Katalog

• • • • Sahibi: Cumhurıyet Matbaacılık ve Ga/etecilık T A j , adına: NAZlMfc. ISADI Genel Yayın Müdürü: OK1AY K I K I B Ö K E Sorumlu Yazı Işleri Müdürü: BLXENT DİKMENER Basan ve Yayan: CUMHliRİlfET MATBAAC1L1K ve GAZETECİLİK T.A.Ş. Cagaloğlu Halkevi Sk. No. 3941 TELGRAF « MEKTUP adresl; Istanbul 22 42 96 + * * Cumhuriyet B A S I * AHLAK YASASÎNA LYMAY1 1AAHHÜ1 U ) t K 13 6 3 1 ABONE ve İLÂN Aylık Ayhk Aylık Aylık Sturt ıçı 3«J.180. 90. 30. d30. 315. 157.50 62.50 Cnmbnrljet Telefonlar: 22 42 97 P o s u Kutusn: Istanbu) N o : *4S 32 42 90 3 2 4 2 9 8 224299 B ü K (> L A K : ANKAK A : Atatürk Bulvan Yeneı Apt. Yenışehu. Tel: 12 09 20 12 95 44 • tZMtR: Haln Ziy» Bulvan No. 65 Kat 3, Tet. 31230 • 24709 • GÜNEY İLLR R l : K.Köprü 34. S. No. 40 ADANA, Tel. 145501393419731 Başlık (Maktu) . . „ . . 2 ve 7. Sayfa (Santimi) ... „. . „. 3 . Sayla lisanttmu ™ 4. 5. b Sayfa ( i a n t ı m i ) ... ... Öiüm. Mevlid. Teşekkür (S Santim) Nifsn, Nikâh. Evlenme, Doftum Ölüm. Mevüd. Teşekkür 23 (5. Santlm) ... *uu . « • •• 1UU VL ... ı5t 1* ... 200 SAY1S1 100 KURUŞ IGNORANTIA <Baştarafı 1. gayfada) Anayasasında kabul edümemiştir. 1961 yılından bu yana yüriirlükte olan Anayasanın 4. maddesine göre ulus, egemenliğini Anayasanm koyduğu esaslara göre; yetkili organlar eliyle kullanır. Bu Anayasal ilke gereğince yasama organı kadar, yargı da ulus adına egemenlik hakkını kullanmaktadır. Parlâmento'nun yargı karşısında bir üstünlüğü olmadığı gibi, yargı da yasamanın üstünde değüdir. Her iki organ; Anayasanın tamdığl yetki sınırları içerisinde ve Anayasa kurallarına uygunluk koşulu ile görevlerini yerine getirme zorundadırlar. 1961 Anayasa'sının, çağdaş Batı hukuk anlayışma uygun olarak getirdifi en önernli yeniliklerinden biri: Anayasanın bağımsız ve güvenceli yargı denetimi yolu ile özellikle yasama organına karşı korunmasıdır. İşte Anayasa Mahkemesi bunu sağlamak amaciyle kurulmuştur. Anayasa Mahkemesi yasamaya sit yetkiyi kullanamaz ama yasal işlemleri denetler ve aykmlığını saptarsa onları iptâl eder. Af Yasasının uygulanmasım engelliyen bir normu ortadan kaldı rmaktadır. Af işlemi için uygulanılacak kural, Anayasa Mahkemesi kararı değil, parlamentonun koyduğu yasa kuralıdır. direnişe katılan 5 işçi daha tahliye edildi ÎSKENDERUN (Aykut Sağanak bildirİYOr) îskenderun gübre fabrikası ek tesisleri yapımında çahşan işçilcrin müteahhit şirketin yasal haklarını vermediğini ileri sürerek 18 haziran günü başlattıkları pasif direnişle ilgili olarak tutuklanan 14 kişinin dün Îskenderun Asüye Ceza Mahkemesinde yapılan duruşmalarında isçilerden 5'i tahliye edilmiştir. îskenderun Savcıhğınca işçilerin zor kullanarak ışyerinde çahşmayı durdurduklan gerekçesiy le açılan dâvânın daha ilk duruşmasında işcilerden 6'sı serbest bırakılmıştı. îskenderun gübre fabrikası ek yapımını üstlenmiş olan bir lngiliz şirketi, söz konusu işi 2 Türk müteahhit şirketine yaptırmaktadır. Yapım işinde çalışan isçiler müteahhit şirketlerin îngiliz sirketinden işçi ücreti olarak aldıklan paralardan daha azını kendilerine ödediklerini ileri sürerek yasal haklarının verilmesini istemişler ve 18 haziran günü başlattıkları pasif direnişi 15 gün boyunca sürdürmüşlerdir. İşçilerin yargılandığı dünkü duruşmada, dinlenen tanık polis memurları, olaylar sırasında işçilerin başkalarını çalışmamaya zorladığmı görmediklerini söylemişlerdir. Dünkü duruşma sor.unda tahliyelerine karar verilen işçiler sunlardır: Davut Günlü, Mustafa Altınel, Hüseyin Cihan, Sabri Sertkaya, Hüseyin Gül. Iskenderun'da 4 LlRALIK PARFÜM (Bastarafı 1. aayfada) ka bir yolsuzlugu ortaya çıkarmışlardır. Bu yolsuzluk Fuat Arusoğlu firmasıyla ve balık ihracatıyla ilgilidir. Fuat Arusoğlu. Adana gümrüğünden ihraç ettiği bahkların karşılığmda Merkez Bankası İskenderun Şubesine başvurarak vergi iadesi almıştır. Merkez Bankası îskenderun Şubesine, ihracatta vergi iadesi almak için veri'.en belgelerde, Fuat Arusoğlu, dondurulmuş balık ihraç ettiğini bildirmiştir. Yürürlükteki Bakanlar Kurulu kararlarına göre dondurulmuş balık ihracatı, vergi iadesinden yararlanmaktadır. Fakat yine yürürlükteki kararlara göre taze balık ihracı halinde herhangi bir vergi iadesi ödenmemektedir. Gümrük Müfettişleri, Fuat Arusoğlu'nun ger. çekten dondurulmuş balık ihraç edip etmediğini merak etmişlerdir. Bunu öğrenmek için Fuat Arusoğlu'nun, söz konusu ihracatına aracılık yapan bankadaki belgeleri incelemeleri yeterli olmuştur. Bu bankaya, Arusoğlu tarafından sunulan belgelerde ihracatın dondurulmuş balık yerine taze bahk olarak gösterildiği saptanmıştır. Böylece bir teşvik