Katalog

SEKİZ CUMHURİYET 1 OCAK 1977 40 YIL ÖNCE CUMHURİYET 1.1.1938 ROM&NYA'DAKI YAHUDIIER Btkreş, 31 ( ö » l ) Başvekıl Goya radyoda söyledtgi hir nu tukta Romanya'nın mevcut ttt.ifaklar ve doslluklarına riayet edeceğlnl ve etnik ekalliyetlerintn haklanna hürmet gösterileceğüıi blldirmlş ve söyle demiştir: «Hükümet bu prensipten 1 1 ham almaktadır. Bunlar Rompn milİBtinin manovi uyanışı ıçın, Hıristiyanlık fikri, kral (ikri ve devleti teşkil eden mllletin imtiyazıdır. HUkümct. fikir ve hare ket, itibariyle Romanya devletine uyan azınlıga karşı hareket etmck tstemektedlr. Azuılık tçtn adalet hüküm sürecektir. Yalnız Yahudiler ozellıkle madenleri, kömürleri ve petrol menbalarını tamamen pllerıno geçtrdller. Romanya'da 18 milyon nüfusun 1,5 milyonıı Yahudidir. (Romanya Romenlerindir) prensibini tahakkuk et.tirmok ve Yahudller ta rafından ele geçirilmiş olan penel hizmetlprt Romanya vatanrinı?lanna vprmek istiyorum. Hü kümet faşist, devlntlere karşı hiç bır tfiahhüt.tp. hulunmamış ol makla beraber Romanya şimdl tıpkı faşist devletlpr gibl teşkilatlandınlacaktır. MîUi mkUAbı barışçı yollardan saglayarak basaracağız. ve Romanya hUkümotlne yeni blr kudre.t aştlayacaR17.» Sanat Edebiyat. yılı Türk slnemasının W yılı nsan geçınişlnde en karanlık blr yıl olarak anımsanacak. Slnema sanatı ustünde böylesine bir baskının, böylesine agırlaşan bir sansUr uygulamasının tam anlamıyla bir Damokles'in kıhcı gibi sallandırıldığı hiç bir dönem oimamıştı. Ama bu yıl, aynı zamanda lyi olusumlara, olumlu gelişmelere de gebe bir yıl olarak gözüktü. 1976 yıh, Türk sineması tçin, TUrk toplumu içın olduğu gibi, bir çelişkiler yılıydı kısaca... Bir acılar, savaşımlar, baskılar, çatışmalar, bütlln bunların neden olduğu agır, karaborsa gbrünümü alan bunalımlar yılı... Ve bunların hepsinden taze bir liliz gibi fışkıran bir umut... Insan geriye doğru bir bakınca. geçmi» günlerin gazetelerinl kanştırınca şaşıyor. Neler olmuş bir yılda, neler Ustüne tartışılmış, nereden nereye gelmişiz diye... Yılın ilk aylannın en çok tartışılan konusunun Metin Krksan'ın TV'de gösterilen <Beş Türk Hlkâyesi» uyarlaması olduğu bugün anımsanıyor nra? Yine yeni yılın İlk aylaıında, smemamızda olumlu bazı gelişmeler meydana gcliyordu. Yalan / yanlış da olsa, eksık / gedik de olsa, bir toplumculuk modası yayılıyordu Mnemamızda... tçerigi olan, topluma kendl sorunları Ustüne birşeyler verebilen filmlerin yapılmasına çalışılıyordu. Cüneyt Arkın, bu akımın başmı çekiyor, filmlprinde toplumcu tema'lara yaslanılmasını lstiyor, bir grup yazarı toplayarak, kendi yttnetecegi bir filmln senaryosunu blr ekip çalışması halinde ortaya çıkarnıayı denıyordu. 2(1 subat'takl bir yazımızda, toplumda her alanda devrlmcl sanat çabalannın arttıgma deginiyor, rtrpllikle büyük kentlerdo yofiunlaşan dpvrimci sanat, gecelerini, dinletıleri, açık oturumlan. oyunlan sozknnusu edprek, Yeşilçam'ın da, tum halktan ve halkın gerçek sonınlarından geleneksel kopukluguıiH karşın bn genel gidişin karşısınd» duramadıgını yazıyorduk. Ama bu genpl Rİdııj. bazı kışılprin kulağına karsuyıı kaçırmakta elbetfp ki geclkmeyecekti. TELEViZYON 15.00 HAFTA SONTJ Bu haftaki Hafta Sonu programı küçük seytrciler lCİn hazırlanan ZtNDANDAKÎ EJDERHA adlı öykü ile başlıyor. Filmın k o ntısu kısaca şöyle: Slr Godlrey kızı Yseult'nu hac lı seferlerinln kahramam iri cüsseli sövalye Sir Brian ile evlendirmek lster. Ancak sato zindarundaki ejderha her düğünde dışan çıkıp gelini yemektedir. Sir Godfrey kitaplığa bakan ve kızına Âşık ••'an genç soylu Peter'i kitaplardan ejderhanın öyküMinu öğrenmekle görevlendirir. Ve aynca Peter'in Yseult'la evlenebilmesi içın de bir fc&hramanlık göstarlp şövalye olması gerekmektedir. Ancak Feter. döftüşten hoşlanmayan bir kışidir. Sir Godfrey, btr turnuva duzenleyerek kızını verecegi genci seçmek ister. Yarışmada