Katalog

CUMHURİYET 22 Eylül 1974 Dünyada Bugün ABD'de neler oluyor? • merikan Senatosunun A Türkiye'ye askeri yardı" mın kesilmesi kararı üzerine dikkatler bu ülkeye çevrildi. Senato'nun karan hükümeti bağlayıcı ruteükte değildir. Dışişleri Bakaıu Kissinger ile Başkan Ford, Ankara'ya karşı bır tutum almadıklarına göre, Washington'un askeri yardımı kesmesi beklenemez. Ancak, Senato'nun karan, Yunanistan'ın, ABD kamuoyu ve politık çevreleri üzerindeki etkisini göstermek bakımından eon derece önerrüidir. Washington'un Kıbns konusunda Ankara karşısındaki tutumu. Atinantn iddialanndan oldukça değişiktir. Evet Kissinger ikinci Türk harekâtına karşı çıkmamış, Adada coğrafi federasvon tezinin bir çözüm yolu olabüeceğini ka bul etmiştir. Ancak bunu Washington'un Türkiye yanında yer Blması olarak yorumlamak son derece hatalıdır. Unutulmama. Sı gereken nokta, Kissinger'in «F.ealpolitik» (gerçekçi politikanın) şampiyonu olduğudur. Yunanistan'm ayakta duramad:ğı bir kanatta, Türklye'yi de karşısına almak, ABD için büyük bir hata olurdu. Kissinger bu noktayı iyi degerlendinnisti Buna karşılik, ABD'nln Yu. nanistan ile anlaşmak gayesiyle bazı tavizler verilmesi için Ankara'ya yaptığı baskının gittıkçe yoğunlaşmakta oldugu da diplomasi kulislerinde kulaktan kulağa dolaşmaktadır. Kaldı ki, Kissinger ar '• Washington'da eskl gücüne sahip değildir. Bir yandan Schlessinger, bir yandan da Başkan Yardımcısı Rockefeller, dünya olaylarına bu arada Kıbrıs bunalımına Kissinger'den çok değişik bir açıdan bakmak tadırlar. Bu görüş ayrılıklan tarafların çeşitli beyanlarıyla kamuoyu önitoe de gelmistir. Gerçi Başkan Gerald Ford, Kissinger'i desteklediğini açık lamıstır. Ancak böyle bir açıklamanın gerekli görülmesi bile, süper diplomatın durumunun eskisi kadar parlak olmadığını da göstermektedir. Ustelik, Gerald Ford ile Kissınger arasmda, Amerikan dıs politikasınm en önemli sorunlarmdan biri olan Ortadoğu an laşmazlığı konusunda da önemli gbrüş aynhkları vardır. Bilindiği gibi, Washington'u Kixon döneminde, Arap ülkelerıne yaklaştıran ve Ortadogu'daki Amerikan çıkarlannı daha bol alternatifli ve dengeli bir poütikayla savunma yolunu tutan diplomat olarak tarıınmaktadır. Kissinger diplomasisinin Uü yüzü olduğunu da unutmamak gerekir. Nitekim, Dışişleri Bakanının usta tutumuyla, Ararvlar ile yakınlık kuran Baş*ran ünvamnı kazanan Nison asünda, bütün Amerikan Başkanlan içinde îsrail'e en çok para ve silâa yardımı yapmış olan kişidir. Kissinger politikası, ger?k Washington'un Kahire ile ilişkilerini düzeltmiş, gerek Arap dünyası içinde tutucu rejimlere prestij kazandırmış olması bakımından Sam Amca'ya biiyük yararlar sağlamıştır. Bu politikanın diğer yararları da, petrol ambargosunun kısa sürmesi ve petrol şirketlerinin Ortadoğudaki çıkatlannın korunmasını sağlamak olmuştur. Tabii ki, Washington'un izlediği bu yol Tel Aviv'in