Katalog

A LI I CUMHURIYET 4 HA2İRAN 1977 Seçim... Seçım... Seçim... Seçim... Seçim... Seçim... Seçım... Seçım... Seçım... Seçım... Seçım... Seçım... CumVjriypt'in seçım savfası bsşlarker. uzmanlarca hazırlamvuş olan genel gırış ve sur.uş yazılarmda ulke olcegır.de fı'tır \ereoı!*cek sagııklı bır jcamuoyu arasnrması gercpkleş'irmeuı guçluklerıne değın:lmıs ve bu aıa^tırmalarm ancaK bolgesel oiçekte sınırlı fıkır vrıcı oze.liK *asıvabılecejı gorusune yer venliuştı. Bu dusur«den gıderek gerçeklesnnlen ara^nrmalar, saaeoe bazı yörelenn goste^gesı oima ıddıasına sahımr Arket; japasen or^e.'ene teknıgıne oaglı kalışrskj sadakatın mertebesı knr.usu.ida K»sm garamve sahıp o mak^uın ve sadece bolgese". .p uçları ecrımek uzere sekız ılde ajrmtılı kamuoyu araştırmasına gıCilmıştır. Soz konusu :11er ıçın sosyoekonomık oze\ı< lerı gozorsunde îutan cın«.' et, \aş ve mes.ek grubu dagıiımıvla se^vopolıtiK davranış gruaa çe^rlıl ğme u>gon orneklemel»r gehş* nlmıştır A.xe* sırasında onekleme teknığıne c.anax olçusund0 (en fazla juzde 5 sapmajla) sadık ka.ınması sağlanmıs'ir 1 ANKETIN YURÜTULUŞUYIE ILGIL! BILGILÎR 1) Ankete katıirna oranı >u.<sek o'mııştur. Ceıap %eımokten kaçınan yurttaç say^sı yuzde 1 dolaylaı maaaır. Yas grunla.ıması 2125 arası. 2<î34 ?rası. 35 50 arası ver V den v uxau o.rıa1 uz°ıe dort oo.un olarak j apılraışt:r Illpre gore ae^ışiıeUe bu 1 kte, toplam anket oı talamas:nda bınr.cı bolum v .ızde 29, ikıncı bolum \uzdf 20, uçurtca boum ı azae "*0 ve dordunou boljm yuzde 12 olaıustnr Bu onc»den tasarlanmış oıan oraniara bır olçııde 'a.'ndır. Arütete katnan erkek yurttas o;anı yu/de 70,6 kadjn yurttas oranı vjzae 29,4 olmustur Onceden tasarlanan teorık orreklemeye go e »n bi'\jk S=T ma bu alanda olmuştur Ancak u'..cemızdekı butun s:yasal anKct'.errie kadın yurttaşlarla konuşma guçluğu olrHığu bılmmektedır ve ou kaçınılmaz bır sapmadır. Meslek bafcmından yedi bolumluk hır gruplama vapılmıştır. (Memur, sanayı ve hızrret sektonl ışçisı, tarım ışçısı ve kuçuk tcprak sabıhı. koylıı, esnaf. topr?k ag&sı d3b.1l tuccar ve buvuk seıbest rr.es'.ek sahıb,, ev kadım, bgrencı ve ışsız olarajı) ARAJTIRMANIN BUIGUURI : 1> En onemlı ülks soranu olarak, yurttaşlar Sîrasıyla hayat pahalılığı ve ekonomık sorurüarı (yuzde 46\ can guvenhğı, asavışsızlık ve egıtım<*en kcs:!m:ş unıversıta sonırunu (vınde 39) gostermış'erdır. DevM ıdaresmde pamz3nlii ıie Kıb r:s. Egc ve Amerıkan arr.bargosu sorunıan yuzde ? ıle uçun"U sırada gelmıstır Yuzde 7 oranında da deg^ılc dıger somnlare açırlık \e.