Katalog

; EYLÜL 1981 EKDNOMİK YASAM Cumhuriyet 5 EKONOMİDE Bugünkü döviz Dövizln O n d 1 ABD dolan 1 Avustralya dolan 1 Avusturya şilini X Batı Alman marfcı 1 Belçıka frangı 1 Danlmarka kronu 1 Fransus frangı 1 Hollanda florini 1 tsvlçre kronu 1 îsviçre frangı 100 Italyan lireti 100 Japon yenl 1 Kanada dolan 1 Kuveyt dinarı 1 Norveç kronu 1 Sterlin 1 Suudi Arab. rlyali Döviz Alış 121.10 132.02 7.09 49.75 3.04 15.91 20.77 44.80 23.28 56.54 9.95 52.66 101.39 427.46 19.06 223.13 35 44 Dövlz Satıs 123.52 141.80 7.23 50.75 3.10 16.23 21.19 45.70 23.75 57 67 10.15 53.71 103.42 436.01 20 36 227.59 36.15 kurları Efektif AIış 121.10 132 07 7 09 49.75 2.89 15.91 20.77 44.80 23.28 56.54 9.45 50 83 96.32 406.09 18.96 223.13 33.67 Efektlf Satış 124.73 143.19 7.30 5154 3.13 16.39 21.39 46.14 23.98 58 24 10.25 54.24 104.43 440.28 20.56 229.82 36.50 Inşaatcılar umutlarını "dövizle satış^a bağladı Muhsîn KÜFELİ însaat sektoründe özellıkle lçinde bulunduğumuz yıl yaşanan bunalımm atîatılması ıcln yenl arayışlar sürüyor Bunun en son örneği de «Dövizle Konut ve îşyeri» satımı Sektörde konut fıvatlanmn büyük ölçekte düşmesme karşın, talebin hâlâ istenılenın çok altında o'.ması, ınşaatçüarı hayli düşündüruyor. Dışa açılma ve inşaat sektorunde kullanılan sanavı ürunlerımn, ıç piyasadaki fıyatlanrun ço*. altında dxşa nya satılınası gıhı pırışımiprden de Bonuç almamaymca ılgınç çozüm yollan denemyor «DÖVtZLE» SATIS «Dövlzle Konut ve tsyeri» sa tışında öncülüğü yapan bır lnşaat firmasının yetkihsl Erhan Serhan bu konuda şunlan sdylüyor: «Plyasa fiyatlanna uvgun fiyatlarl.i satış yapıyoruz. Flyat lann uygunluguna rafcmen, alıcılar bu sezon çekinerek peHyorlar. Bunun nedenl de kanım ca yurt dışuıda türeyen dolandıncılar. özelllkle alıcılann arsa alımına yöneldiklerini çok iyi bllen dolandıncılar, yurtlannda bir gavrimenkul edinme özlemi çeken alıcılann bu duygularını sömürüyorlar. Türkiye'de aldığı arsanın (!) parasını ödeyen alıcı, ülkesine Keldiğinde kuşkusuz arsayı bulamıyor. Bu nedenle yurt dışmdaki işçllere konut alunını 11si çekicl hale getirmeye çahşıyoruz.» SATIŞ NASTL OLÜYOR? Dövizle satışın nasıl oldugu nu da Serhan şöyle açıkhğa ka vuşturuyor: «özellikle 24 Ocalı Kararlarından sonra bu konuda iılze epey kolay'ik sağlınınış ol4a. Biz satıeı ı.rma olarak alıcı aruna bankaüa Dövlze Çev rlleblUr Mevduat (DÇM) hesabi açıyoruz. Alıcı, zaten llk başvurusunda blr nüktar pestn ödemls olduğundan paranın ge ri kalanını da yurt dısında bu hesaba yatınyor.» Dövizle konut alımı lçln yurt dışmda çahşmanm şart oldugu, dövlz getlren herkese satış yapılmadığı ve bunun alış stiresmce, Uk başvuruda nasıl çö «Maalesef bugttnkü fiyatlarla orta halll bir yurttaşın konut sahlbl olması lmkânsız. Bugün çeşltli yörelerde 1,5 • 2 milyon Uraya ev edinebilmek miimlcün. Fakat bunlar bir konut İçin ge î'ekli olan çok şeyden yoksun. Her şeyden öncc, izolasyonlan bile yeterslz. Bizim dövizle sat KOLAYLIĞI NE? tığımız konutlardan başka, yapBır tür toplu konut örneği makta olduğumuz lüks konutlar olmasma karşın, satış biçımı de da var. Fakat bunlar, doğal oğişik olan