Katalog

cuMHüiirn 21 }ubıi ı m ^ EHREDtftİNiZ Br/FcNPî HAZtfRf # . . B(tfl£<£ HııiMİ... iViiYi!. *,ÎMW (îtffTEutf 4u Bftftö SN E SöNUNPAELt frE'Tt,J Bu (Rıî £u£NAUiiOA£İ gj'i ^ VE DAriA FAllA (AMKAK3l u 2? Sft&l/LÎIK. f*AlfiridlMa ÛLAVI İJî AfAELELERıM $OfcCULAji,NA ABDULCANBAZ VATAN DEDİLER Taiip APAYDIN 77"akın bakalım, öncüler ne tarafa gidıyor* ık yurumuştü Atlartn ustünde yana egılip bakıyorlarîcandan ıncelmış k«uxrmış yüzlen parhyordu amam, doguya gıdıyoruz Eskışehır'e dogru. Vay bee .. nsınler mı yennsınler mı bılemedıler. «medım mı ben sızC dedı Mahmut. ıdı yutkundu llenye gerıye bakındı. lur mu yavu? dedı. Savaş yarıın bırakılır gidllir miT anm bırakılmış degıl kardaş Yenl bırhkler jelıyor. ı>e çekıyorlar Belkı daha onemlı bır >ere. sşh bır gundü Yol boyuna koylüler toplanrmstı. Asker> sozlerle karşılıyorlar, övup alkışlıyorlardı 1 aşayın arslanlar 1 Düşmaru >endınız, bizı kurtardınız. llah S121 vatana bagışlasın. Çolufe çocujunuza kavuşturlah gücünüzü arttırsın jndan bır tas ıçiver yavrum. 1 kadınlar ayran uzatıyorlardı Çocuklar atlara kadar sozlerıne dokunuyorlardı. aşayın asker abıler' arafa gulumsüyerek selâm veriyorlardı Hep duyfuluyay bee dedı Hacelı. Boyle olacağuu bU&eydim beş fazla oldunırdum. nut gulumseaı dürebılırdın de nıye oldürmedın'' durdum arkıdeş. Emme bızı boyle karşılayacaklanm nmemıştım Meğer büyuk ış yapmışız bız. de tabı. n başlan fena yıpranmıştı Kımısının dızleri yırtıktı. uzamıştı Kımıaın ayakjarında hala çarık vardı Çaı eskimışü. Tabanlarında kalın yun çoraplan gbrünüma hepsı de gururluydu Avurtlan çokuk yüzlerınde, ır ınanç vardı karşılama Eskışehır'de oldu Inönü kahramanlarının halk duymuş, sokaklara dokülmüştü Ikı yandan «ya»l 1 » dıje bağırıyor, alkışhyorlardı Yaşlılar, çocuklar ayıu coşkuyle yorgun suvanlerı karşüadılar. Hamdı'lı'nın gozleri yaşardı Mahmut da duygulanmıştı Bo3ir kabarma \ardı, yutkunuyor da dağıtamıyordu Şu kesı kardeş gıbı yakın buluyoıdu kendısmc «Bunlan çızmeslnden kutardık ınşallah kendl memleketımlzi •acıgz, dıye düşunüyordu Bu ugurda kanım canım fe» Dünyayı Güldüren Adam: ŞÂRLO OYNAMAYI ÇOK SEVEfiıM. BÜTÜN ROLU KAMERANIN OYNAMA5INI İSTEMER Ziya METiN Charlie Chıpün NFW YORK KONSERİ Çagın unlü mars bestecui ve bando şefı John Phılıp Sousa, Ne» York HIPPODROME'unda bır konser verecektır Bunu ogre nen Sydney, derhal Sousa ıle bır anlaşma yapar. Çalınacak parçalardan bırınde orkestrayı Charlie yonetecektir Hollywood'd* telgraf çekıp durumu lcardejıne bıldırır Konserın biletleri bırkaç gün içınde kapısılır Halk, perdeden tanıyıp sevdıgı güldürü ustasım canlı olarak gormelc ıçın sabınus lanmaktadır O gun, Amenkanın sanat başkentı New \ork'U Charüe'mn yonettığı bolumden sonra ardı arkası kesılmeyen