Amtı'na çelenkler konularak saygı duruşunda bulunuldu. Basbakan: • kabul edemez • Bu sabah ilk tören saat 09 00'da Anıt Kabır'de yapı lacak. Torene, Devlet Başka nı Orgenpral Kenan Evren, MGK uyelerı, Başbakan, Ba kanlar Kurulu ııvelen, askerı ve mulki prkan ile vuk sek yargı organları ve unıvprsıtflenrs tpm^ılnlor1 katı lacak Torpnde Devlet Başkam Orgeneral Kenan Evren kabre çelenk kovfi<al< Ataturk'un mansvı hu/umnda saygı duruşunda bulnnncak ve Anıt Kabı* <"*rt "<^tprini yazarak, Orgpneral Evren saat 10 00 da TBMM'dekı toren salonunda kutlamaian kabu) ederek Ankara Şehır Hıpodromundakı gpçıt torenı ?aat 34 00'de başlayacak Devlet Başkanı Orgeneral Evren (Arkası Sa. 9, Sü. 7'dc) İstanbuVda tasfiyesi süren bankerlerin borcu 10 milyar Şimdiye kadar sadece Arkon Ticaret, borçlarrnı tümüyle ödeyerek tasfiye edildi. Tasfiye kurullannın geri ödemelere mayıstan önce başlayamayacağı belirtiliyor. Fatih GÜLLAPOĞLU tstanbul'da Banker KastelU, Mentaş ve Bımtaş dısuıdakl tasfiye hallndeki bankerlik kuruluşlarına para kaptıran 8 bın kişınin toplam 10 milyar Ura aJacağı olduğu öğrenlldl. 8 tasfiye kurulunda tasfiye işlemlen devam eden 29 bankerlik kurulusundıın yalnızca Arkon Ticaret (Atilla Palas) bankerlik şirketinin borçlannı tumüyle ödeyerek tasfiye edıldıği belirtlldı. Elde edilen İlk verilere göre 8 tasfiye kurulunda tasfiye işlemleri devam eden bankerlik kuruluşlarmın menkul ve gayrimenkullennın değerinın, borçlannın ancak or talama yüzde 50'sinl karşılayabılecek boyutta olduğu behrlendı. Halen 4 bankerm tasfıye işlemınl surdüren 6 nolu tasfiye kurulunun kapsammdakı bankerlerden hiç bırj ele geçınlemedı. Bu kurulun kapsammdaki bankerlerden bırisl geçtlğunız gunlerde öldü, diğer lerinin lse yurt içl ve dışında kaçak olduğu saptandı. tstanbul'daki 8 tasfiye kurulunun yanısıra faalıyet gosteren 9 nolu tasfiye kurulu ıse Banker Kastsllı, Mentaş ve Bımtaş bankerlik kuruluşlarının tasfiyesıni yünitüyor. Bu ün bankerlik kuruluşunun 220 (Arkası Sa. 11, Sü. 4'de) Yabancı gazetecîler referandum için Aııkara'da toplanıyor SAYGI VE SEVGİYLE AMYORUZ Cumhuriyetimiızin kurucusu, ulu önder Atatürk'ü en büyük bayramımuda saygı ve sevgiyle anıyoruz. Bu sabah ArutKabir'de yapılacak ilk törende Devlet Başkanı ve Devlet Erkanı Ataturk'un manevl huzurunda saygı duruşunda bulunacak. Bayülken: 4 ay erlik temmuz 1983'te son a erecek Milli Savunma Bakanı gazetemize yaptığı açıklamada 9 veya 13 ayhk er statüsünün 1983 veya 1984'de uygulanacağını söyledi. ANKARA (Cumhuriyet Burosu) Milll Savunma Bakanı Ümıt Haluk Bayülken, yuksek okul mezunlarının 9 aylık gonüllü veya 13 aylık er statüsünün uygulanmasma 1983 ya da 1984 yılında başlanacağmı soyledi. Bayülken, «4 ayhk er statusunun kitle halinde temmuz 1983 celbinden son ra tamamlanacağını» açıkla dı Mıllı Savunma Bakanı Ümit Haluk Bayülken Cum huriyet'e yaptığı açıklamada, 4 ayhk er statüsünün uygulanmasına yükümlülerin askerllk hlzmetlerini tamamlamalarına kadar de vam edileceğinl bıldirdl Bayülken, konuya lllşkln nacak 9 veya 13 ayhk er soruya, «4 aylık er statttsü, statüsü büyük ölçüde 1983 2338 ve 2440 sayılı yasa kap ya da 1984 yılında uygulan samına giren yükumltalerin maya başlanacaktır. Ancak askerlik hizmetini tamam ber an uygulanması yasaIayıncaya kadar devam ede ya aykırı olmamaktadır» cektir. Kitle halinde tem dedi. Bayülken, yedeksumuz 1983 celbinden sonra baylık süresinden lndlrim tamamlanacaktır» yanıtını yapılmasının düşünülmediverdi. 