Katalog

19 EKİM 1982 DIŞ HAÖERLER Cumhurıyet 3 Çin Basbakanı Ziyang: SovyetÇin görüsmeleri düzenli bicimde sürecek I Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri Hu Yao Bang General Ziya Ül Hak onunına verilen yemekte yaptığı konuşmada «Afganistan sorununun çözümü için Sovyet birliklerinin bu ülkeden çekilmesi şarttır» dedi. Mendes France: 1154'te Fransız birliklerinl Vietııamdan çekmişti. PEKtN (AP) Çin Basbakanı Zao Ziyang ülkeyi ziyaret etmekte olan Paklstan Devlet Başkanı General Ziyaül Hak onuruna verilen yemekte yaptığı konuşmada «Afganistan sorununun, ancak Sovyet birliklerinin iilkeyi terketmesi ile çözümlenebileceğini» söyler ken, Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri Hu Yao Bang Pekin'de Fransız gazetecilerine verdiği demeçte, Sovyet Çin görüşmelerlnln düzenli biçimde sür dürüleceğinl açıkladı. Başbakan Zao Ziyang, Ziyaül Hak onuruna verilen yemekte yaptığı konuşmada şöyle dedi: «Afganistan bunahmı, bir siiper devletin iilkeyi Istila etmesinden kaynaklanmaktadır ve ancak bu siiper dev let birliklerini geri çektiği zaman çöziime kavuşabillr.» Zao Ziyang, geçtiğlmiz yıl Pakistan'ı ziyaretinden bu yana uluslararası durumun daba da kanştığını ve Afganistan'dakl çıkmazın da sürdüğünü belirtti. Zao Ziyang, Pakistan'm 3 milyo na yakm Afganlı göçmeni kabul etmesinden de övgü İle söz etti. Gözlemdler General Ziyaül Hak'm Çln'de yaptığı temaslarda özellikle Afganistan, Çin Sovyet ve Çin Hindistan ilişkileri üzerinde durulmakta olduğunu belirtlyorlar. Çin Halk Cumhuriyeti Ko münist Partisi Genel Sekreteri Hu Yao Bang, Fransız Komünist Partisi Başkanı Georges Marchais ile birlikte Pekin'e gelen Fransız gazetecilerine yaptığı açıklamada «Çin Sovyet görüşmelerinin Moskova ve Pekin'de dflzenll olarak sür dürüleceğini» söyledi. İTALYAN SOSYAL DEMOKEAT PARTİSt ö t e yandan Çin İle Sovyetler Birliği arasında yeniden kurulan diyaloga tepkiler gelmeye başladı.. Italyan Sosyal Demokrat Partlsl Başkanı Pietro Longo, öncekl gün gazetecilere yaptığı açıklamada, «Sovyetler'le Çin arasındaki detantm Batı Avrupa'yı tehdit edeceğini sanmıyorum» dedi: «Ben Sovyet Çin detantmdan kaygılananlara katılmıyorum. Sovyetler Bir lifi Doğu cephesinde rahat nefes alsa bile. bu olgunun Batı'ya karşı baskıyı artırmalarına yol açacağına inanmıyorum.» Ergun Politikada Çin Sovyet Diyaloğu asınımızda Ortadoğu ve Polonya'daki olayların heyecam ile üzerinde yeterlnce durulmayan önemli bir gelişme, Çin Sovyet görüşrnelerinin iki yıllık bir kesıntiden sonra 5 Ekımde yıne başlaması idi. Gerçi sosyalist dünyanın iki devi arasındaki pürüzlerin kısa sürede ortadan kalkması Deklenemez. Anlaşmazlıklar çözüm îçin aylar, belki de yıllar gerektirecek kadar derindir. İki ülke arasında Ideolojik plandaki görüş ayrılığının yanısıra, toprak anlaşmazüğı, Afganistan sorunu, Çin sınırındaki Sovyet yığınağı ve Kamboçya'daki Vietnam birlikleri gibi pürüzler bulunmaktadır. Pekin, Sovyet birliklerinin Afganistan'dan. Vietnam birliklerinin de Kamboçya'dan çekilmelerini ve Çin sınırındakî Sovyet yığınagmın azaltılmasmı istiyor. Pekin hükümeti