bazı ödünler vermesinı gerektirecekti. İsraıl buna hiçbir zaman yanaşmak istemedi. Bu yüzden Kissinger Yahudl olmasına ragmen israU'de pek sevümez. Ford'un Ortadoğu politikasmda ise Israil yararına açık bir tercih seçilmektedir. Denebilir ki, Ford son yıllann başkanları içinde en Israil yanlısı olanıdır. Nitekim İsak Rabın gezisinde bu durumdan yararlanmaJE istemiştir. Mısır ile Sovyet ilişküerindeki haîif aüzelme ve Kahire'nin Ford vönetimi K»rşısmdaki endişelerinden doğmaktadır. Bu olaylar, gerçekçi politikasıyla Türkiye'yi karşısına almamayı düşünen Kissinger'in Washingtondaki durumunun çok sağlam, eskisi kadar güclü olmadığını göstermeye yeter sanınz. Olaylara bu açıdan bakıldığmda, ABD'nin Kıbrıs konusunda ağırlığını giaerek artan bir biçimde Yunanistan çıkarlarına daha uygun bir dogrultuya kaydırmasını ş<ışırtıcı kar şılamamak gerekir. O zaman ABD'nin Türkiye'yi Kıbrıs sorununda sürekli desteklediği varsayımına dayanan tezler de kendiliklerinden yıkılacak, Yeşil Ada sorunu bir kısım kimseler taratında1^ daha doğru bir biçimde ele alınabilecektir. Petrolcü ülkeler bu yıl Amerika'da 7 milyar dolarhk yatırım yaptı WASHINGTON ABD Maliye Bakanlığının açıklamasına göre, petrol üretici ülkeler 1974 yılının ilk 8 ayı içinde Amerika'da 7 milyar dolar (98 milyar TL) ve Ingiltere'de de 3 milyar dtolarhk (42 milyar TL) yatınm yapmışlardır. Gene Maliye Bakanlığının istatistiklerine göre OPEC üyesi, petrolcü ülkelerin 1974'ün ilk 8 ayında 25 ilâ 28 milyar dolarhk (350 ilâ 395 milyar TL) ticaret lazlalan vardır. Amerika'da yatınlan 7 milyar doların 4 milyar dolan devlet tahvıllerine gitmiştir. Geri kalan paranın büyük bir kısım ticari bankalara yatırılmış, birkaç yüz milyon dolar da şirketlerin hisse senetleri ile gaynmenkule yatınlmıştır. Maliye Bakanhğırun lncelemesine göre, petrol üreten ülke. lerin bu yıl petrolden 80 milyar dolar (1 tnlyon. 100 milyar TL) kazanmaları beklenmektedir. Bu paranın 65 milyar dolarınm ise dış ülkelere yatırılacağı tahmin edilmektedir. (DIŞ HABERLER SERVİSt) Portekiz Komünist Partisi'ne göre, Faşist propaganda artıyor LIZBON Portekiz Komünist Partisj Genel Sekreteri ve Portekiz Devlet Bakanı Alvaro Cunhal, ülkedeki demokratik güçlerin her türlü faşist, ya da gerici darbe teşebbüslerine karşı koyabilecek durumda olduklarım söy lemiştir. Cunhal, Lızbon yakınındaki Amadora'da yaptığı konuşmada şöyle demiştir: «Bu son zamanlarda faşist ve gerici propaganda olağanüstü ölçüde yoğurüaşmıştır. Gazetelerin sayısı da artrmştir ve açıkça özgürlüklerin kaldınlması ve geçmişe danülmesî öngörülmektedir. Gericilerin bir komplo hazırlamakta oiduklan bir gerçektir. Fakat, güverüi olmamız için nedenler vardır. Faşist güçler mevcuttUr ve gericilik dişlerini çıkanp ısırmaga hazırlanırsa, ısırmasin dıye dişlerini sökmek lâzımdır.» Cunhal daha sonra, silahlanmiş faşistlerin gerçek vurucu