Katalog

ÎKİ CCMHURİYET 21 TEMMUZ 19&0 koc yılımızın ekonomik sorunlon arosınoa dış borclor da doho bir oğırtıklo gündem konirtu olmoyo boşlomı» bufunuyor. Asltnda W buyflk slyosol porttmlzden birt Hb«rat ve surekll «ortJk dış bofc"onmo yorrtış» olmuş. borçlatv maktan korkulmaroası gerektl0lnj tekror tekror eöylemiş. hatta liderl Soym Demtrerin ıBorç y** ğiVln kamcısıdır» sözü epey meşhur olmuçtur. Genellikle muhalefette olon ötekl buyök styoaal portimiz Ise. dtş borctanma konusundo doha temklnll Nr Izlenim görünumunde Iken, hotta 1977'lerde tktidar oHjnca llderl Soym Ecevlt'ln, iMFrrin devaluosyon koşulu ile dış kredl öneril») rt korşrsmda «Gölge etmeslnler başko Ihson Is»emeylz» eözüne karşın devolüasyon olmuş ve « k e ulke. kuruluş kuruluş dtş kredl yonl dış bore oronmıştır. Böylece. davronışiannı cto •öztertmlzle simgeleştirrneye colışan her tkl oi« yosol partlmiz de, eytemde dış borclonmo yo* lunu tutmuşlordır. Kuşkusuz, böyle Wr davranıs da, başka bir otasözumüze. tBorc blnl geçince baklovabörek yenir» sözune uygımdur. Dış borcianrnıztn sadece bugunun bfr so* nımı olmadığını bellrttik. Ancak. bunda colc onemll blr hızlanma ofduğuna degN'nmek gerekJr. ömeğln. 1971 yılmdo Devfet dıs borclan 2.2 mflycr dolor Iken (1), bu mlktar, 1980 Mol! Yılı Butce Gerekcesine g6re onaporo olarok 12.5 mllyor'o, foiz.<erry1e birtlkte ise. 17.8 mlfyar dolora yukselmlştlr (2). Hotto. günümüzde dışbofc mlki tormın onaporo olorak 18.9 mllyor, foizlyte b)r> Wrte İse, 30 milyar dotaro uloştıgı bfldlrilmekte«flr (3). Gerci onaporo ve folzlerin geri ödenme' * hemen değil, 2022 yılmo kodor uzatılmtş, hotto yerrf ertelemelerle doha uzun bir zomon bölucnune doğıtılobiiecektlr. Dev'etin dövlz oiarak *denmesi gereken bu borclan yanmdo, oynca Törk Llro«ı olarak ödenmesl gereken dış borçto* n do vordır. Bunlonn 309.1979'a göre toplam mtitton. onopora olarak 4.9, foizlerryle tHrllkte 6 4 mflyar TL'dir ve bı/rttonn ödenmesı de, uzun btr zomon dillmlne yayılmiştır (4). Ekonomlmlzin genet durumuno boktMığındo, •ozkonusu dışborclortn anopara ve folzleriyfe blrifkte geri ödenmesirrfn oldukco ağrr bir yük oiusturduğunu görmemek olanaksrzdır. öyle kl, bonlon dövtz gelirienyîe ödememlz g«rektlğln«, «Jöviz ge!ir1er!mWn kozonılmosı do Itke olarok dışsotımımıza (ihrocotımıza) ba§lı o!duğuno gö* n. bunun uzarlnde durmomız gerekmektedlr. He•r«n be'frtmek gereklr kf. 1978 v* 1979'do dış•otım (fhrocoti gellrierimlz 2.3 nrlİYOr dofardır <55. Hotto. 1979 dışsotîmı. 1978*« gor» blroı do O fSuRco gerffere u*swmo« ,* * W* ( olaylar ve görüşler Prof. Dr. Nazif KUYUCUKLU j Dış Borçlarımız ve Kalkınma ho otJşO» oMuflu gtbt. 1977. 197Tyo oör», 1978. 1974e göre doha duşüktür. Böyteca, dışsattm»mız dışolımımızın ancak yarısını ve yarısından doha azını oluşturabildi$l glbi, bazan blr yıl öncekine göre döşmeler, zikzaklar gösterebilmektedlr. SurektHlk ve karartılık göstermesl gereken . bu dışsotım gelirimizin önemll bölümu ise. ana, pora ve bunun faizi olarak dış borc ödemeleri. ne oyrılmoktodır. ömeğin. 1960/1969 orası dı» , borc ödemelert, dışsatımımızın ortalomo % 32's(, ni. 1970/1979 döneminde de % 22'slnl oluştur. muştur (6). 