Katalog

Ş=vket Sureyva Aydemir ÇVGDAŞ Y4YINLARI Cağaloglu Halkevı Sokak 39 • 41 Butun kıtapçılarda bulunur. KAHRAMANLAR DOĞMALIYDI 51. yıl, sayı: 17973 umhuhy Kurucusu: YUNUS NADİ 13 Ağustos 1974 Sah MUHTEŞEM GATSBY Can Yücel'in Duru Turkçesı Je Butun Kıtapnlarda Ağaoğlu Vavınpvı Anf Pasa Sok Kurt !s hun Cağaloglu Cnınr ,ıve 1452 Mavros ve Klerides bugün I2 ye kadar süre istedi ÖNERİMİZ ADANIN % 34'ÜNÜ KAPSAYAN ÖZERK BİR TÜRK YÖNETİMİ KURULMASINI ÖNGÖRÜYOR GÖRÜŞÜMÜZ KABUL EDİLMEDİĞİ TAKDİRDE KONFERANSI DAĞILMIS SAYACAĞIZ MAVROS VE KLERİDES GÜNEŞ'İN ÇAĞRISINA UYMAYINCA ÖNERİMİZ BİR ZARFLA OTELE YOLLANDj 9 Cenevre Konferansında son sözümüzü söyledik CENEVRE Cenevre goruşmelerı dun gece bır ara kesılme noktasma gelmış, Turk heyetı onenlerımızın eie almması ıçın Mavros ve Klendes'e bugun TSÎ 12 ye kadar sure tanımıştır Cenevre dekı Turk heyetımn coğrafı federasyona dayanan ıkı ayrı onerısmden bırımn seçılme sı ıçın Yunanıstan'a yaptığı çağrının cevaplanması ıçın ıstenen 34 General ve Amıral ıle 37 Albay bır üst rütbeye yükseldir 69 general ve amıral ıle 169 albay emekliye sevkedıldi TURHAN ILGAZ BtLDİRÎYOR toplantıya Yunan Dışışlen Bakanı Mavros ıle Kıbns Rum Toplumu Lıderı Klendes gelmemışler, Turan Guneş de Callaghan ın araya gırmesıyle Turk goruşlennı resmen Yunanlı meslejcdaşi na sozlu olarak anlatabılmek ve Turkıye'nın bır ültımatom verıyor ızlenımı vermesıru onlemek ıçın bu toplantının bugun Turkıye saatıyle 12 de yapılmasmı kabul etmıştır Ancak Dışışlen Bakanı Gunes, Turkıye saatıyle 01J5'e kadar Yunanlı meslekdaşını bekledıkten sonra BM Sarayinda basına yapUgı açıklamada, bu sabahki toplantının bir pazarlık anlamını taşımadığını ozellıkle belırtmış, Turkıye'nın, onerılerınden bırınm seçılmesı konusund&kı kararhhğırun devam ettığını ve Yunanlılann bu onerılerden bı rıni kabul etmemelen halınde konferansın başarısızlıkla sonuçlanmış olacagını büdırmıştir. Türkiye'nin önerileri «Coğrafı federasyon» ıle ilgılı onenlennden bırınde TUrkıye, Kıbns'ın kuzeyınde tüm ada yuz olçümünun yuzde 34'Unu kaplayan bır coğrafı bolge üzennde ozerk bır Turk yonetımının ku rulmasını ıstemektedır. Dığer goruşte ıse, yıne fcuzeyd« tüm ada yuzolçumünün yuzde 17'sı oranında bır ana bolge olması, 5'tcn çok olmayacak dığer bölgelerle biriıkte özerk Türk yonetımuün eğemen olacağı tum alanm ada yuzblçümünün yuzde 33'unu kapsaması onerılmlştır îngıliz ve Yunanlılarm «Coğrafı federasyon» üzermde taraf lann anlaşmaya vardığını belır terek konunun ayrıntılarını uzmalara bırakmak ıstemelerme de Turkıye, kesınlıkle karşı çıkmakta ve coğrafl bolge smırlarımn Cenevre'de çızılınesı gerek ! tığıni savunmaktadır Callaghan, aun Denktaş ıle yaptığı gdruşmede, «Adada coğrafi esasa dayanan ıkı ayn ozerk >o (Devamı Sa. 