yolsuzlugu daha ortaya çıkanlmıştır. li olmaktan uzaktır. önemli olan mevcut teşvik sisteminde Hazine' nin çok büyük ölçüde zarara uğraması ve bu zarar karşısında Türkiye ekonomisinin hiçbir kazancının bulunmamasıdır. Akkor Ticaret Türda Perker Firması ürettiği malın maliyetinin çok üstünde Hazine'den teşvik primi alabilmektedir. OLAYI AR1N ARD1NDAKİ GERÇEK Bu köşeden Geriye yürümezlik (î) Anayasa Mahkemesi Knrarlarının geriye yürümezlik kurah, iptal edilmiş yasa ile kazanılmış kişisel hakları korumak veya iptal tarihine kadar yapılmıs işlemlerin geçerliğini sağl?mak amacına yönelik tir. örneğin, Af Yasasının tümü iptal edilmiş olsa idi bu yasanın uygulanması ile ilgili kisi yararına yapılmıs işlemler ve kazanılmış haklar geri alınamıyacak, somut bir örnek olarak affın uygulanması ile ortad'an kalkmış cezalar yeniden çektirilmiyecekti. Kaldı ki, af, Ceza Hukuku alanına giren bir ıv lemdir. Belirli bir dönemde !şlenmiş suçların, suç olma niteliğini kaldırmakta veya cezalarının indirilmesini öngörmektedir. TCK.'nun 2'2 ma.lriesine göre bu durumda lehteki yasa nitelijinde olan affın geriye yürümesi dogaldır. Bu konuda ileri sürülen İddia aklın ve mantığın dışıncfadır. Bir hayırsever firma! T.C. Merkez Bankası Basmüfet tişi Ruhi Haseski'nin 13 Ağustos 1973 tarihinde düzenlemiş olduğu 105 sayılı rapor, başka bir yolsuzlugu daha şöyle açıklamaktadır? Vedat Durusel adında bir işadamı, gazetelere ihracatta vergi iadesiyle ilgili olarak bir ilân vermiştir. İlânda şunlar yazıhdır: «Vergi iadesi olan malların ih racatı tarafımızdan ücret alınmadan yapılır. Vergi iadeleri der hâl kendilerine iade edildiği gibi ayrıca sene sonunda tarafımızdan yüzde 8 bir iade yapılması muhtemeldir.» İlân, ilk bakışta, özel kesim için çalışan ve hiçbir fedakârlıktan çekinmeyen iyiliksever işadamlarının bulunduğu izlenimini vermektedir. Vedat Durusel Firması, ilk önce bütün ihracat işlemlerini ücretsiz olarak yapmayı: sonra vergi iadesini peşin olarak ödemeyi ve Cçüncü olarak da yıl sonunda vüzde 8 oranmd'a ek bir vergi iadesi yapmayı vaad etmektedir. Bu hayırsever firmanın bu işlemden kaybı ne kadardır? Ve bunu ne için yapmaktadır? Denetime bağlı (7) Anayasanın 64'üncü maddesine göre genel ve özel af ilânı Paılâmentonun yetki alanmdadır. Ancak bu yetki yasa biçiminde kullanıldığı için Anayasa Mahkemesinin denetimine bağlıdır. (TBMM'nın «karar vermek. deyimi altında toplanmış yetkileri arasında «ölüm cezalarınm yerine getuilmesi» yanında yer alan «genel ve özel af ilânı» konusu öteden bevi kanunlarla düzenlenmekte, Anayasa Mahkemesi bunlan 147'nci madriedeki «kanun» deyimi kapçamı içinde görmekte ve Anayasaya uygunluk denetimi yapmaktadır. Bazı suç ve cezaların affı hakkındaki 780 sayılı kanunun 5"inci maddesinin l'inci fikrasma ilişkin 22.2.1968 günlü, 1966 77 ve 1968/8 sayılı karar ile beürli kişilerin özel aflanna ilişkin kanunlarla ilgili kararlar bu uytrulamaya ömek olarak gösterilebilir. Anayasa Mahkemesi Karar lar Dergisi, sayı 10 s. 280) Süre sorunu (S) Kararların yürürlüğe eirmesi için bir süre koyup koy» mamakta Anayasa Mahkemesi serbesttir. îptal durumunda ortaya çıkacak boşluğu, kamu düzenini tehdit edid mahiyette görürse mahkeme, bir yıjı »y mayacak bir süre saptayabilir. Af Yasasının 5'A maddesinin iptalinde ise bir boşluk dogmamakta daha doğrusu yasanın diğer kurallan boşluğu doldurmaktadır. Kaldı ki, Anayasaya aykırıhğı saptanan bir kuralın kişileri özgürlüklerinrfen yoksun bırakacak uygulaması n«deniyle bir gün dahi yürürlükte kalmasi kamu düzenini tehdit eder. Bu madde ile ilgili olarak Temsilciler Meclisi Anayasa Komisyonu sözcüsü, öngnrülen sürenin Anayasaya aykırı olan kanunun yurttaslara uygulanması için konmadığınl açıkça belirtmektedir. (Temsilciler Mecli«i Tutanak Dergisi C. 4. s. 224 225). Et ihracatı ve bir AP milletvekili Af yetkisi (S) Anayasa Mahkemesi verdiği kararla, Parlamentoya ait olan af yetkisini kullanmamakta; ancak Anayasaya aykırılığım saptadlğı bîr hükmü iptal etmektedir. Belir li suçları kapsam dışı bırakan bu hühmün iptali sonucunda Parlâmentonun koyduğu yasa; kapsam dışı bırakılan bazı suçlardan hükiimlü ve sanık olanlara uygulan ma olanağına kavuşmaktadır. Bajk» bir dcyişle Anayasa Mahkeme si af yetkisini kunanmamakta, Alacakaptan ve Mumcu Mahkemenin fiillerini af kapsamında saymasına itiraz ettMer ANKARA Askeri Yarsıtay ca haklarında mahkümiyet kaıa rı bozulan hukuk fakültesi nâretim üyelerinden Prof. Ug'ir Alarakaptan'la asistan Uğur Mumcu'nun davalanna dün ve nicien bakan Sıkıyönetim 1 numaralı askeri mahkemesi, her iki sanığın fiillerini «af kapsamı» içinde sayarak kamu dava larının kaldırılmasına karar ver mistir. Mahkeme, îsmet Tufan Ya/ı cıyla Raif Çakır'ın. dosyalarınm 4a ($a(ak) davasıyla birlestiril Jnwi ksrarına vRnrııştfr. • 1 numaralı mahkemenin bu kararını rrinleyen Ugur Alncakaptan'la USur Mumcu, avukat larına hemen talimat vererek askeri yargıtay nezdinde kar^ra itiraz etmelerini istemişlerdir. Alacakaptan ve Mumcu as keri yargıtayın açık hükmü kar şısında beraat etmeleri gerekti gini ve fiıllerinin af kapşaml içinde sayılmasmtn mümkün olamayacağını öne sürmüşlerdir. Her iki sanığın avukatları, kararı temyiz edeceklerini belirten bir dilekçeyi 1 numaralı ;ı; keri mahkeme başkanhğına ver mişlerdir. Ceşitli Bakanlıklara ait müfet. tişierin, sadece örnekleme yoluyla ve büyük ölçüde de bir rastlantı sonucu olarak yakaladıkları teşvik yolsuzlukları yazmakla bitmemektedir. Bunlardan biri de, 12 Mart döneminde bakanlık yapan bir AP Milletvekili'nin ilgili olduğu ileri sürülen bir şirkete aittir. Yolsuzluk, 1972 yılımn sonlanna doğru su yüzüne çıkmıştır. Bakanlar Kurulu, 1 eylül 1972 tarihinde Resmî Gazete'de ya%nmlanan bir karanyla dondurul. muş ve sogutulmuş et ihracatma uygulanan vergi iade oranını yüzde 25'den yüzde 15'e indirmiştir. Ancak yayımlanan karara bir de ek madde konularak, yayım tarihinden önce tescil edilmiş dondurulmuş ve sogutulmuş et ihracatına yine yüzde 25 oranında vergi iadesi verilmesi hükme bağlanmıştır. Kaybeden kim? Aslında kaybeden Vedat Durusel Firması değil, Türkiye olmaktadır. Durusel Firması, ü«telik bu isten önemli kazançlar saglamaktadır. Çünkü mevcut sistem böyle bir kazanca ve Türkiye'nin kaybına olanak vermektedir. Mevcut sistemde bir mal için ihraç fiyatının yüzde 25'i olarak saptanan vergi iade oranı. yıllık ihraç degerinin 1 milyon doları asması halind'e yüzde 35e çık maktadır. Sistem bütünUyle ihracatı arttırmak için getirilmiştir. Ancak, getirilen siftemde ihracatı arttırmadan yapılan ihracatı toplayarak teşvik primi alma yolları da açık bırakılmış tir. Kapitalist sistemde açık kapı bırakıldıfiı zaman da bu kapıdan girenler mutlaka olmaktadır ve Türkiye bu kuralın 'stisnası olmamaktadır. Vedat Durusel Firması örneğindp grirüldüSü eibi. ihraratı arttırmak için getirilen teşvik sistemi ihracatı teşvik etmek yerine bazı kİMİere açıktan gelir saglamak tadır. (i>a.?unaiı 1. sayfada) lık haşhaş ekimi kararı, AnadoIu kovlüsünü se\indirmiştir Kamuoyu da tümüyle bu karan onaylamaktadır. Genellikle Türkiye'de haşhaş ekimi karannın Türkiye'nin bir iç sorunu olduğuna inanılmıştır. Ankara haşhaş rkmeğe karar verdiği zaman Nashinpton'un Türkiye'ye yardımı keseceği söylentileri de ülkemizde olumsnz tepkilere yol aç maktadır. Çünkü «haşhaş ekimi» ile «Türkiye'ye Amerikan yardımı» aynı paketin içine sıgmayacak iki konu sayılmaktadır. Şimdiye dek Türkiye'ye yapılan yardımın £erekçesi başka hiçimdr açıklanıvordu. «Hür diinyayı savtınmak» ya da «Demokratik ülkeler arasında karfiIıklı yardım ve işbirliği» ffibi gerekçelere dayatılan Amerikan yardımının haşhaş >"üzünden kesilmesi ülkemizde garip karşılanacaktır. Bu alanda kullamlacak paket politikasının mantığını anlamak zordur. Hiç kuşkusuz Amerika'da bir kamuoyu vardır. bu kamuoyunun tepkilerini Amerikan yöneticileri dikkate almak zorundadırlar. Ama Türkiye'de de bir kamuoyu olduğunu ve Türk yöneticilerinin de bu kamuoyunun istek ve tepkilerini dikkate almak zonında bulundağunu müttefik Amerika'nın anlaması gerekiyor. Haşhaş ekimi karan tepedeki yöneticilerin keyiflerince verilmiş değildir. 1973 seçimlerinde halkın istemlerini dikkate alan siyasi partiler, iktidara geçtikten sonra sözlerinden vazgeçemezler. Türkiye'de halkoyuna değer veren demokrasinin kökleşmeye başladığinı gösteren bir olaydır bu. Ne v«r ki Türkiye'de bu demokrat ik mekanizma işlediği zaman Washin|rton'da Amerikan yardımının kfsileceği sövlentileri duyulmaya başlamıştır. Yoksa yapılan yardım, özgür vr riemokrat ülkeler için ve özjrürlnğe ve demokrasiye elele yönelmek için değU miydi? Faşızmm Kaynağı Ordumuz Değildir: (Baştarafı 1. sayfada) rını haber vermektedirler. Demek ki, Milll Savunma Bakanmın deyimiyle, «Sadece güvenliğin değil, şevkatin de bekçisi olan şerefli Türk Ordusu'nun görevlerinin sorumluluğunu idrak etmiş temsilcileri. sanıklar ve hükümlüler lehine yaratılacak kanuni olanakların derhal kullanılmasından yanadırlar. Onları. bir dakika bile daha fazla içeride tutmak istememektedirler. Kızdıkîarı sanıklar ve hü kümlüler lehine hiç bir kanunî olansk yaratılmasın, ya ratılsa da kullanılmasm diyenler ve böylece bir yandan Orta Cağsal