Katalog

Nâzım Hikmet'ın e«eri çıktı 15 lira Demoklesin Kılıcı Uykunun Ötesi H. Rofh un romanı. Son cilt çıktı Tk. 40 lira Vasil Bıkof un romanı yeni çıktı 15 Hra B. Polevoy'un romanı 2 cllt 40 lira HABORA Kitabevi P.K. 6 Beyazıt Ist. Dağların Türküsü Altın urıye 51. yıl, sayı: 17938 Kurucusu : YUNUS NADt 9 Temmuz 1974 Salı BEKLENEN KİTAP ÇIKTI. HERKES IÇtN YAPISAL YOLLA ITALYANCA Asım Tanış 564 Sayîa 75 Lir» tNKILAP ve AKA KÎTABEVLERİ llâncıhk 7787 S542 Anayasa Mahkemesinin af kararı Paris'teki hukuk çevrelerinde sevinçle karşılandı Kosta DAPONTE PARtS Anayasa Mahkemesının af yasasının «Istıanalar»la ilgılı maddesını (pta* kararı konusundakı haberler fransız bas kentındekl hukuk çevrelerinde olumlu yankılar uyandırmıştır. Fransız hukukçulan Le Monde gazetesınde çıkan haberler üzer:ne yaptıkları İIK vorumlarda, «Kıvanç duyduklannı ve iptal fcararım sevinçle karşıiadıklarını» belırtmişlerdır. Anayasa Mahkemesinin İptal kararı hakkında gazetemize ilk demeci veren İnsan Hakları Örgutü Başkanı Danıel Mayer bu konuda şunları soylemiştir: malardaki sonuçlan vönünden yakından izlenecektır.» Ünlü hukukçulardan Michel Blum da, Anayasa Mahkemesinin karannın tartışma konusu vapılamayacağını, haksızJığı ortadan kaldıran böyle bir kararın ıse ancak mutluluk yaratabileceğinı (Devanu Sa. 7, Sü. 1 de) TOBDER Genel Kurulu çalışmalarına başladı, toplantıda öğretmenlerin sorunları eie alındı TÖB DER Genel Başkanı Bozkurt açış konuşmasında, «Meslekdaşlarımıza ve çocuklarımıza reva görülen işkenceler gelecek aydın kuşaklara kalacak mirasın başında olacak» dedi Millî Eğitim Bakanı Üstündağ da öğretmenlerle Bakanlık arasındaki yabancılaşmayı gidermeye çalıştığını söyledi ve öğretmenierin gördükleri noksanları eleştirmelerini i s t e d i "Kıyım durdu, fakat saldırılar başladı,, ANKARA Tüm öğretmenler Bırle^me ve Dayanışma Derneğı (TÖBDER) ikinci Olağan Genel Kurulu dün Ankara'da çalışmalarına başlamıştır. Millî Eğitim Bakanı Mustafa Üstündağ, Bakanlık Müsteşan Nusret Karcıoğlu, milletvekilleri, senatörler ve profesörlerin katıldığı Genel Kurul toplantısını Genel Başkan Ali Bozkurt bır konuşmayla açmış, «Halktan yana çalışanlann hükumetleri, daima bizd*en destek göreceklerdlr» demlştlr. Sendıkal haklarının mucadelesıni en etkin biçimde yürüıeceklerini ifade eden Genel Başkan Bozkurt, 14 ekim seçimlerinden sonra kurulan hükümetin öğretmen kıyımını durdurduğunu ancak, fiilî saldınların arttığını belirterek, halka, ögretmenlere, ülkenin çıkarlanna ters düşen çalışmalann ve davranışlann devrimci öğretmenleri karşılarında bulacaklarını soylemiştir. Genel Başkan. tSosyaJ vanımızda başlayan guçlu uvanısı mutlu geleceklenn müjdecıs:, yol göstencı ışıüarın panltısıdır> şekiınde sıudürdüğü konus masında, özetle yövle demıstır: «Sosyal mücadele tarihımizın bu