1970/1979 dönemlndek! oranın du, şükluğunde borc ertelemelerinm de önemll poyı , olsa gerektlr. Aslındo. icinde bulunauğumuz 1980'den sonra ertetemeler söz konusu olmaı*a, dıs borc toksitleri onoparo ve foiz toplamı olorak 1.7 milyor dolar olmakta. 1983'te 2.2 mlıyar dolaro yukseidikten sonra, yenırian düşmek. tedir (7). Tabll. venı borcionmolarm oımoması . veya borclanılmokla bırlıkte. belirlı süre faizsız . ve geri ödemeterln cok sonroloro ertelenmeel , koşulu İle durum Ddyledir. Ancok. iclnde bulunduğumuz 1980 yılından ıtiboren, özellikle 1983'lerdeki dış borc taksıtlerinin ödenmesı lcln. bu', gunkü dışsotım gellrinln tomamını buroyo ovırmok gerekecektir. Tabii, dışsotımımızın oynı düzeyde kolması durumunda durum böyle olacoktır. Bazı kaynaklar dışsotımımızın artırıtabileceğini söylemekle birljkte. ekonomımizde ve doloyısryle dışsatımımız yapısında kısa dönemde dâğişiklik yapabilmek aaeto olanaksızdır ve muclz&lere boğlıdır. Bu yapıyı gecmişte cok daha uTunca dönemlorde değiştiremediğimlze göre, blrkaç yıl icinde ve özellikle lcinde bulunduğum'rt darbogaz koşullarında gercekleştirmemiz cok guctür. Oysa, söz konusu dış borc taksltlerlne ayrılocak dışsatım gelirleri dtşında, «onoylmtzin oereksinmelerinl. oynco torımsai uret»mimUde «Orekfl ortışı sağtavabttmek" Içln glrdllerın elde edtimesı bakımmdan, aynca dövlz koynaklorı bu'tnak gerekecektir. Toplam dış olımımızın dörtte üçten fazlası veya beşte dört doloymdakı blr bölumü üretimle llgili mallora ayrılmaktodır. Burado da. sanayl >le ılgill ilkel madde, aramalı, maklne ve donotım cok önemll bir yer tutmaktadır. Blr kere. ilkel madde ve enerjl He. yanl petrol ile ilgili olorak şunu söylemek gerekir ki. bu kclemler toplam dışalımımızın % 50 doloyındo bir oranını oluşturmaktodır. Sadece petrole aynlması gereken dövız mıktarının yıilık uc milyar dolar dolayında olduğunu duşüntırsek. toplam dışsotımımızın üstünde bir rakamlo karşılaştığımızı görürüz. Petrol fiyatlorının sürekli blr ortış gösterdiğı dikkate alınırsa, önumuzdekl yıllarda oynı miktar petrol tükettlğlmizi varsaysak bıie buno ödenecek dövız mıktarı yukarıdakının de üstüne çıkacoktır. 8u durumlar korşısında. dışsatım gellrlerımizde de^ı. şıkliK veya önemii oeğışıklık olmadığı takdırde. önumuzdekı yıllarda bunlor ancak dış borc tokSitlerlnl karşılayoDileceklerdır. Bu gelırlerın dış borclaro tohsisi ise, ekonomimlz, bu arado sanayıimtz gereKSinmesınm karşılanmasını bugün olduğu gıbl. büyuk ölçude aksatacaktır. Boylece. bir yanda dış borc toksitlerinln ödenme zorunluluğu nedenıyle dışsatım gelirlerinin buraya tohsısj durumu. öte yanda, görurc msyen kaiemlerden, bu orada dışarıda calışan işcilerimlzin gönderdiklerl paralardan ve bir mık tar da Turtzm'den oluşan bir milyar dolarlık dövlz cok düşük kaldığından, yenl dış borc arama ve buiunurso alma durumu ortayo cıkmış bulunuyor. Bulunursa diyoruz, cünkü borc bulunca bile cok sevlnlr durumo geldik. Siyasal Partllerimlzden hongisi Iktldar İse. borc bulduğunda muholefettekinl becerikslzllkle suclamok lcin <8orc odoma verilir» diyor. Tobll. borc odomo •o<1 ofuf ıtıüyflı öVJlmfı? 