bir kinin, bir yandan da bir kara faşizm bilincinin temsilciliğini yapanlar. yalnız ve yalnız mu halefetteki bir kısım siyast partilerin belirli mensuplarıdIr. Bunlar küçücük akıllarıy la Türk ordusunu Güney Amerika ordularıyla kanstırma hesabma dayanan bir strateji küstahlığı içine de girmiş lerdir. Sırtlarına vekâletname siz bir vekâlet cüppesi geçi rerek Anayasa Mahkemesinin son kararını ordumuzun hos karşılamadığmı iddia etmişler. göğüslerindeki parti rozetinin altında kıpırdayan faşizm tutkularını ordu muza da maletmeye kalkmı? lardır. Hayır!. Hesap yanlıştır. Türk Ordusu. bir Güney Amerika Ordusu riefildir. Türkiyedeki faşist eğüimlerin kaynağı da değildir. Vasıta>ı da değildir. Bunu haması bir dilek ola rak değil. inandığım için, hay li ağır deneyler altında bile inanmakta devam ettiğim için yazıyorum. Türkiyede faşizmin temsil cileri asıl siyasi kadrolar içindedir. TÖBDER genel kurulu (Baştarafı 1. sayfada) özlük sorunlanmızın da toplum sorunlanrun dışında çözümlenemeyecegi inancı bize sorunlannıızı topyekün ele alma ahşkanlığı kazandırmıştır. Ülkemizin geri kalmışlıktan kurtulması, ancak siyasal ve ekonomik bağımsızlığımızı elde etmemize, çağdaş uygarlık şartlanna ulaşmamıza ve emperyalistlenn hegemonyasmdan kurtulmamiza bağlıdır. Bizim gibi geri kalmıs ülkelerin geri kalmışlığı sürdürüldüğü oranda. sürdüriildüğü sürece emperyalist ülkeler kendi nitelikleriyle ayakta kalabilırler. Ogretmenin toplum sorunlarına sırt çeviremeyeceğini, halkla bütünleşerek halka hizmet etmesi gerektiğini belirten Bakan Üstühdağ, öğretmen Derneklerıni öğretmenin sesıni yansıtan önemli kuruluşlar olarak tanımlamış, gerçek demokraside baskı gruplarının önemme değinerek, baskı gruplarınm işlerliği arasında doğru bir omntı olduğunu söylemiştir. Mustafa Üstündağ, Kornünist ve Faşist sistemlerde eğitimin be yın yıltama sistemi olduğunu bildirdiği konuşmasında özetle şöyle demiştir: «Öğretmenlerle etkileşim kurmadan, genelgelerle eğitim sistemini yönetmeye imkân yoktur. Millî Eğitim Bakanlığı ile öğretmenin yabancılaşmasını ortadan kaldırmaya çalışıyor ve bundan fayda görüyoruz. Görevde kaldığım sürece. noksanları eleştirirseniz, Millî Eğîtımi daha güçlü kılarsınız. Totaliter slstemlerde halkın sesi dinlenmez. Bu tip dikta yönetimlerinde eğitim beyin yıkama görevi yapar. Demokrasilerde ise eğitim bir araç değil, amaçtır. Bölünme ve doğmatik davranışlardan kaçınmamız gerekir.» TÖBDEB' Genel.'. KiıfuTu'rıun açılış konuşmalarından sonra, Komisyon seçimi İle sürdUrdüğü çalışmaları üç cün devam edecek ve bu arada tüzükte yapılacak değişiklik konusu da ele alınacaktır. (a.a.) Adalet bunalımı önlendi Anayasa Mahkemesi verdigl kararla bir rejim bunalımı yaratmamış aksine Af Yasasının Anayasaya aykırılıŞını saptadıŞı hükmiinü iptal ederek var olan bir adalet bunalımiru önlemiştir. Ancak . kanıtnızc».Anajasa kâlsn feâfka "blt \yei\4\tm " çnzüm beklemektedir: ParUmentoda temsil edilen muhalefet kacirnlarının ö*iirüst, y»terli ve bilgili liderlerden yoksun bulunmasından doğan *iyasal bunalım. Sahte tescil belgesi Ticaret Bakanlığı, 12.9.1972 tarl hinde Merkez Bankası'na bir ya7.1 yazarak dondurulmuş ve soğutulmuş et ihracatıyla ilgili olarak vergi iadesine konu olan ihracatın tescil belgelerinin Bakanlığa gönderilmesini istemiştir. Merkez Ban kası. diğer tescil belgeleri arasında tlkel Nakliyat ve Tiearet Ltd. Sirketinin vergi iadesi almak için jErzurum $ubesine suomus o!d"uğu tescil belgesinin fotokopisini de Ticaret Bakanlığına göndermiş tir. Ticaret Bakanlıeında yapılan inceleme sonunda îlkel Naküyat ve Ticaret Ltd. Şirketi'nin Merkez Bankası Erzurum Şubesine sunarak vergi iadesi a'.dığı 17.7. 1973 tarih ve 6T 19 sayılı tescil bel gesinin sahte oldusju anlasümıştır Bütün bunlar. sistematik olmayan ve çok çeşitlilik gösteren teş vik yolsuzluklarma örnek olmak tadır. Fakat daha sistematik teşvik yolsuzlukları da bulunmakta dır. Sistematik teşvik yolsuzlugu nu bir örnekle göstermek mümkündür. Türkiye'de örneğin 75 kurusa, bugün artık ülke içinde bile alıcı bulamayan, kemer yapıldığı düçünülebilir. Artık Türkiyede alıcısı bulunmayan bu kemerlere, yi ne örneğin Yunanistan'da çok bü yük bir talep olduğu varsayılabi lir. Bir firma. Yunanistan'daki bu talebi karşılamak için böyle kemerler yaptığmı ve bunlan bol miktarda Yunanistan'a ihraç etti ğini gösterecek belgeleri sağlayabi lir. Kemerlerin yapılıp yapılmadı ğı. yapılıp da Ege Denizi'ne atılıp atılmadığı veya gerçekten Yunanis tan'a gonderilip Yunanistan'da im ha edilip edilmediği hiç önemli değildir. Önemli olan. bu belgele rı sağlamak ve yurt dışına başka bir yolsuz işlemle gitmiş olan dövizleri Türkiye'ye getirmektir. Bu nu yapan firma, herbiri 75 kuruşa mal olan bir kemer karşılığmda ve hattâ bu masrafı bile yap"madan 25 liraya kadar yükselen bir vergi iadesine hak kazanacaktır. Keteoci (Ba;tarafı Spor Sayfasında) 5 KüTOGRAt UAH: Rüçhan Unver (Inönü, Atatürk'ün yanına gitti) konulu fotoğrafı ile BtRİNCİ Mehmet Biber (Nixon • Brejnev) konulu fotoğrafı ile ÎKÎNCÎ Tancan Baltalı (Ortak Yaşantı) konulu fotoğrafı ile ÜÇÜNCÜ. 