Sir Brian tiım rakiplerini birer birer atlanndan aşağıya yuvarlayarak Yseult dahil herkesl etkller. Bu arada Peter E.j derhatıın öyküsünü kitaplardan bulmuştur. Sir Brtan ejderhayı öldürmeye ça balar, anrak başaranmz. Sonunda Peter, zındana girer \e ejderha ile karşılasır. M. Çeük'in sundugu programda aynca TUrk Muzlgi, Türk Sanat Müzigi 6olistlerinin yanısıra aktüel ve mağazin gibi korıular da yer alıyor. Pro?ra mın Merhaba adlı bölUmUnü Nuray Saydar sunuyor. Bu bölümde, EnUs Fosforoğlu'nun yazdığı v« oynadığı bir skece de yer veri liyor. Programda ver aUn Peter Potamus çizgı fllmle birlikte Tatlı Cadı dıziainın NOEL HERŞEYDEN ÖNEMLÎDtR adh gıUdünlsü de yayınlana\wk Noel hazırlıklan içinde olan Stevens aılesi Noel'e ınmmayan ve kutİHnmasın: «aç ma bulan bir hazır çirba imalfltçjsı ria yapacakları reklftm anlaşmasmın Noel günü bttirilmesınde l'rar etmekteriir. Dnrrın ts«. H o el'i allesi ıle bırlikte sreçirmek lster. Ancak SHment.ha hazır corba ımalâtçısmı kendi yöntemlerl üe Noel Babamn varhftına inandinr. 20.00 HABFRI.ER VE HAVA niJRUMU 20AS KAYNANAI.4R TRT Televızyonu itıbaren İ7ileyif!İl«nn nisini kazanan Kayn>ır.aİRr adlı dizinin yenı serüven lerıni yayınlayacak. D'zui'n ilk bölümünün adı KAP7 ÎKt KERE ÇALINDI. T«kirı Akmansny'un yazdıftı dizinin bu bolümünde Nu ri Kantar Dfpo MUdUrU Şababettın C'pfakaıoğıu'nun kira sonınu ıle ugrasırken yanında «jalifanlardan Maz lum admda biri Kantar'ın evtne akçamki ziyaiet lç:n bir küfe yiyecek getirr. Ancak... Oyunda rol alan sanatçılar şunlar: Tekın Akmansoy, Haşim Hekınv oğlu. Leman Çldamlı, Dsfne Yalnız, Mete Dönmezfir GUltekin Gülkan, Orhan Aral, Edip Aktugan. Fikrct Ergtn, Jack Fermon, Şahin Çelik ve Fevzi OUr YBpım Yrtnetim. Oskay Alptürk. BtRLİKTE EGLENELİM Irmır Telpvizyonunca hftzırlanan bu programda, program orkestrası ve or kestra solisti Yaşar GUvenır tango ve valsler suııacak. Daha sonra progıama katılan solıstler ve gunacakları parçalar şöyle sıra lanıyor: Iskendpr Doftan: Kan ve gül lonmeyecek' sın, Kıymet Unut.ma: Zeybck, gitti gelirim diye al gıydim alsın dıye, Ayla A\can: Ne de olsa kadın .m. bir sevda geldı başıma, Zpki Çet.ln: Kalbe doıan o ilk bakış, göze mi geioik ve bir ihtimal daha var. Program. orkpstranın »unacagı Çarliston parçala nyla aona erlyor. Yapım • Ybne.tim: Mansur Suııknr. Toplumdaki sıkıntı Türk sinemasına da yanssdı Atillâ DORSAY 21.30 şilçami blrltk olmaya. Ustüne dilşpn tarfhsel ml»yonu bu kez yerine getirmege çagırıyorduk. Bu konuda umutlu olmak için nedenler de vardı. Y«şilçam içın için kaynıyordu. Örgütlenme başlamıs tı. Bir yandan. Ankara ile ilişkileri gitgide ortaya çıkan ve sinemamızın «t.ek adamıi olmak için her şeyı yapan malum kişiye karşı diger yapımcılar blrleşiyordu, diğer yandan sinemanın emekçilerl çeşitli mesleksel kuruluşlar biçiminde örgütleniyorlar, bunları bir sendikayn dönüştürme hazırlıklarına girişiyorlardı. 14 mayıs'da bu konuda yapılmış önemli bir toplantıyı haberliyor, artan ekonomik bunalıma karşın, emekçi kesimde hızlanan örgütlenme girişimlerini övüyorduk. Başka iyl belirtiler de vardı. Bakanlıgm arka çıkmasına karşın, bu yılkl Antalya şenlifti, Beledlye baskanının direnmesi sayesinde yine ilericilerin elinde kalıyordu. Agırlaşnn sansüre karşı, yapımcılar Dantştay yolunu doniyor ve başanya ulaşıyorlardı. cBir GUn Mutlakarian sonra tKara Çarşaflı Gelin» ve «En BUyük Patron. da Danıştay'dan gösterl karan alıyorlar, böylece dırenmek isteyen sinemacıya yeni bir yolun kapılannı açıyorlardı Ancak, başta dedığımlz gibi, olumluyla olums ı « içiçeydi bu yıl... Umutlann bir bölümü, umutsuzluga dönüşmekte Recikmedı. Sansürün glLgıd» ağırlaşan ve akıldışı boyutlara varan baskısı, bunun getirdlfei ekonomik sıkıntı ve panik, düzınelerle filmin ve senaryonun yasaklanması, Yeşilçam'ın lşbirlijtı görüııümünü bozuvprdı. Herken kendi basmın