9 vertlert dogru ise, bu kadar borca rağmen nıye dışsatımımız uzun süreden beri hâlâ ıki milyar fcüsur dolar dolayında duruyor. buna karşın dışalımımızı bunun üc katında zorla tutmoya colışıyoruz? Niçın bu dış borclorla ulusal ekonoml» dek| üretim guçlerıni harekete geciremedik? Yok sa dış satımımız yukarıdaki rakamın cok üstünde de, bazı çatlaklar dolayıstyle bunlar hesapiora mı girmiyor? Biz. ilk borclanmoyı Osmonlı Imporatorlugu olarok 1854'te Kırım Savaşı doiayısıyie müttefiklerden yapmıştık. O ana kadar dışarıdan boro olınmamıştı. Ama. buna çok kısa zamanda öyle alışılmıştı kı, cari harcamalar ve Sarayın lüka tüketimı ıcın bu önemii bir kaynak olmuştu. Fokat sonra ne oldu? İmparatorluk 1875'te borcların faizini bile ödeyemeyeceğinl bildtrerek iftosını ilân etmeV zorunda kaldı. Tabıi, arkasındon Osmanlı Rus Savaşı ve daha sonra 1881'de «Muharrem Kararnamesı» yani. «Duyunu Umumiye» geldı imparatorluk ekonomısi öylesıne kö> tüydü ki. kamu gelir kaynaklarına elkoyan alocaklılar yönetimi olan «Duyunu Umumiye»yi bile, «Cok şükür»ie karşılayanlar olmuştur. 1875'lerden bu yana yüz kusur yıl gecti. Önümüzdekl yıl da, «Duyunu Umumiye»nın yüzuncu yılı olocak. Yüz yıl önce de dışborc ödeme. erteleme 8orunları ıle uğraşıyorduk. istemiyerek Insonın kafasma takılıyor, acaba, tarıh gercekten bir tekerrür müdur? Durum bizım acımızdan blraz öyleye benzıyor. Dış borçlanma. sanayıleşmo/ı gercekleştirmek acısından elbette olası, hatta O/9r«klldir. Ancak. dışalımın dışsatım mıktarının uc katıno uıaştığı, dışsatım gelırlerınıp tümünün dış borc taksıtlerinin odenmesıne ayrıldığı, dışalımı gercekleştirebılmek, hatta. dışborc taksltlerini odeyebılmsk lcin yenı dışborclar aranan bir eKonomıde, lyı gıtmeyen bazı bozukluklarm olduğunu düşünmek. bu nedenle de, «Ulusal ekonode hesapların yeniden gözden gecirilmesi» gerekıyor. Aksı durumda, borcların ödenmesinde bız yiğıtlere, galıba kamcı çok hafıf gelecek. (1) Türkiye İstatistik Yıllığı 1979, DİE, 1979 Syf. 354 (2) 1980 Mali Yılı Bıitce Gerekçesi, Moftye Bakan'ığı, Ankara, Arl. 1979 Syf. 87. (3) Mitiyet Gazetesl, 16 Tem. 1980, Sh. • (Difborclar Ulusal Gelirin % 65'in| oluşturdu.) (4) Opcit. 1980 Mali Yılı.. (5) Opcit. Türkfye istatistik Yıfiıgı 1979, Sh.324 (6) Opcit. 1980 Matl Yılı Bütçe. Syf. 89. (7) ibid. Sh. 87 Çözüm Yolu ? teden beri ceşttn kez yazdığımız gibi blr devfeOR boğımsız ycşaması icin gerekli uc temel deng* Türklye'de bozuktun 1) Üretim tüketim dengeei. 2) lc gelir gider dengesi, 3) Dış olım satım dengesi. Bozukluk bir yıllık, beş yıllık. on yıllık değlldtr; fklnd Dünya Savaşından bu yana sureklıdır; yaşam bictml olarak özumsenmlştir: yapısallık kozanmıştır. Türkiye urettiğinden fazlasını tüketiyor; cunkü tüketim modeli ekonomiye ozentl ülkemızde gecerlidir; ve Celol Bayar'ın özdeyişiyle. «Kücük Amerika» olmak, re«mi politika gibi benimsenmiştir. ic gelir • gider dengesi yıllardan ben bozuktur: Bütce sürekli acık verir; cunkü ne tarım kesiminden vergl alınabilir, ne doğru dürüst vergi yasaları çıkarılabilir. Türkiye vergl kaçakcılorının cennetldir. Dış alımsatım dengesi 1947'den beri (33 yıldon beri) sürekli olarak acıktır; Türkiye ihracatından cok ithal eder. Bideşmiş Milletler'e kayıtlı 156 devletln lcinde tum dışsatım gelirl. petrol ürünü satın almak lcin gerekH dövize yetmeyen tek ülke Türkiyedır. Nüfusu yılda yüzde 2.5 oramnda ve kentleşmesl yüzde 5 oranında artan bir devletin. üc dengesi de 40 yıldan beri bozuk Olunca neler olmaz? Bir de cBirbirlmizi neden öldurüyoruz?» dlye şoemıyor muyuz? işte ben de buno şaşıyorum. Böylestne blr yönetim altmda yaşayan insanlar blrblrlnl yert ormon konunu gecerli olur devletin yasaları yerlne O OKTAY AKBAL EVET HAYIR îki Olay, Iki Yorum 1 Trobzon'da öldurulen Docertt Dr. Necdet Bulut'un katil zanlısı da araionnda bulunan »ektz ÜlkucO Samsur) cezaevinden kactı. 