uygulamanm hem a larak yüksek fiyatlarıyla orta hcıya hem de satıcıva sağladı halli yıırttaşlara seslenmlyor. ğı yararlar var kuşkusuz. Alıcı Yurt dışındaki işçilere sattığıfiyat sorununu Uk aşamada çö mız konutlara ise ilgi çok. Dafzumlediğinden, değışen fıyatlar reler daha temelden satıldı. Şu karşısmda kaygı duymuyor. Sa anda elimizde mahdut miktarda tıcı flrma ıse, bankada açtırdı işycri kaldı. Ozellikle 12 Eylül'ğı DÇM hesabmdan dolayı, yı den sonra talepler daha da arne aynı bankadan kredl alma o tıyor. Fakat daha öııce de söylanağına sahip. Ayrıca en dnem lediğim gibi dolandırıcılık olay11si, parasını doviz olarak al lan ortadan kalkar, firmamız dığmdan Türk lirasının değer la ahcıîar arasmda daha çükaybındpn etkılenmiyor. venli bir Ulşkl kurulursa, bu tür konut almuna İ K artacak İ İ TALEP sanırun..» Konutlara ilginin çok olduğuzümlendlğl dP şöyle beürtiliyor: «Blze başvuruds bulunanlann pasaportlaruıın ve yurt dışında çalıştıklanna dair belgenln fotokopilerinl alıyoruz. Bu da ilk aşamada bizim için yeter U. Bu işlemler bitticinde ve Ö demenin tanıamı ya da bir kısrru yapıldığında, alıcıya «Toprak tapusu», inşaatların tümü biiîp de ruhsat alındığında ise, «İskân topusu» veriliyor.» nu ve bu tür uygulamamn 11erde daha da yaygınlaştmlması gerektiğini belirten Erhan Serhan, sözlerine şöyle devam ediyor: İSCİNIN EVRENINDEN • Şükran KETENCi Yasalar Islemezse ?. Yüfcsek Hakem Kurulu Baskanı Naci Varlık, geçtiğimlz hafta içınde basına yaptığı açıklamada, hemen her gtin YHK'unca yenl'.enen sözleşmelerln işverenler taralından uygulanmadığına lliskln, işçilerden mektup ve telgraflar aldığını belirtti. «Benim bu slkâyetleri bertaraf etme görev ve yetkün yok» dedi Konuya, yasalar, yetki ve sorumluluklar lçinde bakıldığında, gerçekten de sayın Varlık'ın, ya da YHK'unun yapabileceği hlç bir şey yok. Evet ama toplu sözleşmeler, sendlkal faaliyetlerin askıda olduğu bir dönemde, işçUerin çok daha fazla mağdur olmalarının ölenmesi için yineleniyor. Yinelenen sözleşmenln getirdlği haklardan yararlan mak lşçinin hem yasal, hem de en doğal hakkı. Bazı işverenler lşçinin bu hakkını vermlyorlarsa, ne olacak? (ki sadece YHK'una gelen mektup ve telgraflar değil, Bölge Çalışma Müdürlüklerinde yığılan yüzleree başvurular, bu tür uygulamaların çok yaygın olduğunu göstermektedir.) Henüz değiştirilmeyen eskl yasal düzenlemeye göre, bir iş yennde ışveren toplu sözleşmeden doğan yukümlüluklennı yerıne getırmedığınde, işçi sendıkası uzlaştırma «hakeme» başvurmakta, buralardan bir sonuç alamazsa «hak grevine» gıdebılmektedir. Ancak sendikal faalıyetler askıda iken, bu yasal hakların kullanılması söz konusu olamayacağına göre ne yapılacaktır? Faalıyeti askıya ahnmamış TUrklş ve bağımsız sendikalar yoııetıcılerı Bölge Çalışma Müdurluklerine, ışverenlere başvurmakta, goruşmeler yolu ile sorunu çbzumlemeye çalışmaktadırlar. Paahyetl askıda olan sendıkalarda görevlı kayyunlar, bu konuda yasal bır sorumluluk ıçınde olmadıklarını belirterek, genellilcie işçilerden gelen bu tur başvurularla ilgilenmemekte, en iyi niyetlileri, ıse, gelen yazıh