alkıslar, Ununun butun ulkeye yayıldıgım dosta duşmana apaçık göstermıstır Bu başarının ustünden blr hafta geçmeden Charhe. MUTUAL fıım ortakhğı ile olağanüstu bır sozleşme ımzalar Onbın dolar haftalık, ayrıca onbeş bın dolar yıllık pnm alacaktır Karsıhgında da yirmişer dakıkallk onıki tane fılm çevırecektir Ağabevi Sydney de artık resmî meaecen olmuştur Charhe, jeni sozleşraeyi ımzaladığı gun once bir mağazava gıdıp, hayatmda ilk defa olarak bır düzıne kravat alır. Sonra bır vılla kıralar, bır otomobıl alır, şofor tutar Yoksulluk gunlerının acısmı çıkarmaktadır Hollywood'un kısa tarihında bır oyuncunun onbın dolar haftalık alması ılk kez gerçekleşen b>r olaydı O sıralarda Marv Pıckford, fılmlen en çok geur getıren Amerıkan yıldmydı ama, aldıgı haftalık beşyüz dolardan ibaretti. Charlıe'nın alacağı parayı işiten Pıckford. küçuk dllını yutacak gıoı olur Derhal patronu Adolph Zukor'u sıkıstırma\a baş lar Ucretını basamak basamak yükselterek, bır sure sonra o da onbin dolar haftalıga ulasır. JAILO yennell bayan Harrıs, smer oyuncusu olmak amacıyla Hol v.ood'a gelmış, başka yonetm* lenn fılmınde bırkaç onemlı rolde gorunmüş bır yıldız ac yı ıdl Charlie ona yıldınm ı kıyla tutularak hayatının ılk < lılık yanlışını yapacak ve bunı cezasuıı en az ıkı yıl çekecekt 1918 ekımınde evlendıler bırlıkte Catalına adasına gıd rek su gıbı para harcadılar. Genç yaşmda sadece güzal ğme gu\enerek sınemaya gırı kızcağızlardan bın olan Mildrı Harrıs, doğru durust bir eâıtı gormemı?, kafası bomboş bır t bebektı Charlie gıbı günlerlnl kuyarak, sanat eseTİerlnl lne leyerek geçıren olgun yasta b adama uvabılmesi olanaksızc Kısa bir süre sonra sıkılmaj başiamıştı Avunmak çaresı kendl kafa dengi arkadaalannc buldu. Artık onlarla gunünü pı edıyor, kocasma en ufak blr ı gı göstermıyordu Gerıllmll etl ler baslarmstı ama Charlie de sırada hayatırun büyuk projel rınden bırıru cerçekleçtırmej ujrasıyordu. Üç arkadasıyla bı lıkte Unlü Bırlesrrus Sanmtçılı Dagıtım Ortaklıttı'run (United A tists Releasıng Corporatioı 19l9)nm kurucusundan bıri olı yordu. ötekiler günün »evile kan koca oyuncular Mary PıcJ ford Douglas Faırbanks çıfti' le büyuk vönetmea Davld 9 Grıffith idı çok kararlı insanm juzuydu arın ortasındalvi mejdanda Tumen komutanı karşüanbır konuşma japtı larım' ın en kara gunlennde Turkun yüzunü guldürdünuz. ılığımzı butun memleket taktır edıyor Ö>le bır zafer z kı, ulusumuzun alın yazısını degıştırdınız Şehıtleirıdan rahmet dılerım Onlar vatan uğruna olduler, en itbeye erıştıler Kalbımızde vaşıyacaklar Fakat sızler şlara hazır olun Vatanımızda tek bır duşman kalmaLadar savaşacagız Hepsını sınırlarımızın dışına suretoprakları kırlı duşman çızmelerınden temızlıveceğız. ne pışman edecegız Mıiletunız