Katalog

CUMHURİYET 20 Mart 197* m YAZARLAR IÇIN TEK DEMOKRATIK ORGÜTLENME BIÇIMİ SENDlKALAŞMADIR Fıkır ve sanat eserlerı vasası, bılım edebıyat muzık, gtızel sanatlar \eya sınema eserlerı ıayılan her tur fıkır \e sanat ürünlerı uzennde doğan hakları bur juva hukukunun mulkıyet anlajışına uygun olarak duzenlemek tedır Bılım, edebiyat ve sanat alanında eser veren yazarların haklarınm ozel hukuk ılışkıleri ıçınde duzenlenmesmd* de aynı anlayıs egemehdır Yasa, «Bır eserın sahıbı, o'nu vucuda getırendır» ılkesınden hareket etmekte ancak fıkır ışçılerinm ışlerını gorürken yarattıklan urunlenn sahıplığmı ışverene vermeKtedır Boylece, kol ışçılerınde oldugu gıbı. vabancuaşma, fıkır ışcılerı ıçın de gerçekleşe bılmektedır. Fıkır işçısı, yayım sozleşmelerı ıle urunden yarar lanma hakkını başka bır kışıve devredebılmektedır Açıkladıgımız ozuyle fıkır ve sanat eserlen vasası. yabancılaşma ve somürü mekanızmaMnı meşrulaş tıran ve koruyan bır nıtelık taşımaktadır Bu bakımdan 42 maddesınde kurulması ongoru len tekçı ıt7nıque) mesleki örgüttl, vasava egemen olan an layıs ve nıtehkten soyutlamak fıkır ışçısı yazsrların hak ve çıkarlanm koruma amacma yoneltmek burjuva tahakküTuı nun sürdügu bugünkü ortamda bızce olanaksız gorulmektedır Yasanın mesleki orgüt kurulu şuna ılışkın maddesı aynen soy ledır «Eser sahıplerı maddl ve ma Fikir işçisi yazarların sermayeye ve sömürü düzenine karşı çıkarlanm korumak yönünden örgutlenmeleri, işçi sınıfı içinde bütünleşmeleri sağlayacak sendikalaşmadan başka bir biçimde aranmamalıdır. nevî menfaatlerıru muşterek bır tarzda kullanmak ve koruma* maksadıyle bu kanunun yayımı tarıhınden itıbaı TI 6 ay ıçınde mesleki bırlık vucuda getırme dıklen takdırde, hukumet, bu bırlığın kurulmasını sağlar Uyelerıne, sermave koymak kar ve zarara ve hukukı mesu lıyete ıştırak etmek vecıbesı vuk lenmemek «arfvle bu bırlık hu susı hukuka tabı ve tuzel kışı lığı haız olur. Bırlığin teşkılât ve ıdare tarn ıle teftış "e mu rakabe usullerını gosteren sta tuler ılgılılerın mutalâası alın dıktan sonra Adalet ve Mıllı E gıtım Bakanlıklarınca tanzım ve Bakanlar Kurulunra tasdık olu nur Ilgılıler bırlığe uve nlma dıkça burrın sağladığı faydalar dan ve statulere gore. tahsılı bırlığe bırakılan mal. haklardan favaalanamazlar » Maddede belırtılen 6 avlık stlrenın aşılma«ı eser sahıplerının yasada soz konusu bırlıgi bugün kurmalarına engel değıldır (Prof Dr Nuşın Ayıter Hukukta Fı kır ve Sanat Ürunlen, s 176179) Ancak kanımızca, fikır ve sanat eserlerı vasasınm tanıdı fcı bu olanak 1961 Anavasasının ılke ve kurallan açısından bu Orhan APAYDIN gun geçerl.'igını yıtırmıştir So> le lu, 1) Eser sahıplığı sadece fıkır ışçılermı ıfade etmemekteciır Fıkır ve sanat eserlerı yasası run ılke ve kiirallarına gore, fı kırsel urünü yaratınç.r^'ar dr. eser sahıbı olabılmektedır E nekçı'erle s..