9 ay ya da 13 aylık er ğini da sozlerine ekledl. statüsünün ne zaman baş4 yıllık ve daha fazla sülayacağı şeklindeki soruya reli okul mezunlarına llişkarşılık Bayülken, «4 yıl ve kln uygulama ile er olmak daha fazla sureli yuksek isteyen adaylar 9 ay er staokul mezunlarma uygula tüsüne tabi olacaklar. Gonüllü olarak 9 aylık er statüsünü seçmeyen yükümlüler yedeksubaylık lçin smava girecekler. Sınav sonucunda başarılı olamayan yükümlüler 13 aylık er statüsünde, başarıh olanlar ise yedeksubay olarak askerllk hlzmetlerini yapacaklar. Askerlıklerini yedeksubay olarak yapan yükümlülerın birikımini önlemek lçin bundan bir süre önce uygulanmasına başlanan dort aylık kısa dönem askerlik uygulaması, İlk kez 1975 1976 yıllarında başlamıştı. Bu donemler lçerlslnde askerlik ıçin başvuranlar dort ay yedeksubay olarak gorev sürelerini tamamlamışlardı. Şimdi uygulana gelen dort ayhk kısa donem askerler ise er olarak silah altına alınıyor ve yine er olarak terhis ediliyorlar. Bu donem içerisınde yükümlülerin 8 günlük izin hakları bulunuyor. ANKARA (Cumhurlyet Bürosu) Önumüzdeki hafta sonu yapılacak Anayasa referandumuna yabancı basin buyuk ilgi gosteriyor. On gün oncesmden çok sayıda yabancı gazeteci Ankara'da toplandı. Yabancı basının referandumu lzleylp, haber geçebllmesl amacıyla gerekli kolaylıklarm sag lanması için bir dizl düzenleme yapılıyor. Bundan blr süre önce Anayasanın dış tanıtımı ve referandum nedeniyle yapılacak çalışmalan düzenlemek amacıyla Tanıtma Müsteşarlığı, Basın Yayın Genel Müdürlüğü ve Dışişleri Bakanlığı Bnformasyon Genel Müdürlüğü temsilcilerinin biraraya geldikleri bir komite kuruldu. Ayrıca yapılacak çalışmalan(Arkası Sa. 11, Sü. 2'de) Genelkurmay: İdeolojik olaylarla ilgili 17.540 kisi tutuklu • 'Turkıye'dekı Anarşı ve Terorun durumu' ısımli broşurde, 546 kışının gozaltında, 6 512 hışinın de hukumlü olarak cezaevlennde bulunduğu açıhlandı. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Genelkurmay Başkanlıgı, «TürJdye'deld Anarsl ve Terö. rün durumu» isimli bir brosi» hazırladı. Broşurde, ideolojik (Arkası Sa. 9, Sü. 6'da) Ispanya da ilk sonuçlara göre sosyalistler önde Mutlak çoğunluğu sağlayacağı beklenen sosyalistlerin lideri Gonzalez, oyunu kullandıktan sonra yaptığı açıklamada «şimdi halkın karannı bekliyoruz» dedi. Katılma oram % 80 Dış Haberler Servisi bir saat sonrâ, yanl yerel Ispanya'da dun yaklaşık 26 saatle 20 OO'de seçimlere mılyon seçmen. parlamento katılma oranınm yaklaşık nun 350 uyesuıı belırlemek %80 olduğunu duyurdu. Bu ıçın sandık başına gıttı. Se oranm 1979 seçimlerindekiçımler surerken, Bılbao'da ne göre %25 yuksek olduğu meydana geien 2 buyuk pat belirtildl. lamada 2 polıs yaralandı. 