çaresine bakmaya gırişti. Ankara'yı birbtri ardına ziyaret eden heyetler, başbaksnı, başbakan yardımc:ıiarını, ilgili bakanlan ve bızzat sansUr Uynlerini kendi filmlerinln geçmesi ıçln ikna çabalarına gırlştiler. Ödünler verilmpye başlandı, sansür Uyeleriyle kafa kafaya verilerek «ortakyapım.lara gtrişildi, ıstenmeyen yönetmenlere, senaryoculara, oyunculara film yaptırılmaması kabul edilmeye başlandı. Ümit Utku'ya karşı kurulan cephe tümüyle degilse de blr hayh dagıldı. Utku'nun. daha 23 nisan tarihli bir yazımızda «MC iktidannm kanatlan altında gelişen karanlık ilişkıler» başlığı altında haberlediğimiz, llgili, bakanUklarla ilişkileri, do&al gelişim sürecını tamamladı. ve sonuç olarak, bilindigi Uzere, kimsenln göztinün vasına aldırmayan Turızm ve Tanıtma Bakanlıgı, devlet bütçesinden. bir söylentiye göre 5, baska söylentilere göre 10 vpya 12 milyona ıılasan bir parayı, I. tstanbul şenliftine TUrkiye'nin dünya önünde rezil edilmesı Içln sorumsuzca dagltıverdl. tşte 1976 yılının karamsar tablosunun bellihaşlı aşamaları bunlar.. GörüldUgü gibl, lyi şeylpr ve kdtü şeylpr içiçe... Malum zihniyetin "îlinden kurtarılamıvan bir tstanbul şenligine karşı, malum zihnlyete te;.llm edilmeyen bir Antalya şenligi. Ypşilçam'm panik halinde verdiği odünlere karşm bireysel direnişler, bir Kara Çarşaflı Gelin.. bir «Bir GUn Mutlaka»... Ama biraz da ıyi şpylerden EÖzedelim... Bir bunalım döneminde olsa bıle sanat ınm ilginç bir aşamasına giren Attf Yılmaz'ın, Antalya festıvalınde 4 filminin birden finale kalmasıyla gerçekleşen başarısı. Ve ne acıriır kı, aynı Yılmaz'ın, bu başarının hemen ertesinde. poütlk nedenlerle, hükümetle o günlerde bir yakmlaşma içine piren mensup oldugu derneftın haysiyet divanına vprilmesi... tşte 1976'nın umıtulmayacak bir diğer olayı... Ama iyilerden sozedeccktik. Türkan Soray'ın, sinpmamızın bu • taçsız kraliçe.sınln, uzmı bir aynlıktan sonra sinemaya döndügünU, ardarda 3 film yaptıgını, bu filmler pek başanlı olnıasa da, halk tarafından tutuldugunu, ösellikle .Deprem.in büyük iş yaparak Türkan Sultan'ın hâlâ sevildiftini kanıtladıgını anımsayarak, hep birlikte sevinelimı 1976 yılı. bu snyılı spvmme fırsatlarırun dışında çokluk uzüntüler taşıyor yine de... Yılmaz GÜney yarRilanma somıcu 13 yıl hapse lıüküm giyprek yine perdeden uzaklaştı... Şerif Gören'la CUneyt Arkın'ın, Yavuz Özkan'ın yönetocekleri bırçok ilginç olabllecek filmin senaryosu sansürden gerl döndü, bunların hiçbtrl çevrilemedi. Özcan Arca'nm ilk filmi «Merhaba». sansür tarafından lnatla reddedildi, sonunda Danıştay'dan çıktı, ama hâlâ gösteri olanağı bulamadı. Sinema adamlarının örgütlenme çabasmdan şimdilik blrkaç mesleksel dernek, bir de yajimını yararlı ve atak yazılarla sürdüren bir «Yeni Türk Sineması Dergisi. kaldı. Yıl İçinde sinema yayımları da görUldü. Erman Sener'in, Agâh özgüç'ün, Mahmut Tall öngören'in, araştırma / lnceleme kitapları, Yılmaz GUney'in senaryolan yayımlandı. TV / Sinema Enstitüsü, aralannda tanınmış bazı Türk sinemacılannın da bulunduğu bir ögrctmen kadrosuyla mevsim başında egitime başladı. îşte bir yılın genel çızgilerl.. Ftlmlerin, olaylnnn, yönetmenlenn çabalarının ayrıntısına gırme den, genel btr bakış açısıyla baktık bu yıla... Ylnfiliyelün, olumsuzla olumlunun, en karamsar görüntülerle belll bir iyımscrliğin içiçe olduğu bir vıldı bu... Toplumdaki sıkıntı, bunalım ve tcargaşa, doğal olarak sınemamıza da yansıdı. Bu bunalımı giderecek temcl çözümler. sıyasal yapıda bozulacak ve yenlden kurulacak dengeler, sinemamızm daha ıyi günlere kavuşmasını. giderek (ve yine toplumdaki oluşumlar paralelinde olmak üzere) daha köklu değişımler geçirmesinl sağlıyabilir. Bu durum karşısında sansür kurulunu oluşturan kişiler, MHP ve MSP paralellnde olmak Uzpre değiştirlliyordu. 