ıaye sahıbı ısve renlerın meslekî çıkRrlarmı ba* da tırm^o. amacına yonelık mes lek orçuUerı korpora^ıf bır Jte lık taşır ve faşızme ozgu blr sıs temın kurumunu oluş'umr Boyle bır orgutun Anayasamızın çoğulcu demokratık ılkelerıne aykırılığı açıktır Emefcçılerın ortak mesleki çıkarlanm korumak ve oCıjtıı.Tiek amacınd baglı brgütleri ancak Wçı sen dıkalan olabılır Bu bakımdan '51 yılınöuı vurtırlüjŞe gıren Fı kır ve Sanat Eserlerı Yasasının 42'ncı maddesı 1961 Anayabdsıııi!, temel anlayışma ters duşmekte dır 2) Dernek nıtelıgınde duşunu len orgutun statusünu düzenle me yetkısının sıyasal ıktldara bırakılması da Anavasal llkelere aykındır Gerçekten Anavasamızın 2' uncu msddesinde ta nınan demek kurmak hakkı ça lışma statusunu saptama hakkı m da ıçermektedır Bu hakıcı tanımajan yasa hukmü, anaya sal ılke ve kurallarla bagdaştırı lamaz 3) Yasada ongorülen örgut, Farolar ve Odalar Bırlıgi gıbı. kamu kuıumu nıtelıgınde mes lek kuruluşları olarak düşunu lurse. Anavasamızm 122'ncı mad desıne gore bu kuruluşlann avrı bır yasa ıle duzenlenmesı ge rekmektedır Böyle bır kurulu şun da korporatıf nıtelık taşı ması olanaksızdır 4) Lgemen sınıflar sıyasal ık tıdarlarının, kurulacak orgUtlerde uye olma kosullarını saptar ken ıdeolojık kayıtlamalar getıreceklerınden kımse kusku duymamalıdır Fıkır ışçısı yazarlann serma yeye ve somıiru düzenine karşı çıkarlarını korumak vonunden örgutlenmeleri ışçı sınıfı ıçın de butünlesmelerinı saglavacak sendikalaşmadan başka bır bı çımde aranmamalıdır Gerçekten sendıkal orgut, ya sada ongorülen mesleki bırlığın fonksıvonlannı verlne getırebıle cegı gıbı, bunlarm rttesınde sınıf sal çıkarlann savunulması ola nıgını da vermektedır Yasada meslek orgütü, bıressel çabalann fıkır uruıilerının korunmasmda jetersızlıgı duşuncesme dayandırılmıştır Sen dika ıse. meslek orgutünun bu gorevın» 274 sajılı sendıkalar yasasının 14/1e maddesı gereğınce verıne getırebılmektedır Maddeye gore sendıka uyeleıı nı ve mırasçılarını temsılen da vaya ve bu münasebetle açtıgı davadan otüru husıımete ehı! bulunmaktadır Yararlann yarattığı Urünlerın başkaları tara fından hakMZ vere kullanılması, ornejın TRT'de yapıtların Uc retsız olarak oyunlaştırılması, okunması veva muzık bıçımınrie kullanılması durumlarında, üyelermı temsılen kuruma karşı dava açabılmekledir Dığer ozel ve tüzel kışılerın haksız evlem lerıne karşı da sendıka uyelerı a dına VHrgı meroılerıne başvurmaK vetkisını kullanabilecektır önemll olan, fikir zarlara karşı slvasal baskı vnntemlenni rıdır. Dernekler ıçın Isçileri yaiktidarların uygulamalayasaklanan polıtıka vapma olanağı, sendikalar yasasında sendıkal orgutlera tanınmıs bulunmaktadır. Sıyasal partılerle organık bağlar kurmadan. sendıkalar. polıtılc evlemlerde bulunarak sıyasal iktidarların uvguladıkları baskılara karşı çıkabılır Işçı sınıfının aıger orgutlerıylc konfederasyon lar dureyınde organık baflar kurarak butunleşmevı sağlayabılır. Sendıkalar yasasının 2'nci maddesıne dayanılarak lşkollan vonetmelışının 31 No lu ışkolunda kurulan Turkiye Yazarlar Sendıkasının amaç maddesı, yazar haklarınm korunmasmda sendıkal orgutlenmenın olanaklarını şöyle açıklamaktadır «Bu sendıka1 sermaye emek çelıstosmde sermayeye karşı dıslplınli bır guç olmak ve emeğın orgutlenmesi ıhtıvacından dogmuştur Amacı Yazarhğı meslek edinmış kışılerın emeginı sermayeye karşı korumak, hukukî. sosval, kultürel Pkonomik temel hak ve ozgürluklert korumak. saptamak ve gehştırmek, tam bır soz ve vazı ftzgürlüftümın gerçekleştırılmesl ve korunması içın her türlü va«ıal muradPİPVİ yürütmektır» Belirtilon bu amaçların gerçekleşmesı mucadelesınde slvasal ıktıdarlann kurduklan orgutlerln olumlu ve etkılı bır rollerinın olamayacagı açıktır. Yazarlar Içın tek demokrattk orgutlenme bıçımı «endıkal kuruluşlarda birleşmektır U Ğ U LT U GÜNE ÇIKTlGlMDV GECE DE PEŞIMDE DOGAL. CANIMIZ ISIRGAN DEĞIL, DAMAK MEMEYI EMDIGİNDE DENIZ GORUNUYOR ÜSTÜMUZDEN. GOLGELIGIN TELLERİNDE, PAS URL'YORDU YAZIN YAHU BEN SENI BILMEZ MtYIM, ŞU SAPSARI GÜNLERÎMDE'' ARINDIN SÜTUMUZDEN YOLDA BULDUĞUM BIR ÇAKI ÎŞTE, DUN BtLETTIM, KAĞITLA KALEM DE ALDIM, NE OLUR NE OLMAZ DIYE . UMUT Kt TÜMUMÜZDEN. Metin ELOĞLU SANATEDEBIYAT CEVRESINDE CHP Hatay Milletvekili Mehmet Söcımez, »anatçılsrm kazançlarıyla ılgill vergi b»ği}iklığı yasa tasarısını, geçtlglmlr pazarttıl Mecliı Baıkanlığına vermiş Tasarıda, ı>4«ki m*sl«k gruplarına tanınan bağifiklıklar ernck gösterllertk (aırtaflar içln 130.000 TL.), deflıjen yaşam kojulları kar|itında en bin lıranın vergı dı;ı tululmasının gulunçluğun* dafiinıliyer v» bunun yüz binc (ikarılması isttniyor. Bir haber ve SalntSiman bu anılarını yazmaya tS ya^ında baflamı;, an yıl sonra tamamlamıştı. Bu anılarda, sona t r t n bir cağın v* baflayan bır yenlsimn lableıu en Inc* nsktalarma kadar ve buyuk bir açık sazlulukle ortaya ksnmuştu. Leuıs XV bu anıları va Saint Sınıon'un mektupları ile obur mın veHeltrini «devlet »ırrı» gıbı sayarak orladan kaldırmış v* Dı*ı$l*rı Bakanlığı arfivlenne ak)armı»tı. Ancak 1l1fda Sa ıntSımon markiji General Rouvroy'nın Louıs X V I I I > bas vurmaıı uzınne bu yazılar uttundckt yasak kararı kaldı rılmıjtı ANALARA EVLAD OLÜSÜ ÖPTÜRMEYİN Bır dağbaşında dkşam olur yıldızlar ü^tır Yollar dolanıp gıder kajbolur karanlıklara Analar tuknnır pencerelerde Kapılan kollamaktan Bır dellkanlı vurulmuştur ellerı baglı Cıjerleri zıncirlenmis kasıkları tekmelenmıştır Bır dag Oaşında akşam olur yıldızlar uşür. Ya bacıdır ya kardeş ölen de oldüren de Gunü gelır bır sıperde bır merml bolusülur Eviad bızım ana blzim musalla bızım Nedır bu yolayrımlan bu yolkavşaklan Sajı solu yoktur bu isın vatan da bir yürek de birdır Gunü gelir bir sıperde bır mermı bolüşulur Hâlâ yollaraa yankılanır cephane taşıjan kağnılar Hele bır geceyarıaı llgaz'dan Yalvaç'dan Toroslar dan geç Vatanın dortbir yanını saımıştı • müstebıtler mustevliler istılâcüar» Kış kışlak demeden vayan yapıldak yollara düsenler Bır tek madalvadan başka birşeyı olmayanlar Bir tek madalya bıle almayanlar Vurusanlar bir dilım tayuı ekmeğini bile yemeden Mahmurlannda zaferlenn terleri sofumamış oluler Bırgun olur adamdan hesap sorarlar Kâla yollarda yankılanır cephane tasıyan kağnılar Vurjsmayın tartışın kurduğunuz pusuları tetıklerı bırakın Sarılıp sarılıp da opüşun ağlavın yazgınıza Kalmaz ahı olusünü son kez öpen ananın Solcunun da sagcımn da ahı kalmaz uyanın Hıçbır vatan yoktur boyle kurulan böyle kurtulan Kırkyılın ozanıyız biz çeldık gıdıyoruı ışte geçtık goçüyoruz Usandık ölü gommekten agıt yakmaktan Mezarcılar usandı gelinlere delıkanlılara toprak atmaktan Kalmaz ahı olıisünu son kez öpen ananın Bir dagbaşında akşam olur yıldızlar üşür Günu gelir bır sıperde bır mermi bölusülür Hâlâ yollarda vankılanır cephane tasıyan kağnılar Sarılıp sarılıp