Katalog

CUMHURÎYET 11 NİSAN 1979 Y EDt Alınan son kararların anlamı ANKARA tEkonomıyl güclendirme programı» cerceveslnde günlerce süren tartışmalardan sonra, uygulamayo yönelik kararlara sonunda gldilmlştir. işcl vo turıst dövizlerlno getlrilen prim sisteml, yabancı paraların kendı aralarındokl değer forklılıklonnm Türk lirosına yansıması karşısındo doğan cçapraz kur farklorımn» giderilmesl ve altınlo ilgıll önlemler Ecevlt hukümetmin 15 aydır oldığı en önemli ekonomık kararlan oluşturmaktadır. ÖNLEMLER TEK TEK NE GETİRMEKTEDİR? İŞCİ ve turistlere gotirılen prlm sıstemi hukümet ıçindekl tartışmalarda katlı kur sıstemıne üstün gelmış ve İMF'ye fzorla benlmsetllen» katlı kurdan son ondo vazgecılmlştlr. Prlm sıstemınde işcilere dolar karşılığı once 47, sonro sırasıyla zaman ıçınde 42 ve 37 lıra ödenmesl, turıstlere ıse dünden başiayarak 37 lıra ödenme 8i her şeyden önce ülkenın icın de bulunduğu dovlz darbogazının en uc noktalara varmış olduğunun kanıtıdır. Öylesıne kı. dolar dolaylı yoldan yüzde 100'e yakın devalüe edılmıştır. Resmi fıyatı 25 lıra olan dolar işcıler Içın 47 lıra olmuştur Bu dolaylı devalüasyon. zaman lcınde ozaîacak va yüzde 100'e yakın oran, yüzde 50'ye dek ınecektlr Işcılere ödenen fıyatın bu olcüde yuksek olmasının ikl nedenı vardır İlkl, devletln verdfği fıyatın dışında yenı bır serbest pıyasanın önlenmek Istenmesıdır. Şımdıye değın. kara borsadan yo da son günlerdekı deyım! ile fTahtokala Merkez Bankası»ndan doları 35 lıraya olan ıthalatcı. ya da sanayicl. artık bu olanaktan yararlanamayacaktır Çünku, devlet serbest pıyasanın cok ustunde bır fiyat vermektedir. Yenlden bır 6erbest piyasa oluşabllmesl lcın doların karaborsa fıyatının 47 lıranın üzerino cıkması ve bu fıyattan muşterl bulabılmesl ge rekhdlr. Oysa, Frankfurt'takl borsada bıle dolar 43 liradan i? lem görmektedlr. Dolayısıyla 47 lıralık flyatın ışcı dövızlerlni çek mesı doğaldır. Bu fıyat, aynı za manda yurt lcınde döviz talebln de «b«lll bir süre» lcın ne ofsa, duşürücu bır etki yapacaktır Ama. eğer ek önlemler getlrılmezse, dovızın yenıden karaborsaya duşmesı kolay kolay önlenemeyecektlr. Doviz flyatının bu ölcude yüksek tutulrnosınm Ikıncl nedeni ise, Türkıye'nln Içinde bulunduğu dövız darboğazmda neredeyse, «açtlmoz> noktolata gelinmış oluşudur Flyatı böylesıne yüksek tutmak cok •aci| döviz gerekslnimlnl» göstermektedır Bır ay Içinde hemen 140 mılyon dolara gerek vardır. O da varolan borclann odenmesi lcin. Yeni ithal trans ferlerı lcın değil Dolayısıyla bu yuksek fıyattan ilk anda cekılecek dovız mıktarı Türkiye'nin belkl de «rFlâsım açıklomosını» onleyecek boyutta önem taşımaktadır KAYNAK SORUNU Ne var kı, prım sisteml sa Yalçın DOĞAN dece işçiys ve turıste yuksek fıyat vermekte, bu uygulamayo katlı kurdan farklı olarak. özellıkle ıthalâtcılar katılmadığı içın. verılen yüksek fıyatın kaynoğı belli olmamaktadır. Bır başko deyimle, ışcl va turistten yılda ortalama 1 mılyar 200 mılyon dolar dovız elde edllmektedır. Yenı önlemler le ışci vo turıste ortalama 10 llra prim verıldlğı duşunulürse, toplam 12 mılyar lıra acıktan odenmiş olacoktır. Sorun bu 12 mılyar llranın nereden bulunacağıdır 12 milyar llranın ikı kaynağı olabilır. llki bütceden korşılanabılır. Carı harcamalar kısılamıyacağına göre, butcede ya tırım harcamaları kısılacak ve yotırımlar