ılmıştır 2) Yurttaşiarn yuzde 76'sı m.tınglere lıderlen dınlemek uzere gitmcKtedır Ssdece yuz'ia 22 bır îuerı ^.Ekmdan gorme, rakıp partıyı ızleme "a da ırıtmg havası vaşanıa merakıra tatmın ıçm gıtmektcdır. (Yuzde 2 bu konuda belırlı goruşe sabjp degıidır.) Yvrttaşlarm \uzds 81'ı rr.itıng ızlenımlerını evı ne, kahvesme, ko;,une, ış jerıne asınaktaaır. Mıtmg sonrasır.da çevresıyle mıtıng konusunda tsrUsmaktadır. 3) Sı;."asal tercıh daÎEalanmalarma çelıice bun ları sırası>la anket japüan her ıl ıçın ınceiemek'e yarar vardır. •MHP ^OT « Ok yönu hangı yenı +çabonc okfığını , Koshanomu! «(*/< N /r Ankrjro v x ^ ' .''' ^k^ "• /«;.ww. >^ r ^ * ' ' [ \ . X» ^ 1 •*"'*' \ >•«•.. " , l . ^ >N Yomnf I ' ErzıncaO , y V^/ A^ / . / ; '^ Konyc ,N VQP v / „ ," \ Bıyrdur / ; ı s fDP \ A P CHP.AP. M5P\ ^ CHP Adano,' \ w / Hakkarı v \ L^ AP İMSP \DP jCHP J CHP AP,CHP • TİP KAMÜOYU ARAŞTIRMASI YAP1LAN ILLERDE 1973 W 1977 'ARASINDA OY DAL6ALANMALARI Yurt çapındaki tüm anketler, CHP'nin büyük bir oy artımı sağlayacağı sonucunu ortaya koyuyor PARTÎLER AP 19 6 1 O T oranı ve savısı 34 3 3 527 435 36 7 3.724.752 19 6 9 19 6 5 O T oranı fK oranı yrv sansı ve savısı sa>ı?ı »e sayısı 19 7 3 •vrv Ov oranı »ayısı \e savısı ISTANSUl : CHP yuzd» 12'>=: d:£er partîlerl» rlan alışverlyınden (AP ve CGP'den kazanç, TlPe kayıpı ve vuzde 13 36'sı eenç seçmenlenn \e Istanbulda ilk k«z oy kullanacak kararsız va da ıç goçle Istanbul'a ce'rrış seçmenlenn tercihı>le olmak Uzere l"73e or^nla yuzae K.R'luk bır Uerleme kaydedebüecektır Bu ılerlemeyle CHPnın 1975'deki oranına olan farkı yuzde 9,5 düzeyınde olabılecektır. Bu bulgu CHP'mn 1975 Senato seçımlenndekı yuzds 58,2'luk cranınm arızi ya da Senato seçımı karaktennden pelen sapmalı bır oran olmadığıru ortaya koymak'adır Istanbul'da MHP ve MSP dışmda butun parti ler oy kaybına uğramaktadar. En bu\uk oıar.sal kayıp DP'dedır. AP bır yandan CHP'ye ve MHF ye oy kaptınrken ote yandan DP ve kı&men CGP' den oy alarak statusünü haiıfçe guçlendırerek koramaktadır. EDIRNÎ : CHP ılk kez ov kullanacak olan eenç «eçmenlerle, geçen seçımde kararsız olan seçmsnlenn oylannın yuzdp 64'ürıU alarak ve dıfer partılerle ken dl arasındakı oy alışvenşınde \uzde 2 5 \P ve TlP'e kaptırırken yuzde 13 AP CGP ve MSP aen aiıp toplarn >uzde İC 5 karla 1977 seçımıne gırmek *«dır. Bu bulgulardan partılenn alacagı oy orarıi hesabına geçüdığır.de CHP'nın AP ıle aradakı farkı daha da açacağı gozukmektedır Ancak bu farkın CHP'ye üç mılletvekillıgı getırecek duzeye varmasî, CHP'lı spçmerun bu>"uk dısıplmle ve hıç £ıresız sandok başma gıtmesı karşıhğına bağbciır. KONYA : Anket sor.uçlarma gore CHP, Kor.ya dakı kar maşık oy kaymalarından DUVIJC mesafe\'.e en k»rlı çısan partıdır. DPden kajan o>ların en buyuk boîumunun CHP"ve sonra AP ve MSP'ye gıdecefı ızlenmıştır fAncak omeklerceden kuçuk bır «sapma, CHP lehıne bır bulsrjya gotürmuş olabılir. ÖEemlı olan en buyuk