7, Ssu. 6 da) "Telefon diplomasisi,, Cenevre Barış Konferansında gittikçe ağır basmaya ve belirleyici olmaya başladı TURHAN ILGAZ CE\E\RE Cenevre Konferansmı \\ ashıngton'un Ankara, Atına \e Londra ıle yapacağı telefon gorusmelerının sonuçlandıracağı artık ıjıce bellı oldu Ikı gun oncekı beşlı toplanüdan sonra BM Sarayuıda buluşma saatlerınuı onemı de, anlamı da kalmadı Heyetler de, heyetlen ızle\en gazetecıler de genellıkle hep beklıjorlar Falanca saatte ıkılı veya uçlu bır goruşme olacağından soz edılıyor, soy lenen saat geldığmde o goruşmenın yapılma>acağı veya daha (Devamı fsa. 7, bu. 3 de) TRT'nin, Kıbrıs'taki İngiliz askeri yığınağına ilişkin yorumu, Ingiltere'nin Ankara Büyükelçisini telâşlandırdı 1NKARA, (ANKA) Ingıltere' mn Kıbns ta Turk Sılahlı Kuvvetlerıne karşı hasraane anlam taşıjan gırışımlerde bulunması uzeruıe, TRT'de yapüan yorum, dun başkentın dıplomatik ve polıtık çevrelennı dalgalandırmıştır. TRT'dekı yorumu ızleyen Ingilız Buyükelçılığı durumu hemen Londra'ya, Ingiltere Dışışlen Bakanı Callaghan'a bıldmnıstır. Ingılız Dışışlen Bakanı da bır kaç kez Dışışlen Bakanı Turan Gü neş'ı aramıştır Ingıltere'nın Ankara Buyukelçi sı Sır Horace Phüıps de Türk makamlan nezduıde teşebbuse geçerken, ayrıca ABD'nın Anka ra Buyukelçısı Macomber'e de başvurarak aracıhğını ıstemıştır. Başbakan Bülent Ecevit, Biran önce sonuç istiyoruz,, dedi ANKARA. (Cumhurivet Burosu) Bakanlar Kurulu dun gece 22' den 24'e kadar olağanustü bır toplantı yaparak Cenevre'dekı son gelışmelerı gozden geçırmış tır Başbakan Ecevit Bakanlar Kurulu toplantisından sonra ve daha once gazetecilere yaptığı açıklamalarda, Cenevre'de artık resmı çalışmalara baslanması zamanı geldıgını ve buna gerek gorduklerını Cenevre'dekl heyetımıze bıldırdıklerını soylemıştır Ecevit ın Başbakanlıkta dun 10 saat çalıştıktan sonra olağanıistu toplanan Bakanlar Kurulunun ıkı saat suren toplantısı sonun da vaptığı açıklama şöyledır: «Cenevre gorüşmesuıın ıfcıncı aşamasında bugun (dun) henuz resmî muzakereler başlamamıştı Ikıh, uçlu goruşmeler yapılıyordu Oysa, başuıdanberı belırttığımız gıbi, bır sonuca suratle ve barışçı yoldan ulaşılnrnsı ıçın zaman faktörii, z&man yıtırılmemesı, bıace çok onemli ıdı Bır konferansın. toplanmasından beş gun sonra hftlâ resmi muzakerelere başlayamamasi açık bır zaman kaybını ifade edıyordu. Ve bu, huzursuzluğu her bakımdan arttırıcı bır etken olu yordu. Bız Cenevre'de resmi toplantılarm mutlaka baslamasmda ısrar ettık » Başbakan, Bakanlar Kurulunun bugün yeniden toplanarak durum değerlendırmesme devam edecefinl bıldırmış, «Cenevre'den bır sonuç alınamazsa, ya da beklenılen goruşme olmazsa barışçı yol tıtkenmış sayılacak mı?» so(Devamı Sa. 7, Sa. 8 de) (1 4NKARA Turk Sılahlı Kuvvetlerınde terfıler