2 Fatsoda yapılan operasyon sırosında muhblr ota rok kullanılan moskeülerin hakkında gıyabı tutukiamo koran olduğunu anımsotan bir gazeteciye Bcşbakon Derrtırei şunlan söyıedi: «Yuzlerı kapaiı kımseler. demek ki yuz lerini acocak haılert yokmuş. Sonrodan bunların gıyabi tu tuktu o'duklon cıkmış meydono Yuzterini neden kapodıklon cıkıyor Işte ortayo. Acocok hollerı yokmuş yonl... Kîmsenln begenmeoığini biz de beğenmeyiz. Kimsenin begenmedığını sovonmok bıze cluşmei. Deviet işin Içınde olamoz. Adam yüzünü kapatmış. ben hükumetln Başkonı oksrok ne diyeyim. ayıp etmiş. Sonra ocmış. me Û©r ayıplıymışt Gczeteierde cıkan bu Iki haberi orko orkoyo okur ken düşüncelere daldım. Tüm yurttoşlar do bir takım yo rumlara. actklomalara girişmişlerdir. Cünku ıta hober de ılginc; oynı zamanda derin onlamlarlo yükiu. lcinde vaşodığtmız gercekleri bıze en durust b>r aynadan yan6/tıyor. 1 Olkücu katilieri ya da kotil zonlılannı Adalet eftvle cezalandırmak olanaksız gibi bir şeydirl.. Blr türiü yokolanmazlar, yokalanso'or do bir süre sonra kapatıldık lon hapıshanelerden kocarior, yanl kaçırırlarl Gider, yenl sucior Işlerler, oyn< tobonco elden ele doloşır. yakalonıriar. bir sure gözlerden uzok kolır. kendilerirH unutturur !ar sonra yeniden kacmonm volunu bu'urlar. Bokarkır kl durum kacmaklo, soklonmoklo. korunmaklo cözümlenlr olmaktan ckmış. o zaman giderler Almanyo'tara, «milH yetcı» eylemterinl oralardo yaparlor. Dr. Necdet Buiufun katlli olarak Ada'et önunde hesap vermekte oian bir kls'nin kacmosı da oncekl kacış olaylanna eklenınce or tayo korkutucu bir taDlo cıkıyor: Ülkücö musün, Devlete yardımcı gücün blr erisln. suc Işiesen de yoptığın tsuc» değildır. ne yapar ederter senl hapisten. ıdom* dan kurtoracaklordır. Amo solcu musun, devrimcl misin tşledlğin sucun yasalardo yazılı olon cezasını cekersin. Işkencelerden gecersln. klam sehpolanno kador, gider «in! OlkücG kotiiertn ya da sanıklorın durmoksızın hcpj» honeıerden kacınlmalonndon cıkan anlam budur. 2 Fatso'do haklarmda givabi tutuklama olan Otküculerln moskeH muhbitier, önculer olarak kofluk güclerl ne yol göstermelert, llericl Potsaiılon tek tek voka*ıtm<j lon korkunc b!r oloydır. Devlet mosketı odam kuflcntf mı Mo? Hem de o ki^lerin kimliklerini bfle bile!» B»mt yordiik, dtyenler yolon Söyiemiş o'urlor, Votislndefl. En» «iyet Mudürüne kodor tOm vönettctter o moskelllefin hon gi eğillmde. hongl kofodo oMtıkksntn btflyoriofdı. Orda vollsinin. Emnlyet Müdurürtün, bu bosktn oloyırKîa etkln okın tum göreviilerln şimdlve dek görevlerlnden olınmo lon. Adolet önune götOrulmelert gereklrdl. Oyso Boşbokon bu eirkln okıyı. dovronışı yolnızco «ayıptomoklatf yetlnlyor. cyuzierlnl acocok nottefi yokmuş> diyor «klm eertn begentnedl<Stnl Wz de be<5enmeyiz> dlye ekllyort» Heos< bu kadar mı? Vaiı lcln. Emnlyet MOdCrO lcin, bu «moskelfıler olayi telfl yopobneceâl başfca bir şey yo*; mu? Bütun bo «OY»P» t»lert yaponlar yeıierlnde kolocolt yenl <oyıp» Işler yopocaklof. kimsertn beflenmedlğl dav rentstoro kotkısoeoklar, Boşbokon do gefefclr»» blr daha «aytp etm Işler» deylo gececekL ! l$te «manzaraVi umumlye» budur. TOrfclye buoön ^ 1 fom blr bocalomo, blr dengeslzflk. rutarsızfık. onlomsa fık. socmoltk kargosost lclnde c«rpmmoktodır. tSamsun'a etkor g'bl» kurtormok gerek Atoturk Cumhurtyetlnl.