52 seçim bölgesinde gerDün gece gehneye başla çekleşen oy verme Islemleyan ilk sonuçlara göre Felipe Gonzalez'ln SosyaUst îşçi Partisi önde gldiyor. İspanya Içişlerl Bakanlığı, sandıkların kapanmasından rinin kesin sonuçlannın 12 gün içinde belli olabileceğı kaydedıldı. Son kamuoyu yoklamalarıyla seçımlerden mutlak çoğunluğu sağlayarak çıkacağı bıldırilen sosyallstlerın lıderı Gonzalea dün oyunu kullandıktan sonra yaptığı açıklamada «şimdi halkın kararını bek liyoruz» dedi. Seçimlerden lklnci büyük parti olarak çıkacağına kesin gözle bakılan Halkçı Birlik, AP'(Arkası Sa. 11, Sfl. 3'de) 9 "Tek kaygım öğrencilerimin işine yarayacak bilgi vermek» ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Prof. Sadnn Aren'in «Makro Ekonomi Ders Notları» adlı kitabında komunızmi ovdüğu savıyla yargılanmasına 27 Ekimde başlandı. Prof. Aren sorgusunda, «Tek kaygım öğrencilerime büunsel kafa yapı sı kazandırabiunek ve hayata atıldıkları zaman işlerine yara yacak bilgiler vennek olmuş, tur» dedi. Prof. Aren suçlamayı tümuy le reddetta. Prof. Aren, 30 yıl) aşkın bir süredir ekonomi ders leri okuttuğunu anımsatara.k simdiye değin dersleriyle ılgıli hiçbir kovuşturma yapılmadığı nı beUrtti. Aren sorgusu sırasmda çunlaıı söyledi«Iddianamenin birlncl sayfasında, milll geliıin hesaplanması ile ilgili alıntıda, sosyaUst ve kapitaUst ülkelerde milll gelirîn farklı biçimlerde tammlandığı belirtUmiştir. Bu bir gerçeğin ifadesidir. Bîr aur içermesi adzkonusu değildir Zaten sayın Savcı da bu auntı yı, suç kanrtı olduğu için değil. «Sosyalıst memleketler>ı deyuninden nıarksist uygulama iar yapan ülkeleri kastettiğüni tesbit içtn yapmıstır. Ancak şu noktayı neUrtmek laterim k), söskonusu tanun farkmdaa ötü rtt, sosyaUsi fllkelerfn daha makul ya da daha doğru harrket ettiklerine dair bir imada bıüunulmanuştır. Iddianamenin ildnci sayfasında, milli gelir düzeyinin belirlenmesi ile ilgili alıntı ve kitabın tüm bu bolümu, tamamiyle Keyuesci gorüşiere dayanır, bu nedenle, kitabın bu bölumünün alt başhkları olan «yatırını ve tuketım» ve «ta sarruf ve yatırım» bahislerinden yapılmış olan bu iddianamenln dördüncü sayfasmın birinci paragrafma kadar devam eden ahntılar da bu aynı Keynesci gorüşün anlatmundan ibarettir. (Arka« Sa. U, Sfl. 8'de) Tutanaklardan Prof. Aren'in sorgusu I Taser Arafat: Ürdün'le bir federasyonu onaylayacağım. I Brejnev: Türk Tunan sorununda tarafsız. 3. sayfada I Zeytinyağ lçin 150 Uralık taban fiyatı ilan edilmesî bekleniyor. "Bir Yefti Cumhuriyet lçin,, davası GÖZLEH UĞUR MUMCU 6. sayfada I Dev Yol iddianame sl, DİSK ve Banş Derneği davalan. 7. sayfada I Milli Kütüohane'den sağır ve körler de yararlanacak. I Doğu'ya gonüllü gitmek isteyen öğretim üyesi az. Askeri Savcı Yalçın Kücük'un beraatini istedi tstanbul Haber Servisi «Bir Yenl Cumhurivet lçin» adlı yapıtında komıinizm propagandası yaptığı savıvla yargılanan Yalçın Küçük için Askeri Savcı «beraat» istedi. îstanbul Sılayonetlm Komutanlığı 1 numaralı Askeri Mahkemesi'nde dün vapılan duruş(Arkan Sa. 9, Sfl. 8'de) Cumhuriyetin Anlamı Nadir NADİ 12. sayfada Atatürk, Cumhurıyet'in İlan edlldiğl gün TBMM'de yaptığı konuşmada, «Baylar» der; «Yüzydlardan berl Doğu'da kıyım ve haksızlığa nğraran ulusumuz, Türk ulusu, gerçekten yaratılısmda bulunan erdemlerden yoksnn sayılıyordu. Son yıllarda, ulusumuzun edimll olarak gösterdigl ye;enek, amkhk (istidat) ve anlayıs; kendisi Içln lîötü sanıda bulıınanlann ne denli aymaz re ne denll gerçeği gormekten uzak, dış görüse önem peren khnseler oidugunu pek güzel tanıtladı. Dln(Arkası Sa. U, Sfl. 7 de)