resmen açıklanmıştır Kara Kuvvetlennde Uç Korgeneral Orgenerallığe, beş tumgeneral Korgenerallığe 14 Tuğgeneral Tumgenerallığe, 24 Albay ruğgenerallığe yükselmışlerdır Denız Kuvvetlennde ıkı Koramıral Orarnıral bır Tumamıral Koramıral ıka Tugamıra! Tümamıral beş Albay da Tuğamıral olmuşlardır (Devamı Sa. 7 Sü 2 de) Rumların Türk köylerinden çekilmesi jşlemi çok ağır gerçekleşiyor İzzet R. YALIN LEFKOSE Kıbnslı Rumlar, uzun suredlr ısgallerı, ya da kusatmalan altında bulunan bazı Turk koylermden çekılmeye başlarken, Yunan ve Rum Ulusal Muhafız Gucu'ne baelı bırlıkler dun uç Turk koyune kar şı ağır sılâhlarla saldırmışlardır Bu arada oncekı gun Atınadan Kıbns'a donen Nıkos Samson'a bağlı grupların bır veraltı orgutu kurarak Kıbns Turklen ile Turk Sılâhlt Kuvvetlerıne karşı savaşmak uzere hazırlandıkları bıldırılmektedır Oramiral Hilmi Fırat Deniz Kuvvetleri Komutanı oldu ANKARA, (ANKA) fcınekJjye aynlan De.a/ Kuv\etleri Komutanı Ordiiıir<u K.emal Kayacan'dan boşalhn goreve bu donem Oramırallığe vukselen Oenız Rumların 30 temmuz tanhlı Kuvvetleri Kurmav Baskanı HılCenevre deklaras> oı unun 3 rnı Fırat atanmıştır Bu komnla maddesınin (6) bendıne nıhayet j ılgılı kararname Cumhurbaskanı uymaya başlıjarak işgallerı al•?ırafından onavıanmıs ve Hılmi tında bulunan Turk koylerın I Fırat'a bıldırılnuştır den çekılmeleri çok ağır gerDenız Kuvveuen Komutanlıçeklesmektedır Lımasol'da tutğına atanan Hıımı Fırat'uı messak bulunan 13 Turk, Pazar | lek hayaM şovlfdır (Devamı Sa. 1. Sü. 5 de> (Devamı Sa 7 Sü 4 de) TRT ve yorumu Ingiltere, Kıbrıs'taki üslerine askerî yığınak yapmayı sürdürüyor; 400 kişilik bir komando birliği daha gönderiliyor LONDRA Ingiltere Savunma Bakanlığı, 400 kışılık bır denız pıyade komando bırlığını, Kıbrıs'a gundermek üzere alârma geçmıştır Denız pıyadelennın halen îngıltere'nın Guney Batısındakı Plymouth denız ussünde bulundukla n belırtümıstır Ingltere Savunma Bakanlığınm oncekı gun Kıbrıs'a yollanacagını büdırdığı Nepallı paralı askerlerden oluşan 600 kışılık bır Gurka bırLğı dun adaya gelmıştır tngılız Dışışlerı Bakanlığı da bu konuda dun yaptığı bır IDnamı Sa. 7, Sü. 1 de* Ingılız Buyukelçısı Phılıps, Dışışlen Bakanlığı Enformasyon Genel Müdürü Senuh Akbıi'e baş vurarak, TRT Kanununun 18'mcı maddesıne gore, bu yorumun hü kümet yorumu olup olmadığını sormuştur Durum Ecevıt'e bıldınlmış ve Başbakan, TRTnın bağımsız bir kuruluş olduğunu, EOKA'cı sml gıyınmış Yunan askerleri, Türk ancak, yapüan yorumun hukumet goruşünu de yansıttığını soylemış tır. Ecevifın cevabı dolayü ola, (Devamı Sa. 7, Sü. 1 de) Bu Banş Kuvvetlenne mensup komandolar tarafından teslım ahnıyor. köşeden Kıbns'ın Geleceği ALTAN aksım?Taksım Amenka'nm lşıne gelır. Taksım olmaması Sovyetler Bırhğı'nınöyleyse