aşamaya ulaşmasıncta Türkıye ögretmenlerinin katkısı gögus kabartıcıdır. Buiıdan gurur duyuyoruz. Ama bunun vamnda ulu sal onurumuzu zedeleyen ve top lumumuzu, uygarlık çağının bugUnkü aşamasında küçük diişiiren olaylan unutacagımır da sa nılmasın. Çocukiarımıza ve mes lekdaşlarımıza reva görülen ışkence ışlerrüeri, (Sayın muhbır) vatandaş serüvenlen, gelecek ay dın kuşaklarma aktarılacak kültür mırasımn basında gelecektir. Ayrlınlanmız, vazarlanmız, sanat kârlanmız, bundan bövle konularını bu olaylardan seçeceklerdir. Geri kalmışlık şartlarının ağır bastığı ülkemizde, meslek sorun lanndan ayrı düşünülemeyeceğı, (Devamı Sa. 7, Sü. 7 de) Newsweek Dergisine göre, "Amerika'nın Türkiye'ye yardımı kesmesi büyük bir hata olur,, NEW YORK Dünyanın en çok okunan haitalık dergısı «Newsweek», Türk hukümetuıın haşhaş ekimi yasağını kaldırma kararına değinen bir yazısında, Amerika'nın, öfkeye kapılarak Türkiye'ye askerî yardımı kesmesinin büyük bir hâta olacağını, bunun zararmın sadece Türkiye ve Amerika'ya değil, bütün Batı ittifakına dokunacağını belirrmişür. Newsweek dergisı çeşitli çevrelerin de görüşlerini alarak hazırladığı yazıda sunlan belirtmektedır: «Turkıye'de esrar dıye bır sorun yoktur ve Türkler, Amenka'dakı esrar ahşkanlığmdan, Türk çiftçısuıi değil Amerikan ahlâkını sorumlu tutmaktadırlar. Ankara'daki yetkililer, Amerikan yardımı ile dahi haşhaş ekınunden vazgeçen Türk çiftçisinin adil bir gelir seviyesine ulaşamadıjmı belirtmektedirler. Afyon'daki bir çiftçi bu fconuda şöyle diyor: Haşhaş ekmek; yerine ay çiçeği ekmeyi denedik, şeker kamışı yetıştırmeyı denedık, fakat olmadı. Hiçbir şey haşhaşm yerını tutamaz. Haşhaş ekımı üe doğrudan ılişkisı olmayan Türkler dahi hükümetın ka rarıru desteklemektedir. Buıüara gore, alınan karar, Türkiye'nin hiç bir ülkeden emir almıyacağının kanıtı olmustur. (Devanu Sa, 7, Sü. 6 d») Mutluluk yarattı Eşitlik ilkesi •Kuşkusuz çok sayıda vatanda sın, tüm rejimlerde gereksinmesi kaçınılmaz olan, geniş kapsam lı bır hberalizmden yararlanmasını sağlayacak siyasai veya hukuksal her türlü tedbıri destekle mekteyiz. Ankaradakl Anayasa Mahkemesinin karannm, sıyasal güçler arasında daha sağlam bir denge kurulmasını titizhkle istiyen demokratlar, Döyle bir tedbi rin getirmesi kaçınılmaa olacak sonuçlarını da sevinçle karşılamaktadırlar. özellıkle eşitlik ilkesinin zedelenmesi gibi olumsuz bir durumun ortadan kalkması ilerici insanlann haasas olduklan umutları desteklemektedir. Bu nedenle Anayasa Mahkemesi kararı adli, nukuksal ve uygula Yunanistan Dışişleri Bakanı 4 liralık parfüm, 150 lira gösterilerek ihraç edildi; Devletten de prim alındı (Cumhurtyet, Haber Merked) Turkiye, son yıllarda ihracat hacmınin artışından büyük bir kı vanç dujTnaktadıı. Gerçekten de ihraç değer rakamlan hızla art maktadır. Bu