6 KARlKATtR DALI: Yanşinacılar birincilik için yeterli puan ortalamasım sağlayamamıştır. Bedri Koraman ıKoalisyonumuz altyazıh karikatürü ile İKtNCİ A. Galip Allunçul (Yazısız) karikatürü ile ÜÇÜNCÜ. Halkçı hükümctten beklediklerimiz öğretmenlerimizin, özel'.ikle, ilköğretim kesiminde bulunan arkadaşlanmızın özlük hakları da çözüme kavuşmamıştır. Son çıkarılan 12 ssyılı kanun gücündeki kararname onların durumuna yeni bir değişiklik getirmemiştir. 3 yjlda bir terfi etmeleri olumlu karşılanmakla birlikte lise mezunlarından bir yıl faz la okumalarına karşın tabanda aynı derecede. tar.aJalmalan öğretmenterimix arasında iyi karşılanmamiştır. Çağdaş toplum örgütlü toplumdur. Yani bu toplum örgütlüdür denirse çağdsş toplumun tanımı yapılmıs olur. Çağdaş. örgüt biçimi de gerçek sendikacılıktır. Gerçek Sendikacılık, toplu sözlefmesi, grev hakkı olan sendikacılık demektir. Gerçek sendika hakkı tam olarak ancak mücadele ile almır Egemen güçlerin lütfedebildiklerl sendikal hak, hiç bir zaman tam olamaz. geçmiste olmadığını hepi miz görmüşüzdür Lütfedip verdik lerini 12 Maıt'tan sonra kahrederek geri almışlardır. Sendikal haklanmızın mücadelesini en etkin biçimde yapacağız ve onu mutlaka alacağız Halktan yana çalısmalannda Cumhuriyet Hükümetleri bizlerden daima des tek göreceklerdir. Halkımıza, öğretmenlerimize, ülkemizin çıkarla rına ters düşen çalışmalar ve dav ranışlar, nereden gelirse gelsin. devrimci öğretmenleri her zaman karşılarmda bulacaklardır.» Anayasa (Baştarafı 1. gayfada) ekiemiştir. «Anayasa Mahkemesi nın üstünde mahkeme yoktur» diyen Michel Blum, Anayasa Mahkemesinin yetküerlnın önce den belirlenmiş olması gereıctiği ni söylemiştir. Bakanlarm haberi var mı? Karar eleştirilmez Fransa'daki Katolik Hokukçular Birliği ileri gelenlerinden Petiti ise, «Anayasa Mahkemesinin yetkileri kaldırümadıkça, kararlannın da tartışılmaması gerektiğini» belirtmiştir. «Parlamentolarm çıkardığı kanunların Ana yasaya ve kanunlara uvgun olması gerektiğini» hatırlatan Petiti, ayrıca, Anayasa Mahkemesi kararlarının eleştirilemeyeceğini de söylemiştir. Kıbns'ta (Baştarafı 1. sayfada) nı Makarios, Türk ybnetiml başkanı Denktas ve Rum temsilcisi Klerides'le görüştükten sonra bugün başlatılmasına karar verilen görüşmelerin yenl devresi ko nusunda görüş ve değerlendirmelerini açıklayan Makarios «Türlc görüşlerini taşıyan Denktaş'm belgesi görüşmelerin başanlı bir sonuca ulaştınlması konusunda iyimser olmaya hemen hemen hiç olanak bırakmamaktadır» demiştir. Türk yönetimi başkanı Denktaş, Makarios'un «Kıbrıs devleti ancak Enosis'in gerçekleşmesiyle yıkılabilir» yönündeki sözlerine karşıhk vererek «Kıbns devleti ancak çift Enosis gerçekleştiği takdirde ortadan kalkabılir» demiştir. Meksikaiı yeni özel temsilci de «Kıbrıs sorununun tümüyle Ada halklannın istedikleri şekilde çözümlenmesi gerektiğini» ifade etmiş. «Cözümün Kıbns halklanna bağlı olduğunu» tekrarlamıştır. Öte yandan Rum basımyla Almanya'nın sesi radyosu, Makarios'un son basın toplantısında «EOKAB'nin liderinin Yunan Cuntasımn güçlü adamı Tuggeneral Yuannidis olduğununu anlaşıldıgını» bildirmişlerdir. Sevinçle karşılandı Uluslararası Insan Hakları Federasyonundan Jean Rene Farthouad da görüşlerini gazetemize şöyle açıklamıştır: «Genel Af Kanunundan yararlanacak tutuklulan ayırmak eşitlik ilkesini çiğnemektedir. Fransız hukukçuları olarak Ana yasa Mahkemesinin kararından hem siyasal açıdan, hem de insanhk yönünden. sevinç duymaktayız. Yüce Mahkeme kararının eleştirme tartışma konusu yapılması ise üzücüdür. Kaldı ki, Türkiye'deki Anayasa Mahkemesi üyelerinin solculukla suçlandıklarını bugüne kadar duymadık. Siyasal İnançlan ne olursa olsun, gerçek demokratların, demokratık bir düzeni cTestekleyenlerir» Anayasa Mahkemesinin kararı önünde eğilmekten başka yapacakları bir şey yoktur.» Bundan 3 yıl önce Türkiye'de lncelemeler yapan Jean • Rene Farthouad, ayrıca, «Aynı mahkeme TİP'i kapatırken alkış tutanların bugün araların.da TİP yöneticilerinin de bulunduğu tutukluların salıverilmesini sağ layacak bir karar karşisındaki tepkileriyle çelişkiye düştükierini> eklemistir. Fransa'da siyasal eğilimleri ne olur?a o'.sun, özellikle siyasal tutukluların aftan yararlanması görüşünün tüm hukukçular tarafından paylaşıldığım belırten uzmanlar, «Belirli donemlerde verilen hükümlerin üzerinden zamanla sünger çekilmesinin de temel hukuk ilkelerinden biri olduğunu» bslirtmektedirler. 