^ Bo Runa demem» büyök Ato. tMuhtac olduğurt kudret domorianndakf sovlu kondodır» dlye... l$te o g*n. bugÖTv dör. 8ur>cJon doho betert de otab'Rr ml? Buoön cdzön» !«r. eore<er buiamaTSok elbet beterln betert de otaMlr. bo»miızo gelmeyen osyal Slgortolar Kuruımı* nun «1979 Çalışma Raponı ve Bloncosu>nu ınceledıuimizde, Sosyal Sigortaiar Kurumunun parasol durumunun htç de to acıcı oimadığınt ve yorıniar tçin kuşku verlcl bulunduğunu üzulerek görmekteytz, Nitekim Turk iş Genel Sekrr terl eoyın Sadık Şıde de, 30.6. 1960 günu başlayorok 5 gün sü ren SSK'nun 35. Genel Kurulundo yaptığı konuşmada bu durumu «SSK'da tehlike canian calmaktadır» demek suretıyle dile getirmekten geri kalmamış Jır. Hele «Hesap Tetkık Komisyonu» raporundan. 1980 ağu*tos başmda emekll sigortalıloro verilecek 11 milyar liro tutan üc aylık naktin şu ando karşıtığının bulunmodıgım. bunu sağlomak ıcın tahvillenn nakte cevrilecegini. emekll mooşlorının. tohvılleri nokte cevt* rerek karşılanmasına devam edılmesi halınoe 19Ö1 yılında tah vıl varlığının sıfıra düşeceğinı. ondan sonra do var olon rant ların elaei çıkarıkacaöını okumak uzüntumüzü daho do derinlestirmektedır. Bu işin Içlnden nosıl çıkılır? Bir bunalımın icinden çıkmak lcln önce gercekied soptomak gerekir. Prof. Dr. Vural Savaş'm yenl cıkan «Bunalım ve Cozüm» adlı kitabında Türkiye'nın acı gercekleri rakamlara vurulmuştur. Her şey apacık göstertyor ki. ülkemiz vaktiyle Osmanlı Devletıne de kurulan tuzağın ağiarıno dolanmıştır. Vural Savaş'ın kitabında derlenen istatistikler 1978 sonuna kadardır. 1980'ln yonsında durumun cok daha beter olduğunu söylemeye gerek yok. Türkiye 1950 1962 döneminde toplam 1 mllyor 98 milyon 200 bin dolar dış borc almıştır. Ne var kl. 783 milyon dolar borc ödediği icin ülkeye net döviz glrışl 620 milyon dolardır. 12 yılda 620 milyon dolar. yıldo 50 milyon dolar eder. 1963 • 1978 dönemi ise akıl durdurucudur. Yerimiz etverişlj olmadığındon 1973 yılından boşlayarok durumu (milyon dolor hesabıyla) bır tabloda yonsıtolım: YiRar 1973 1974 1975 1976 1977 1978 AJınan Dış Borc 239 321 1.354 2.160 2.844 Odenen O19 Borc 16S 258 242 336 574 645 Met Dovtl Girlşi 73 63 1.112 1.824 2570 476 S SSK'nın Parasal Durumu # , SSKTsIN BÜYÜK BİR PARASAL SIKINTI İÇİNDE OLDUĞU ORTADA. HATTA, AĞUSTOS BAŞINDA EMEKLİLERE VERİLECEK 11 MİLYAR TUTAN 3 AYLIK PARA, TAHVİLLERİN NAKDE ÇEVRİLMESIYLE VERİLEBİLECEK lonnı da dikkate alarak blr oranlama yapmak gerekir. Bu ycldan gldildiğinde tahsil edllemeyen primlerin 19,7 miiyar II rorın cok üstünde olduğu gorfl lecektir. SSK'nın porasol durumunun bozukluk nedenlen, Genel Kurul delegelerine göre şunlordan oluşmaktadır: 1 Kamu ve özel sektör lşverenlerinin her gecen yıl biraz caha arton borçlarının yıllar bo yu tahsil edilememesl, bunu tohsıl icin gerek kurumca, gerekse hükümetlerce ciddl önlem alınmaması, 2 Hic olr yıl. blr sonrokl yd harcomaları icın aynlması gereken karşıtıklorın ayrılmamı» olnası, 3 Kurum rantlonndon günun koşuliarın^ uygun olarak «msallert düzeyinde gelir temin edılememış olması. kurumun tum olanaklarını zorlayarak kıradan kurtulamaması. 