da opuşün ağlayın yazgınıza Hıçbır vatan voktur bo>le kurulan b3"le kurtulan Kalmaz ahı olüsünü son kez öpen ananın Türkiye Yazarlar Sendıkası çevırmenlervn sorunlannı saptamak amacıyla çalışmalara başlamı$ Kurulan komlsyonun ozellıkle çevıri Ucretlen uzerınde durdugu, çevirmenın haklaıını fözetıcı f.nlemlerı araştırdığı soylenıyor Bu arada, Millî Egitım Bakanlıgınca okul kıtapUklanndan toplatılmış yapıtlardan seçmeler de JtıUplaştırıldı Bovlece TYS Yayınlannın ılk kıtabı, «TOPLATILAaş KİTAPLAR» oluyor.. ••* Rıfat llgaz'm rem«n • •• bam Sınıfı» Budapt^tt'dt dt ytyımlanmi}. Klttbı Mccarcaya Laki Zsuzss nın çevirdıji, mızah romanı «lırık ılgıylt k«rjıl«ndıjı b:ldırılıyar. *•• Arıf Damar'm butun şurlen bır kıtapta toplanacakmıs Şairm, «Gunden Güne Istanbul Bulutu Kedı Aklı Saat SeKızı Geç Vurdu Alıcı Kuş» kltaplarındakı sıırlerden olusacakmıs bu kitap *•• Parıs'tekı Ulusal Kıtaplıkl», SaintSımon'un doğumunun uç yuzüncu yıldonumunu kutiamak amacıylt bir sergı açıldı... Serglde, SaintSimcn'un çok IIHz bir gezltmci v* lanık olarak anılartnda canlandırdığı cBuyuk Yuryil» I I * «Aydınlık Yuıyıl» arasının çevrtsı, «konomık v» ttelumsal durumu ve degi|lml«ri •rtaya kanmakla »n enemll koşeyı iı«, SaıntSimen'un 11 cilllik anılarmm musvttttsi tutmaktadır. • •• toıne Vuez e venldı 23 ünnj odül çok çeklsmell geçtı, çunkü adaylar arasında Rone" de Obaldıanın «Monsıeur Paul Claudel'ın «Partage du Midl»sını sahnelçyen An isteyenlere büyük ders Aydın OY Geçenıerde bır haber okuduk «Macar devlet adamı Rakoczı'nın Tekırdag'dakı evini füme almak ıçın Macar televizyon ekıbı gelıvor» Yazının ıçınde de mart aymda kutlanacak olan 300 dogum gunü nedenıyle ılgill çalışmalar yapmak ıçın gelen televizyon ekıbınin, Rakoczı'nin dmrunün son yıllarını geçırdığı Tekırdag'dakı evle ılgılı olmak uzere çeşıtlı uzmanlarla, bilım adamlarıyle ve halktan kişilerle roportajlar yapacağı da yer alıyordu Batı'yı hep koca koca sozlerde aramışız. Batı bu tür davranışlarda ve ılpılerde belırır aslında Ulusal birliğe uzanışın, degerbllırligın. tarihten hız almanm, ozgurlügü jurt dısında sürdürmüş bir büyügü unutmamanın dersıaır bu Düşunmek ısteyenlere elbette. Aslında Macarların Tekırdag'dakı bu eve karşı gosterdiklerı ılgı çok otelere gıder Macarıstan ın Ankara Elçisı îmre Kutas dönemınde Tarıhte Türk Macar munasebetlerı ıçin Rakoczı evınde düzenlenea sergı dolayısıjle bır koktejl verilmış, bu toren oldukça ılgı toplamıştı Şımdı profesor olan Gyorgy Hazaı de Tarih Boyunca Macar Türk Bağlan adlı bır etüdünu • teksır halındeı armağan etmıştı sergıyı gezenlere Bu kuçuk fakat deferlı ıncelemede dıl, tarıh edebıyat ve folklor alanlarında ıkı toplumun bırbırlermden neler alıp bırbırlerıne neler verdıklerı keskın çlzgılerle anlatılmıştır Bu etütten Rakoczı ıle ılgılı bır bolümde jazar, şunları soyluyor • Rakoczı ve arkadaşlarının Tür kıve've ıltıcası ve Turkiye'de uzun yıllar boyunca yaşamaları ıkı halk arasındakı bağlan deruıleştırmıştır. Rakoczı nın katıbi Kelemen Mıkes mültecılerın hajatını ve anılaıını, «Turkiye Mektupları» adlı bır kıtapu toplanııştır Macar mültecilerıne gosterılen mısafırperverlıkten buyuk bır şukranla bahseden ve Tekırdag'da v.