başvuruları, Bölge Çalışma Mudürluklerıne aktarmakla yetınmektedirler. Sonuç olarak sözleşmelerin uygulanmamasına ilişkin tüm başvurular, (sıkıyonetim komutanlıklanna gidenler de dahıl) Bolge Çalışma Müdürlüklerı'nde toplanmaktadır. YHK'unun yinelediğı sozleşmelerden doğan tüm haklann işçiye verilmemesi kadar yaygın bir diğer olumsuz uygulama, eskı sözleşmelerin sona ermesi ile sözleşmenın yinelenmesi arasında geçecek sure için Konsey ve Bakanlar Kurulu kararları ile ödenmesı öngörülen avanslarda gorülmektedir. Avanslar ya sözleşmelerin sona enne sı ile bırllkte oder.memokte, ya eksik hesaplanmakta, ya da vergı mdırımi ücretlere yansıtılmamaktadır. Bu tür uygulamalardan doğan haksızlıkların tümü de sonuçta Bölge Çalışma Müdürlüklerî'nde incelenmek için sıra bekleyen şıkâyet dilekçelerine dönüşmektedir. Grev ve lokavtın yasaklanması, sendikal faaliyetlerin askıya alınması ile birlıkte, gerekçesız ışçı çıkarma yasagı da gelmiştır. Aııcak 17 yıllık özgılr sendikal düzen içinde, toplu sozleşme uygulamalanna, sendıkalara alışan ışverenlerimız dahı, işçi çıkarmasınm denetlenmesini kabul etmeye yanaşmamışlardır. Yürürlükteki yasalar işverenlen bu konuda tumü ile başıboş bıraktıgı gibi, Bakanlık uygulamalan ve yargı da işverenlerden yana olmustur. Bu nedenle demokratikleşmeyi, sendikal haklan kabul eden işverenlerimize bıle, işçi çıkarmasınm denetım altına alınması zor gelmiştir. 13. madde ile işçi çıkarması yasaklanmca, 17. madde ile (işçi suçlu gosterüerek) •tazminatsız çıkarmalar hızlı bir artış gostermiştir. Yasanın hılesıne başvuıina, işçiyi 17 ile atmayla tehcüt ederek, kendı rızası ile çıkarma en yaygın uygulama olmuştur. (Işçıden hem kendı isteği ile ayrüdığuıa daır uılekçe alınmakta, hem de 13. madde ile çıkarılmış gıbi tazmınatı verilmektedır. Bazen de 16. madde koşullan varmış gibı, yıne yasa hilesuıe başvurularak çıkarmalar gerçekleştırümeırtedır.) Yıne ışçı çıkarması amacına yonelık nakü ier, üretım bölümü kapatmalan çok yaygındır. Sozun kısası, iş güvenliği konusunda, yüzler değıl bınlerle sayılan başvurular da Bölge Çalışma Müdürlüklerı'nde toplanmaktadır. îşte Bölge Çalışma MUdUrlukleri YHK'unun uygulanmayan sozleşmeleri, ödenmeyen avanslar, uygulanmayan vergı indırimlerl, haksız işçi çıkarmalarının tümü ıçın işçilerden gelen yüzlerce, binlerce başvuruyu sıraya koya rak, ellerındkı müfettiş kadroları ile inceletmektedirler. Doğal olarak bır haksızlığın saptanması çoğu kez ayları almakta, ışçının haklılıgı kamtlandıktan sonra ise, işvere ne yazı yazılmaktadır. tşverenler Bölge Çalışma Müdıurluklerınden gelen yazının gereğlnl yerine getirmezlerse, işçi yeniden ıkinci bir dılekçe ile haksız uygulamayı hatırlatmaktadır. Ikinci uyarı sonunda ya ışverene ikinci bır uyan yapılmakta, ya da işçiye haklı olduğunu ancak Bolge Çalışma M.udürlügünün yapabileceği birşey olmadığım, yargı yoluna başvurmasuu bıldiren bir yazı gonflerılmektedır. îşçıye yasal hakkını aramak İçin kalan tek yol, dava açacak avukat parasını bulduktan sonra, yıllar sürecek dava sonucunu beklemek olmaktadır. Altin Gümüs fîyafiari m Cumhuriyet Reşat Kulpsui 