7 mayıs'da «Bilinçiiz sansürden btlinçll sansüre. oaşlıklı blr yazıda, bu sütunlarda Yeşilçam'ın tarihinde ilk kez olarak böylesine bilinçli, dikkatli ve amaçlı bir sansür uygulamasının yapıldığını belirtiyorduk. Bu saıısüre karşı, Ye 22.30 TELEVtZYONDA StNEMA Yönetmenliğini Richarr) CJuine'in yaptıgı ve baçrollcııni Jame» Stewart, Kim Novak ve Jack Lemmon'un paylaştıkları SEVtMI,! CA DI adlı film yayınlanaak Asık olduğu zaman calı lık gücünu yitireceglnı bi len ve tam anlamıyla bır cadı olan genç bir kız zuppe blr kaduıla ıvlen mck ilzere olan komjusu genci bu birleşmeden ayırmak istcdigi sırada bu nez ke.ndisi gence âşık oıur. Pilm, John Van Drutten'in aynı adlı tiyatro oyuıi'indan beyaz perdey« alttarılmışhr. 24.00 GÜNE BAKIŞ Tiyatroda avutucularla gelişmeye uyanların çelişkisi daha da keskinleşti S. Günay AKARSU leşmemesl bakımından özellik gösterıyor. Bu toplulugun başka bir özelliği de Orhan Kemal'ın «72. Kogus.u yanında polltlk seçıminı çok açık olarak yansıtan «Toprak» ve «Halkın Gücü. gibi oyunlar sergilemesi. Devekuşu Kabare Tiyatrosu ıle Çevre Tiyatrosu, tUrlerini» ayrılığına karşın, seçtikleri oyunlardakl eleştirilerin yumuşaması bakımından ılgınç bi r benzerlik gösteriyor. Çevre Tiyatrosu, Vural Sözcr'ln «Pamuk Eller Cebe.sinden, Kandemır Konduk'un «Utanmıyorum Üşuyorum.undan sonra «Elem Tere Fiş Kem Gozlcre Şiş.e bu yıl da Necati Cumalı'nın .Nalınlar.ına gelip dayandı. Devekuşu Tiyatros.u lse küçük taşlamalarla ıbıletleri de 40 lira) salonunu dolduruyor. Bu topluluk • Haneler.den sonra şimdi «Yalan Dünya.yı oynuyor. Kent Oyuncuları, oyun scçunındc bir dpgışme yapmadılar: «Günden Gecoye. Eugene O'neıll, • Kafesten Bir Kuş Uçtu. A. Andersen, "Katır Tlmağı., «Yasak Elma. Arthur Miller. Değişmeyen t.iyatrolar arasında sürekll olanlardan «Caniko», 'Bcleşçılpr Şahı>, «Baîibakan C > luyorum. ile N. Serpzli T. Aşkıner Tiyatrosu'ııu, «SUleymanıyeli SUleyman. ıle Nejat Uuygur'u, benzer oyunlarla Gazanfer Özcan'ı, ve güldürüye agırlık veren Ali Poyrazoğlu'nu sayabiliriz. Poyrazoğlu Aziz Nesin'dcn sonra bu yıl Ferhan Şensoy'a yer verdi. Fılm çalışmalan ile Çevre Tiyatrosu'ndan aynlan Mete Inselel de btr kabare tiyatrosu kurdu: Anya Manya Kumpanya. GUldurüler oynuyor. Çatı Tiyatrosu Kadıköy'de yeni kuruldu. Lale Oraloğlu ile Ayfer Feray da gene birer topluluk kurdular. Odenekli tlyatrolarda, bu yıl biraz degişlklik var. Devlet Tiyatrosu gene eskisl gibl, hiç değişmeden çalısmalarını KürdUrUrken tstanbul Şehtr Tiyatrolan yerinden yönetim ilkesine göre beş yönetmenin beş ayrı tlyatrosu ile seyirci karşısına çıktı. Bu yönetimi enine boyuna tartışmak gerek, ancak, Şehlr Tiyatroları'nın oyun seçimlnde daha önceden başlayan olumlu gelişmenin sUrdUgünU söyleyebiliriz. Geçen yılın başka blr önemli tiyatro etkpnlıgl de amatör tiyatrolarda görüldü. Hem buyük kentlerimızde, hem de Anadolu'nun her yerlnde kurulan amatör topluluklar bu nicelik artımı yanında nitelik olarak da belli bir gelişme gösterdller. tstanbul'da BÜO (Bogaziçl Üniversitesi Oyuncuları), AÇOK (Anadolu Çocuk Oyunlan Kolu» begenllen çalışmalar sergiledller. Olav llselilere dek uzandı. tstanbul Lise Tiyatrolan OrgütU (tLTÖ)'nun yarısmalannda gençlerin sergiledigl oyunlar klml zaman profesyonellere örnek gösterlldi. tşta böyle değişlk. böyle zıtlıklann bütünlUgU lçtndn bir yılı geride bırakıp yeni bir yıla girdik. Daha büyük degişikliklerl umarak... RADYO Inl I 05.00 13.00 Ankara Radyosuna bağlı özel Yılbaşı Programı 13.00 Haberler 13.33 Türküler 13.30 Bölgesel yayın 15.01 Bu şarkı hangi makamdan 15.20 Türkça sözlü H. Milzik TRT I 1SM 16.30 16.40 17.02 17.50 18.00 1B.00 19.30 20.15 20.35 13.30 14.00 15.00 15.30 15.50 16.20 16.40 17.00 17.30 18.00 18.30 18.45 Rpor magazin (II) Oyun haraları Tangolar Dilek kutusıı Hafif müzik Bblgesel yayın Haberler Bölgesel yayın Çocuklanmız ve blz Şarkılar Halk ozanları Bildiklerimiz Bilmediklerimiü Çagdaş TUrk