ı/ılmış olan bu kıtap Macar edebıvatmda onemlı bır jer tutar» (s. 1819) Gvorgy Hazaı, yukarda sunduğumjz boluTilerden hemen sonra o >ıllann tarıhsel UiçKilennı ozetler ve onemle Turklerın kendılerıne sığınan kışılere kol kanat germelerındekı soylulugu vurgulamaktan kaçınmaz Ozsurluklerını arayan ınsanların sıJınriıkları bjr kale olduklarını sovler sankı Bu no<ttada belkı çok kışısel oır yorumda bulunacagım Tekırdağ, yalnız Lâle devrı yıllannın bır rizgurlük kalesl olmamış, yurt sever bır şaınn dogumu ıle de .ipavn bır yer olma nıtelıgi kazanmıştır. Bılineceğı üzere Namık Kemal 21 aralık 1940'ta Tekırdag'da gozlerını dunj'aja açmıştır Bu mutlu rastlantı, (evet rastlantı aslında bu>. şımdl bambaska bır değerler buiusması olacak Macar TV'cilen üç yüz yıl oncesınin Türk konukseverlıgim aıamıyacaklan gibı, anılara da ne olçüde defter verdığımızi de anlıvacaklardır Bu da batınm bızı, ulus olarak, toplum olarak kendı gerçek çehremizle tanımasına vol açacaktır Hîlâ bır ceşmeden, TekırdaS halkının Macar çeşmesl dıye söz etmesi anılara ne dlçüde bağlı oldugumuzun ka. nıtıdır. Rakoczı'nin şimdı muze olan sokağının adı halk arasında gavrı resmı olarak gene de Marar sokagıdır Bır başka nokta daha var Tekırdag'da nerevp gıdılsp narşılarına IsamiK Kemal le ıleılı bır Domlniqı:« Büyuk Sahneleme ödulunun 23'Uncüsü, oltrak da batılan ünlu cHaba Klebs et Risalıe» oyununu sahneleyen Jacqueı Rosner ds bulunmaktaydı. YAZARLIĞININ 50, YAYIMCIUÇlNIN A YAŞAR NABİ İLE BİR SÖYLEŞÎ ,J1 * YIL1NDA Behzat AY SORV Yasar'tğımzm 50 yi tnAasmız, yazmaya buşladıgmızda kuç yaştndaydımz'' Öğremm durumunuz neudı^ CEVAP Çocuk dergılerınde, ozellıkle hocam Ahmet Halıt Yaşaroglu'nun çıkardıgı Çocuk Dün yası dergısmde jajınlanan şıırlenmi saymazsak, ılk cıddı şurım Servetı Fünun'da 1926 yazında çıktı. O sırada Galatasaray Lısesı dokuzuncu sınıf ogrencisıydım, yaşım U'dı SORV Jtır. oyun, oyku. ro man gxbı edebiyatunızm çeşıtlı dallarında çahsmalarımz oldu, u runler verdmız bugun gerıy* bak hğımzda bu (.ah^mclanmz konu sunda neler soylemek ıstersınız' Bu daVarda yoyımlanan j/optf'an niîda bugun de begendMenmzın adlartnt soyler mısmız? CEVAP îlk şıırımden sonrakı yıllarda çıktı baslıca yapıtla rım. Bunlar oırer çalışmadan çok birer deriemeydı benım ıçın Her turde yazaoılıyordum Hangısınde karar kılacagıma karar vermek ıçın her edebıyat turunu denıyorduın O yıllarda yayınladığım kıtapların hıçbırının onemi yok bugun Aıle koşullarım dana Galatasaray'ın son yılında benı çalışmaya zorladı Ondan sonra sıkı bır çalışma donemı baslar benim ıçın. Ancak yıllık tatıllerımde bır şevler jazmak va da denemek oUnağını bulabılıyordum Banka ve gazetelerdekı ;ahşmalaıım edebıyatla uğraşma va pek \akıt bırakmıyordu Ustelık 1933'ten başlavarak bır de Varlık dergısının hem yonetım, ttem yazı ıslen sorumlulufunu ılmıstım sırtıma Bu vıllarda çık tnış Olan savdığınız turlerdekı yapıtlânm r>ep aceleye gelmış. vakltsıalıkten üstîerınde vetennce iurulmamış ılk gençlık çabalarıîır Yayınlanmıs olan ıki romaıımı üç dort haftahk kısa sueler ıçınde tamamlamak zorun ia kâlmıstım Yakup Kadrı Re>at Nun gıbı IKI buyuk yazarı•nızı bır \ana bırakırsanız o vıların ^eıımlen de bır amatoru irkutecek. onu derlenıp toparanmaya