24 Ayar Standart 22 Ayar Bilozık Gümüç 2 eylül 1981 11.200 11.300 11.500 12000 1.705 1.710 1.550 1.660 3 6 37 1 eylülde fark Fark yok 500 lıra azaldı 5 lıra arttı 10 lıra arttı Fark yok *•>;'. Yapı Kredi'de aplarm vadesi kısaldı, vadeli geliri daha da çoğaldı. Şimdi, Yapı Kredi, üç ay ve ** altı ay vadeli tasarruflara da yüksek gelir kazandırıyor... Emekli ikramiyenizi getirin Yapı Kredi'ye, üç ay vadeli hesap açtırm. Paranız Yapı Kredi'de durduğu sürece, üç aydan üç aya gelin, bir üç aylık da Yapı Kredi'den alın. '(Yapı Kredi ÜçAylığı n yla güvenli yüksek gelir kazanm. "WEP9, petrol grubu 41 alanda aramalara hasladı Ekonomi Servlsl «WEP» adı altında toplanan Amerikan Weeks Petroleum Limıted, Ec zacıbaşı KPAŞ, Koç PETRORAMA şirketler grubunun, Tür kiye'nin 41 ayn arama sahasın da petrol arama çalışmalarına basladığı bUdirildi. Üç kuruluşun blraraya gelerek yaptıklan arama çalışmalan, Türkive'de EPAŞ ve PETRORAMA tarafmdan dün açıfc lamrken, Amerikan Weeks Pet roleum tarafından da Londra'da dünya kamuoyuna duvuruldu. Geçen ay gerçekleşen 5 yıllık anlasmaya göre, «WEP» ilk aşamada Anadolu ve Trakya'da 2 milyon hektarlık alanda çalışmaya başladı. 1980 yılında kurulan Topluluguna bağlı PETRORAMA (Petrol Arama ve Sanayl A.Ş.) ile Eczacıbaşı Topluluguna bağu EPAS (Eczacıbaşı Pet rol Arama ve Işletme Sanayl ve Ticaret A.Ş.) şirketleri da bır süro ayn ayn çeşıtlı arama çalışmalan yapmışlar ve yabancı petrol şirketleriyle bir» likte petrol aramayı gerçeklej tırmek için girişlmlerde bulun muşlardı. EPAŞ'm verdiği bılşiye göre, bu ortaklıkta 1/3 hısseye sahip olan Weeks şirketı, ilk aşamada hemen yatınlacak 5 mil von dolar yatırımla sismik araştırmalara katılacak ve grubun teknık koordinatörluğunü üstlenecek. İstanbul'da fiyatSar ağustosta yüzde 1.8 ortts Ekonomi Servisf îstanbul'da perakende fiyatlann ağustos ayında yüzde 1,8 oranm da arttığı bildirüdi tstanbul Ticaret Odası (tTO)nca hazırlanan Ücretliler Geçinme tndeksi'he göre 1981 yılı sekiz ay lık fiyat artışlanmn vuzde 18 6 olarak gerçekleştığı de beliıtil di. Geçen yılm eş donemındo bu sayı, yüzde 41'dı. tTO'nun endeksine göre ağustos 1980 ağustos 1981 arasmdakı yıllılc fiyat artışı ise yüzde 35 8 oldu. MENKULÜN ACIK ARTIRMA i LA NI İSTANBUL 12. İCRA MEMURLUĞUNDAN YAPI ve BANKA Tiizmette sımr yol<tur Dosya No: 1980/13586 Bir borctan dolayı hacizli, 131.000. T L muhammen kıymetınde, 5 adet sarı renkll derl biri uciü kanepe, dordü tekll koltuk takımı 1 adet nlkalaı yuvarlak bacaklı cam büyük sehpa 1 adet polyester yuvarlak yemek masası 6 adet koyu kadıfe kumaşlı sandalye 1 adet mat kaplama üç bloklu kütüphane, İstanbul Levent 5. Gazetecıler Sltesl A 3 Blok No. 2'de acık ortırma ve peşın para ile satılacaktır. Bırıncl artırmanın 3.9.1981 perşembe gunü saai 16 45 17.00 arasında yapılacağı, bugün muhammen kıymetinin %75'ne alıcı çıkmazsa, 4 91981 cuma gunu aynı yer ve saatte Ikinci artırma İle e n cok flat verene satılacağı, Beledlye tellâliye yardım ve damga reslmlerlnin alıcıya alt olacağı, isteklllerin satış günleri satış yerlnde lcra Mernuruna müracaat etmelerl ılân olunur.