4 Kurumdan sağlanon konut kredi borclanmalarındo cok ceşıtli nedenlerle kurumun gec tahsilata gecebilmesl, 5 Genel Kurulun, Ibra yetkisinin bulunmaması nedenıyle kurumun mali politikosına yön verememesl, bu bakım dan kurum fonlarınm emln ve daha iyi gellr getirocek şekllde kullanılmasıno •oianok tonınmoması, 6 Sosyal güvenliğin vaygınlaştırılmamosı. işci sayısı 9 10 milyon olon tarım ve or man Işcilerinın sosyol güven* liğe kavuşturulmamış olması, 2100 soyılı yasanın da yönetlcılerce iyl uygulanamomosı. 7 Fonların bugune değln ciddl bir şekilde planlanmoması ve teknik blonconun y * larca cıkarılmamış olmas», 8 Sosyal güvenlik kun> luşlarının tek catı altmda toolanamamış bulunması. bu nedenle de yöntem sorunlannın coğalması ve Inson gucfl koy noklannın terafına neden O+ması. 9 Sosyal guvenltk kurunt lanntn uyguladıklan normtar arasındakl farklılığın glderllemenıesl, 10 Slgorta prlml yönOtv den devlet katkısının butunmo ması, 11 Kurum yönetlcllerinln, doktor ve memurlann politik ornaclorla sık sık değlştirllmesl ve sürülmesl. böylece ak sayon hizmetin mali bunyeye olumsuz yönden etklli oluşu, 1? Sigorta müfettişleri W rafından gerekli kontrollerln yeterince yopılmamosı ve Işverenlerce cok sayıda kocok I»d cclıştırılmosma kurumco en o»' olunamaması, 13 Kurum sigortalılonmn başka sosyal gövenH* kurunv lorına sigortalonmalan. 14 Aylık slgorto pflm bfl dlrgelerlnin verilmeslnde ozoima olması nedenlyle kurumca bildlrgelertn temlni ve dolayısiyle gelirin artmosı lctn gerekll cobonın yeterince gosterllmemesl Olonak bulunmk, ropor 0zerindekl bozı görüşlerlmlzl ve SSK.'nın aksayan bazı yönlerinl blr başka yazımızdo dlle getirmeye colışacoöız. 1.121 . Teoman PEKİNDAĞ lo totu lcln oyrıiocak yedek ak celerin en cok %40'ınm Devletin cıkardığı veya kefıl olduğu tohvillere yatırılmosı kabul edilmlş olmasına karşın. 1979 yılı Bütçe Kamınu ile bu oran kaldırılmıştır. 49.1 milyor liraiık tahvillerin faiz oranı %12.9* dur. Slgorta Koitannda Durum: 1979 yılındo hastalık slgortosı 8,1 mllyor, onolık sigortası 1.16 milyar lira gelir fozlosı ile sonuclonmıştır. Bu gellr farklılıkla rının nedenlerl olarak kuru.Tco. kırsol bölgelerde calışan slgor talılor ve bunlorın eşcocuk, anobabolon ile diğer sigortalılarm bu yörelerde oturan eşcocuk ve anabobokjrının sağlık yardımlonndan gerektiği gibi ya rarionamomalorı gösterılmoktedir. Genel Kuruldo edindiğimiz izlenimlere göre, kırsal böi geler dtşında yani kentlerde ya şayon sıgortalılar ile oniarın bakmokla zorunlu olduklorı yokınlarını da Kurum yeterince eağlık hlzmetlerinden yararlandıramcmıştır. 1979 yılındo İş kazalan İle mesiek hastalıklan slgortasinın 1,15 milyar lira gider fazlası iie sonuclandığı görulmüştur. Yönetim glderleri hissesl dohi! olmak üzere 73,14 milyor liro olan uzun vadell slgorta kolu mclulluk. yoşlılrk ve ölum sigor giderinln 64.14 rrilyar M roeını motemauk karştlıklar oİLŞturmoktodır. Bu sigorto kolunun 1979 yılına oit gelırlerl I«e 3127 milyar lıradır. Gider fazlası 41,86 milyar lirodır. Prlm Borçlon: 1979 yıh sonu itibariyle Işverenlerin prim borc lon 19,7 milyar liradır. 