S. Müzigi Calışa çabalıya Ikt solistten şarkılar Arkası yarın Oyun havalan Fasıl Türküler grçıdl Şan dünyası Çeşitli sololar Bir solistton şarkılar 20..S5 21.00 21.02 21.17 31.30 22.02 22.30 Z1.00 23.10 01.00 1B.0O 19.30 1!M5 20.15 70 30 21.00 21.30 22.00 23.30 23.00 23.15 23.30 23.35 23.55 Çocuklar içln Kısa haberler Hafıf müzik Şarkılar Dmlpyici istekleri Şarkılar geçidı Klâslk batı müziğl Haberler Hafta sonu 05.00 Gece yarısı Haberler Çeşitli müzik Beraber şarkılar TRT Çok Sesli Korosu Haftanın ülkesi Caz konseri Rokaklann dili Beraber ve solo t.Urküler Solistlerden seçmeler Halif müzik Bir romanımız var Haberler Pop dünyası Program ve kapnnış OB.OO GUn başlıyor 09.00 Ikt solistten türküler 09.30 DUnya mizahından seçmelsr 10.00 Ünlil sesler 10.30 Gbnul t«limİ2i titretenler 11.00 Güzal sanatlar 11.30 Bir solistten türküler 11.45 Muziğe çagrı 12.30 Klâsık Türk M. Korosu 13.00 Haberler 13.15 Hafil müzik TRT II TRT III 07.00 07.02 08.00 09.00 10.00 11.00 1130 Açıhş ve program GUn başlarken Sabah konseri Cumartesi 9 Günün konspri Deyişler ezgtler Müzik stüdyosu 12.30 13.00 13.30 14.15 15.00 16.00 16.30 17.00 ögle konseri Klâsik Tıirk M. Konsrrl Cumartesı konseri MUzik köşesi Çagdaş Türk S. MUzigi Solistlerimız Topluluklarımız Konser saat.i Sizin için seçtlklerimlz 18.00 1R.30 19.00 20.no 21.30 22.00 23.00 24.00 01.00 C M müzlği Akşam konseri Pop 76 Ayda bir Çeşitli Ulkelerden müzik Günümüzde caz Gece konseri Gece ve milzik Program ve kapamş konomik dengesizliğln gıttikçe büyüyen, git tıkçe dayanılmaz boyutlara ulaşan bunalımlarıyla dolu bir yılı daha genae bıraktık. Scyircinın tıyatrodaki önemıııden, seyircisiz tiyatır) olayının tamamlaıımıyacîiğından söz etmeden artık tıyatvo yazısı yazılmaz oldu. Yılın uyunlarından ve topluhıl.larmdan iöz edeltm. Kunıldugundan beri bclli bir tutarlılıkla yaşammı sürdüren, îstanburun Dostlar Tiyatrosu geV?n yıl belli bir dalgalanma yaşatlı riiyeblliriz. Ya da, clPdıRimtz gibı toplumsal celışme hızına bir an için ayak uyduramadı. tşte bu an içinde «Ezerı ler Ezilenler, Başkaldıranlar» gibi gereksız, «Sabotaj Oyunu. gibi sağlam bir temele oturtulamamiî çalısmalarla scyırcı karşısına çıktı. Buna karşılık topluhıgun öteki oyunlannın Nazun Hikmet'ten .Kcrem Gibi., Bilgesu Erenus'tan Ortak», Gorki'den «Düşmanlar. olduğunu belirtıp geçelim. Ancak bu yıl, biraz gecikerek de olsa gerçekten parlak bir çıkışla. Genco Erkal'm John Steınbeck'ten uygulayıp yonettigi .Bitmeyen Kavga» ile arayı kapatmaya calışacaktır. Yeni kurulan başka bir tstanbul toplulugu olan Birlik Sahnesi lse Uç oyun sergiiedi, bu yıla taşan B. Brecht'in «Sezuan'm tyi Insanı» ile ayskt* durmaya çalışıyor. Kuruldukları zaman gene Brecht'ten «Faşizmin Korku Ve Sefalett>ni ve devrimci ozanlardan derledikleri .Katilleri Tanıyor musunuz» adlı göiteriyi sahnelemişlerdi. Bugünlerde Vasıf Öngören'in bir oyununu hazırlıyorlar. Geçen yü Ankara'nın ikl özel toplulugu Istanbul'dan daha basanlı adımlar attı. AST önemli btr çalışma olan GorkiBrecht ortak UrünU diyebiıeceğimiz «Ana» yanında Ömer Polafın «Aladaglı Mıho.su ile tiyatro dünyamıza yeni bir boyut kazandırdı. ö t e yandan Hedda Zinner'in «Dımitrof Savunuyor.u da başanlı bir belgeseldl. Bilgesu Erenus'un «Nereye Payidar.ı ise bir denemeydi. Öteki Ankara toplulugu Çağdaş Sahne, kültürel çalışmalan yanında üç oyunla önemli aşama başardı. Yılmas Onay'm sahneledigi Nazım Hikmet'in şiirleriyle bütUnleştirilmiş oyunu «Yusuf ile Menofis» gerçekten özenli bir sahneleme urünüydü. Bununla btrlikte Hauptmann'ın «lsyan>mı ve özellikle önemli bir belgesel oyun olan «Grevi başarısı yanında, işlevselHgl açısından da kutlayabUlrlz. AST'tan ayrilanların kurdugu v» aralannda Erkan YUcel'in de bulunduğu DAST ise butun yıl boyunca yurdu dolaşması, bellı blr salonda yer E SiNEM ALAR tesi hariç her gece 21.00 Çarşaınba, cumartesi, pazar 