ayrıca Çarhk Rusya döne. minde Çin'den alınan topraklar üzerinde de hak Iddia ediyor. İki ülke arasında ideolojik plandaki anlaşmazlık ise günümüzde çok karışık bir nitelikte. MaoÇeTung döneminde, Çin, Sovyetler Birliği'ni sağcı politika izlemekle suçlardı. Kruçev'in 1956'da ünlü 20. Kongrede ortaya attığı «ban ş içinde birlikte yaşama» ve sosyalizmln parlamenter yollardan da iktidara gelebileceği ilkeleri, Mao tarafından Marksizm Leninizm'e en büyük ihanet olarak nitelendirilmiş ve Ikî ülke arasındaki görüş ayrılıklan ilk kez, 1960'da Romanya fşçl Partisi'nln 3. Kongresi nedeniyle Bükreş'de yapılan toplantıda belirgin biçimde su yüzüne çıkmıştı. Asünda o dönemde Sovyetler Birliği'nin dünya komünist hareketindeki yeri, Mao'nun lddia ettiği gibi, sağda değil ortada idi. Sağda Togliatti. Tito ve Gomulka, solda îse Mao'nun Çin'i bulunuyordu. Deng Hsiao Ping'in Çin politikasında yaptığı değişikliklerden sonra bugün herhalde Moskova Pekin'i sağcılıkla suçlamaktadır. Bu ve diğer anlaşmazlıklarm çözümü kuşkusuz kısa zamanda mümkün değildir. Ancak buna dayanarak Çin Sovyet diyaloğunu küçümsemek de sanırız hata olur. İki ülke arasında Sovyetler'in Afganistan'a müdahalesinden sonra kesilen görüşmelerin yeniden başlaması, uluslararası denge oyunları açısından çok önemlidir. ABD, şlmdiye kadar sosyalist dünyanın iki devi arasındaki sürtüşmeden ustaca yararlanmış, gerektiğinde «Çin Kartını» Sovyetler'e göstermişti. Başkan Nixon'un başlattığı bu politika, Reagan dönemine kadar başarılı biçimde uygulanmıştı. Ancak Reagan'ın Taivvan'a savaş uçağı satma karan, Pekin Washington ilişkilerinin hızla bozulmasraa yolaçtı. Bu gelişmeye koşut olarak, Pekin yönetlcileri Moskova'nın göz kırpmalanna daba fazla dikkat etmeye başladılar ve sonunda iki dev arasınua diyalog yeniden kuruldu. ABD Sovyet ilişkilerinin sürekli gerginleştiği bir ortamda, iki süper güç arasında çıkabilecek bir çatışmaya sürüklenmek lstemeyen Çin, daha dengeli bir politikaya yönelerek, gerektiğinde «Sovyet Kartını» ABD'ye gösterebileceğlni belirtmek istemektedir. Diyalogun Sovyetler Birliği açısından öneml İse, ABD'nin bir baskı aracı olarak sakladığı «Çln Kartının» etklslnl yitirmesi olacaktır. Diğer bir deyişle, Sosyalist dünyanın iki devi ABD'nin şimdiye kadar oynadığı oyunu, kendilerlnin de oynayabileceğlnl göstermek istemektedirler. Böylece Washington, Pekin'le Moskova arasında şimdiye kadar sahip olduğu manevra özgürlüğünü yitirme tehllkesl ile karşı karşıya kalmıştır. Çln Sovyet diyaloğundan küçük ülkelerln de alacağı önemli dersler var. Çin'le arası hiç de lyi olmayan Vietnam. Moskova Pekin yakmlaşmasını kaygı ile Izlemektedir. Günümüzün kaypak politika sahnesinde, büyük devletlerln denge hesaplan İle yaptıkları ani dönüşümler, kimi zaman ufak ülkeleri çok ters durumlarda bırakabilmektedlr. Süper güçlerden blri ya da diğeri ile gereğinden fazla lçlidışlı olan ufak bir ülke, siyasal konJonktürün ansızın değişmesi ve yeni dengelere doğru gidilmesi halinde ortada kalma ya da büyük devletlerin sürtüşmesine sürüklenme tehllkesl ile karşılaşabilmektedir. Falkland