artışda uluslarara sı piyasadaki fıyat hareketlerının önemli etkisi bulunmaktadır. Fa kat Maliye Bakanlığı ile Merkez Bankası Müfettışlerı tarafmdan hazırlanan raporlar, fıyat hareketlerinin yarattığı sişkinliğln dı sında, teşvik sisteminin yol açtıgı yolsuzluklarm da ihracat rakamlarıru büyüttügünü göstermektedir. Maliye Bakanlığı Müfettişi Safa Yalçın'm yapmış oldufu soru? turma ve hazırladığı rapor, bu tür yolsuzluklara verilecek örnekler den birisi olmaktadır. Bazı Güm rük Müfettişleriyle Maliye Müfet tışi Safa Yalçm'ın ortaya çıkarmış olduğu teşvik yolsuzluğunun öyküsü şöyledir: lskenderun'da tesvık •istemme giren mallardan lhracatta bulun dukları gerekcesiyle vergi ıadesı alan Velıt Güller, Atü Cezayırhoğlu. M. Fatıh Devecı ve Yalçın Cantürk firmalarının gerçekte ıh racat yapıp yapmadıklarından kuşku duyulmuştur. Maliye Mufettişı Yalçın, olaym kovuşturmasını yapmış ve Atıf Cezayırlı oğlu ile Velıt Güller firmalannın gerçekte bır ihracat vapmadan ihracat yapmış gibi vergl ladesi aldıklannı saptamı$tır. Olay, Gümrük ve Tekel Bakanlığı Müfettişlerine iletilmiş ve hazırlanan dosya savcüığa verilmiştır. Maliye ve Gümrük ve Tekel Bakanlığı Müfettişlennin yapmış olduğu mceleme sonunda, M. Fa tıh Devecı ve Yalçın Cantürk firmalarmın yapmış olduklarını iddia ettilderi ve vergi iadesı aldık ları ihracat, Türkiye'deki fcayıtlarla doğrulanmamıştır. îddta edl len ihracatın yapılıp yapılmRdıeı nı anftmak İçin ltnalatçı tilke olan Lübnan'da araştırma yapmak gerekmiştir. Bunun için durum Dışişleri Bakanlığı'na büdirilmıs ve bügi istenmiştir. doğrulandı ATİNA Yunanis'tan Dışişlerı Bakam Tetenes'in gorevınden istifa ettıği dun gece Yunan hukumetı tarafından resmen doğrulanmıştır. Yunanistan Başbakanı Andruçopulos'un yaptığı açıklamada, Dışişleri Bakanı Tetenes'in «sağlık nedenlennden oturu» istifa ettiğini ve istifasının hukümet tarafından kabul ecîildiğini bildırmıştır. Buna karşılık dıplomatik çevreler, Tetenes'le birlikte daha önce istifaları bildirilen Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreteri Angelos Vlahos ve TürkiyeKıbrıs ile ilişkıler masası şefi Yuhannis Cunis'in, Yu nan Cuntasının, ozellikle Türki ye ve Kıbrıs konusunda uyguladıkları dış politikaya karşı çıktıkları için gorevlerınden dynldıklarını ıleri sürmektedırler. 66 yaşında ve meslekten dıplomat olan Tetenes, Yunanistan Dışişleri Bakanlığına geçen 25 Kasım'daki darbeden sonra Cun ta hükümeti tarafından getirilmiştir. Tetenes'e, Sanayi Bakanı Kostantin Kyreos geçici ola rak vekâlet edecektir. Tetenes'in istifa ettığı resmen Balık ihracatı Gümrük ve Tekel Bakanlığı müfettişlen, M. Fatıh Devecı ve Yalçın Cantürk'ün iddia ettikleri ıhracatın gerçekten yapılıp yapılmadığını saptayamamışlar, ı m t araştırmalsr sırasında bas(Devann Sa. 7, Sü. 4 de) Ignorantıa