18.30 ANKARA (64 16 86) : Deprsm • BAKIRKÖY TtYATROSU (71 K. tnanır: T. Şoray • R. 59 49) «Ztihtü» Pazartesl haric AS (47 63 15) : Savas Kurbanher gün 21.30 Pazar 18J0 l a n R. Snaider RF. RtRI.tK SAHNESt (48 53 46) ATLAS (44 08 35) : Bitlrimler «Spzuan'ın tyi tnnaıu» PerElmas Peşinde • M. Coby; P. çembe 21.15 Cuma 18.15 2115 • Smtth WT. AKSARAY Cumartesi, pazar 15.15 • 18.15 DtNYA (49 01 66) : Zlnctrli KcHAKAN (23 42 33) Gel BansaÇEVRE TİYATROSU (A. Erle S. George; K. NortonRt. lım • M. Ar R. hulak M. Serrzll 25 01 78) EMEK (44 84 39) : Tommy • O. İPEK (22 25 13) : 1 Gonül «Nalınlar» Pazartesi hariç her Reed: A. MargretRt. Oyunlan • E. Anne; 2 Şeytanın gün 21.15 Cumartesi 18.15 • PaFİTAŞ (49 01 66) : Hayat DalCınaynti J. Birgin RT. zar 18.15 • 21.15 gaları E. Nera R. t. SUR (23 67 12) : 1 Zincirli GAZt (40 36 25) : İlk Defa J. DEVEKUŞU KABARE (44 4R Köle; 2 Soygun ve Ask RT. Nlchelson Ri. 75) «Yalan Dünya» Pazartesi ŞAFAK (22 25 13) : Zincirli K»tNCl (40 45 95) : Gurbetciler hariç her gün 21.30 Çarşamba, 1» K. Norton • S. George • RT. DönüyorT. YigitR. cumartesi, pazar 18.30 ZEVK (21 15 25) : Zincirli Köle K. Norton S. George • RT. KENT (47 77 62) : Zindrli KttG. ÜLKÜ • G. ÖZCAN (46 80 leS. George; K. NortonRt. Al) «Klme Nlyet» Salı hariç KADIKÖY her gün 21.00 Cumartesi, pazar KONAK (48 26 06) : Şehrin ÜOCAK (37 37 71) : Yannsız A16.00 rerindo Korku • J.P. Belmando • dam • C. Arkın R. MELODİ (84 13 14) : Slyah Ş e ; KADIKÖY İL TtYATROSU REKS (36 01 12) : Gel BarışatanJ. BrownRİ. (Tevflk Gelenbe) «Genç Bakkallım M. Ar R. lar» Salı hariç her gün 21.30MISTIK (46 15 14) : 1 Atesll SÜREYYA (36 06 82) : Cinayet Cumartesi, pazar 18.30 Ask; 2 Brezilya Fırtınalan • R 1 . Gecesi • RÎ. KENT OYUNCULARI (46 35 ÖZLEM (66 60 83) : 1 Kara riYATROLAR 89) «Yasak Elma» Çarşamba Çarşaflı Gelın H. Balamir; 2 ALÎ POYRAZOCMl (49 56 52) 15.00 • 21.15 Perşembe, cuma Gel Barışalım M. Ar • R. «Dur Konuşm» Sııs Söyleme» 21.15 • Cumartesi 18.15 • 21.15 RÜYA (44 54 57) : ı întlkam Pazartesı hariç her gece 21.15 • «Katır Tımafcı» Pazar 15.00 cı B. Nacar; 2 Kutu • M. In18.15 Çarşamba 18.30 • Cumartesi, paselel • R. zar 15.30 NEJAT UYGUR (22 41 12) SE8 (46 2* 16) : Gönül Oyun«Muzdarlp» Çarşamba hariç ANYAMANYA KUMPANYA ları E. Any HT. her gün 21.30 • Cumartesi, pa(44 25 28 • Sırasclviier) «tdl ASİTE (47 69 47) : Hayat Dalzar 18.30 mln Avantadan Lavanta» Pazargalatl • E. AnnyRt. BEY06LU StNEPOP (44 24 22) : Hostes Göklerde Sevişiyor E. Traeger YENt MELEK (44 42 RB) : Tehlikeyi ftsverim • S. Whitman YUMtmCAK (810181): 1 Gel BBrışalım M. Ar 2 Duyun Benl N. Karaböcek. Görsel sanatlarımız devletin desteğinden bu yıl da uzaktı ültür plyasasından yoksunluğumuz gerlda bıraktıgımız yılda da hiç kuskusuz görsıel sanatlarımızı etkilemekten geri kalmadı. Bir öncekı yılın özgün sayılabilecek ürUnlennin 1976'da da ıki ya da Uç kent, sbz yerindeyse, Başkent ile İstanbul ve tzmir'e vurdugu düğümü pekiştırmeğe devam ettiği söylenilebılir. Dpvlotın desteğini beklemiyoruz artık, ve bu yüzden ozel galeriler 1976 yılı içinde dn artış gösi«?rdı. DHha jenılerinın de açılacağı haberleri ıçuıde Tıglat Sanat Galerisı, Maçka Sanat Galerisl geçen yılın taze gırişimlerl olmakta. F;ger bir «piyasa» oluşmasuıdan sözedllebtlirse, bu 1976 yılında olmuştur. Ankara başkent galerilerinin de etkln çabaları Ustlendiftı gerçeğine geride kalan yılda gereken payı psirgemek olanak dışı. Elbette. Ne var ki, gerek istanbul ve gerek Ankara galerilerinin karşılıklı alışverişleri başka kentlere taşmadıgı gibl, aynı kişilerin aynı sprgileri komşuculuk da oynamamaktadırlar. Komşuculukta yarar olmakla birlikte, bu eylemin sonunda olsa olsa birkaç tanıtı, bir kaç yapıt satışı ancak tezgâhlanabılmekte, gprisinden ise üzerinde durulan her hangi bir sorun ışık ya da soluğa ulaşamamaktadır. 