Savaşı'na ABD'ye güvenerek giren Arjantln cuntası, Reagan'ın tarafsızlığını ansızın terketmesi ile güçlü tngiltere karşısında yapayalnız kalmıştı. Fllistin Rurtuluş örgütü ise, İsrall'ln Lübnan'a saldırısı sırasında Sovyetler Birllği'nden umduğu desteğl bır türlü bulamamıştı. Günümüzün kaypak politika ortamında, küçük ülkelerin büyük devletlerle mümkün olduğunca mesafeyi koruyarak bağımsız politikaya yönelmeleri en sağlıklı yol olarak görünmektedlr. B FransaYıın eska sosyalist basbakanı Mendes France dün öldü PARİS, (AP) Fransa1nın eski Başbakanlarından Mendes France (75) dün Paris'te öldü Mendes France, 2. Dlinya Savası sırasında Direnme Uderı olarak Nazi'lere karşı savaşmıştı. Mesleği avukatlık olan Mendes France 1937 yılında parlamentoya Radikal Sosyalist milletvekili olarak girmiş. 1954 yılında ise Başbakan seçilmisti. Mendes France başbakanlığı sırasında Fransız birliklerini Viet nam'dan çekmişti. Mendes France, dünyanın en çok şarap tcilen ülkesi olan Fransa'da «Süt içen Başbakan» olarak ün vapmıştı Başbakanlıktan aynldıktan sonra mületveKilligini süıdiiren Mendes Fran ce General de Gaulle'ü sürekli eleştirmiş, sadece de Gaulle'ün Cezayir'e bağunsızlık vermesini destpklemiş ti Yahudi asıllı olan Mendes France, Menahem Begin'e Wr mektup vazarak FKÖ ile tsrail arasında dolavsız eöriismeler vapılmasıru istemisti. ZAO ZtYANG Nobel Fizik Ödülünü, ABD'li Profesör kazandı STOCHOLM (AP) tsveç Bi limler Akademisi bu yılki Nobel Fizik ödülü'nü Kenneth Wılson adlı bir Amerikalı fızık profesörüne verirken, Kimya Ödülü'nü de Güney Afrıka doğumlu Aaron Klug kazandı. New York'taki Cornell Orıiversitesinde öğretim üyeliği yapan Profesör Wîlson, maddenin biçim değiştirme anındaki davranışı konusundakı teo rik çalışmasıyla Nobel Ödülü'ne layık görüldü. Maddenin ka tı halden sıvı haline ya da sıvıdan bunar haline geçmesı konusundakı teorik çözümlemesiyle başan kazanan Wilson, Nobel'e aday gösterildiğinden haberi olduğunu, ancak ödülü tek başına almasınm süpriz olduğunu söyledi. Kimya Ödülü'nü kazanan Aaron Klug ise 20 yıldir îngiltere'de Cambridge Üniversitesi'nde Molekuler Biyoloji dalında araştırma yapıyor. Emin Cemayel, Lübnan'dan tüm yabancı birliklerin çekilmesini istedi Dış Haberler Servfel Lübnan Cumhurbaşkanı Emin Cemayel, büyük önem verilen ilk yurt dışı gezisıne ABD'den başladı. New York'ta BM Genel Kurul çalışmalarına katılan Ce mayel yaptığı konuşmada Luo nan'daki bütün yabancı birliklerin ülkeyi terketmelerini is tedi. Cemayel Lübnan'ın bağım sız bir ülke haline gelmesi ve ımanna yardımcı olunmasını da istedi. Cemayel on kez alkışlarla ke siien ve yanm saat süren konusması sırasında İsraillilerle olojiler, içimtzde bir silahb ve Fılistinlilerin BM'nin yardımıy la bir anlaşmaya varmalan dı leğinde bulundu, ve şöyle dedi: «Arap dünyasmda çatışan ide olojiler, içimizde bir silahh ve denetimsiz FUistfn toplnluğunun varbğı ve İsrail'in birbirl ardına saldjnlan yuzünden 1975'ten bu yana sürekli savaş durumunda yaşadık. Lübnan halkı artık dökülen kan, göçler, mnutsuzluk ve yıkuna yeter demektedir. Savaşm bedellnl pahah