zorlayacak onemde derıldı Bır \okluk denız'nde \uzu•or gıblvdık Husevın Cahıt Yal;uı, «Adem ve Hav\a» adh romaum ıçın teşMk edıcı sozlerle do u bır elestırı yazmıştı O\sa ben, •azıp vavınladıktan sonra hıç >eğenmıjordum yapıtlarunı Bu ıceleje getırılmış denemeler ıçın >n acı elestuilerı kendım vapı•oraum ıçımden. Yeterınce hazır anmadan, yüklu tecrübeleri ol nadan bır gencm bu alanda tenelli bir şeyler ortaya kovamıva•ağına ınanmıstım Oysa hazıranmak ve yasamak ıçın yeterı cadar vaktım yoktu Ailemı geindırmek ıçın çok çaılşmak zoundavdım Bir \andan gaz*tede .alısırken bır v*andan da bü'un >o$ halan zamaniarırm çevıri yap nava 2vınvorduTi O sıralarda elU vazıları gazetecihk dısmda )ara getırmezdı Yazarlar fcencu 1 ıır kifapların romsnlarını kenlı k«selennden fınanse etmetî orundaydılar Dar butçelı vazarar ıçın bır vabancı dılı ıvı bıhorlârsa ceplermden harcâvaak tellf yapıtlir vermek jerıne yabancı kitaplan dllunife çevl rerek butçesıne beş • on kurus ekJemek çekıcıiık ta?ıyordu 1950' ye kadar çıkan kitaplanmın bugün ıçın tarıhı birer anı olmaktan öteye bir degerı yoktur benım ıçın. SORV bdebıyatımızda Yed\ Afejale cüerden bırısınız boyle bır grup oluiturmakta amacınız ney dı' CEVAP 1928 de «Yedı Me»a le» adı altmda bır ortak kıtap yayınlayan genç şaır ve yazarlar o tarıhlenn hemen tek sureıclı edebıyat dergısı Servetı Funun da tanımı?larda bırbırlennı Bo\ lece aralarında bır dostluk olus mustu. Aslında bu grubu olu^ turan genç heveslıler ayrı ajn vonelımlerde kışilerdı Ama bır bırlerinden etkılendiklerı ıçın a ralarında bırtakım ortak ılkeıer belırmiştı Karşılıklı ogusmeler den ılerı gelen bır kendilerını dev aynasında görme psıkozuna kapılmışlardı da denılebılır As lında ortaklasa bır kıtap çıkarma dışında bır amacımız yoktu Ama gunun edebıyat alanındalu büyük boşlugu içinde Yedı Meşale lehte aleyhte bujuk yankılar uyandırdı Umudumuzu çok aşan >ankılar Sonradan bu grup ıçın de birleşenler herbırı alıp başını bır başka yana gıttı ve üöjlece kapandı bu konu. SORU «Haykır, Şatnm, hay kır ellerın kederını* dızennde yan sıd'gı fliöı, «Kalıramanlar* (1929) adh itır kıtab'na gıren şıırlermız de Tdiiık Fık'Ct'ı be'umsedığmiz, toplum*al korn'ara onem verdıg<rvz ıkıncı sttr k'tabım: tOnar iîısra» (1132/ da tovhımsal kovu lu sıırlerden yavaş yoıaş sıyrüdığınız göruluyor Bu değt*'ll'k1e, edebıyatımızııı b i'kı danarını de nenetvzm etkısı o'du m» 7 tSKÜPTE TVRKÇE OLARAK 1 İYIMLANAN BtRLtk G4ZETESINDE Ç\LISI\OR NEC\Tt ZEKERİ\A. TLRK fcDEBİVATIM\ YIGOSLAV \ A'DA TA. NITILMASIVA EMEr.J GEÇEN OZAMN SON SIIRLERİNDEN BtRlM SUNl'YORt'Z. LORKA SOYUTLAMASI SORDUM BARSELONA'DA KÜÇÜK BTR COCUGA LORKA'NIN GÖMUTÜ NERFDE YAVRUM DEDt ÇOCUKLARIN OYUNLARINDA H E P SORDUM SEVÎLLAT3A BIR GENÇ KIZA LORKA'NIN GÖMUTÜ NEREDE KIZIM DEDt KIZLARIN YÜREKLERÎNDE H E P SORDUM MADRIDDE KOH BtR YOLCU1A LORKA NIN GOMUTU NEREDE \MCA DEDI KÖRLERÎN GOZLERINDE H E P Ayhan HÜNALP Necati ZEKERİYA KITAP.. KITAP.. KITAP.. «Endişe» bıhnçh bır sınemacının başarısı Çarpana, L'mit Kartancıoğlu, Remzi Kitabnın nedenlennı gosteren sanatın toplumsal ı$evi. 208 s., 15 lira. levım vurgulayan, okunması gereKİı Dir yapıt Kaftancıoğlu nun Donemeç.ten sonra ıkınBana Karşı Ben. Mehmet Se>da, Okar Yacı ojku kıtabı bu ^azarın ıkı romanıvla (.Yelatan, TufeklUen, «Tek AUı Tekın Olmaz» adlı jmları, ibO s., 15 üra. bır de TUıl halk masflHan deılemesı var Seyda'nın Kaçıncı kıubı bu 9 Kesın bır sayı «Çarpana>da on beş ovku var Genellıkle \ermek guç Arka kapakta Ellıyı askın romanı Doğu Anadolu msanını Konu alan ojkuler bu.