veya hukuksal dayanaktan yoksun eleştiriler Orhan APAYDIN Büineni eleştirmek başka, bilmemek başka şeylerdir. Elestiri bilmeye dayanırsa tartışma konu su olur. Bilinmedea söylenen. süzler ise cehil (ignorantia) ifadesidir. Bir zamanlar Başbakanlık, Baş bakan yardımcılığı, Meclis Başkanlığı ve hattâ hukuk profesörlüğü gibi görevlerde bulunmuş bazı politikacüarın, Anayasa Mah kemesince af yasasının bir maddesinin iptali üzerine söyledikleri sözler ve ileri sürdükleri iddialar, Turkiyede 1961 Anayasası ile kurulan düzenin başlıca ilkeleri konusunda tam bir bılgisizliğe dayanmaktadır. Bu durumda tartışma yöntemini değil, bu kişileri ay dınlatma yolunu seçmek zorunlu uur: Gazetecilik Başan Armağanı Yanşmasında ÎRAN ILE TÜRKIYE dört Cumhuriyet mensubu ödül kazandı ARASıNDA ABD SENATÖRÜ MONDALE, TÜRKİYE'YE ASKERİ VE EKONOMİK YARDIMIN KESİLMESİ İÇİN BİR KANUN TEKÜFİ HAZIRLAYACAĞINI SÖYLEDİ ıNŞA EDıLECEK DOGAL GAZ BORU HATTI İLE İLGİLİ ÇALIŞMALAR ILERLIYOR Egemenlik hakkı (T) 1924 Anayasasında yer alan cUlus adına egemenlik hakkmı yalnız TBMM kullanır. ilkesi, 1%1 (Devamı öa. 7, Su. 1 de) Kıbrıs'ta Toplumlararası görüşmeler bugün yeniden başlıyor, İ. Rıza YALIN bildiriyor LEFKOŞE BM Genel Sekreterinin Kıbrıs'taki ozel temsilcısi Tafall'ın emekliye aynlarak Jİke sıne donmesı üzerine ara verilen toplumlararası gorüşmeler bugun yeniden başlayacaktır. BM Genel Sekretermın yeni özel temsilcisi Louıs Weckman Munos'un Ruın yoiietimi başka(D*\amı Na 7. Sü. i de) Ketenci, Dikmener, Doğan birinci, Balcı ikinci oldu Gazeteciler Cemiyetl tarafından duzenlenen geleneksel «Gazetecıllk Başan Armağanı Yarışması» dun sonuçlanmış, arkadaşlarımızdan Şükran Ketenci, Haber; Bülent Dikmener, İnceleme; Yalçın Doğan, Seri Roportaj dallarında bırıncihk, Ergun Balcı d'a Fıkra ve Yorum dalmda ikincılik kazanmıstır. Gazetecıler Cemiyetmin Yarısma îonuçları ile ilgili açıklaması şoyledır: «Cemıyetımız tarafından duzenlenen 1974 Gazetecilik Başan Armağanı Yarışnnası sonuçlan dun bellı olmustur. Prof. Dr. Yuksel Ulken Başkanlığında Orhan Aldınç, Semıh Balcıoğlu, Recep Bilglner, Hüsamettin Bozok, Faruk Demirtaş, Orhan Erınç, Necml Erk men, Nazım özbay, Acar Şölen, Samıh Tıryakıoğlu'dan oluşan seçıci kurulun kendısıne, 11 dalda sunulan (60) eserle llgıli değerlendırilmesıne gore, sonuçlar şoyle belirlenmıştir: 1 HABER DALI: Şükran Ketenci (Ünıversıtede skandal) başlıklı haberı üe BtRİNCİ • Hâmi Alkaner (Bu dev gıbî Zenci 30 saniye sonra ölecek) başlıklı haben ile İKİNCİ Baha Tunç (İkı ytl vergl ödemeven adam) başlıklı haberi ile "ÜÇÜNCÜ. S FIKRA ve YORUM DALI: Yarışmacılar bırıncilik ıçın yeterli puan ortalamasını sajlayamamıstır. Ergun Balcı (Burokratik Gerçek) başlıklı yazısı ile İKÎNCİ Haluk Tansuğ (Afyon Piyesi) yazısı ile ÜÇÜNCÜ. 