güçlere sahip olduklarını ve gericilerin elinde bol maddi olanak bulundugunu belırtmiştir. Bayan Allende: "ABD Şili'ye müdahaleye devam ediyor,, VİYANA Şüi'deki askeri dar be ile devrilerek öldürülen Devlet Başkanı Salvador Allendc'nın dul eşi Hortensia, Viyana'da düzenlenen bir açıkhava toplanüsmda yaptığı konuşmada, Amerika'yı Şili'nin içişlerıne müdahalede devara etmekle suçlamıştır. Bin kişinin katıldığı toplantıda bayan Allende; «Amerikan cmper yalizmi Şili'ye müdahale politika sını sürdürmektedir. Amerika 1971 ile 1973 yılları arasında Başkan Allende'ye karşı muhalefetin güçlenmesi için tam 8 milyon dolar harcamıştır. Amerikan Devlet Başkanı Ford'un bizzat kendisi bu müdahaleyi hakiı bulduğunu açıklamıştır. Ford, Amerika'nm böyle ce Şili halkına yardımcı olduğu nu söylemiştir» demiştir. Bayan Allende, Amerika'nın Şi li halkı için hiç bir şey yapmaya cağmı belirtmiş, Allende'nin devrilmesinde Amerika'nın çıkarlan nm söz konusu olduğunu söylenuş tir. Bayan Allende, Avrupa ülkele rinde Şili'deki darbenin birinci yüdönümü ile ilgüi olarak bir ge ziye çıkmifhr. Londra'dan Viyana'ya gelen ba yan Allende'nin buradan da Stockholme gideceği açıklanmıştır. Öte yandan Şilide, önümüzdeki günlerde 270 solcu tutuklunun ser taest bıraküacağı Şili Hükümeti tarahndan açıklanmışür. Serbest bırakılacak olan tutuklular düedikleri takdirde Şili'de kalacaklar. dilerlerse yurt dışına çıkabileceklerdir. Siyasal tutuklulann serbest bı rakılacaklan ilk olarak 11 eylülde Devlet Başkanı Augusto Pinochet tarafından açıklanmıştı. (Ajanslar) Suudi Arabistan Aramco'nun tamamını eJe geçırince petrol iiyatında indirim yapacak • Petrol Bakanı Yamani'ye göre, her yeni zam dünya ekonomisinl çökertiyor Suudi Arabistan Petrol Bakanı Şeyh Zeki Yamani New Yorkta yaptığı açıklarnada, ülkesinın, çeşitH Amerikan petrol sirketlerinden oluşan ARAMCO'nun kont rolünü tamamen eline geçirdiği zaman akaryakıt fiyatlarında indirim yapacağını söylemiştir. Şeyh Yamani, Fransa'da yayımlanan Paris Match dergisine verdigi demeçte de, petrol îiyatlarına yeni zamlar yapUmasuıa karşı olduklarmı belirtmiş ve «her yeni zam dünya ekonomisini çöküntüye götürUr» demiştir. New York'ta yaptığı bir açıklamada, petrol fiyatlannın gelecegi sonınuna deginen Şeyh Yamani, ancak bu işlemin bu yılın sonundan önce gerçekleşip gerçekleşmeyeceği konusunda herhangi bir yorumda bulunmamıştır. Suudi Arabistan petrolü halen serbest piyasada varili 10.85 dolardan (150 TLJ satılmaktadır. Yamani indirimin yaklaşık 2 dolar civarında olacağmı vc bunun petrol tüketicisi ülkeleri biraz ol sun ferahlatmak amacıyla yapüa cağını açıklamasına eklemişür. Suudi Arabistan halen Aramco Şirketinin hisselerinin V 60'uu o elinde bulundurmaktadır. Yamani, bu arada Suudi Arabistan. ile petrol ihraç eden ülke ler örgütündeki diğer ortaklan arasmdaki anlaşmazlıklara değinmiş, bu anlaşmazlıklara