Katalog

CUMHURİYET 13 Ağustos 1974 MDULCANBAZ TURHAN SELÇUK Ali KALE OmHü AVAĞı KAYDı VE Mi 0WWNı YA?AMıvupL. M Û DA... VMuNTÛpA « w 47'LİLER FÜRUZAN 49 Düşünmeden söylediği sözler agzından ç;kar çıkmaz, Kiraz fırlamıştı yerinden. Sah: mı soylersin Emine can? KCçuk kırın yureğındekı özgun sağlam kamrtılmaz sevgıyl, ytllarca sonra bir yuzde ye» n:den goitrekti Emine. O Haydar'ın yüzüydu. llk Kıraz'da gordüğü .. Oldu ırnı dersin Emine can diyordu. Dü?ündüklerimiz, boylesı kolayca gerçekleşebılırmı? tşçimizı, kbylümuzü bu denli kısa zamanda ardımızda bulabilecekmiylz? Unutmayalım, 65'lerde fakültede bir öğrenci kalkıp tsveç sosyalizmi isteriz deyince, bütün anfi çocuğun yürekliliğine şaşıp ürkmüş. Sahiden mi dersin? 16 hazirana sahip çıkanları engelleyenler. ates. açanlar. kursun sıkanlar hukuki çizgiyı aşmazlar mı dersin? Sahiden Kiraz'cığım gider aranz Leylim Nineyi. Öğretmen hanım kızmaz mı ki okula gitmezsen? Okula daha sonra uğrarım. Annemın ışl var. Onlar Leyllm Nineyi aramaya karar verdikleri anda, Seçil odaya gırivermıştl. Yuzunde bir uzaklık vardı. Sankl bu odayı, bu evi bunca yıl yaşadığı bu olayı buralarda yaşamamıs gibiydi bakışlan davranışlan. Yurürken masanın kıyısına kalçasını çarpmıştı. Almaîc için uzandığı çay bardağını düsürmüş, önce dizlerıne sonra yerlere dokülen çaylara anlam veremiyormuş gıbı bakmıştı. Kaynar çayın vaktığı bacak onun değilmişçeydi. Tum bunlar olmamış gıbi, masanın yanındakı i^kemleye çöküvermişti. Yerdeki sırçalara bakarken, yanan yerıni değil de öneeden çarptığı kalça kemiğini uvmaya baslamıştı. Bana da, rieyip durmuştu, diyeceğinl ararmışça .. Kiraz'cığım .. Kendınize de çav koysana. Kar başladı. Siz de Leylım Nineyi aramava gitmeden önce iyice doyurun karnınızu Soğuğa aç çıkılmaz demiyor mu buyuklerimiz? Gidebiliriz rfeğıl mi Seçil abla, gıdebiliriz. Nıve gitmeyecek mişsiniz Emine? Annem ofkelenir ya. Emine'nm verdiğı arama karar: anne«inl andıkça soluyor, silikleşiyordu. Annesinin aman vermez katıhğı olanca keskinliğıyle çığlıklanvle ortadaydı. Bu yuzden okula gitmenin daha iyi olacağım se?i>or, bunu artık açıklayamayacağından. alttan aîta Seçil'in onları engellemesıni i'tiyordu. Öfkelensin, ben yolcu edıleceğim ya, simdi tek dikkat ettiği bu. Seni biraz okşar eeçer. Siz gecikır^eniz korkuturum onu. Anne duydunuz mıı kurtlar dün gece bizim buralara kadar indi derim Bizi kendince sever bılırsin annem. tyi ama niye hep bizl korkutup sinfiren. şeyler yapar. Anne sevgısi dediğin bu olsa gerek. Ben anne olursam böyle olmayacagım. Ben de öyle olmayacafım, diyor Seçil. Onun annesi belki kendi gibiydi. Anneannem mi? Hiç bıle değıl tzmır'den annesinin telgrafını aldığında Emine şaşırmıştı. Ona nıye telgraf çeksinlerdi. Son günlerde birkaç dergide, gazetede adı geçmişti. Annesi buna alısamıyordu ya, yine de telgr<f cekip