3 ROPORTAJ DALI: Yarışmacılar bırincılik için yeterli puan ortalamasını sağlayamamıştır. Doğan Pürsün (Soljenitzin ile görüştüm) başlıkh röportajıyle tKİNCl Kenan Akın (Sina harekâtı) başlıklı reportajıyle ÜÇÜNCÜ. 4 SERI ROPORTAJ: Yalçın Doğan (ürfa'da Toprak Reformu) başhklı yazısı ile BİRINCÎ Erdoğan Anpınar ve Gündüz Serdengeçti (Çölde Yanan Ateş) başlıklı yazısı ile ÎKINCI Ertuğrul Akbay (Avustralya Cennetinde) başUklı yazısı ile ÜÇÜNCÜ. (Devanu Sa. 7, Sü. 6 da) IŞIK VE ŞÎŞLt TERAKKÎ LISESt GİRİŞ SINAVLARINI KAZANANLARIN LISTESİ 5. SAYFAMIZDA BÜLENT DİKMENER ŞÜKBAN KETENCÎ YALÇIN DOĞAN ANKARA, (ANKA AJansı) Ahvaz îskenderun doğal gaz boru hattı ile ılgüi projenın fızıbılıte raporlan hazırlanmaktadır. Fransa, Italya ve Almanya'dan ku rulu üçlü konsorsıyum ve Belçika ile Amerıkanın katıldıkları ikilı konsorsiyum üyelen, raporlarını önümüzdeki günlerde Türkiye'ye getırecekler, hükümet yetkl lıleriyle gonışeceklerdir. Daha sonra da Iran hükümetiyle bir karara vanlacaktır. Belıren eğilimlere göre, bu ikı konsorsiyum'un birleşmesi olasıhğı güçlenmektedir. Iran Elçiligi yetkilılerıne gore, doğal gaz boru hattı Iran Şahının son Paris zıyaretindeki görüşmelerinde de yer almıştır. Fransızlar dünyadaki enerji konjonktürü nedeniyle enerji ihtiyaçlannı doğal gazla karşılamak zorunluğundan sözetmişler, bu projenin bir an önce kesinleşmesini istemişlerdir. WASHİNGTON Geçen haf ta Nison'a yaptığı bir çağrıyla Türkiye'ye askeri ve ekonomik yardımıo kesilmesi çağrısınJ» bulunan ABD Demokrat Partinin önde gelen Senatörlennden "VValter Mondale dün yeni bir açıklamada bulunarak, bu konuda bir kanun teklifi hazırlayarak kongreye sunmak niye tinde olduğunu söylemiştir. Haşhaş ekimini yasaklamadıgı takdirde Türkiye'ye her çeşit lktisadî ve askeri yardımın kesilmesini öngören tasarıyı, Başkan Nixon'un Türkiye'ye yapılan yardımın kesilmesi hususunda yetkisini kullanmadığı na inandığı için hazırlamak niîran Şahı da Pans televizyoyetinde olöTuğunu ifade eden nunda yaptığı goruşmede hattın Mondale, Senatoda yaptığı koTürkıye'den geçeceğını açıklamıs nuşmada. haşhaş yasağından tır. I önce, Amerika'ya giren eroinin (Devamı Sa. 7, 88. S de) (Devamı Sa. 7, Sü. 8 de) I Bu köşcdcn Faşizmin Kaynağı Ordumuz Değüdır: ALTAN ÖYMEN aşizm kelimesi, tarihte ve günümüzde, genel olarak bır ordu gölgesinı akla getirir. Ordu. tabıatı gereğı sağcıdır, faşıst bir rejimı özleyen kuvvet asıl odur diye duşünülur. Franco'nun ordusu, Hıtler* le sonradan da oisa işbirlığı yapan Alman ordusu, GU ney Amerika ordulan hatır lanarak... Türk ordusu ıse, tarihı boyunca bu genelleroenın dışında kalmıştır. Kendi za manları ıçindeki değerlendırmelere göre, ıçine gırdiği ya da sokulduğu hareket lerin hiçbirmde bütünüyle. faşıst bır vönetımin ısteklısı, destekçisı ve koruyucusu olmamıştır. Turkıye'de faşizmin asıl temsücileri dünvadaki genellemeye bir lstisna teskü edercesine siyasi kadrolar arasmdan çıkmaktacur. Bu son olarak 12 mart döneminde de bövle ounustur. Mecliste o zamanki çogunluk, güvenUk sorumlulanrun lstediğı tedbırlenn kap samını kraldan çok kralcı bır çabayla genişleterek çıkarmış. 