bızden yenı zaferler Şunu butun dunjaya ısbat edecegız, bu mıllet esır yaşaaskomutammızın enındır \a bağımsızliK, ya olum'» ak sesının jettığı kadar bağırarak konuşuyordu Büetkılemiîtı Hepsının çenelerı kasıldı ıdı dınlenm, dedı sesmı ındırerek Yorgunsunuz Büangından çıktınız Tarıhın kaydettığı en bu\"ük savaşını yaptınız ve kazandınız Turkun gucunu butun dunsrdınız Şımdı yenı zaferlere bazırlarun. Hepınızın gozrım evlatlanm' ool' de sağolun surup gıttı Peşmden obur subaylar da yurudüler. ıat1 At ıın1 Atlarm kolanlannı gevşettıler Hepsının yüzü duyMahmudun boğazındakı kabartı gıttıkçe büyumustü. ışa deseler, hemen atına bmecektı Övle hafıf duyuıdısuu Hacelıyle bıribırlenne bakıştılar konuşmadan zun uzun salladılar Hacelı'run JUÎU kıpkırmızıydı. dakıka atları gezdırın' arka\a yuruyup buyuk bır daıre oldular Atları gezlaşladılar Kalabalık hala dafılmamıştı Uzaktan hay'jredıyorlardı lu nun çesıtlı yerlennden, gelıp toplanmış ?rler sessız onullu bır tavu ıçınde atlarını gezdınp dmlendırdıler. neden, şımarmadan tıpkı savaştakı gıbı gene gorev 3ı Ajnı agırbaşhlık ıçındeydıler ım Eskışehır'ın bırçok evlennden bırlığe yemek gon'psıleıle borekler bakıavalar, sınılerle pılavlar, kızarır ka^anlarla hoşaflar oee Kiymatımız arttı bırden »t ?rtacak savaş kazandık Dusmanı durdurdtüc durmak ne onumüze kattık da kovaladık. ıa\a borek jemek ıçın mı vaptık bunu' 1 kııru ekmek vıyerek yaptık %erın şıındı karnınızı doyurmaya balun. Bız ne bu1 jenz Otesıru duşunmeyız. (DEVAMI '\AR) CHARLÎE'YE DEFALARCA « 8 fi YÎNELENECEK" " ŞANTAJLARDAN ILKİNÎ YAKIN BÎR ARKADAŞI YAPIYOR... (HlttUlrtlLu BOJAHMA Geçımsızlık gürUltültri arasır da Mıldred, Charhe'nin ilk çoc\ gunu doguracak, fakat bcbek sı dece üç gün yaşayacaktır. Bu c laydan sonra da karı • kocalı bağları büsbütıin kopmustuı Charhe, boşanmak lçin yuzoı dolar önerir. Ama kadın dah fazlasını koparmak niyetındediı Charhe hemen evıni terkedip bı otele yerlesir. Dedıkodu basır derhal olayın ustUne çullanmı: tır Mıldred. gazetecılere kocı sınuı oeel hayatı ve kısısel kı «urlanyla Ugill birçok sevler ar latır Bıre on katılarak yarılaı jazılarınısutunlan doldurmasıvl ortalık riferışıvennıştır. En b u ta Amerıitan kadın dernekleri a yaklanır; « Bu ahlftk düslcUnı Ingılizin filmlerınin yasaklanma sını » ıstemeve koyulurlar. Ka lıfornlya yasalarına göre koca nın mallarının yarısı karısınu sayıldıgındgn Mıldred, bu korıu da bir mahkeme kararı çıkart maya çalışmalctadır. Durumu oğ renen Charhe. çevırmekte oldu gu «Yumurcak» adlı fılmln n« gatıflerini bır otomobüe yukl» yerek eyalet sınırlanndan dı?a rıva kaçırmakla hacızden kurt» nr. Sonuçto Mıldred. üçvü* bir dolara boyun eger. 19J0 \ılımr kasım ayında bosanırlar Bosan dıkları anda gazetecılere, « 