çağırarak karşı koymalara gırişmıyordu. Ögütlerini tstanbul'a gelip. inanılmaz bir sabırla kendine özgü bıktırıcı sozlerle sıralıyordu, Emine'ye. Kızının ilgisizligini yıkmaya çabalayıp gözyaşı gösterilerine girişiyordu. Değerli bir öğretmen, saygın bir kadın, Türk egitiminin seçkın bir ögesi olan sıradan bir Türk vatandaşı olmayan annesi, bu özelliklerini şaşmaz bir sabırla belirterek ögütlerinin değerinı pekiştirmeye çalışıyordu. Emine annesinin böyle üzünçlü bir dunımu cıddiyetle yaşarken, onu gülünçleştiren nedenleri biliyordu. Annesinin Emine'ye değerhdir diye sunduklanmn, çocukluklarmdan beri nelerle payandalandırıhp, ayakta tutulduklarının bilinci sızım sızım işlemekteydi içine. Artık silâh çekiyorlar, diyordu annesi, acındmcı yenik sesıyle. Hıç olmazsa babanı düsün. Emine büyüklenn, unutkanhk mı yofcsa yaşsmayı önemsemeyışi mi olduğunu çıkaramadıgı davranış savruluklannı yeniden düşünüyordu. «Bız hic yalan söyier miyiz» dedikten hemen sonra gerekli saydıklan bir yalanı ajnı önemli anlatımla söylevişlerindeki küstahlıga varan cesaretlerinı Urkünç buluyordu. Geçende iki ögrenciyi vurmalanndan dah ne kadar gün geçtı. Annesi öğüt saatinın son sözlerine geliyordu. Kim vurduya gidiliyor. Kurşunluyorlar ilericı saydıklan ftgrencileri bıîmiyoı musun? Çık bu isten. Pakülten bitiyor, sonuna geldin. Koskoca hUkümetle ujtrasmak sıze mi kaldı? Ne bıçım Atatürk genclıftı bu. Dövüşüyorlar. ölüyorlar. nıçm pekı, deli mısiniz kızım' Baskalannın çocuklan için bız böylesine iizülürken: kendi kıam koridorlarda «• linde molotof koktevli mı ne kosuşturtıp duruyor. Bırakın boykotu tembe) öğrenciler yapsın. Ya vıırulursan. Dostlarımız bile sımdilerde ayıplar oldular sizlen. Onlara da gencı falan diyemezsiniz ya. Hepsi layik insanlardır. Susma, susma divorum Evet. Ne demek evet? Dinliyorum stzı demek. Ben cevap istiyorum, kansm» bu işlers diyorum. Neyin eksık. Eskisinden çok daha gılvenlik içindeyız Olanaklarımız Cannesinin olanak sözcüğü dikkatinden kaçmıyor Emıne'nin) Sizlerse Neleri yıkıp neleri koyabilecek güçte sanıyorsunuz kendinizi. Kurşunluyorlar görmüyor musun. cevap ver. Gfiriiyorum. Ke, giriştifinız karşı koymalar akıllıca mı senoe'' Bir susma ögrendin, ya da olaylara katılmıyormuşsun gibi beni. bizı gördUğunde şundan bundan faİBn söz açıyorsun. Hiç bir derdine bizi ortak almıyorsun. Şasıyor Emine. bu alışılmadık dostluk. sevecenlik sözcügü annesinden nasıl çıkıyor diye. Araştınyor. Annesi gittikçe yaşlı. gittikçe süslü. Korselerinden ötürü yapay diklikteki sırtiyle, tıkışmıs karniyle gergın orunırken daha buyurucu görünüyor. Son vıllarda Ankara'nın en ünlii Amerikan pazarlannın müşterisi. Ordan aldığı peruklan takıyor. Naylondan yapılma peruk en ince ışık sızıltısmı kaçırmıyor. Bir ışıldamadır gidiyor annesinin başında. Dudaklarmın açık çilek pembesı, sedefli