1976 bu yönden de geçmiş yıllann dışma taşmayı başarmış sayılamıyor giderek. tstanbul'da Taksim Sanat Galerisi, Belediyenin olanaklarmın süreciyle orantılı ve yoğun sergılemp.ler içinde bulunurkcn her hangi btr yargıcılar kurulu defterlemesi ve de denetleme sonucu sergıler açılmayışı, her şeye karşın Üzerinde durulması gereken bir sorundur. 1078 yılında bilinen ve ortamında yaygmlıga, Une ulaşmış ressamlarm büytik bir çoğunlugu ser gilemeler içindeydller. Ortamın adı ve yapıtlarını görüp tanımadığı genç sanatçılar içinde GUlseren ve Teoman Slldor Cumalı Galerisinde ilk sergilerini oluşturdular. Cavıt. Atmaca tzmirli blr sanatçı olarak Galeri Anttquairede sergi açtı. Kayıhan Keskinok da bu iruruptan sayılmalıdır. Ozan llhan Berk ilk kez Galp.ri Baraz'da deseıılerini sprgilerken, bir bakıma alışılmışı kırmayı dcneyenlr.r arasında sayılabilir. Geno bu yolda Bihrat Mavitan'ın Darüşşafaka Sanat Galerisindeki İlk «tergisi de unutulmamak gerekiyor. Sonra Fikrnt Otyam Ankara'dan gelip Cumalı Galerisinde «Memleketimden tnsan Manzaraları» sergisiyle serçekten bir ılgiyi topladı. Köksal Onem yıırtdısınrinn ülkpye dönUşünün ilk sprgismi Taksim Sanat Galerisinde cerçeklpştirirken. oldukça tartışma getiren bir kımlik de göründü. Nejat Soyer, Hayri Karay VP AyiJ>n Doftu d* Galeri Baraz'ın yenı sanatçıları arasında hakll yer lerinl almıa sayılabilirler. K Gültekin ELiBAI Az gayıdaki gerçeküstü ressamlanmızdan biri sl olan usta Clhat Ozegemcn Taksim Sanat Galerisınde yülardan sonra sergılemesiyle rengın egemenlığindeki öne gellşi vurgularken, Taksim Sanat Galerisınin diger bir kimliği olarak gerçekten ilgiyl toplayan Mehmet Özer ilk sergisinl gerida bırakıyordu. 1976 yılı ıçlndekl başan çizelgesl oldukça jüksek sergiler içinde Mustafa Ayataç'ın sesslzce açılan sergısi unutulmamak gerekir. Ertem Sanat Galerisindekl Nevbahar Aksoy sergısi henüz tumleşmemiş olmakla birlikte bır biçim arayışının ıpuçlannda direnç göstermekte. Gülşen Çalık Can Galeri Baraz'da «Porsiyonlar. sergist, gencecik us.ta adayı Muzaffer Akyol KUnmat Galerisinde genç usta Burhan Uygur ile bir yaklaşımı sevecenlikle vurguluyordu. Şadan Bezeyiş Taksim Sanat Galerisinde usta asama çizelgesinin özgünlüğünde Urkütüsüzdü. Bu yaklaşımda tsmail Türemen ve Berna Türemen'l de anmak gerekiyordu. Mustala Ata, Balaban, Bur han Uygur, Tiglat Sanat Galerlsinin açılış sergisindeki Dokuzlar, Orhan Peker'in son çalışmalarının îzmır sergilemesi, Çallı tbrahlm İçin bir yapıt saüş denemeKi sayılabilecek sergideki tutum, Haınlt Görele, Ruhi Arel, Cevat Dereli, Ramls Aydın, Erdal Alantar, Komet. Burhan Doğançay... anümaya değgln sayılmalıdır. Seramik ve yontu alanındakl sergüer içinde büyük bir gelişmeyı saptamak olanağı 1976'nın harcı olamadı. Meb'ke Abasıyanık Kurtic, Lerzan Bengisu, Metin Eklz, Atilla Onaran ve birkaç başka sergı donem kapatıp, nöbetinı teslim etti! 1976 yılında, görsel alanda, istanbul Görsel Sanatlar Demeğl ve de Devlet Güzel Sanatlar Aka tlemısi Mezunlar Dernegl Kuruldu. İkinci derne.gin bir toplantısında ressam Hamit Görele, iktıOarların görsel sanatlara gereken önem ve özenı Köstermemeleri halinde oymalamamalan gereğinı bellrledi bir toplantıda. tstanbul Görsel Sanatlar Derneğl. merkezinde karma ve özel sergiler süreklıltğlnln yanısıra, konferanslar düzerdedl. karma sergılere olanak sagladı; özendirip, öykündürmek için sanatçı ögrencilerln sergilerini düzenledl ve de aynca resım, yontu, seramik. kazıresim alanlarında örnek blr çagnyla yarışma duzenleyip, değerlendirmeğe ulaştı. Gene 1976 yılında Zahtde özar Galerisl BeyİPrbeyi'nde yetmişi aşkın sanatçıyı bıraraya getıren glrisımlnl yUrüttU. ECZANELER BAKntKÖY: ZülAl ^tstesyon Caddesi), Merkez (Yeşilkoyt, Yay la (Kanarya), Sanem ıCennet Ma hallesiı, Pekin (Esenler), Saglık (Osmaniye). Avcılar (Avcılar), Umut ıSefaköy», Şirinevlpr (ŞirinevİP.n. Yıldıztepe ıBagcılar). BEŞtKTAŞ: Sakarya (Ihlamur dere Cad.