ozalacok. ışsızlık daha da artacaktır Iklrcı kaynak Merkez Bankasıno baş vurarak acıktan para basmaKlo bulunabılir Bu da, fıyat artışlarına yol acacaktır. Dolayıslyle hangı koynağa başvurulursa vurulsun. sonunda ya işsızlık. yo do fıyat artışı yoluylo ek yük halka yansıyacak tır. Ve ha(ko yansıyan ek sı kıntı doğrudan ıthalâtcılaro aktarılan ek gelır yoluyla gercek leşecektır Daha acıkcası. devlet 47 lıradan aldığı doları ıthalâtçıya 25 liradan satacak, aradakı far kı bütce ya da para basmak yoiuyla karşılayarak halktan aıdığı bu ek kaynağı ıthalâtçıya aktaracaktır. Ustelık ıthalâtçıya ek gelır aktarmak bır ışe yarasa1 Tıcaret Bakanlığı, Dış Tıcaret Istatıstıklenne bakıldığında. son aylarda yapılan dış alımlorda gecen yıla gore, yatınm malları azalmış, tüketım malları dış alımı yıne artmış, en azından oynı düzeyde kolmıştır Yonı. halkın sıkıntısı karşılığında dışarıdan yatınm yapacak mallar değıl, doğrudan tuketime gl den mallar gelmektedir Boylelıkle halktan istenen «ozverl» anlamsız kalmakta. bir donem sonra «duıeleblllr» ya da «örvırtnln karçılıgı galefatlir» duşüncesi yerlnl gıderek soru Işaretlerine bırakmaktadır. Prim sısteml Ithalâtcıları kap samadığı Içlndlr ki, özetlenen cok önemll sıkıntıları ve «gereksiz özverilerl» b&raberinds getırmektedlr. Katlı kurun benlmsenmemesınin doğol sonuç larıdır bunlar. ALTIN KONUSU Buna karşılık altınla llgıli ka rar öneml yanmda, bir btfyuk sa vurganlığı da önleylpj olumlu • nıtelıkler taşımaktadır. Türkıye. petrolden sonra en büyük doviz harcamasını altına yapmaktadır. Altına ödenen dovlz yılda tam 600 milyon dofardır. Türkıye gıbi, yoksul bir ülkede «luksun» yerınl açıklıga kavuşturan bır rakamdır bu. 14 ayarın ustundeki değerlerl kapsasa da, devletce denetlenmesl ylne de bir savurganlığın önlenmesidır. Üstellk, kaynağında onlenmesi... Gercl, 14 ayarın ustundekl zlynet eşyası lcin böyle bir de netim söz konusu değildır. Ancak, kaynağında denetlemok. bundan sonra altın kacakcılığının belli sınırlo içlnde de olsa onune çecmek demektır Bu yol la, en azından 250 mılyon do lar tasarruf edıieceğ' hesaplanmaktadır Bu olumlu kararın kapsamı mn dar tutulması beikl eleştırttecek bir yöndur Altın tıcare'ı nın tümüyle kısıtlanması asıl gereklı olan onlemdir Bu İlk a dımı bu yönde ıkıncl ve ücOncü adımların ızlemesı sıyasal ıktı dardan halkın beklentıleri jrasındadır Cünkü. oltını kuıia nanıar bellıdır Ama, altın ıcın aovız ödeyen halkın ta kerdisidır CAPRAZ KURLAR Son olorok copraz kurlo.io ıl gıll kararın da olumlu olduğu acıktır Doların devalue edılrre s ne rağmen capraz kurlardarı doğan ek kazanclar Isvıcre £ran gına korşı Turk Llrasının değer kazanmasıvla orîadan koidınl maktadır Merkez Bankasınm y.ne capraz kurlardon doğan farkior nedenıyle net dövız Kay bına ugraması ontenmıs olmok tadır Asimda dolonn karşısm da Uranm değer yıtırmesi V6 Isvıcre Frangı karşısınao I^ğer kazanması. sıyasoi yonu oîrro yan. basıt bır oarosal l$lemdır Zoruniu bır işfemdır Tümuyie bakıldığında nolk ık tıdardan kendı doğrultusunda becer ks'7lıklerin üs'esmrten oe lınörek gelır boluşumunae doha adaıetlı kalıcı önlemler beklemektedir. Başbakan Ecevit resmi bir ziyarette bulunmak üzere Fransa'ya davet edildi ANKARA, (Cumhuriyet Burosu) Başbakan Bulent Ecevit, resmi bır zıyorette bulunmok üze re Fransa'ya davet edılmıştır Bu konudokı