rujla belirtilmis porsüyüşü. yorgunluk ve çökmüslük veriyor annesine. Karlı Erzurum'un genç, dedigi dedik ilkokul ö£retmeninden kalanlar öylesine tanmmaz ki. Size garip gelen şu anne. tlle de kişi karşı çıkışının somut koşullanm kendi yaşamında taşısın ıstiyorsunuz. Sizce ben zorluk çekerek yaşamadım. Bazı şeyler sormak isterim size îclal ögretmeni hatırlar mısınız bilmiyorum. Kaç kış boyu öteki arkadaşlarınızla onu ''eğişik açılardan anlattığınız. dostça olmasına çalışsanız da bagışlamasız bir kine dönüşiiveren konuşmalannızı düşünür müsünüz? Babamla, bizle olan ilişkilerinizdekı söz geçirme, hayır dedirtmeden evet dedirtebilme kaygısiyle vaitıgınızı sonradan öğrendim, içtensizligi. uvdurmahgı. bizlerin anlayabileceğimizı düşünmediniz mi? Hıç olmazsa birimiz sezebilirdik, büyüyecektik. Davranışlannız bile sizin katınıs insanlannm iliskilerindeki hesaplı sevgiyi. yumuşak acımasızlıgı. anlatmaya vetti bana. Gönül bolluğunuz kanınızı llk elden tasıyanlara bile kısıtlamalarla sunuldu. Eviniz. kocanız, çocuklannız öndeydi daima. Ben ben ben diyordunuz. Benim çocugum, benim kocamdan rtteye duyarhgınız dertlenmeniz yoktu. Ben ben ben ben ierken kentleri kapılan bellı semtlerı örtüp çekilirken herj böyle olacagını biliyordunuz. Yetfstirdikleriniz'' «Ben» savunusunun çürüklüfünü görmeyecekler mı »anıyordunuz? Nasıl böylesine kendinize olan düşkunlüğünUzde. güvençli kıldılar sizı. Her ailede, üç bes kuşakta bir, şaşılası kişiler vetişır. Kan ağacının yanından fışkınveren. budanmayı kabul etmeyen, o fidanı tanımazsınız uzun süre. O stzi daha çabuk tanır. Seçfl'i konu etmivecejfim. Anne siz Kubilay'da süreceksiniz sanınm. (DfcVAMl VAR) SdSHattin In Lomanı İKİNCİ BÖLÜM Anadolu Ihtilaline Doğru Derleyen: llhan SELÇUK işgal Kuvvetleri birçok ünlü kişiyi yakalayıp Ma ta'ya sürdü MALKOÇOĞLU adına aldıiımı* bu •tnrın daha sonrakı maddcltr) sCfunın nasıl yapılacağını giJsteriyordu. Bu işler 15 günde bitirilecektl (•) I*) Daha «onra Alatiirk Bü yuk NatKund» şöyle «Jyleml» J tir «Bu mesele bakkı ı iki run kadar Kumandanl * ma kine hatınfl» fikir alı$vrri$i yaparak düşüncelerini aldım. Ben ilk yazdıgim taslakta «Ku rucu Meclis» de>imini kullaıı mıstım. Amacım toplanacak Meclisin rejimi değiştirmek yetkisine sahip bulunmasını uglamaktı. Ama bu dejimin kullanılmaMndaki amarı gereği gihi arıklavamadığım. ya da açıklamnk iMemrdijim lcin: halkın alı^madıgi bir devlmdir diye Erzurum \e Sıvas'tan marıldım. Bunun üzerine fcv kalâde selahivete (olağanüMıi yetkiye) sahip bir meclis deyimini kullanmakla vetinrfim. YARIN: İşler 15 günde bitirilecek yazan veçizen.Ayhan BAŞOĞLU BANYA LUKA'NIN TOPLARI ku\rvetlerının bildınsı nıyetlerim göstermesı bakımından apa^ıktı. Gerçı onlar bu nıyetler1 saklamak ıstıyorlardı ama herşey ortadaydı. Ne var kı bu bıldınyı Anadolu halkı görmedi Işgal