bir şeidlde ödedik. BM üyesi bir ülke olarak hak lanmızın bize geri veribnesini isliyorujtj» Lübnan Cumhurbaşkanı Emin Cemayel'in Başkan Reagan, Dış işleri Bakanı Shultz ve Savunma Bakanı Weinberger ile görüşmeler yapması bekleniyor. Emin Cemayel, New York'a varışmdan kısa bir süre sonra FKÖ'nün BM Temsilcisi Zehdi Lebib Terzl ile bir Körüşme yaptı. Bu arada, AP'nin verdiği habere göre Emin Cemayel ile yürütülecek görüşmelerle, geçtiğimiz hafta içinde Israil Dışişleri Bakanı Yitzhak Şamir'ın Washington temaslan arasında uyum sağlanabilirse, ABD'nin hafta sonunda Ltibnan'daki yabancı birliklerin geri çekilmesi anlasmasını ilân edebileceği bildirildi. TASS:ABD'nin IsraiVe BM'de arka çıkması büyük bir santaj MOSKOVA, (AP) Sovyetler Birliği"nin resmi haber ajan sı TASS, önceki gün yayınladığı bir yorumda, ABD'yı, «Israil'in BM Genel Kurulu'ndan çıkanlması halinde örgiitten çekileceği» yolundaki tehdidinden dolayı kınadı. ABD'nın îsrail'in Genel Kurul'dan çıkanlması olasılığına karşı böyle bir tepki göstermesini «büyük şantaj» olarak nıteleyen TASS'ın yorumu, ABD Dışişleri Bakanı George Shultz' in geçen cumartesi gunü savurdugu tehdide ılk tepki oldu. Öte yandan, Nairobi'de Uç haftadır çahşmalarını sürdüren Uluslararası Telekomünikasyon Birliği'nin 12. konferansmda îsrail'in birlikten çıkanlmasj is tendi. Cezayir, Suudi Arabıstan Küba, Irak, Kuveyt, Pakistan, Güney Yemen, Kuzey Yemen, Zumbabvre, Umman ve Somali tarafından verilen karar tasarı. sı üsîerine ABD İsrail'in örgütten çıkanlması halinde birliğe yapacağı mali yardımı keseceğırji bildirdi. ABD'nin bu açıklamasmdan sonra tasanrun konferansa sunulmasına önculük eden Cezayir temsilcisi bu girişimden vazgeçtıklerini bildirdi. Bilindiği gibı. ABD daha önce de îsrail'i çıkardığı için uluslararası atom enerjisine yaptığı yardımı kesmişti. «SAVAŞ NEDENİ OLABÎLÎR» B.u arada IsraU Başbakanı Menahem Begın parlamentonun kış dönemi oturumlarına başlaması nedeniyle yaptığı açış konuşmasmda, Ürdün'ün himayesinde özerk bir Fılistin yone timi kurulması önensiru tümü ile sorumsuz bir karar olarak niteledi. Bu öneri Baskan Reagan tarafından yapılmıştı. Ürdün'e toprak verme konusunda herhangi bir uzlasmanın doğru olmayacağını savunan Begin. «Böyle bir hareket eninde sonunda yenl bir Ortadoğu savaşına yol açar» dedi. Pakîstan'da 6 muhalife kırbaçlanma cezası verildi tSLAMABAD Pakistan' da idam edilen Zülfikar AIİ Butto'nun halen yasaklanmış olan partisi «Paklstan Halb Partisi» üyesi 6 poUU kacıya «Rejim karşıtı» olma suçundan kırbaç ve yedl yü ağır İŞÇİ olarak calıştınlma cezalan verildi. özel Askert Mahkeme Pa Icistan Halk Partililerden ikisine 20 kırbaç, ötekilere de 10'ar kırbaç atılmasını VP hepsinin yedl yıl boyunca ağır tşçi olarak çalıştınlmalannı kararlaştırdı. PartilHerin, rejim karşıtı el llanlan .dağıttıJclan belirtildi. Turidye güclüdür. Bankacılık güclüdür. Fîaıanız Hisarbankta büyüsün. .e Carter: Kissinger zeki, sinsi ve yalancıdır BÜSTON, (a^.) Birleşik Amerika eski Baskanı Jimmy Carter aski Dışişlerl Bakanı Henry Kisslnger'i «Zeki, slnsi ve güvenUmeyecek kadar