Katalog

Cumhuriyet 19MAYIS1979 Genclik sorunları Gençlik hareketinin si D OÇ Dr Gencay Şaylan «Gençlık Harekellnln Sıyasal Boyutlarunı açımlarken bugun ıçın TurK toplumunun bır numarGİı sorununun Gercuk Hareketlerı oldugunu, ancak toplumun ceşıtlı kesımlerının farklı nedenlerden de kaynaklansa sorunu tartışmakton kacındıklarını belırtıyor «Genclik Hareketı» dendıgınde, genellıkle «öğrencı Gsnçlık Hareketnnın anlaşıldıgına degınen Doc Saylan «Ogrencl gençlığ.n sıyasal orgutlenrresı ve eylemınln, onlann bıraradalığından kaynaklandığını» ılerı suruyor ve genclik hareketlerın n sınıfsollığı konusunda şunları soylüyor«Kuşkusuz oğrencilık sınıfsol bır kategorı soVitomaz Bununla beraber, bu kesım ıcinde oluşan slyasal orgutlenme ve eylemlerin bır sınıfsal ıçenk tasıdıgı da yadsınamaz N.tekm blr kısım sıyası orgutlenme ve eylemler bellı sınıfsal çıkarların, Ideolojılerın ıfadesı sayılabılecek sıyasi partllerla bağımlılık llışkisl Icinde ©luşmafctod.r» CUMHURİYET ĞAZETESİIUİN PARASIZ EKİDİR Yüksek öğrenim ve barınma sorunu Ismail AŞIKOĞLU YURTKUR GENEL MÜDÛRÜ Doç. Dr. Gencay ŞAYLAN Doc Şaylan, «Genel olarak Dunyoda Hareketlerıını ıncelerken, bu e/lemlenn yogun olaraK 1960 lı yılların sonunda gelışmış kopıtuııst ulkelerde ofuştugunu bu eylemlerin orneg " 196S mayısında genel bır ışcı grev ıle bırleşınce Fransa yı bır devrım eş g.ne get rdıgının ılerı sjrulduSunu belırtıyor ve bu yılıarın og encı nareketlennın en behrgın n telıklennı şoyie dıle getırı,or «Bu hareketıerın en bellrgın ozelhklerl, blr to raftan ülkedeki komunıst ve sosyalıst partilerla ters duşen, bir bakıma onları tutuculukla suclayan bır dunya goruşu yanında mevcut sıyasal kurumları yadsıma b.c.mınde be ırlenmıştır Baska bır deyışle genclik hareketİErı parlamenter sıyasai mLcadefe bıc mierını yadsımış, şiddet yoiuylc devrımı gorcek ectı meye yonelmıştır 3u amacı paylaşmadıgı ıcn de mevcut komunıst ve sosyolıst pcrtıler, gerıcı, devrımı engsileytcı olarak ılcn edılm.şlerdir.» Turkıye dekı genclik hareketlerını ınce.erkerı de Coc Şay an 1S50 onces. hareKet'erm genclıgın s yasal e/ıen ıne deto karızTutık bır kımlık ve dıgını 1£â0 hcrekeun n bu /•anzmarın en yukseK noktası o'duguiu belırîıyor Doc Sayıan ayriv,a 1960 sonrosı TurK topluiıunun sı/asal ycşam nın temel be ıdeyıc s nın ışcı sınıfı deoloıısınn orgutlu b r bıcırrae o'taya cıkması oldugunu belırtı.or ve «Turk tcplumuncia IIK kez mevcut duzenın kokten degısırnı duşu'.cesı ortaya ctıldı Bunun sonucu, 1960'larca el ustunde tutuıan genclıgin sıyasal eylemı g derek sosyalıst bır c'zgiye kaydı ve bugune ulaşan oluşumlar ortaya cıktı» d vor Turkıye toplumunun genc bır toplum *e a/n zamanda bır kucuk burıuva toplumu o ara< nıt3]9nd r.leoıleceğ'n de ıfade eden Doc Şaylan, asl rda oğrenım koşulları ve sorun an ıle maı<ro djzeydekı toplumsal sorunlar arcsında organık bır mskı bjljrduğunu bel rt yor ve soyle d'/or. «Nıtekım ılk cgrenci hareketlerı oğrenım slstemındeki bozukluk ve sorunlardan kaynaklanmış, bunları duzeltmeye yoneımış, ancak buradan, kolaylıkla maKro ıçenklı toplumsal sorunlara yonelebılmıştır » Doc Şaylan oğrencl genclığin son on yıllık sure c n;e yoğun bır sıyasal ıdeoloıı ve eylem o ustarma surecı ıcinde bulunjjgunu gunumuzde ogrencı genclık hareketının esas o'arak sosyalıst dunya goruşunun cok ceşıtlı yoruTiları etrafında odokıanaraK oluştugunu, aynı zamanda faşıst hareketın de ogrencı genc ık ıcinde onemll bo,utlara