256 sanıklı davada 2 kişi daha tahliye edildi Yargıç Deniz Albay Akdemir Akmut'un yönettiği îstanbul 3 numarah Sıkıyönetim Mahkemesince sürdürülmekte olan 256 sanıklı dava adıyla anılan Türkıye Halk Kurtuluş Partı.i ve Cephesı davasında dün de 2 tutuklu sanık tahliye edilmiştir. Sanıklardan Erkan Mete ve Hüsamettin ölçer'in tahliyesinden sonra bu davada 63 tutuklu sanık kalmıştır. Serbest bırakılan sanık Erkan Mete bomba olayları ve Dev • Genç davasında da sanık olarak yargılanmaktadır. Erkan Mete her üç davada da tutukluydu. Önce bomba olayları davasında tahliye edilen Erkan Mete, daha sonra Dev Genç davasından tahliye edilmişti. • Teşvik sistemindeki yolsuzluklarla ilgili olarak elde bulunan müfettiş raporlarınm hepsi Ece7 MİZANPAJ (Birinci sayvit HUkümeti kurulmadan önce fa>. Yarışmacılar, birincilik için hazırlanmıştır. Bunlardan en ; e yeterli puan ortalamasıru sajlanişj ve derli toplusu olan T.C. yamamıştır. Aydoğdu İlter; İKINMerkez Bankası Baş Müfettişi Cİ. Turgut Dinsel; ÜÇÜNCÜ. Ruhi Haseski'nin raporu 3 ey8 MİZAMPAJ (Spor Sayfalül 1973 Urihli bir yazıyla Malisı>: Yarışmacılar armağan için ye Bakanlığı'na gönderilmiştir. gerekli puan ortalamasım sağlaKonuyla ilgili olarak 24 ve 26 eyyamamışlardır. lül 1973 tarihlerinde Devlet Planlama Teşkilâtı'nda Planlama, :: 9 İNCELEME DALI: Bülent Dikmener (Adaletsiz Vergil, MuMaliye. Ticaret. Sanayi ve Tekrat Çulcu (Orman, insan ve sanoloji Bakanlıklanyla Merkez nayi) konulu incelemeleriyle BİBankası temsililerinin katıldığı RÎNCİ Nuyan Yiğit (Osmanlı bir toplantı yapılmıştır. ToplanHanedam) incelemesiyle İKİNCİ tıdan hişbir sonuç çıkmamıştır. Zafer Atay (Avustralya gerçeEcevit Hükümeti kurulduktan ği) incelemesiyle ÜÇÜNCÜ. sonra Ecevit Hükümeti'nin yük10 İNCELEME DALİ (Spor:) sek düzevdeki bürokratları. büYarışmacılar, birincilik için yetün uyarılara ragmen. bu raporterli puan ortalamasını sağlayaları Ecevit'in bakanlarına gösmamışlardır. Ergün Hiçyılmaz termemiştir. (Türkiye Sporunda Kadın) konulu incelemesiyle İKİNCt Ali Gümüş (Uzakdoğudan gelen merak) incelemesiyle ÜÇÜNCÜ. 11 MtZAH DALI: Yarışmacı(Baştarafı 1. sayfada) lar armağan için gerekli puan orrini kapabilmek için çaba hartalamasım sağlayamamışlardır. camıştır. Armağanlar, 24 temmuz 1974 ABD'nin en yüksek yargı olan günü törenle dağıtılacaktır.» • Yüksek Mahkemenin dün iki sao at süren ilk oturumunda söz alan Iran (Baştarafı 1. sayfada) Bilindiği gibi, îran'ın bir de Sovyetler Birliğinden geçen doğal gaz hattı bulunmaktadır. Son zamanlarda Sovyetlerle gaz fiyat lannda anlaşmazlığa düşen îran, anlaşmadaki fiyatlann revizyonu şartını tek başrna uygulamış, Sov yetler Birliğinin fiyat artışma karşı koymasına karşıhk fiyatlan tek tarailı olarak yükseltmiştir. Sovyetlerden geçecek boru hattı îran, Sovyetler Birliğinden geçen doğal gaz hattı ile Batı Almanya'mn enerji ihtiyacını karşı layacaktır. Ancak, Sovyetlerin direnişine karşı bu doğal gaz hattmın da Türkiye'den geçirilebileceği öne sürülmüş, hattâ Îran'ın resmî organı Kayhan Gazetesinde Sovyetlerin tutumu aleyhinde sert bir yazı yayınlanrmştır. îran'ın, Rusya üzermden geçecek tabiî gaz boru hattını da Türkiye'den geçirmek konusunda ciddî olup olmadığı bilinmemekt» dir. Iran'ın, Sovyetlerl fiyat konusunda etkilemek VB geriletmek için Türkiye alternatifini ortaya çıkararak manevra ya« pabileceği de düşünülmektedir. Ahvaz Îskenderun boru hattı ile ilgili çalışmalar ise, havli ilerlemiş durumdadır. önümüzdeki günlerde Ankara'ya gelecek konsorsiyum üyeleriyle varılacak anlaşmadan sonra tran Dışişleri Bakam Khalatbari ve eşi de Türkiye'yi resmen zlyaret edecekler, boru hattıyla flgili olarak Dışişleri Bakanl Turan Güneş, Tahran'a gittiği zaman başlanan görüşmeler sCr» dürülecektir. Îran Elçiliği yetkiUlerine göre, îran Şahı. îskenderun'daki sıvılaştırma tesislerinin kbnıorsiyum dışında kalmasmı ve Türkiye ile Iran'ın ortak kurmasını istemektedir. Bu istek Hükümetimizce rfe olumlu karşışılanmaktadır. Sıvılaştırma tesisi işçi yatınmları ya da halk sektörü yoluyla gerçekleştirilecektir. Amerika yüksek Üstündağ konuşuyor Daha sonra bir konuşma yapan Millî Eğitim Bakam Mustafa Üstündağ ise, 9. Millî Eğitim Şurası konusunda geniş bilgi verdiği konuşmasında, «Yetersiz ve etkisiz lşleyen eğitim sistemimizi. plânh kalkınma hedeflerine uygun olarak ve bölgeler arasında dengeli kalkmmayı gerçekleştirecek şekilde düzenleyebilmemiz, öğretmenlerimizin katkısı ile sağlanabilir» demiştir. Atina sessiz Makarios'un, Atina Cuntasımn Kıbns'ta darbe girişimlerinde bulunduğu yolundaki suçlamaları Yunanistan tarafından sessizlikle karşılanırken, Cuntanın mu halifleri seslerini duyurmaya başlamışlardır. 