cağrı Turkıye AET Karmo Poriamenfo Komıs von toplant'sıno katılmok uzerp Ankara'yo gelen Franso Dışıs len Bokan Yondımcısı Bernaro Revmond tarofından Metılmışt'r Reymond Ankora dakı ozei temasian sırasındo Fronsa Oev let Başkanı Gıscord D'Esoıng v= Başbakan Ravmond Be"n'ın Başbokan Ecevıfı Frcnsa do görmekten memnunluk caklarını bildirmlştlr Reymono iiyaretın Ecevıt'm Avrupo Konseyıne Danısma Kurulu toplan tısındo konusmok üzere moyıs oyında Fransa'nın Strasbouro Kentlne gıdışı çırasmda gercek leştınlebıleceğını de belırtmış tır Fransız hukumetinln bu ccğ nsının Başbokan Ecevit tarafın dan olumlu korşıiondığı, zlyo retın Ecevıt'm 10 mayıs torlhm de A^rupa Konseyi'nde vcpocaflı konusmasındon önce vo do sonroyo rastloyoblleceği blldl nimıstır Ankara'dakı dıplomatık kaynakiar, Turk Fransız ılışkılenn de son aylarda bır yumuşamo lovasınm görulduğünu, mevcut gelısmeier ışığındo ılışkilerde /eni bır doneme qırı!mekte olJuğunu belırtmektedırler Fronso'nın OECD NATO ve AET gıbı kuru!uşla''do ve ıvedi /ardım konusundo Turkıye acı sından yumuşak davranıçlar • cıre girdıöınl de hat'rlatan ay nı kavnaktar Fransız hükumetınin bu tutumunu bugune kador Yunaniston'ı destekleyen Fronso'nrn Türkıve He de lyi ılışkller Kme gırerek bu ikl ülkevle olan ılışkilerınl dengelerrek ısteğıne bağlanmaktadırlar ÖKÇÜN RAYMONO İLE GÖRÜŞTU Ote yandan. Dışişlen Sakonı Prof Gündüz ökcun, dün Fransa Dıslşlerf Bakan Yardımci3i Bernard Rcıymond İle bir görüşTifı vapmıştır. Okcün, komısycn (ap'antısı sırasındo do Raymond İle birkac kez birarova gelmıs ıkı yetkılinin eamimı bi' hava ıcmde sohbet ettıkleri go? lenmiştlr. ÜIKEMÎZ ÖGRENMNE BÜYÜKKA1K1 DÜNYA COCUK YIUNDA Türkiye İş Bankası 1 1 1 III III Doktor Aranıyor Sumerbank Defterdar Yunlü Sonayli Müesseseslne 2126 sayılı Tamgun Yasasına göre çalıştırılmak üzere tercıhan cocuk mutehassısı doktor aranmaktadır. Erkek talıplerde oskerllk hlzmetlni yapmış olacaktır. Muessesemiz 2490 sayılı kanuna tabı değildir. SÛMERBANK DEFTERDAR YUNLÜ SANAYİI MÜESSESESİ (Basın: 73341) 3092 Veiat ve Başsağlığı Beledıye eskl Teftış Heyetl Müdürieıinden ve uzun sure Başkan Yardımcılığı gorevlnde bulunan Başkanlık Muşovlrlennden Selahattin YÜKSEL' geçırmış olduğu hastalık sonucunda 10.4 1979 salı günü yjtirmış bulunuyoruz. Cenazasi 11 4.1979 carşamba günü saat 10 00'da Beledıyemız onünde yapılacak törenden sonro doğum yeri Gülşehrınde toprağa verılecektır. Kendısıne Tanrıdon rahmet, kederli aılesıne, yakınlanna ve Beledıyemız calışanlarına başsağlığı dıidrim. AÜ DİNCER ANKARA BELEDİYE BAŞKANI Eğitim Bursu I verıyor Ayrıntılı bilgiyi bekleyiniz KARŞILIKSIZ ilkokul ortaokul lise ögrencisine TEŞEKKÜR İkl yıldan berı cekmekte olduğum trıgeminus nevralpsi sancılarından başarıîı bır omeliyatla kurtaran ve benı sıhhatıme kavuşturan, Istanbul Üniversitesı Istanbul Tıp Fakültesı Noroşıruni Kürsüsü Boşkanı, oğretmen dostu va değerlı Insan, Scym: PROF. DR. BÜLENT TARCAN'A, OP. DR. İNAN TURANTANA, DR. LEVENT ARCA"YA, Hastanede gorevli dığer tüm doktor, hemşlre, sağlık personelı ve sağlık emekçılenne: Aynco hastahğım sureslnce durumumla yakından llgılenen. bu sıkıntılı gunlerlmde benden sıcak ılgılerini esirgemeyen, akraba. dost ve tüm öğretmen arkadaşlarıma candan teşekkur edenm ÖĞ ŞERAFEDDİN ERDEM 'Cumhurıyet 3098) TÜRKİYE İŞ BANKASI ızla elelen yenıajans c o I