Kuvvetleri birçok tarunmış kişiyi yakalayıp Malta'ya surdüler. Bunların ar»sında Rauf Bey, Kara Vasıf, Galatalı Şevket; Cemal, Cevat, Yakup Şevkı Paşalar; Basri Bey vardı. Miralay îsmet Bey Harbıye Nazırı Fevzı Paşa, Bınbaşı Saifet Bey de bundan sonra. Anadolu'ya geçenler arasındafflr." Bu olaylardan once «lıtrgün tstanbul gazetelerıni okurken bir haber görmüştüm. Malta esirlerinden altı kişi Istanbul'a gelmiş. Aralarır.da Hüseyin Rahmi de var. Hemen bir telgraf çektim. Bana ıki gün sonra cevap verdi: « Benımie görüşmek isteyenler, çöriişebilirler.» Ben ona «gel» demiştim, o bana «gel» diyordu. Bekir Samı'den izin alarak Istanbul'a gıttım. Ama Kumandan bana demiştı kı: Sakm Huseyln Rahmı'yi bize tayin ettinneye kalkma, ben seni bilirim. îstanbul'a ınınre ilk işım Rahmi'yı görmeK oldu. Evlenmiş, tayini Balıkesir'e çıkmış. Bıze gel, dedim. Yapmazlar, dedi. Bekir Sa;nı Bey adına gerekenlerle temas ettim ve boş olan tümen kurmaylığına Rahmi1. nin tayini çiKtı. öte yandan henüz muamelesi bitmemiş olan kayınpederın bizim tümene tayın ışini de bitırdim. 21 Şubat 1920 günü Anadoluhisan'ndan Nimet'e yazdığım mektupta ayın 24'üncü salı olmazsa 25'ınci çarşamba sabahı yola çıkacağımı bıldirerek diyorum ki: •Pederin Fırkaya tayin emrini yann sabah alacağım. Bujün vakit gfç olduğundan Nazır Pasa'ya imzalatanıadılar.» «Fırkaya yeni tayin olunan sa> bık arkadaşun Hüseyin Rahmi'nin yirmi günlük refik»sı şimdiden sana dost muhabbeti taşıyor. Binaenalryh sana yeni bir srkadaş daha buldum, demektir.» O günlerde daha îstanbul işgal edilmedığınden durum hakkında aynı mektupta şunları «Siyasi vazıyet lehimlze dönmekle birlikte tngilizler resmen hnkfimete tstanbul'un Türk pajitahtı olarak kalacağını tebliğ ettiler. Bolşevizm harrkâtı hudutlanmıza pek yaklastı. Dehşeti tstanbul'a kadar sirayet etmektedir. Bujün büyük bir İngiliz • Amerikan donanması Karadeniz'e gitmek üzere tstanbul'a geldi.» Hüseyin Rahmi Istanbul'un içgalınden bir hafta önce 8 mart 1920de Bursaya gelerek.işe başladı. Rahmi'nin bize tayfn edildi ğini Bekir Sami'den gizlemiştım. Ama sonunda söylemek zorunda kaldım. Bekir Sami yüzume baktı: Ben onu sakallı bebek bilirim, sen arkadaşım diyorsun, vatanperver diyorsun. Bakalım zaman ne gösterecek. ikimızden ki mın aldandığını olaylar gösterir. En sonunda Hüseyin Rahmi gel di. Bekir Sami Beyin yanına çeki nerek girdi: ama Kumandan ken disine iltifat etti. Anadolu Meclisine doğru. Istanbul'un 16 Mart'ta i?gali ve Meclisin kapanması üzerine Mustafa Kemal'dan şu emri aldık: Ankara 19 Mart 19?