biz taksım dıye tutturalım da, solcuiara karşı olmanm gereğıni yenne getırelim.. Aynca «bağımsız federatıf devlet», «otonom vonetım» falan dlyenler (Bu arada Ecevıt) Sovyetlerin tezine uygun davranıyormuş gorünumune gırsın. Bazı çevrelerde dnlık bu Yalnız cin pozuna gırıp adam çarpmaya kalkmadan önce, dünyanın bazı gerçeklenne goz atsalar, 1 yı edecekler.. llk başta «Taksıra», Amenka'nm ışıoe gelir gıbi görünur^ Madem Samson darbesi başanlamamış, Enosis yoluyla Ada'nın btr NATO uyesinin yönetimine geçmesi olanağı ortadan kalkmıştır.. O zaman Ada, bari iki NATO ülkesinin yönetimlne geçsin Ben de oraya, bınne daha kenardan, bınne daha ortadan da olsa, gıdip bu yoldan yerleşeyım. Kaba bir bakişla, Amenka'nın hesabınm bu olacağı duşunülebüir. ÖYMEN İngiltere Büyükelçisi Türk basınını eleştirdi Boğaz Köprüsünde, acele yapımdan küçük tümsekler olduğu öne sürülüyor Avrupa ıle Asva'jı bırbırıne bağlayan ve açüdığı gun «ÇeliK Gerdanlık» olarak nıtelendırılen 50 vılın en onemli yapıtı Istan bul Boğazıçı Koprusu'nun, kat ı kabulunun japılacağı bugunler I thsan ONUR de, tablıyelerin hatalı kaynatümasından yol yuzeyinde gereksız uçer santımlık tümsekler meydana geldığı belırtılmıştır. Uzmanlar, Avrupa ve Atnenka daki benzerı asma koprulerde boyle tumseklerın bulunmadığını bıldırerek, bu durumu gızle ANKARA, (Cumhurivet Bürosu) Ingıltere'nuı Ankara Buyukelçısı Horace Fılıp dun duzenledığı bır basın toplantısında son gunlerde Turk basmında yer alan Ingütere ıle ılgüı bazı yazı lann gerçeklen yansıtmadığını ılerı surerek adaya gondenlen ATİNA'DA SAVAŞ Gurka bırlıklennın Banş Gucu emnnde ve barışı konımak ama KONSEYİ cıyla buraya sevkedıldığını soylemıştır. TOPLANDI, Buyukelçi tngıltere'dekl bazı basırun Türkıye aleyhuıe gerçek 12 ADA'YA lerı yansıtmayan haberler yayın ladığı zaman kendının bunları YENİDEN ASKER kınadığını şımdı aynı durumun bazı Turk yaym organlan ıçın GÖNDERİLDİ de soz konusu olduğunu bıldırmıştır Buyukelçi îngıhz asker ATİNA Yuranıstan Deılet Başkanı Fedon Gızıkıs başkanh lerının Kıbrıs'a gıtmesının ama ğında, oncekı gun çalışmdların^ cının yalnız Bariş Gucu kuv\'et başlayan, • Yunan Savaş Konae lerını takvıye etmek olduğunu yi'iıın toplantısı dun de devım t\ bebrterek, «Bunda ne gıbı kotü bır durum vardır» demıştır. nujür. (Devamı Sa. 7, Sü. 5 de) (Devamı Sa. 7, Sü. 2 de) OLAYLARIN ARDINDAKt ĞERÇEK Uç Devlet, İki Toplum dar Ada'da askeri varlığa sahip değildı. Ancak antlasmalarla Kıbns'ın Ana} asal statusunü korumak içın mudabale bakkına yetküiydi. Antlasmalarla sağlanmış bnlnnan mudabale taakkı sonuçta bır askeri girişimle ger(eklesebileceğinden savaş doğrultusunda bır eylemi yürürluğe koymak, Kıbns gıbi gtratejik bır bölgede dSnya bans dengesıyle de Ugiliydı. Bu açıdan