1980 ocok oyında tahsil edilen 3.9 mil yar lira prim düşüldüğünde ger cek prim borcu 15,8 milyar lira olmaktodır. Bu borcun 8.4 milyarı kamu, 7,4 milyarı özef sektöre aittir. 7.4 milyar llralık özel sektöre oit prim borcunun 33 milyar lirası 10 Işciden az ışci calıştıron işyerlerine aittir. Bu borcun 97 trilyon lirası adresleri saptanamayan Işverenle rın borclarıdır. 8.4 milyar liralık komu sektö rü borcunun 1980 mort sonu itibariyle 5 ^ mllyan TKİ"ye. 2.4 milyarı belediyelere, 982 milyo nu Mokino Kimyo'ya. 220 milyo nu TCDD'na, 85 mllyonu Demlr Celik'e. 37 milyonu da TEK'e aittir. Çalışma raporunda her ne ka dar prim tahsil oranının %77,5 olduğu belirtilmişse de bize göre bu oran daha düşük bulunmaktadır. %77 oronı, işverenlerifl HC kortlarında tahakkuka aıinan prim borclan İle bu borc iardan tahsil edilen primler kıyasıanarok bulunmustur. Aslındc bildirge venreyen veyo gec veren fsverenlerin gercek borc '".,." "J>. , Yukandoki tablo Türtcîye*yt klmin nosıl batırdıâım hicbir tartışmaya yer bırakmıyacak bcımde acıklamaktadır. 1975 yılında kurulan MC hükümetı bır yıl lcinde 1950 • 1962 yılındo alınon 1 milyar 95 milyon borctan daha coğunu (1 milyar 354 milyon doları) bir yılda alıyor. MC ortoklıömın 197519761977 yıltndakl borclanma tablo 8u korfcunctur. Ne vor ki uc yıllık MC faşizmi döneminde Turkiye'ye 5 milyar doları aşkın net döviz girişiyle yağmo Hasanm böreği paylaşılırken, devlet' yedj kat yerın dibine batıracak bu politika «Böyük Türkiye»yl kuruyoruz diye halko yutturulmuştur. 1978de CHP iktidara gectiğlnde yurda net dövlz gırışi 476 milyon dolara düş»"MŞi b y kez Suieyrnan Demırel bağırmaya başUHnıştın " , ? t . CHP yokluk. kuyruk. kıtlık derrtBktl».'«ic.. • 1980 yılı İş Progromı Kodro ve Butce Bolümünde ise gider ledn geltrterden 14,3 milyor IIro fazla olacağı, bir başka deyışle 1980 bütcesinin 1 4 ^ milyar lira açık ver9ceğ| bütun cıplaklığı ile görülmektedir. Ko misyon Raporlorında yıllarco deiegelenn dıle getirllen istek ve dıieklerinin Kurum yetkllll»rınce bugüne degin hlc ele olınmaması ve her blr moddeve «Konu tamamen yasai düzenleme iie ügılidlr». «Böyle bir uv guiamaya gidilmesl uygun bulunmomoktadır». «Yasodo degışiklrk yapıklığında bu nokta dikkate olınacoktır», «Sakırtcolı olacağı düşünülmektedlr.» gibi delegelen cileden cıkaron yonıtlorı demek kl hep bu nedenlere dayanmaktayTnış. Kurumun 1979 yılı gellrl, 584 milyar iırası prim gelirl olmak üzere 70.7 milyor lirodır. Buna karşın Kurumun 1979 yılı cari harcamolan 223 milyor lira olmuş, matemotik korşılıktarla bırlıkte Kurumun fllll gtderlert 42.3 mltyof Hroyo utaşmıştır. 1979 yılı icinde Işkazosı v» mesiek hostoiıgı iie molOlluk. yaşlılık ve olürn sıgortaları tcm topiam 74.5 milyar lira ma tematik korşılık hesopionmış. bunun 47,3 mltyar lirası 1979 yi lı gelirterlnden korşılanmts, gen kalan kısmının İse llerikl ytllordo karşılanmon ptonkınmıer tır. Ptasmanlar: Kurum plosmanlon. 