yalancı» bir klşi olarak tanımladı. Boston'da yayınlanan Sunday tHobe gazetesine göre Carter, Kissinger'a tlişkin bu sözlerini Başkanhktan aynlmadan kısa süre önce 8 gazeteci taranndan düzenlenen bir akşam yemeğmde sarfetti. Globe'un muhabiri Wilkle' ye göre, yemek sırasınd* yaptığı konuşmada Carter «Kissinger bir yalancıdır ve Ortadoğu'da Suriye Uevlet Başkanı Hafu Esad, Ürdün Kralı Hüseyin ve Mıs«r Dev let Başkanı Enver Sedat da dahil herke» onun yalan söylediğinl billr» dedl. Wilkie, Carter'ın kltabında Kissinger'in tran'daki rehine bunalımınm çözümü yolundaki çabalannı engel lemesınden şikâyet ettiğini de söyledi. Nova Huta'da hava cok gergin Polonyalı işcinin cenazesi yarm kalkıyor Dış Haberler Servisl Polonya'nın çelik merkezl Nova Huta'da polisin olağanüstü güvenlik önlemleri sürüyor. Polis yeni protesto gösterilerini önlemek için kenti kuşatmış durumda. AP ajansı geçtiğimiz hafta Dayanışma yanlılan ile polls arasında meydana gelen catışmalarda ölen işçinln cenazeslnin yarın kaldınlacağını bildirdi. Polis cenaze töreninde olay çıkmaması için aldığı olağanüstü güvenlik önlemlerlnl sürdürttyor. Dayanışma'nın yeraltında bulunan liderleri Nova Huta, Krakow, Warşova ve Gdansk'ta işçilerin işyerlerine gitmeme karan aldıklannı açıkladılar. Askeri yö netim işbaşı yapmayanlara karşı ağır cezalar uygulana cağını açıklamıştı. Tüm bu önlemlere karşın direnişlerin sürdürüleceğinin açıklanması, işçilerin kararü ol. duklannı gösteriyor. Avrupa'da cöpten enerji üretimi yaygınlastı LONUKA, (a.a.) Avrupa'da binlerce tonluk çöpun enerjiye dönüştürülmesinın yaygınlaşması, artıkla n yok etmekle başedemeyen hükümetter ile yakıt faturaiarının yüksek olmasın dan şıkayetçi şirketler arasında bir uzlasma sağladı. Artıklarının %70'ni enerJi için yakan Danimarka bu alanda başı çekiyor. îngıltere i s e çöplerinin %Vden azını yakıyor. Ancak pekçok şırket artıkların, yeniden işleme çalısmalanna başladılar tngiltere'nin GüneyBatısı'ndakı Westbury tcentınde dünyanın en büyük çimento üreticisi şirket dvardaki 5 kentten yılda 60 ila 80 0in ton çöp alıyor Şirketın çöpten yakıt ii etme tekniğine yardımo olan Colin Haley, böy lece enfirü masranarını %12 ile 7n 2o 'îranmda azalttıklarını söyledi. ^ | Gıda olarak odun SHÎSARBANK xx • Ingiltere'de bir derneğln konferansmda, odunun gelecekte gıda maddeleri üretiminde kullanılmasj önerüdl. Liverpool'dakl «Bilimin tlerlemesl» adlı derneğin konferansmda 2020 yılında Ingiltere'nin sıvı yakıt, klmyasal madde, gıda maddesi ve eşya olarak ağaç tüketiminin 5 milyar metreküp'e yükseleceği bellrtildL ^ Soljenitzin Tayvan'da kale gibi" • Sürgündekl Sovyet Yazarı Alexander Soljenitzin, Japonya'ya yaptığı ziyareti tamamlayarak Tayvan'a geçti. Soljenitzin Japonya ziyareti sırasında ABD yönetiminin Sovyetler'e karşı Çin Halk Cumhuriyeti'ni desteklemesine karşı çıkarak ilgl toplamıştı. • BM Gıda ve Tanm örgütü'ne göre, günümüz dünyasında günde bir milyar dolar silahlanmaya ayrılıyor. örgütün bir raporuna göre dünya devletlerinin askeri harcamaları, yoksul ülkelerin ulusal gelirine eşit 0 Günde 1 milyar dolarlık silah