rağmen Suudt Arabistan'ın bu örgütü her zaman destekleyeceğini belirtmiş tir. Suudi Arabistan Petrol Bakanı Şeyh Ahmet Zeki Yamani, «Paris Match» dergisine verdigi demeçte de, petrol fiyatına yapılacak her yeni zammın dünya ekonomisini çöküntüye götüreceğini belirterek, «Bu nedenle, petrol fiyatlannın yükseltilmesi girişimleriyle bütün gücümle mücadele edeceğim.» demiştir. Suudi Arabistan Petrol Bakanı, Avrupa ödemeler dengesindcki açıktan Arap ülkelerinin so. rumlu olmadıklarını belirterek «petrol fiyatının yükselmesini Arap ülkeleri değil, İran, Venezüella, Nijerya gibi öbür üreticiler istemektedir. Avrupa ülkelerinin ödemeler denges:ni bozanlar da, Avrupa dövızlerini dolann oyuncağı durumuna getirerüer de bu ülkelerdir. Bütün bunların sorumlusu biz değiliz.» demiştir. Yamani, «Paris . Match»m geçen Aralık ayında açıkladıgı Fransız Suudi Arabistan sözleş me tasarısından da söz ederek bu konuda görüşmelerüı devara ettiğini ve görüşmelerin yıl sonuna kadar tamamlanabileceğıni belirtmiştir. Suudi Arabistan Fransız sözleşme tasarısı, Suudi Arabistan'ın Fransaya gelecek 20 yılda 800 milyon ton petrol göndermesi Fransa'nın da bunun karşıhgında Suudi Arabis tan'a srnai donatım sağlamasıyla ilgilıdir. (a a) TEGUCİA GALPA (HONUUADİS ABABA Etyopya'nın RAS) Fifi kasırgası yüzünden yeni lideri General Aman Mic sadece Honduras'ta ölenlerin sayı hael Andom, eski İmparator Haüf sının 2800'ü aştığı ve binlerce kısi Selasiye'nin kamulaştırılan sara nin kayıp olduğu bildirilmekteymda yaptığı basın toplantısında dir. Selasıye'nin kaderini halkın tayin Orta Amerika ülkelerinde büedeceğini söylemiştir. yük tahrıbat, can ve mai kaybına General Andom, «Tahttan indiri yol açan kasırga yüzünden ölenlen İmparatorun kaderini tayin et lerin sayısınm gittikçe yükselece mek askeri makamlara kalmış bir ği sanılmaktadır. Bir yetkili, Hon şey değildir. Onun kaderini soyu duras'ta kayıp olanların sayısının lan ve ezüen halk tayin edecek 8.000 civarında olduğunu ve bunla tir» demiştir. rın yarısının ölmüş olabüeceğini Sarayın kabul salonunda, 120 ki söylemiştir. şilik askeri konsey üyelerinin de (Guatemala City>. Guatemala katılmasıyla yapılan basın toplan polis yetkilileri, nehirlerde yüztısmda General Andom, 82 ya lerce cesedin yüzdüğünü gördükşındaki eski İmparatorun nerede lerini ve 4.000 civarmda köylünün bulundugunu açıklamamı;, ancak ölmüş olabüeceğini açıklamışlarsağlığmın iyi olduğunu büdirmiş dır. ür. Koordinasyon Komitesi BaşkaGeneral Andom. basın toplanb sında en az 100 bin kişinin kıtlık nı Albay Eduardo Andino, batı tan öldüğü Wollo bölgesine özel sahilinde önemli bir tarım kasayardım yapılacağını, toprak re ' bası olan Choloma'nın 6.000 kişi formunun gerçekleştjrileceğini ve , lik nüfusunun en az yüzde 60'ının Haile Selasiye Hükümetinin 160 '< kayıp olduğunu belirtrniştir. yüksek memuru ile Bakanının as