1978 yılıno göre %3O,7 oranıda bir artışlo 9 1 3 milyor Itroya ulaşmıştır. Plosmonlor toplammım % 15.82 slnl mM bonkalardokl mevduat, %53^8'lnl tahvitter. %9.65'inl gaynmertkufler. % 18^9'unu Işci Srediieri. %236"sırM do Aour tar oiuşturmaktodır, Bu pkıemontordon elde edllen gcHkr 7,38 milyar lirodır Geoei pkwman toptomının %9,1'inl ohifmron bu geitr. kuşkusuz ptyaea koşullan ve enftosyon dlkkate alındığındo son derece ye lerslz kalmoktodır. 4792 soyılı yasonın defllş* 20, moddeelne göre. her »Igor* Türklye'nln 1978 1983 sürecinde borc olarak 7 milyar 795 milyon dolar, ve faiz olarak 6 milyar 119 mli> yon dolar: toplam 13 milyor 914 milyon dolar ödemeei gerekmektedlr. Görüldüğü gibi ana borc He faiz ödemesi bu kısa sürede oşağı yukarı eşitlenmiştir.. Gercekler böylece ortaya cıkınca cözüm yolları da kendıliğinden belirgınleşmeye başlar. Türkiys'yl emperyolizmin tefeciHk ağına düşürenler yıkılmadan Türklye* ye kurtuiuş yoktur. Gazeteci Bülent Dikmener «HaberOdülO» koşullan duyurusu Gozetecl Bulent Dlkmenerin anısmr yaşatmak ve Turk gazeteciliğıne olan katkılarını manevl yönden BÜTdürmeyl sağlamak omacıyla adına 1980 yılında boşlamok üzere konulan «Haber Ödülu» 1981 yılında da •urdurutmektedir. Ödül koşullan şöyledin 1 Odüle her Turk cazeteclsl odoy otablUr. 2 Adaylık gazetecinin kendi önerisl veyo odfii hs» mitesinin önerisi ile gercekleşir. 3 ödüle aday gösterilecek haberierln 1 Nlsan 1960 Be 31 Mort 1981 gunleri arasında günlük gazetelerden Hrinde yayınlanmış olmosı gereklidir. 4 ödüle aday olabilmek Icın niteliklerl 3, maddede belirtılen haberlerin yayınlondığı gazetelerln bir sayıstnın 10 Nlson 1981 günü akşamına kadar. BÜLENT DİKMENER HABER ÖDÜLÛ PK246 İSTANBUL odresine ulaşocak blçlmde tahhütlö olarak' gönderflmesi zorunludur. 5 Secicl Kurulun değerlendlrmesl sonundo bfrlncflifii kazanan hoberin yazanna 20 bin lira ödül ve blr plokst verillr. Hoberin blr eklp tarofmdan oluşturulrrosi hor odul tuton yazarlar arasında eşit olarak payloştınlır. Ktşsel basvurularda, Imzasız yayınlanan haberter W«ı yazonn klmliğlnln sommlu yazı Işlen müdürü tarofmdon oftoylanmış olmosı zorunludur. 9 Seçksl Kurul; Orhan Apaydın, MOflt Afacalı. OOngor Gönüttos, Oktay Kurtböke, Cetin özbayrok. Yrtmat Tunçkol ve Ulvi Yanardağ'dan oluşmuştur. ödul sonucu Bülent Dlkmenerin ölOm yıldönümO olon Tt Nlson 1981 ounu duzenlenecek törende acıklanocaktr. tayaı Ue duyururuz, ÖDÛL KOMİTESİ Dr. İhsan Ünlüer CO« UlMUM *U OKTAY AKBAL fcder» : 80 Lira 5BASISI ÇIKTI İstinye Suları Kısa Öyküler 2. Baskı TEKÎN Ederi: 75 lira YAYINLARJ TURKOCAGI CAD 39 41 CACALOCLU ISIANRUL t t I I YENt ÇIKTI OıuuSuırtyvl J I A aâam : NADtB MAVt G«MI Ttym MtVMrt : Okta» KDVTBAKB UOmmm UOdOra : M M OSAKUOtL 8 TuiıM MOdOrt : Orbtm BStNÇ Baun *• rsyas : CuıattuHjM mmnlılr *• Ocoetecuık T j ı s . Ck«akHta T t t t e a Cad. Ne. : »• «1. s CUMHURÎYET BASTJK AHLAK TASASDt* O n u n TAAHHtT EDEB • BÜROLAS : 4NKAHA Koonr 8oksk H/« Yenlîemr TeJ : 17 58 tt 17 S8 25 • tZMİR: H&i't Ztra Bolvan Ho <S. fUt: • Tm : » « 09 İS 17 » • «D1NA : AtatOık Od. Tttrk H»T» Kurunm U Hun Kal:flie:lS M : M W ABONE ÜCRETLERİ ı » • a saaıjao »JSDO TAKVtM St TEMMOZ M ALKIŞ OTEL 110Adustos 23Ağustos7Eylul KUŞADASI CAO. N TEt 47 81 7 4 4 0 3891 M A L A S K A R G A Z l âoks*ABona *• ttao JM: tt»l tJI 144 tUn« Akvrn OJt TMa 72(00 5Ü85Ö HAK8İYZ (STAN8I*