3ıı dahıyle bagdaşamıyacak ksdaı genç olduğunu » soylemi» vı sunu eklemıştır «Eger gunün bırınde Charlıe'yı avucunun içma almayı başsracak bır kadın çıkarsa, kuskusuz o da bır d*hidır ve bır düsine kadının becerıklilığıni kendısınde toplamıstır» (Mıldred Harrıs 1944 yıhnda kırk bır yaşındajlcen oldü.) TVMURCAK, Camcı Ue Çırağı (Jackle Cootaaj ÎARLO ASKER FiLMiYlE CHARLiE CHAPLiN, 1 . DÖNYA SAVAjlNIN SORUMLULARINI ELEJTiRMıJ YALN1Z HıNDENBURG VE KAıSER'i DEĞıL, İNGiLiZ VE AMERıKAN DEVLET ADAMLARINI OA GÜLÜNÇ ETMı$Ti. İLK EVLıLıĞıNi 16 YAJINOA BıR GENÇ KIZLA YAPAN CHARLıE, BELKi DE HAYATININ EN BÜYÜK HATASINI i$LEMı$ VE BUNUN CEZASINI ıKi YIL SÜREYLE ÇEKMıJTi, MUTUAL YAPIMEVİ DONEMi Charhe. 1916 mavısından I9ı7 ekımıne kadar Mutual yapım pvınde onıkı film çevırir. Her fılm bır öncekrnden daha güldurucu daha ılgı çekıcı olmaktadır ŞARLO EVE GEÇ DONUYOR (One A M , 1916) da evıne geceyarısından sonra sarnoş olarak gelen Şarlo ıle çağdaş esyalar arasında sıddeth bır boğuş ma geçer Ortadakı doner masa' onunden vıskısını alır, çalar saatın zemberegı kafasını jarmaga çalışır, yerdekı ayı rjostu onu parçalamak ister, otomauk >atak tarafından banyoya fırlatılır. ŞARLO P^TfNAJCİda (The Bınk. 1916) bale sanatuıı fılmın ıçıne ustalıkla yerleştınr ŞARLO GOÇMEN'de (The Immıgrant 1917) ıse yergı dozunu doruğuna \ ardırmıştı Amerıkan goçmen daırelerının kırtasıyecıligını \e ır^anlara hayvan ışlerru japan resmı memurların tutumunu ustaca alaya alıyordu Gıttıkçe toplumsal gerçekçılığe ka\makta olan ktıçuk Charhe' nın sanan a\dm çevrelerde ılgıy le karşılanmaya başlanmustır Aynca fılmlerın ge'ırdıgı gelır de gun gunden çogalmaktadır. Ama o henuz ı^tedıgı fılmı japamari' gı ıçın daha toğnnsız çahşabılmenın çarelerını araştırmakta dır Sozleşmesı bitınce derhal Mutual ıle ıhşkısıni keser Charhe a\nldiKtan kısa bır süre sonra ortalık ıflâs edecek, ortaya United Artist'in kuructtlan. Douglas Falrbanks, Mary 7 Pickford, Charles Chaplin, D.W. Grltflth.. de, Charlie, sonradan Amenkafîa defalarca karşılaşacağı şantajların ılkıne hedef olur 'iolculuk BiRıNCi SAVAŞ BAŞLARKEN arkadaşlarından Robert Wagner, Gulduru sanatcısı olarak gıttık ozel hayatı ve Eona ıle ılışkllerı çe unlenen Charhe 1917 yaz mev konusunda yazdığı bır jazıjı gasım^nde FIRST NATIONAL füm zetelerde yaıinla\ acagını Charııe' ortaklığı ıle parlak bır sozleşme ye fısıldar Charlie, aaann fıkrınyai5ar Bu fırma ıçın bırbjçuk den cavdırmak ıgın ıkıbın dolar vermek zorunaa kalır. yılda sekız fıim cp\ırecek \apım harcamalarıiı kendısı \apacak, Ama bu olav her nasılsa bîbuna karvlı.t bıı mıKon oolar sına sızmıştır Ale^hte bu\UK alacaktır Hemen ıkı nektarlık çapta bır saldırı kampanvası baş arazı setın alarak bır film yaoım latırlar