kâr soz konusu olmasa bıleC G P (GP) CHP DP MP srv 149 13 savısı 158 32 9 4 921235 28 7 2.675.785 240 134 173 46 = > 4 229.712 b6 597 818 27 4 2 4 8 7 006 256 15 143 6 1 8 14 n 1 415.330 C K M P (MHP) H S P (MNP) TBJ' (BP) TtP Î I P 54 132 704 22 208 696 31 11 32 206 961 30 275 091 2,8 254 695 2,7 243.631 22 197 929 5,6 511023 9 086 296 64.3 3,0 276 101 3,7 346 514 0,2 İP6 523 9 307.563 71.3 29,3 3 917.897 5^ 564 343 33 ^ 3 570 583 11.P 1 275 502 <),0T5 62 377 3.4 362 208 11 R 1.265.771 10,8 121.759 2,8 303 218 10 723 658 66.8 185 45 • EN ONEMU (JLKE SORUNÜ OLARAK VÜRTTA4LAR SÎRASIYLA. HAYAT PAHALIIIĞI VE 6K0N0MIK SORUNIAR, CAN GÜVENLIGİ. A^AYIJSIZIIK VE EGITIMOEN KE5ILMIS (JNIVERSIIE SORUNUNU GOSIERMEKTEOİRLER ça kapatmaktadır Buna gore CHP dordüncü mılİBt vekıll'ğı çıkarma ^ansına sahıptır. \P. bır yandan CHP'>e oy Itaptırırken öte yandan DP ve bagımsızlardan oy alarak I973'e oranla bıraz guçıenmışür. MSP 1973 sttvtusunu korumaktadır. BURSA : 3 43 1 BAO1MSIZLAR Geçerll vv ve milleUekili sayısı Katıbna oranı 13,7 1 3<>1 934 0,8 81.732 10 138 035 81,0 15 19 2 6 11 65 450 s 450 450 450 • CHP, 5 HAZIRAN 1977 SEÇIMLERINE BU YUK BIR OY ARÎÎIRMA5I JANSIYLA GIRMEKÎEDIR. BU ARTfŞ FEK BAŞIHA IKTJ DARIN KAPILARINI AÇABILtCEK BOYUI LARA ULAJMIJTIR. CHP, hem AP tabanından Cozellıkle kentl«rde) hem MSP tabanından kendı oy oranını yuzde +8 ılerletecek mertebede yenı oy sa|l»mıs bulunmaktadır. Genç ve kararsız seçmenlenn tercıhierıyle bırhkte CHP'nin sagın jiıtılmaz kalssı Bıırsa da yuzde 40 oy oranına yaklaşacağı ve dordüncü nıılletve<ıll!gıni kesın aldığı gıbx besınci yen de zorlayacağı gorulmektedrr. AP ıse DP'nın göçünden ve MSP'nın gerüemesınden yararlanarak buyuk başan sağladığı 1975 senato seçımlerınde.n bu yana CHPye oy ks.ptırarak gerılemıştır. Genç seçmen oylannın ancaıc yuzde 26'sını alabıldıginden göreü kaybı büyumektedır MSP 1973 e oıanla hem AFye oy kaptırarak, hem ae seçmen rercıhJide sadece yozde 6,5 agırlığa sahıb oldJâından Gorelı ov Kaybederek gerılemıstır. Tek millenekıllıgı tehukededır. IZMİR : Gucunu tamaTien yıtiren DP'nin ovlannm yüade 64 kadarınm dığer partılere gıdeceğı ve bu gıden oylar ıçınde de ytızde 36'sının AP'nın vuzde 24'Unun CHP'mn ışıne varıyacağı &orulm«ktedır. Butun Ese ıçın genelle«tınlememekle bırükte, DP'nın çıden o%larından CHP'nin kazancı sanılandan daha fazlad:r Genç seçmen tercıhı yuzae 66 oramr.ria CHP' ye vuzde 21 oranında AP'ye gıtmektedır. CHP avr.ca AP tabanından kırlaıda ve KPntlerde 1973 AP ov\ınun yuzde 7 sını kavdırmaktadır Yuzae 2 5 AP oyu ıse kırgmliK nedenıvle sandığa gıüneyecegını beyan eden seçmenle Kayoolup gıfmektedır MHP ve MSP kendı kuçuk varlıklarına DP'nın dajılan oylanndan kuçuk eklerle