varabı en b r oranda tems I edıldıgmı bıldırıvor ogrencı genciığın sıyosal eylem ve ıdeoloıı oluşturma surecının taşıd ğı bellı Daşlı nıtelıklerı şoyle dıle getırıyor«Genclığin siyasal eylem ve ideolojısı buyuk bir parcalanmışlık gostermekle beraber bu parcaların cogu antikapılalısl, antıempervclıst oır dunya goruşunun farklı yorumları olmaktadır. Ortaya atılan ldeolo|lk formasyonlar her ns kodar sosyalıst bır gorunum tasıyorlarsa da esas oJorak ogrencı genclik, ıscı sınıfının sıyasal ve sendıkal orguilerı ıle ılışkı kuramamaktadır Ogrenci kesımi ıcinde oluşan cok sayıda grup ya da ıdeolopk yorum, ıscı sınıfının gerçek temsılcılerının kendılerı oldugunu ılert surmektedlr Gerek partıleşmis sosyalıst hareket, gerek faşlst sıyasal hareket, ogrencı genclik arasında orgutlenmeyı boşarmıstır Ancak bunların orgutledığı horeket, ogrencı genclığin sıyasal hareketı icınde azınlıktır. Genel olarak ortaya atılan ıdeolojılerın, mevcut sıyasal sısteme ve kurumıara radıkal bır biCimde karşı olduğu gorulmekte Bunun yanında etkin bır faşıst hareketln ortaya cıkması ve yaygın bır teror uygıılamasıno gevmesı, ogrencı ideolcjısl lcmde ş'ddete dcranan, şıddetı opgoren yaklaşımların agır basmasına neden olmaktadır. Ûğrencl genclik ıcinde oluşan Idecl^fk yorumlar cok cesitlıiık gostermekle beraber bır yorıım fortıule edılclıkten sonra varlıgını surdurebilmekte, kolay kolay ortadan ka'kmamaktadır. Omegın genclik icınds k şıye bağlı yorumlar ortaya cıkmakta ve yorumu oluşturup kendı adını veren onder vazgecıp bır baska gruba kaiılsa bıle eskı yorum varlıgını surdurebılmektedır» ENÇÜK, biyoloıık, psıkolo/ik bır gelışme, olgunlaşma ve değışım ıçerısınde bulunan toplumun sınırlanmış bır yaş grubu nufuSJdur Genc, yaşadığı toplumun sorunlarından etkılenerek. toplumsal gelışmeye ve oluşumlara katılır. Bu katılma ıle hem tcplumu duşunce. tutum ve davranış ve eylemlerıyle »tkıler, hem de çevres nın ekonomık, sosyai ve kulturel yapısından etkılen.r Gençlık sorunlarıra nesnel yaklaşım, toplumsal yapının en önemlı olcutlerınden olan nufusun ozellıklerı ve yapısının bılınmesıyle olanaklıdır Turkıye nufus yapısının en önemll dzellığı, yuksek bır dogum oranı ıle ortan bır nufus, bunların sonucu olarak genış nüfus ıçıncle genc nufusun yüksek bır oran oluşturmosıdır Bu bakımdan ulkemızın nufusu «Genc nufus» olarak nıtelenmektedır. 1975 yılında 40 197 669 olan nufusun ıçerislnde genc nüfus 11 mılyonu gecerek yuzde 27 4iuk bır orana ulaşmıştır 1967 yılındakı genc nüfus oranı yuzde 24 idl. 6 Gençlik sorunları 1968 olaylarıyla birlikte toplumumuzun tüm kesimlerinin dikkatini topladı. Ana ilgi gençliğin tüm kesimleriyle siyasal laşması, eylemler, çatışmalar üzerinde odaklaştı. Ama toplum gençlerine ne veri yordu ve onlardan ne istemeye hakkı vardı? Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından düzenleren ve 1417 Mayıs tarih'erinde An kara'da yapılan 1. Ulusal Gençlik Sorunları Sempozyumunda, çok sayıda bilim adamımız sundukları bildirilerle gençliğin sorunlarını tüm boyutlarıyla irdelediler, tartıstılar. Sorunun çok çesitli yanlarına ilginç yaklaşımlar getiren bilim adamlarımızın görüşlerini geniş biçımde sunuyoruz. Gençliğin Dr. Gündüz VASSAF um bunalımı Türkiye'de yüksek öğrenim çağındaki genç nufus 3 5 mılyonu aşmaktadır. Okuilaşma oranı ıse yuzde 10'a ulaşmıştır. Yüksek oğrenım cağındakı nufusu 1922 yaş oluşturmaktadır Yuksek öğrenim kuruluşlarının coğunlukta