Aslında o sıralar Bınncı e\ı \aptırmaya başlar «Chas Dun^a Savaşına gırmıs olan Ame Chaplın Fılm ComDan\» adlı ken rıka'da genlımlı <»unler \asandı fırnasırı kuıar Sonra da je maktadır Sarı basın hemen Char nı tuttugu osel jazmanı Tom Har he'nın askerlık durumunu cia Ingılız uyrurıngton gazetecı arkadaşı Robert parmağma dolar Vagner \e Eana Purvıance ıle gunda kalmarta dırenısınden bebırlıkte Honolulu va bır dınlen den yapısımn ordu tuzuklerıne me gezısı duzenl;r. Donuşlenn uyup uymayışına kadar turlü oyaptıgı fılmler de kapanın elınde halacaktır zellıklerden soz edılmektedır. Charlie varatılan ha\ayı dağıtmak amacıyla Amerıkan orajsuna yardım toplama kampanvasına katılır Sanatçı arsadaşları Douglas Faırbanks, Mary Pıtkford \b ıie bırlıkte Amer ka ıcmde turneye çıkar ve BONO (The Bond 1918) adlı beş dakıkalık bır propaganaa guldurusu çevırir Kısa bır sure sonra da savaşa onemlı bır fılmle ka*ılır «Sarlo Asker» (Snoulaer Arms 1918» Turkçe tam çeunsıyle «Sılahlar Omııza » Cepheye gonderılen basıt bır Amerıkan enmn duşlerınde japuâı kahramanlıeı anlatan bu kırıc dakıkalık fılmde konunun sımrll çerçe\esı ıçınde Charl e <wlevecegını so^lemıştı I. Dun^a Savaşı nın sorumlulan arasına burg, Kaıser gıbı hderlerını degıl, Ingılız ve Amerıkan devlet adamlannı da katmış, hepsını gu lunç etm«tı. Püm, pantolonlan dusen lıderlerle bıtlvordu Fırst Natıonal fılmı bu bıçımıvle dagıtmaktan çekındı. Pırma yetkıîılerıyle Charlie arasında şıddetlı tartışmalar çıxtı Sonuçta kesıntılı olarak pıvasaya suruldu. Ama gene de sa\asın anlam>îizlısını genış kıtleye ulastınj orau. yalnız kar$ı cephenin Hınden YUMURCAK Bosanmanın cerçeklesmMİvle Charhe, aradığı sessızhge kavusmuşrur Aıle kavgaları sırasında çekımını surdurduğu «Yumurcaknı (The Kıd, 1921). sıkı bir çahsmayla gosterime hazır duruma getırır Teknık bakımdan da kusursuzlujîu dolavısıvle ılk baş yapıtı sayılabılecek olan bu fılm, 1921 şubatında pıvasava çıkar, Amerıka'da ve A\rupada buvük bır coşkuyla karşılamr Bır saat suresı^Ie o gune kadar \aptıjı fılmlerın en uzunudur Gelecek jıl'arda bırçok ı\ı vonetmerü Italjan Yenı Gerçekçılenne kadar etkıle\ecek olan bu film jçın Charhe, \arını \ogunu orta\a koymuştur. 170 000 metre negatıf çekmış kurgu'da 1 0 TO metreye mdırecektlr uç^llz bın dolar harcamıs ve hiç parası kalmamıstır. (Deranu 9. sayfad») ILK EVlıLiK «Şarlo Asker» fılmındeki tek kadın rolunü gene Edna'ya oynatrmştı ama aslında görüu baska bir oyuncudaydı Charlie nın. O yaz Mıldred Harrıs adında, «arışm, mavı gözlü, guzel bır kızla tanısmutı. Onaltı yasındakı Che H JATA VA MCTADi E. AITI^DA 5GEC OTEVCILEE) yAKAlACSAK SABTU DiSi BOND VE (UDAVA AÇI1İ.IMI BU ONUKJ VE. QEWIM GUCLEÖJMIZ/M 8 ) E BlUMASI OlAOMCTlE O U U M D U V J228 •<# \J