yetınmeitedırlerdır. B ına sore Izmır ıki partıli sısteme donmustur. Bu donuşun 118 gıbi bır CHP usturüugüyl» kaDanması kesın olup, bu partı 12'ncı mılletvekol1 gını zorlayacak guce de erışmıs durumdadır. DP'mn görüşjnden CHP'nin de oremli karla çıks cak oluşunun saptanmas:dır 1 CHP a\nc<< AP ve CGP tabanlarından da jtızde 5,5 oy kaydırmaKta dır. Yenı seçmenlpr:n \uzd3 7n'ı CHP'je \ıızde 8' erlık bolumlen MSP, AP ve MHP ye o;. vereceklerını ^O5İemışl<»rdır. Bu kaynıa \e %enı ov orarlarından partılenn slabılecejiı cy oranlarına geçıldığınde CHP'nin yoz de 35 hk bır oy oranıyla uzak arayla Konja"nın bı rlnci pırtıii olacagı ve 6 mületveldllığln) alabılece gı anlaşılnıaktadır. AP nın ıkmcı partl o!ab:leceşı ve MSP'n.n w ne uçuncu partı olarak kalacagı gorulmektedır. DP'nın ıse yuzde 89'luk bır oj potansıyelı kalmı şa bcr.ncraeKtedır Bu potansijelle DP bır temsılcı çıkanna şansına sahıptır Ama .kmcı yer çok guç tur DP'nın ıkmcı tems'lcilıgı jerıne MHP nın oır mılletvekillıgı daha yuKsek bır DIYARBAKİR i Dıjarbajîir dan CHP sağın bütün dan oy ıia^dıraraIî suçlenen bır gorumm.cedır Bu .cavnaıc CHPje yuzde 11"), 515 o IIK bır oy oranı far.%> getııeceğj nesaplanmıştır CHP, bu ıl de TIP e sendı 1973 varlığına gore yuzde 1.0'IIK aleyhtc o> oranuıa *etaaul ccıen o r o\ Kaptırmak'a buna karşıhk \pn. scç:nenlerric:ı gelecek lehte juzde 2,5'lui oy oraıu farkıyla bunu rahat BALIKESIR : Yaşlı kişilerl efkar bastı mı, «Ah, neydl o es'<: gunier1 .» dıye haj vflanırlar Başlar yumurtarnn tanesının kırk para oldugunu etın kılos^nun 10 kurus oldjgunu, basmanın elbısenın, ayakkabının kaç kuruş oldugunu anlatmaya.. Kimse de onlara sormaz. «Baba. boyle soyluyorsun ama, maaş neydı o zamanîar''» Evet maaş neydı? On hra, yırmi lıra... Ş:mdi maa$ dedın mı Dmlerle başlıyor... «Bereketi vok • dıyebılirsınıs. Bu bereket meselesı ayn bır xonu .. Seçımler de oyledır «Nevdı o esii seçımler. » derıer. Nevdı? Ne bu gurul'uler, patırtılar vardı, ne gençler olurdu, ne ıhtıyarların burnu Kanardı. Herkes tıpış tıpış sandık başına gıder, oyunj kullanıraı. Kırsal boigeıerde bır ıkl vuruşma olurüu, onj da canıJıge terırlerdı. \e de o.sa Kojludur, okuma yazmasj joktur. Bağıjlanırdı. BaKiyorum bu seçımlerde lıder dedjginin yanmda Amerıkan van gorılı de var Ankaranın ne kadar eskı boksorj varsa, Demırel'ın uçagında yennı alıvor. B J boksorler rınge çıktıklan zaman başarı gosteremeyıp en çok da; aK vı;.enlerden. Ama boks bılme;.en sada >urttaşır karşısına dnuldıgınde aslan kesılıyor. Yerlerını şaşırmışlar, bu manfetlerınl rıngte gos'er^eler de bayrağı gondere çektırseler \a.. Xerae!.. llehmet Isvan'ın duramu ortadadır. Ecevit Içm Jıaz:rlandığı anlaşılan lokıım, onun bacağmda patladı. Ya Ecevıt'ın bacağmda patlasavdı0 Hafazar.allaîı, duşlemesmı bıle oeğenmıyorum. «Üç gun ıçınde neler olur?» dljen, bunu sdvled'gme bm pışmandır. Buyu.