Honduras, Nikaragua ve Guakeri mahkemede yargılanacaklan temala'da olağanüstü durum ilân nı bildirmiştir. edilmistir. Güneydoğu Meksika'da da bazı General Andom, «Eski Hükümet üyeleri ile aristokratlar yal bolgelerin sular altında kaldığı an:zca daha zenginleşmeyi düşün çıklanmışür. müş ve Etyopya halkını soymakSu baskını olan bölgelerde intan başka bir şey yapmamışlar sanların damlara ve ağaç tepeledır» demiştir. (THA) rine sığmdıkları. ancak kötü ha "Selâsive'nin kaderini soyulan ve ezilen haik tayin edecek,, Fifi kasırgasindan Guatemala ve Honduras'ta öienlerin sayısı 6 bini aştı va şartlarının sürmesi yüzünden buralara uçakla yardım malzeme sinin atılmasının geciktiğı bildiril mektedir. t Nikaragua Genel Kurmay Bajkanı Amerikan Kuvvetlerınden helikopter birlikleri istemiş, Ame rikan Hava Kuvvetleri de felâket bölgelerine yardım malzemesi ta şımaya başlamışlardır. Fifi tayfununun son yülarda Or ta Amcrika'yı etkisi altına alan en kötü tayfun olduğu bildirilmek tedir. (Ajanslar) Yugoslavya'da Moskova yanlısı komünistler hapse mahkum oldular BELGRAD Y ugosia vya'da Moskova yarüısı 12 komünistin bir ile 14 yıl arasında değisen hapis cezalanna çarptırümalarınm Yugoslavya ile Sovyetler Bir liği arasında açık bir çatışmaya yol açmayacagı bildirilmektedir. Moskova yanlısı Yugoslav ko münistlerinin Bar şehnnde sür mekte olan durusmalan cuma günü sonuçlanmıştır. Yugoslav Haber Ajansı Tan]ug, komünistlerle birlikte <tj"abancı ülkelerde basümış çok miktarda propaganda broşürünün ele geçtigini» de haber ver mektedir. Yugoslav Komünist Partisi Genel Sekreteri îtefan Deloniç olayla ügili bir açıklama ya parak, «Bu olayın Yugoslavya'nın dıs Uişkilerinl etkilemiyecegine» inandığını belirtmiştir. (THA) Eski çocuk yıldız Shirley Temple büyükelçi oldu WASHİNGTON Eski filra yüdızı Shirley Temple Black, Amerika Blrleşik Devletlerinin Gana Büyükelçiligine atanmıjtır. Bu münasebetle düzenlenen törende, Shirley'i yanagından öpen Dışişleri Bakanı Kissinger şöyle konusmuştur: cYıllarca film vıldızlanna nasıl elde edebilecegimi düsündUm. Ancak evlendikten sonra bunu ögrenebildim.» (a.e.) DÜNYA TARİHİ rasiklil çıktı başlangıçtan bugüne f!iiıııııııııiHiifiıııniiıııın!iınıııi!!iıııııınınr,!iıınııaıui!ioi| 1 = ş % M = ğ ş g = ÖLÜ M Sevgili varlıgımız: 1 = ğ Mısır, Suriye ve Filistin Kurtuluş örgütü eylemlerin surdurulmesı konusunda ortak bir karar aldı KAHtRE Mısır, Suriye ve Filistin Kurtuluş Örgütü, Kahire'de yaptıklan üçlü toplantıda, bir eylem programı üstünde anlaşmışlardır. Konferans çalışmaları sonunda dün yayınlanan ortak bildiride, Mısır, Suriye ve Filistin Kurtuluş örgütü şu kararları aldıklannı açıklamışlardır: • Arap mücadelesinin, işgal altındaki bütün Arap topraklannın kurtarılması ve Filistin halkının ulusal haklannın yeniden kazamlması yolundaki hedeflerüıi gerçekleştirme eylemlerinin sürdürülmesı. # Kısmi