ı \e dorı >"uzü aşsın oykusuyle en verımlı edebılar Ama olajların geçtıgı >erler açısından oır } atçılanmızdan olan Mehmet Sevda, en çok eae çeşıtlılıfcın sağlandığı da gorulüyor Degışık yabıyat odulünu kazanmış vazarlar lıstesinın başama koşullarmın konu alındıgı «Erıkhcelı Ra şında "er almamdır denılıyor. 1933'te yazmava mazan», «Ince Koşk» «Kavet» OVKUICTI gıbı başlayan bır sanatçmın yaşt>mını*ı en anlamlı Ajrva Alnr'nya ja, Jioreje gıaışmı ekonomık ozetı.. Hele o sanatçı, ancak 1958 de Yunjs ı\aolanaklar saglamasının vanıs'ra venı toplum dı Armtganı nı kazandıktan sonra riendı adıvla sal sorunlar da yarattıgı gösterılmek ıstenmış un kazanmışsa kımı ovkulerde Sejüa bu kıtabında çeşıtlı gazete ve derçıKıtaptaıtı en ıyı ojltu, kıtaba adını veren leıde yayımlanmış mızah ovkulennı bır arava «Çaıpana» bei'ce Bır tutkuyu anlatı^or ba oygetırmıs Bır seçme DU Mızalıın, a^ırı olçukude Kaftancıoglu Abartmasız jalm gerçek de abaıtılıııışım okuvucuju ıilc de gıdıklamak Otekı ojkuler ıçın ajnı şeyı soylemek guç. Olaıstevenını sevn edıgını soyluyor kıtabının onsoya davanıjorlar buyuk olçude Kışılerın ıç dunzunde <Bana Karşı Bendekı ornekler vazann jaları, çatı^malaı ıjıce beiıner>°mıyoı «Gubu tutumuıiu kanıtlıjor Yergı ve alaj ovkulember», «Şehrah*> ovkulen buna ornek lerın en belırgın ozellığı Salt gılldurmevı deprıl. Yıne de Çarpana^nın bütun olarak Kafduşundurmevı de amaçlıvor Sevda Tsslanıpvtancıoglu nun oykucüluğunde br aşama olduğu la toplumsal elestırı arasındakı dengejı de usbelırtılmelı taca saglıyor Endise, Yılmaz Güney, Guney Yajınları, Se\çılerdc. Behcet Necatijrıl, Hürrıjet Yavın 221 s., 20 lira lan 386 s . 45 lira. 1975 Antalya Fılm Festıvalı'nde beş odul kaKıtap Behçet Necarıgıl'ın 1145 ıle 197" arazanan Endıse fılmının dosyası dıyebılınz bu * • sında vayımlanmış on bır şıır kıtabından yapitaba Kitap beş bolumden oluşuvor Endışe lan seçmelerı kapsıyor Doğan Hızlan ın bır ın Gunluğu'nden, Endışe'nın Ön 'Hraştırması. Encelemesıvle . Behçet Necatıgıl üzerıne blr bıbdışe'nın Hıkâyesı Senarjo, Basında Endışe Ilk lıvografja taslağı da yer alıjor kıtapta Şaırm ıkı bolümu Alı Habıb Uzgenturk vazmıs, oyku ılk kıtaplarına almadıfı ılk şıirlennden seçılmış ve senaryo Güney'ın ornekler vapıta avrı bır değer katıjor >SevBılmdığı gibı film, tarım ııçılerınm somu gılerdenın vurgulanması gereken bır özellıgı ruluşünu konu alıvor. Çııkurova'c'akı parrmk de, îiırlen Necatigıl'ın kendl«mın ssçmls olmaışviiermın vaşamı gerçekçı bır tutumla vansıtı sı lıjordu Elımızdekı kitaptan. sananonun bır OT «Şıir bir nevi aSarmadır, bır nevi beyazaraştırmadan sonra oluştugunu öğrenıyoruz Aiı laşma, yanı geoe karanlıksa ban gecelığımız K Ozgenturk, «Yılmaz Guney ın ıstegı u/ernebeyaz olsun rterız ısterız Sure ben bır bovUrfa köylerınde dolaşmış, kf)\lülerle, afalarK konuşmuş Gozlemlerını, topladıSı malzeme,ı, le tesell jföztnle bakarım Şıır bir kelıme vatoplamıdır > dıven Beh> tarım ışçılennın dunyasını yalın bir anlatımla tirımıdır bır anılar sergılıvor bu kıtapta Hıkâye ve senanoyla bu çet Necatıgıl m şıırlerı snn vıllarda deftışık tunleşıyor anlattıkları. (Devamı U. gayfada) NÂZIIVl HIKMET FRANSA'DA NAZIM HİKMET Nedim GÜRSEL Nâzım Hıkmet Fransa da venıden ılgı uyandırmava başladı ÖzelliKle genç »anatçılar. bujuk Turk şaınnın yapıtını tıvatroya uyarlamak, ş.