1967 darbesiyle işbaşından uzaklaştınlan eski Başbakan Kanellopulos dün bir demeç vererek, Atina ile Lefkoşe arasımn acılmasından Yunan hükümetinin sorumlu olduğunu söylemiştir. Kanellopulos şunları söylemiştir: «1967 darbesinden sonra Türkiye'nin tehditleri sonucunda askeri rejim Kıbns'taki askeri gücünü geriye çekmişti. Bugün ise Kıbrıs devletinin Yunanlı lideri, Kıbrıs ulusal muhafızlarının Ada dan çekilmesi isteğiyle karşımıza çıkmaktadır. Bu gelişmelerin en acı noktasıdır.» Kanellopulos, «Makarios'u bu isteğinden dolayı suçlayamayız. Çünkü, Makarios, Atina'nın ytirütmekte olduğu politika sonucunda bu karan almaya adeta zorlanmıştır» demiş, Yunanistan ile Kıbrıs arasmdaki ilişkilerin normale döndürülmesl için Atina nın Kıbns'ın bağımsızlığına içtenlikle saygı göstermesi gerektiğini belirtmiştir. Merkez Bankası Başmüfettiş raporu Bu örneğin nayali olduğunu söylemek mümkündür. Fakat Merkez Bankası Başmüfettişı Ruhi Haseski'nin. li ağustos 1973 tarihinde düzenledıği 105 sayılı raporunda. söz konusu örneğin hiç de hayal ürünü olmadıgını gösteren bir çok olaya tsaret edilmektedır. Bu oiaylann nepsini açıklamaya bir ıhtiyaç bulunmamaktadır Temsıli bir örneğin açıklanması. TC Merkez Bankası Başmüfettişi'nin raporunda şu şekilde vapılmaktadır: Özel Savcı Leon Jaworski, davayı Başkan Nixon'ın kazanması halinde ABD'nin bundan böyle kanuna saygılı bir ülke olarak tanınmayacağını söylemiştir. Hiç bir Amerikan vatandaşuıın bu arada Başkamn bile kanunun üs tünde olmadığmı kaydeden Jaworski, Yüksek Mahkemenin bantlannın teslim edilmesi yolun da karar alınmasmı istemiştir. Başkan Nixon'ın avukatı James St. Clair ise, mahkemenin başkan aleyhinde karar alması halinde ortaya Anayasa ile bağdaştırılamayacak bir durumun çıkacağını öne sürmüştür. Avukat, yasama, yürütme ve yargı güçleri arasındaki ayrılık ilkesinin Başkana temsil ettiği yürütme orgammn çalışmalarına ilişkin bilgileri sak lı tutma hakkı verdiğini savunarak «Başkan kendi Ulkesinde söz sahibi olmalıdır» demiştir. YUksek Mahkemenin konuyla ilgili kararını bir hafta sonra açıklaması beklenmektedir. Mahkeme ayrıca, Büyük Jürinin, Baş kan Nixon'ı bir şebekenin adli takibata uğramamış suçortağı olarak zikretmekle yetkilerinin aşıp aşmadığını da saptayacaktır. Newsweek Adana davası samklarının tümü tahliye edildi ANKARA Adana Hatay Sıkıyönetim Komutanlığının kaldırılması ile Ankara Sıkıyönetim Mahkemelerine nakledilen «Adana olayları» davası sanıklan, tutuksuz olarak yargılanmak üzere dün tahliye edümişlerdir. Türk Ceza Kanununun 141A ve 141/5. maddelerini ihlâlden sanık 34 kişinin duruşmalarına dün de Ankara Sıkıyönetim (3) Numaralı Askeri Mahkemesinde devam edil mi.ştir. Bundan önceki duruşma larda 27 sanığı tahliye eden mah keme, bu defa da Alâeddin Orhon, Hüseyin Akgün, Haydar Üstün, Hüseyin Maho, Mustafa Aksungur, Nurettin Hiçyllmaz ve Bo zan Kara adındaki 7 sanık hakkında tahliye kararı almıştır. (Baştarafı 1. sayfada) «Türkiye'nin DU karan karşısında, kongrenin, şimdiki öfkeli tut'unu içinde Ankara'ya yardımı durdurması mümkündür. Fakat kongre bir misillemede bulunmaya karar verirse bunun çok ciddj coğrafi tepkileri olacaktır. «Amerika lı bazı diplomatlar, Ankara'nın Amerika'dan yarduıı alamaması halinde. ikili birçok anlaşmayı iptal etmesinin mümkün olabileceğini belirtmektedirler. Böyle birşey gerçekleştiği takdirde, son haşhaş savaşını kaybedenler sadece Türkiye ve Amerika değil. fakat bütün Batı ittifakı olacaktır.» (a a) • Kaydı silinen (BaşUrafı 1. sayfada) tarihinden önce okuldan aynlanlara sorumlu olduklan dersler için, kanunun öngördüğü sürede başvurmaları halinde, 1975 güz dönemini aşmamak koşuluyla iki sınav hakkı tanındığı hatırlatılmaktadır. Aynı şekilde bitirme sınavlarına veya okulun özelliği gereği her yılın sonunda yapılan sınavlara girmeğe hak kazanmış oldukları haJde 18 Şubat 1974 den önce kovma, ilişik kesme ve tasdikname ile uzaklaştırma gibi nedenlerle okuldan aynlanlara da iki sınav hakkı tanınmıştır. Millî Eğitim Bakanlığınca yapılan açıklarr.ada, kapatılmış olan orta sanat okullarıno"an kay dı silinenlerin. ayrıldıkları sınıflarm karşılığı olan ortaokul sınıflarının bütün