« •V'ilâvetlere, müstakil livalura. Kolordulara. Devlet merkerinin de Itilâf Oev letleri tarafından resmen isgali, teşri, adli. icrai kuv\etlerden mey dana gelen devletin milli kuvvet lerini boımuş. ve bu vaziyet karşısında Mebusan Meclisi vazife yapmaya imkân goremediğini Hü kümete resmen blldirerek dağılmıstır. Su haide Devlet merkezinin do kunulmazlığını. mllletin tstiklâli ni ve Devletin kurtarılmasmı temin edecek tedbirleri düşünmek ve tatbik etmek üzere millct tarafından «fevkalade selahiyeti» sa hip bir Meclisin Ankara'da toplanrnası daveti zaruri gpriilmü}tiir (•) Binaenaleyh asagida belirtilen talimat gereğince sei;imlerin yapüması...» Kemal Paşa'dan Temsil Heyetı TİFFANY JONES VEFAT Emekli Personel Yarbay 936 P 282 FETHİ SINDIRAL Em. öğ. Nahıde Sır^ıral'ın aziz eşi Aysel EPİKEN, Tansel TUNÇ, Yüksel SINDIRAL. Hale ALANSON. Nur SINDIRAL'ın sevgili babalan, Hayrünnissa MENDERES, Şemşettin KAYA, Hüsamettin KAYA'nın enişteleri MENDERES ailesinin yakın akrabalan Hakkm rahmetine kavuşmuştur. 13.8.1974 günü Şişli Camiinde ikindi namazından sonra Zincirlikuyu mezarlığında Hakkm rahmeüne tevdi edilecektir. Tanrt magfiret kila ÇlN OLOÜP DÜMOMU OYIEDE. cenajans 7026456 BAYINDIRLIK BAKANLlGl (TAPl IŞLCR1 GENEL MüDURLÜGu) 1 Aşağıda durumları yazılı bulunan Doğumtvı ınşaatian 243U sayıh kanun hükümlerin» gör» kapalı zari usulü ile eksiltmeye konulmuştur. 2 Eksüüne aşağıda yazılı günlerde saat ITde Ankara'da Yapı Işleri Genel Müdürluğu thaia Komisyonunde yapılacaktır. 3 Eksütme Şartnamesı ve djğer evrak mezkur Genel Müdürlükte görülebilir. 4 Eksiltmeye girebümek için ısteklilerın: A Bayındırlık Bakanlığı namına b«r iâ. için aşağıda gösterilen geçld teminatı, B 1974 yılına ait Ticaret veya Sanayi Odası Belgesi, C (Her i$ için ayrı ayrı olmak üzere. müracaat diiekçeleriyle birlikte verecekleri eksiltrne TartnBmesinde belirtilen ve usuliine göre hazırlanmış olan yapı araçlan bildirisi, Sermaye ve Kredi olanakiarını açıklayan Malî Durum Bildirisi, Teknik Personel bildirisi, Taahhüt bildirisi, Baymdırlık Bakanlığından almış olduklan <B> Grubundan keslf bedeli kadar işin eksiltmesine girebileceklerini gösterir müteahhitlik kamesi ibraz suretiyle. Yapı îşlerl Genel Müdürlüğü Belge Komisyonundan alacaklan) Eksiltmeye Girme Belgesini, Teklif mektuplan ile birlikte zarfa koymsları lâzımdır. 5 Istekliler teklif mektuplannı ihale günü saat 10'a kadar makbuz karîihgında thal» Komisyonu Baskanlıfın» vereceklerdir. € Eksiltmeye Girme Belgesi ahnması için son müracaat tarıhl asağıda götterilen günlerin mesai saati sonuna kadardır. Telgraila müracaatlar ve postada vaki gecikmeler kabul edilmez, Keyfiyet ilân olunur. lsin Adı: 1 Adana Dogumevl inşaatı 2 Ordu Dogumevl tnsaatı Keeif BedeU (12.114.714.75) (12J.U.714.75) Geç. Teminatı İhale Bakanlığa son Tarihl Mürsraaf tarlhl 27.81974 21.8.1974 Salı Cârçsrr.ba 28 8.1974 22.81974 Karne Urubu (B> (B) T; C GARTH TAKVIM 13 Ağustos Recep 24 Rumi 1390 Temmuz 31 Hıcri 1394 Güneş Çgle İkindi Aksam Yatsı Imsak 6 05 9 53 13.19 5.06 17.10 8.57 20.11 12.00 21.04 1 43 4 14 7.59 (377.192» (377.192) (Basın 20454 6448)