siyas! çözüm girisün lerınin reddedilmesi. # Arapların siyasi. iktlsadi ve askeri güçlerüıi seterber etmek üzere Araplararası dayanışmanın güçlaıdırilmesi ve çauşmanın her alanında bu güçlerden yararlanılması. # Askerî, ya da siyasi yollardan kurtanlacak olan Filistin topraklarmda bağımsız bir ulusal Filistin iktidan kunılması gerektiğinin belirtilmesi. # Filistin Kurtuluş örgütünün Filistin halkinm tek meşru temsilcisi olarak desteklenmesine devam edümesi ve bu örgütün işgal altındaki bölgelerdeki diren menin devamını sağlamasına yardım edilmesi. # Suriye ve Mısır'in her ay, Mısır. Suriye ve Filistin Kurtuluş Örgütünün ise düzenli aralıklarla izledikleri tutum konusunda birbirlerine bilgi vermeleri. Ayrıca, bu üç tarafla öbür Arap ülkeleri arasında irtibat kunılması. # B. M. Genel Kurulundan, Filistin halkının kendi geleceğini yabancı müdahalesi olmadan tâyin hakkını kabul eden bi r karar çıkmasını sağlamak. Bu kararla, Filistin'in bağımsızlığrnı ve Fîlistınlılerin kendi vatanlarına dönmelerini kabul ettirmek. Suriye, Mısır, Filistin Kurtuluş Örgütü üçlü konferansın Mısır Dışişleri Bakanı İsmail Fehmi, Suriye Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdülhalim Haddam ve Filistin Kurtuluş Örgütü Siyasi Kolu Başkanı Faruk Kaddumi katılmıştır. <AFP) | F. MUAZZEZ MÜREN DOKTOR TARIK Z. KIRBAKANİ Uert S»ç ve Zttkrevt Uastalıklar Mfitehssnn tsöklâ) Cad. Parmakkapı No: « Tel: 44 10 73 kaynak kitaplar (Cumhuriyet 7503) Dağıtım: HÜRDAĞITIM s 19/9/1974 Perşembe günü ğ Izmir'de vefat etmiş ve J aziz nâşı 21/9/1974 Cumar s tesi günü Istanbul'da Ka % racaahmei mezarlığında top ğ rağa verilmjştir. = Tanrırun rahmeti bol ol s | sun. g 1 EŞİ ve ÇOCUKLAR1 | ;ııil (Cumhuriyet: 7511) polilük/ (aöının /evincini orlık onkif (ki çokfan lât]ikhrhr) En çok ev kadinlan mutlu oluyor poliluks'Ie. Monoblok poülüks, üstün bir konfof sunuyor onlara. "Eski" buzdolaplarında bulunmayan üstünlükler sunuyor. Örneğin, daha iyi soğutuyor polilüks. Daha az cereyan sarfediyor. Azımsanmayacak bir tasarruf sağlıyof aile bütçesine. Kir tutmuyor. Koku yapmıyor. Kolay temizleniyor. Monoblok polilüks, daha dayanıklr. Daha uzun ömürlü. Darbelerden etkilenmiyor. Avrupa'da, Amerika'da bütün büyük markalar, polilüks tıpi buzdoiabı üretîyor artık. Bir süredir, yurdumuzda da yaşanıyor polilüks çağfı Polilüks Arçelik'leri seçen, bu mutluluğa çoktan lâyık; ev kadınlarınca! MONOBLOK polilük/ Ali SÎRMEN ••••••»•»»»••»•••••»• Dr. LİSE SON SIIMIF OKUUA BERABER ÜNİVERStTEYE HA2DLMM A Z t Z Ç Ö L ; ; • » •• • • • • • • • •• » • • • • • • • ORTOPEDt ve TRAVMATOLOJÎ MtİTEHASSISl (Kirık kemik ve mafsal hast&lıklari) Osmanbey Halaskârgazi Cad. 279/1 Sedef. Apt. Tel: 47 47 93 9 iwat dersacsi27 35 0526 54 07 çer^berlıtos Istonbul Genel Stltalan: BEKO TfCAKtT A.Ş., Teî.î 4§ÖO89 BlTlLA BÎRABERttR Vt Şıt., Te!.: 4S52OO (Motıt: 84) 7495 (Yeni Ajans 2245) 7490