derslerinden sorumlu tutulmak koşuluyla ortaokul bitirme smavlarına girebilecekleri, kapatılan sanat enstitulerinin ikinci sınıflanndan. ayrılanların, bulunduklan sınıfın başaramadıklan dersleriyle üçür.cü smıfın bütün derslerinden sorumlu tutulmak kaydıyla üç yıllık sanat enstülerinin dışardan bitirme sınavlarına girebileceklerini bildirmektedir. Bakanlığın açiklamasında, h^r ne suretle olursa olsun gündü? öjrenimi yapan ortaoku) ve li«elerden belgelenerek akşam ortaokul ve üselerine devam edenlerin. svnlrfıkları cünHii? okul'anna cirmek üzere Af Kanunundan vararlanamıyacakları da belirtilmektedir. Parfüm ihracı Akkor Ticaret Türda Perker Firması, parfüm ihraç ettigini ileri sürerek ve gerekli belgeleri hazırlayarak ver^ı iadesi almıştır Türkiye'de Dir fitmanm par füm ihraç etmesi sevinilecesc bir olaydır. Fakat Aym derecede. ilgi çekici bir durumdur. Bu durum Merkez Bankası Başmüfettışl Ruhi Haseski'nin de ileisinl çekmiştir. Başmüfetti? önce Aidcor Ticaret Türda Perker Firması'nın birim ihraç fiyatını saptamıstır. Bu fiyat. 158 İira 20 kuruş olarak ortaya çıkmıştır. Firmanm verdigi belgelere göre ıhraç fiyatı bulunduktan sonra bu belge lerde imalâtçı tırma olarak bildirilen ış yerlerinde ınceieme yapılmıştır. Yaoılan mceiemeler ise 158 lira 20 kurus birim fiyatıyla ihrac edilen Darfümün birim maliyetinin 4 ııra 10 kuruş olduğunu göstermıştir. Birim ihraç fiyatı. bırinı maliyetinin 3S katı olmaktadır. Gerekçeli karar bekleniyor Siyasal suçların suç niteliğini »lyasal ycinetimd'eki geüşmelerle ve değişikliklerle yitirdigini ekleyen Fransız hukukçuları, tajihte bunun sayısız örneklerı bulunduğunu da hatırlatmak tadırlar. Türkiye'de eskl Demokrat Parti yöneticilerine haklarının geri verilmesi olayını da ömek gösteren buradaki hukuk çevreleri, siyasal suçlara göre hüküm giyenlere öncelik tanınması gerektiğini de belirtmektedir ler. Kendileriyle konuştuğumuz elekü?tü Fransız hukukçuları bu arada, Anayasa Mahkemesinin gerekçeli kararını inceledikten sonra daha ayrınhh açıklama ve yorumlarda bulunacaklarını söylemişlerdir. £BD Senato (Baştarafı 1. sayfada) yüzde 80'inin Türkiye'den çıktı ğını iddia etmiştir. Senatöre göre, haşhaş yasağından sonra, Amerika'da eroin müptelasl 600 bin kişi yüzde 60 oranında azalmıştır. Hazırlayacağı kanun teklifine şiddetli itirazlar olacağını bildi ğini de söyleyen Senatör Mondale, Tyrkiye'ye yapılmakta clan askeri ve iktisadî yardımın kesilmesinin Amerika'ya, bu ül kerfeki üslerine maloiabilecesini bildiğini ifade etmiş. «Ancak. Amerika karar verdiği tak dirde Türkiye'ye yardımı kese bilir» demiştir. Birgit: «Türk koylusu afyon kaçakçılığı yapmıyacaktıry> AKŞEHtR Turizm ve Tanıtma Bakam Orhan Birgit, Afyon' un Çay Uçesinde halkla yaptığı sohbet toplantısında haşhaş ekimine deginmiş, halkın halkçı hükümete yardımcı olmalanm istemiş ve «Biz iddia ediyoruz ki, Türk köylüsü afyon kaçakçılığı yapmayacaktır. Hükümetimiz bu konuda halkımızı yardıma çağırmaktadır» demiştir. Türkiye'nin haşhaş ekimine izin vermesinin çok kolay uygu lanabilecek bir karar olmadığmı belirten Birgit. «Haşhaşın yasak landıSı sürede vabancı ülkelerde ve özellikle ABD'de beyaz zehir kaçakçılıSının sürdüğünü» hatır latmıştır. Irak petrol boru hattı ö t e vandan. THA'mn bildirdifhne göre. Romanya hükümeti Türkiye'de vapımı kesinleşen Irak petrol hattmı kurmak için. Türk hükümetine teklifte bulunmuşrur. Birkaç gün önce Romanya'dan dönmüş bulunan Dısişlerl Bakam Turan Güneş, Romen Dışisleri Bakanı ile Bükreş'te cerevan eden müzakpreler sırasmda önerinin kendisine iletıldiîine, THA muhabirine açıklamıştır. Güneş'in açıklamasına söre. Konu. Sonbaharda Bükres'te iki ülkenin birer bakanı başkanlıgm i a vanılacak olan karma ekonomi komisvonunda sörüsrıiecek. f Romen hüküme inin bu taîeple •Isıll a\tıntılar üzerindeki öneriipri ircelenerek bir sonuca vanla caktır. TV Çamlıca vericisine yıldırım düştü Televizyon Çamlıca verici istasyonuna dün saat 19.37'de yıldırım düşmesi nedeni ile televizyonlarda resim ve sesler kesilmistir. Giriş devresi üzerinde hat dengeliyen yükselticinin yıldırımdan zarar gören yerlerinin teknisyenlerce giderildiğini helirten ilgiüİPr. hasarın saat 20.23'de onarıldlğını açıklamışlaıdır. Kıbns'ta gerginlik Makarios'un kendisini öldürtmek istediğini ileri sürmesinden sonra Kıbrıs'ta gerginlik önemll ölçüde artmış, Yunan subaylannın yönetimindeki Kıbns ulusal muhafız gücünün Makarios'a kar şı bir darbe hareketine girişecegi yolundaki sövlentiler büyük yaygınlık kazanmıştır. Hazinenin zaran Türkiye'nin partüm ihraç edip etmedıği birinci derecede önem