>. Bayramoglu (Nüzhetiyp. Cadı. Çınar (Ortaköy), Parlak (Arnavutköy), Meral (Etller.i BEYKOZ: Betin ı Fevzipaşa Cad desi ı. BEYOGLU: Pelit (Tokatlıyan îşhanı», tkıkapılı 'Talimhanoı, Denizel ıCihangln. EMtNÖNÜ: Çıfa (Küçllkpa/ar>, Alemdar ıCağaloğlu', Yıldız 'Laleli). FATtH: Acıçeşme (Edimekapıı, Yeni Akdenız (Malta), ŞPTIgül (Esckapı), tstanbul (Şehremıni), Yeni Meşe (Şehrominlı, Dogan (Balat>. G. O. PAŞA: Gül (Baglarbaşı Cad). Halk (Bcşyüzevler). KADIKÖY: Güven (Bahariye Cadı, Gönül (Osmanağa Çllek sokak). Mısniıoglu (Misaki Millı sokak). fein (Fener Yolu Bağdat Cad>, Kılıç (Suadiye), ÇP" ar ıGöztepe). Sağlık (Kızılt.Oi A). KARAKÖY: Nur (Halilpasa sokak). KARTAL: Kartal (tskele Meydanıi, Ce.viüli (Cevlzliı. Ferhaı. Tanta (Küçükyalı). Şıfa <Maltepe). KASIMPAŞA: Dogu Karadenlz (Kulaksızı, Sedef (Bahriye Cad>. SARIYER: Umut (Yenimahalleı, Neşe (İskele Cad). ŞtŞLİ: Derman (Eftal Has sok), Fcriköy (Ergenekon Cad\ Deniz (Nışantaşı), Gülümser fKuştepe), Ortabayır Şifa (Gültepe), ÇelikIppo (Çeliktepe). GUlbağ (GUlbag Caddest». h'llrriyet 'Mecidiyeköyı, Çinıen ıSanayi Mahj. İISKÜDAR: ÜskUdar (Selman tpek Cad\ NÜkhet (Kısıklı Meydanu, Selimiye (Sellmiye Kışla Caddpsn, Giıldcn (Bejlerbeyl), Nur (Ümraniyeı. ZEYTtNBURNU: Yeşütepe (Yo şiltepe). İstanbul Arkeolojl MUzelerl açıkhava sergİBİ 1976 yılında henüz istenilene ulaşmıs sayılamazken, 13. Antalya Film ve Sanat Festivalinde hazırlanan resim ve yontulara yapılan saldınlar, sanat ortamını bir bakıma eyleme geçırdi sayılabüir. 5. Yanmca Festivalinde ilk kez «Ulusaı Rasim ve Yontu Sergisi. düzenlendi ve de olumsuz yankıları süren bu glrişimin olumlu yöndekl olanını İstanbul Devlet Tatbıki GUzel Sanatlar Yuksek Okulundakı «Sanatın yaşantımıza uygulanması» Sergisinde ilgiltler İzledllcr. 37. Devlet Resim ve Heykel Sergisine pekçok sanatçı kaülmadı ve bildiriler 1976'nın arslvlnl »en gtnleştirdi. Eşref üren'in Ankara Vakko Sanat Galerlsln* deki, Mahmut Cuda'nın istanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademlsindekl «Retrospektif» sergilert gecikmelerini 1976 yılında dondurdular. ÖdUllemeler içinde DYO'nun ödllllemesl blr tartışma ortamı yaratırken, Darüşşafaka Sanat Ga lerisi yıl için ödül olayını kapatmayı yeg buldu. Eyüboğlu, Bedri Rahmi us,ta için Iki sergile» menin, ustanın anlayışına uygun düştüğü acaba kuşku yaratabillr mı? Bu ikr serginin Ust usteliğınin ana amacınm ne olduğu salt yaygınlık ise, bunu tartışmak eski yılda kalacak demektlr! TUlin Öztürk'Un Ankara Galeri Artisan'dakl sergısınin başkent için taze bir hava olabileceği her halde önyargı olmamak gerekiyor. tlhaml Demirci ustanuı anısı için düzenlenen scrgi Görsel Sanatlar Merkeziniıı ayrı bır başarısı olurken, Z. Mürltoglu ve de Edlp Kakkı Köseoglu ustaların sergllerinin çabucak ve sessız geçlştirildiğlni noktalamak hakbilirlik olmalı. Ankara Sanat Dergitinln Ödüllü Yansması Sergisinin 4. de yeni sanatçılann değerlendiritmiş olması 1976 görsel yılında verlmli haneyi arttırmakta. 1976 yılı sanatçılardan Atilla Onaran (1932), Al tan Gürman (1938), Kuzgun Acar (1928) ve tlhaml Demirci (1908) gibi degerleri yaratılarından yoksun kıldı. Yanısıra görsel sanatlarımız üzerln» O. Zek1 Çakaloz, Taha Toros, Nurullah Berk, Ehf Nacl, Sezer Tansuğ. Gültekin Elibal gibi kiştler soyleşt / konferanslarla bir bakıma küçük ortamda dertleşip durdular. Kültür slyasasından yoksunluğun 1976 yılında oltımluluk ve verlmlilik girışımlerine doğrudan ya da dolaylı etkllerinin görsel alandakl yankılannm göRUşlcnegeldiftini ve de bundan böyle de çözUmüne adım adım ulaşılmasında çabaları toplayacağını küçümseyenlerln a&lında kendilerinl küçümsememekte oldukları Rp.rçegint da verlmlillk haneslne yazmak olanağı vardır. Bu ortamınca, ortamını aşan ilgilllerınce de olumluya dönUştürülmelidlr 1977 d e ^