% iokma yutrr.alı da. buyuk laf söylememelı. Atalanmız bazı soz'.erı boşur.a etrnemışler. Eslu seçımlerı an'atan son 5'azımdır bu.. Bir dafta seçırr.e kıiı ole, sım kala .. Yaşım da eoevce ılerledı Bu dokuzuncu seçradır ızledığım. Onuncusu dort yıl sonradır. Dort yıl sonra seçımler, dılevelım ki, bu anlayış ıçınde olmasın. SuİPvman Beyın ıktıdarda olmadıfı bır seçım doneml geçıreîım. Suleyman Beyın vaptırdıgı seçîm de ıktıdan gıbi kavgalı oluyor. Bu seçımler çok masraflı oluyor Ne kadar benr'T harcanıvor, ne kadar lşgücü boçuna gıdnnr Hesab^rı vapan da a'tmdan T>ek ka kama' \iifrkan seçırr.lenrr eomrış olan bır dosturn, ıBoile seçım olmaz .» dsdi. NeAP'mn son ıtalelerinden sayılan Balıkesır'de AP, 1973 tabamna gore joızde 8,7 oranında bır o;un CHP'ye kavı^ına tanıX.ık edecektır. CHP genç se^ır.T.lerın de vuzde 56 oraıımda tercıhıdır Buru karşılık MSP \e DPden kayan ojların yuzae o'l'ı AP'je. juzde 28'ı CHP'je, yuzde 9u MHP'ye gıtmekteaır CHP'nin CGP'den taoanından da >em oylar bckledıgı bu kentte ov vuzdeaı olarak 1973'dekınden hatılçe \uüsek. ama 1975 senato djrumundan asagıda bır oranla AP yıne bırıncı partı durumunaaaır. CHP 1973 e ve 1975 e gore dana aa ılerle>erex AP'nın vakın ızleyıcısı durumuna geçmiştır. MSP tes mıUetvekılUgıru tehlıkeye duşurecek bır gerılme ıçındedır. KAYSERI : Partıler yelpazesmın tumuyle tenısıl edıldığ! Kayserı'de oy dalgalanma mekanızmalan çok çapraşıktır Buyuk gerüeme ıçınde olan CGP ve MSP. 1973 varlıklanna oranla snrasıyla yuzde 38 ve yuzde 36 o\ kaybederek, once CHP'yı sonra AP'yı daha kuçuk bır oiçekte de MHP'yı i beslemektedırler. CHP ıse AP •abanından, bu tabarun vuzde 7,5'UKU almak'adır Buna Karşılı.t TlP'ın CHP'den kuçuk bır miıttar oy Ka\aırması soz konusudur. Sayısal karşıliKİı gınşımler Î977 ıçın muhternel oj oranlanna dönu»tunılduğunde CHP'nin oırıncı partı durumona gelerei 3 mületvekılı çıkarmavT şaran'ıledıg' »orümestedır Sırasıyla AP'nın (3 va da 2 mılletvekıh) MSP, CGP ve MKP'nın de bırer mılletvekıllıgı ıçın luyasıya ve az far<la bır mucadele vereceklen gorulmeitedır. Seçimden Seçime İhtiyarlar u Neydi o eski seçimler,, diye geçmişi anarlar dir bu masraf ve bu isrsf» Biz heiüz Hl>etun toslumu olmasmı bıle oılmncıruz. Amenka'da lıderler geçerlermıs televlzyonun ba^ma. dıîedıslennı so\ lerlerrı ş. Halk da oturduğ'j yerde futbol maçı lzler gıbi, seCim ızlermış Ovle ortalığa çıktıxlarmda da buyuk kalaba'iKİara konjşmazlarmış... O 11den, bu ıle kamson kamvon, otobus otobu^ adam taşımazlarmış . Toplanan kalabahklan" çoğunun devşırme oldugunu hderler de bılıyorlar. Bıhjorlar ama, kalabalığa lconuşma..tan lıo^lanıyorlar. «Bu llderlere fcalabalık fr hemen yuksekçe bır ta$ buldular nu üst'a'tunerler, basîarlar kon'i^maya ..» D^Sru söylüvordu. Her lıder ağzıru açtığmda, «Bu seçiml<= IMehmed KE?.L\L SONUÇ : ülkemize harnrlı olsun... dlyor. Biz de hayırh ıilmasını dıler z de, bunca çat'aiıa pa'.