olduğu Ankara, Izmır. Istanbul gıbı kentlerımızde öğrencı kıtlesı yoğunluk kazanmaktadır 1977 de yüksek oğrenıme devam eden öğrencılerın saytsı Ankata da 90 717, Istanbul'da 86 032, Izmır'da ıse 21943 olarak belırlenmıştır. P SİKOLOG Dr Günduz Vassaf, gencllk olayları ve genclik bunalımının toplum bunalımından ayrı duşünulemeyecegı goruşunu savunmuştur Dr. Vassaf bildırısınde, «Bugunku olayların bu boyutlara varmasından sorumiu olan genclik değıl, onu şiddet ve dısiplın yönelmelıUlerlyla susturmak isteyenler, toplumun en dmamık gucune duşmon muamelesl yapanlar, hatta gençliğin blr kısmını silahlandırarak onu gene gençllğe karşı kolluk kuvvetı gibı kullanmak Isteyetılerdır» demektedır. Bugunün kurumlarının ve anlayışlannın Cökmekte oldugunu ve bırcok lıder ve sıyasal akımın işlevlerını ve ınandırıcılıkiarını ozellıkle genclik kesımı önünde yıtırmış durumda oldugunu belırten Gundüz Vassaf, Turkıye nüfusunun yarısının yaşının yırmıden kücuk olduğuna dıkkati C9kerek gençliğin değışımden yana oldugunu, gençlenn toplumu sureklı olarok lyıye doğru değıştır mek ıstemesının onları topluma uyumlu hale getırmeye calışmaktan daha cok sağlık belırt.sı olarak ele olınması gerektığını vurgulamokta ve bugünün genclığlni «dengesizı olarak eleştıren anlayışa karşı cıkmaktadır. Dr. Günduz Vassof, Türkiye'de egemen göruşun yıilardır duzene karşı gelen duzenı değ ştirmek ısteyen genclığin uzerıne şıddetle gıtmek, onu cezalandırmak ve pışman efmek olduğu, oysa şıdaetın şıddetı dogurduğu göruşünu savunmaktadır. Dr Vassat şoyle demektedır «Bu şiddet yaklasımı olaylara korışon banka soyan, yuruyüş yapan genclıkie sınırlı değlldır. Gencin tum sosyalleşme surecl şiddet yoluyla olmaktodır. Başka bir deylşle bir cok az gelişmlş ulke gibı Türkiye'de de cocuğa ve gence toplum kurallarını oğretmekte, benimsetmekte şlddete baş vurulmaktadır Bu oşırı bir davranış bıcımi değıl, terslne toplumun normatıf bır yetıştırme yaklaşımıdır. Toplumumuzda şıddetın oğretılmesi alleden başlar Anne ve babasının dayak attıgını, babasının ancsını ve kardeslerıni dovduğunu goren cocuk. gencliğlnde davranış modelı olarak babasını seçer. ondon gorduklennı ycnı şiddete boşvurmoyı benimser > Aılede başlayon dayağın <etl senln. kemfğl benlm» yaklasımı ıle okulda da surduğunu hatırlatan Dr Vassof oğretmenle oğrercı arasındaki ılışkımn cezalandırıcı ve ş üdet kullanılan bır otorıteye dayandığını hatıriotmakta bu sıddet ycklaşımının askerlıkte de «dayak!o dısiplın sağlamak» bıcımınde sürdüğünü bel rtmektedır Dokuz mılyon gencın yaşadığı kırsaı keslmde de anlaşmazlıkların cözümünde boşvurulan davranışın şiddet oldugunu ıfade eden Dr Gündüz Vcssaf «Kan davası, namusu lekelenen kadının kendisini asmosı, clnsel organlarının pcrcalanması, kısaca örf ve adetier gereğince, «normatif cürüm ve clnayellen hem devlet idaresınln yokluğundan hem de Isvicre medeni kanununun feodal kokenlı ilişkılere uyumsuzluğundan şlddetin bir davranış normu olarak suregelmesınl sağlamakt a d ı r ı demektedır Kırsal kesımde bu değer yargılarını bertlmseyen genclerın onemll bir coğunluğunun kentlere göc ettığını gozlemleyen Dr Vassaf, şiddet • yoğun genclik olaylarının bır nedenının de «kentlerin koyleşmesinin köylünün kentteşmeslnden daha suratll cereyan ettığl gerçeğinde» yattığını bıldırmektedır Dr Vassaf gencllkte şiddete başvur ma eğılımınl besleyen bır başka önemlı etken olarak devlet otorıtesının olayların