ırlerınden bazılarını bestslemek ıçin neredevse bırbırleriyle yarışa gırecekler Orhan Velı daha 1950'leıde «YaDiak» dergısınde vayımlanan «Nazım Hıkmet Meselesl» adlı vazısında Nâzım ın Avnıpa'da tanınan tek şaırımız olduğunu ne var kı onu benımsemek şovle dursun düşünce ve ınançları vuzünden hapıslerde surundürdugumüzü sovluyor, bır Turk şaınne bızden çok *\vrupah!arın sahıp çıkmasına sasıvordu Bugun de uç aşaSı bes viıkarı aynı durum SOÎ konusu Gerçı Nâzım yıllar sonra kendı dılınde, o çok sevdigı Turkçesınde basılıp genç kuşaklarca okunabıldı ama, kitaplan da her tırsatta toplatıldı, adı obur devrımcı yazarlar'a birlikte okül kıtaplarından «ıl.nmek ıs'endı Ovsa bueün Nazım Hıkmet Fıansa da çocuklar ıçın hazırlanan antolojılerde bıle ver alıyor Geçen yıl jayımlanan eoyle bır antoloııde okul çagmdakı Fransız çocukları, Dünvavı vprfliın çocııklara hiç riefilıte bir eunliığiıne / AUı pullu bir balnn (11)1 lerelim ovnasınlar / O^nasınlar turkuler iövleverek ytldııların ara^ında, dıaslennı severek, kardejlık, arkadaşhk asKinı kuçük yürekle^ rınde duyarak okudular Nâzım Hıkmet'ın şıirlerının okul kıtaplarına girmesi, yapıtlarından uyarlanan tıvatro gosten'ennın bu uk kalabalıklara ulaşmasi valnızca Fransa'da vaşavan Tıirkler ıçın deSıl, hepımız adına sevındtrıcı bır olav, Aragon daha Wb yılında şalrımi7i «Commune» dergısınde tanı'mış, «Taranta Babu'ya Me'îtnplar» cıan ornekler yavımlamıştı Bu gırişımınrlen ne denlı gurur öuvdugunu ssırın onuncu ölum vıldonllmune gonderdığı bır mesa)dan anlıyoru «Kendı ulkesi rlışında Nâzım'ın şıirlerını ilk kez vavımlamıs olmanın mııtluhıgunu ovdncunU hâlâ içimde taşırım» dıyor Aragon bu mesajında. (Europe. Nazım Hıkmet, CEVAP «Kahramanlar»da yer alan toplumsal konudakı ş» ırlerın lırık vor.den zavıf kaldı ğı o sıraoa çıkan bazı eleştırılerde ılerı surülmuştu «Onar Mısra»da daha vumusak ve lırık bır sojlevış arastırraasma gırıs memde bu eleştırılerın etkısı bulunabılır Usteıık o sııada bır sevı tutkıısu ıçınde bulunmamın da payı vardır SORl V arhk derpısı. Turfcı ye de yaymlanaı > e onemııu yı t>ırveyen en uzıtn omurlu edebıyat d'r, bunun sırrmı a<.Mar CEVAP Varlık dergısinı, da ha once de bırkaç kez belırtrıgım gıbı, Sabrı Esat ve Nahıt Sırrı nın yardımlanyla, bırlıkte çıkarmıştık Ovsa dana ılk sayısından başlavarak butün sorumu ve yuku benım omuzlanmda kalmıs tı Çok jfüç kosullar ıçınde çalışmama, bırçok defalar masraf açığını cebımden karşılamak zorunda kalmama rağmen onu vasatmavı bır çeşıt ramus borcu savdım kendım ıçın Sanırım bunun dı^ında bır sır aramaya gerek vnktur SORL Sıe ae'en vaar mek tu tıarmrlan bır bolumunu Do*t Mekaıolar' adtıjla yayımladımz Çe*ıth ua'arlardcn oWmK bu kfi aar ok. mektvHı saklamann rjn^t (Devamı 9. sâyfada)