^ınan •iim japıyor Bunca hayırsız îfler kımın başıtım altından çiKi>or onu bır bu.mah... Ünlu Baçbuğ'un da gezısıne ıtatılmak istıordum Doğrusu gozum kesmedı. Ancar^ MHP'lı bır dostum, «Çok kıbar adamlardır» 1edı «Bana scvlesevdın hemen yer ayırtırdım.» Katnan gazetecıler de kıbar davrandıklan"i söyledıler. Belkı hder kadrosu, yonetıcıler •;ıbar davranırlar da elıılaklan ne yapmazlar? Orasını bılemezdım. Demırel gezısmcie. Demırel'in kendfsl de eT kıbar daıranıs ıçnricvdl. Ancak basınla ılışlcı kuması SPietcen e='<l btr gazerert katılmamızdar hıç rie merrnLn olmadı Hatta bazı arkadaşları.nıza .Gez.ye katümasa ıyı olur. diye sttizdağı bils vermiş Kral bir $er dfm'i ama kraldan .ana olanlarn japacağıı.a akıl ermez VarftıUe oıraz solculuşa lîarışmı^ ohn bu gorevlı, sımdı aşır; sağcıUrdan daha aşırıydı Bılmez mıyım boylelerını''.. Bağlıyoram... Gordüğum kadarıjla ^P \e Demırel g:difı oldugunu bıLjor... Belkı 2onul nzası ıls gıfmek ısremez ama, halk gonderecekse elmder ne ?»hr. Gıdecek'ır. Ama ıktıdar sarhoşluğıına alısmi" ıktıdan dededen kalma mıras bellejenler gıtmek ıstemezlpr Gıderken el.erıyle bır şey'ere yapışırlar, knyt'ermek istemezJer Can sıkan olaylar, kural dışı eylen.lPr bu vu7de^dIr Eski Vflzarlar son gun vazılarım naîlarlark*n ojlannı npre;.e \erecpk'prim dc «n< lerler. Blzım ovlar hıç b'r zaman AP'nın olmadı... Bu seçımde hıç olmaz. Turkıye'dekı seçmen sayı^min vuzae 23'unu temsıl eden bu sex:z ılde toplam olarak butun oy kayma ve aktarma olasılıklan 1977 ov oranlarına donüştunılecek bıçımde hesaplandığında CHP'mn ov oram far.<ını 197'î'e gore vurde H2, 2 12, 8> arttırdıfı corulmek»edır. AP 1973'e gore \uzde % 0 5, 5 duzevnnde bır oj oram artışı sağlamai'adır \ncac DU ıller DP'nın buvuk çoz^«me gosferd'gı iller oldugundan AP nın Turkıve onalaırıas,ına gore nısbı Kazancı haf.fce \uksck besaplanmış olabılır. MSP bu ıl'erde 1973'e gore yuzde 3,9'luk bır genleme içındsdır. DP ıse yuzde 9,6'IUK bır kayıp gonermektedır. CGP ve TBP ve bağımsız oylarm kayıplan duyarlı bıçımde hesaplanamamıştır. Bu bulgulanıı Tur.nve geneliemesmdp kı/anılma amarmda olmadığı onceden açıkıanmış'i. Arcak çok açık seçı< bır sos'ergevı ortaya koyuşu bakmından anlamlı bır nok'aya dıkkat ç€/îilmesındp \arar '.ardır. CHP î ns7ran İ977 spriTpnne, o'agümıstü hir oy anurması şansı>la gırmektedır. Bu artıj telt bs?na iktıdann kapılannı acabılecek boyutlara ulajmıştır. '