Türkiye'nin mudabale hakkı çok ti> tiz ve dikkatü ölçölerle knUanılmıstır. Ve bnpün Ada'dak] Türh varlığı Garanti AntlaşmasıniD tcoşnllanna nygnndnr. Yunanistan'ın Kıbns Ada'sında kl askeri %arlığı, 1960'tan bu yana surekli tartışma konusu olmuştur. Ada'nın tum hava • deniz limanlan ve devlet güçleri 30 Temuz Türk çıkamıa ve lndlr mesine badar Rnm ve Yunan yeı külleri elinde olduğundan bu a landa kesbı göılemlere vannah •*• < Devamı Sa. 7, Sü. 5 de; IBRIb \da'sında uç dev let ve iki toplum \ar. Devletler Tflrkıye, îunanistan, tngiltere'dir. Toplumları da Turkler ve Ramlar olnştnrmaktadır. Cenevre'dekı gorusmelerde bu beş etken masanın çevresinde bulunnjorlar. Ancak olajların gelışimı, >ururlnktekı dnrnmn yeniden gozden geçırntek zorujıluğunu yaratmaktadır. K mek içın dokülen arfalt kaplamanın ve dolgu toaddesının kay ganlık meydana getırcfığım, trafık kazalarına yol açabılecek nı. telıkte olduğunu one surmuşlerdir. Kat'ı kabulden once dayanıklıhğa da tesır cdecek bu durumun ıncelenmesl göruşunu de ortaya koyan uzmanlar, «Hata mutlaka duzeltılmelidır» dcmışlerdır. Bu konuda kendılen ile görüştüğumuz, Kara Yollan yetkılılerı konuşmaktan çekinmıslerdır. Buım adamları ıse bu durumun yeni bır konu olcfuğunu, ıncelenmesi gerektığuıı soylemişlerdır. Ancak yetkıliler, koprunun kat'i kabulunun 15 ağustos gunu yapılacağım soylemişlerdır. Ama bu aşın derecede kaba bir bakış açısıdır Bıraz daha az kaba bir bakış açısı, şu sorunun cevabınm da aranmasını gerektırır: Acaba Amerika Bırleşık DevletJen, Sovyetler Bırlığı'nın bütun ağırhğını koymasına rağmen, onu lyıce atlayıp geçmeyı goze alıp, Yunanıstania blze «Hadi bakalım Şu Ada'yı aranızda paylaşıverın» dıvebüir raı? Ya da bizim cmlenn bu yoldakı egılimlerine yeşıl ışık yakabilir mı? Gorunen odur kı Turklye'de taksirne heveslı bir hukumet ışbaşında olup bu yola gıtmeye çalıssa, karşısında Sovvetler Birliğı'nden belk) rfaha da once, Amenka Bırlesık Devletlen'nı bulacaktır Dunyanın bugunku manzarası, bu iki devletin aralanndakı dlrsek temasinı, pek çok başka hesabın uzennde tuttuklannı göstermektedır. Rekabet . Elbette. Amerika da, Rusya da bolgeler uzennde etldlerini arttırmak ,karşısmdakının etklslni azaltmak için. hummab bır rekabet içindedirler. Ama bu rekabete koyduklan sınırlar, Amerika Birleşik DevleUen fîin, Kıbns'ın tak«ıminı va (Devamı 5. Sayfada Hata nasıl yapıldı? Bıldırildığıne göre, yol yüzeyındeki tümsekler, 17 metre uiunluğu, 20 metre de genışliğı bulunan 60 tablıyenln bırden kaynak yapılmasından ıleri gelmiştir. Elektromk beyınle yapılan ince hesaplara gore tablıyeler, ortadan başlanarak önce 20' sı konacak ve yerine kaynak >apılacaktı Bunu diğer 10 ta(Devamı Sa. 7, Su. 1 de) Kıbns'taki fiç devletten Türkıje 20 temmuz çıkarmasına ka