üzerıne şiddet ku'lanarak gitmesinı göstermektedır. Yuksek oğrenım genclığmln eğıtırr sorunları yannda guiluk dogal yaşamla rını OIUTISUZ olarak e'kıleyen ve cozurr bekıeyen oncul dcgal gereksınmelerıne ihşkın sorunların başında barımıa soru nu gelmektedır YjKsek oğrenım kurum lonna devam eden 400 bın doloymdaki gencın yuzde 80 85 ı aılelennın oturduk lan yerıer dışında oğrenım yapmaktadırlar 22 8 1961 tarıhınde yururluğe gıren 351 sayılı Yasayla Yuksek Oğrenım Kredı ve Yurtlar Kurumu nun (YURTKUR) kurjluşunu zorunlu hole getırmıştır Yurtk u ^ 5 6 yıl ıcnde gehberek 1969 yılın da 10 894 erkek ve 1896 kız olmak üzere 12 790 ogrencıyı barındırır duruma gelmıştır 1976 yılındu tüm resmı yurtlarda ba rınan ogrencı sayısı 40 271 (Kredl we Yurtlar Kurumu Yurtları da dahil), özel yurtlarda 10 432 olup toplamı 50 703'dur Aynı yılKı ydksek oğrenım ogrencı sayı sı 287 154r'u Buna gore bu gençlerımızın ancoK yuzde 17 66 si barınacak bır yer OulTia o anagıno kovuşabılmıştır vuksek oğrenım goren genclerın buyük bır kısmı aılelennın parasaı desteğ ıle ogremmiennı sürdurmektedırıer Og rencılerın ancak yjzde 4 u gecımını sag lamak ıcm yaz kış yuzde 7 sı ıse yazın calışab İTiektedır U kemızde /uksek öğrenlm genclerı nin kredı ıle destekfenmesı calışmafarı 1962 yıl ndon berı suregelmektedır Yurt kur'dan kred ıstemınde bulunan öğren ci sayısında jlkemızde yuksek öğrenlm ogrencı sayısındakı artışa koşut bır yuk selme ızlenmektedır Kurum 1962 63 öğ retım yılında 17 bln oğrencıye kredı ve rırken bugun 200 bın dolayında ogrencı ye kredı verır duruma gelmıştır Ancak kredının aylık 1000 lıra olarak belırlen mesı gunun koşullarına gore yetersız gö rülebılır. T • Genclik blr toplumun en dınamık ve en akışkan kesımıd.r. (Kendı kurduğu aılesı yoktur, ışl yoktur, bunlara sahıp olması ıcm yopılan baskıları duyar, ısyankardır) • Genclik, uretım arccları karşısındakı yeri belırlenmemış olan kışılerden oluşur Bu nedenle sıyasal eylemı, doğrudan ozel boğlantılarla yanı ıdeolopsı ıle belırlenır ve zaman ıcinde (uretfm araçlarıntn karşısındakj nesnel yerin ortaya çıkmosıyta) değ şebılır. • Bu tanımların sonucian a) Toplumla en az butunleşmış kesımdır b) Toplumu en COK eleştıren kesımdır c) Sorumluluğu en duşük düzeyde bulundugu ıcm, en uc nok talarda dolaşır d) Toplumun en yaratıcı ke smıdır e) Toplumun en güclü kesımlermden bır.dır • Tarıhsel olarak genclik eyiemleri Osmanlının son zamanlarında a) Batıcı ve b) Meş Tarihsel gelişim ruyetçl olarak rol oynamıştır. • Atatürk donemınde de genclik a) Ato turkcu ve b) Batıcı olarak duzen ıcinde iş 1 lev sahıbıdır Bunun son orneğ 27 Mayıs 1960 eylem'nde «ordu genclik el ele» slogo nında belırlenır • Genclern sorun olarak ortaya cıkma larındo en örem'i neden toplumun kenrfı de ğısme nızı oron rdo gsnc enn tup uı v n oek .ci terıre 'e sorunlanno egurnemii ol mos dır • 1968 /ılı Dunya da gencierın eçemen olduğu yenı anorşızmın Furkıye de ıse genc lık olaylarının bnşlongıc yılı g bı gozukebılır • 1970 lere gıderken Turkıye Makro duzeyde kapıtclıstlesmesının geektırdıgı ü=t yapı sal degışmelen tamamloyamomıştır • Bu dururr genclerı 12 Mart Tncesı (herr solda hem de sagda) şaş rtmış »oplum htı lale hazır samlmıştır • Bugunku eylemier 12 Mart sonrası ey lemler olarak genclik eylemler degıl sıyosal eylemlerdır <Genclığın sıyasol evlemlerıdır» • BugunK'i «sıyasal e\!emlere» katılonlar ıkı guba ayrılab lır a» Ogrencıler b) Lurr pen ta ebe