5 kişi tutuklanıyorsa, «Bu azdır, 50 kisi tutuk lansın» nuruklanyla tutanaklar doldurmuştur. O zamanki Meclis çoğunluğu Amerikan Yüksek Mahkemesi Watergate olayını görüsmeye haşladı WASHİNGTON ABD Yükeek Mahkemesi, Watergate ola yını görüşmek üzere dün ilk defa olarak toplanmış, Başkan Nuron'ın ses bantlannı ve belgeleri mahkemeye vermekle yukümlü olup olmadığı konusunu gorüşmeye başlamıştır. Mahkemenin dün Türkiye saatiyle 17'de başlayan duruşmasına girebılmek için yüzlerce kısı gece yansmdan itibaren mahkeme kapısma kuyruk olmuş ve mahkemenin halka tahsıs edılmis olan 100 sandalyesınden bı(Devamı Sa. 7, Sü. 5 de) OLAYLAR1N ARDINDAKİ ERGDN BALCI GERÇEK nliuka sö'zlüfOnde ilgine bir yeri olan «Paket» deyimi son yıllarda ülkemizde sık sık kuUanılmaktadır. Vergi paketi, anlaşmazlıklar paketi, öneriler paketi gibi deyimlere okurlar gazete sayfalannda raslamaktadırlar. Bu sözün anlamı nedir? Sözgelişi bir hükümetin vergi düzeninde yapacağı çeşitli değişikliltler, tasarılar veya önerilerin tümü bir paket meydana cetirmek tedir. tki deviet arasındaki cesitli anlaşmazlık konulannın tumü de bir paket oluşturabüir. Paket Politikası Politika yasamında btr pakettekl konulann tümünü birden ele almak ve bir çözüme yönelmek, bazan olumlu bazan olumsuz «o nuçlar verir. Ayrıca bir pakete sığmayacak gibi RÖriınen konulann bir paketin içine konması da her zaman doğru sayılmaz. Gazetelerin yazdığına göre Amerika'nın Ankara Büyükelçisi Macomber'in Washington'a çağrılması dünyada ve Türkiye de etküeri ve tepküeri giderek büyümekte olan hashas ekimi sorununa değgindir. Gene gazetelerin y««Wıiri.nııa göre sayın William Macomber, cezisinin »oıranda «Türkiye ile Amerika'nın iKskileri» konusunda bir «öncri paketi» ile Ankara'ya dönecektir. Bu haberlerin ardı sıra Türldye'ye yapılan Amerikan yardınu nın kesileceği de sövlenmektedir. tce\it hükümetinin hasha? ekimi konusundakı kararı içerde ve dısarda genis ve yoğun tartıs malara yolaçmıştır. îabancı ba sın bu kararın Türkiye'nın basına dert acacağını yazmakta afn birliği etmis gibidir. Buna karsı(Devaon Sk. 1. S&. 6 da) Kaydı silinen öğrencilerin aftan yararlanma koşulları açıklandı ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Millî Eğitim Bakanlığınca dün yapılan bir açıklamada, Genel Af Kanununun 15. maddesinde, orta ve yüksek dereceli okullardan kaydı silinen veya kendi istekleriyle aynlanlar hakkında öngörülen uygulama hakkında bilgi TBrılmiştir. üygulamaya lliskin bazı tereddütlerı ortadan kaldırmak amacıyla yapılan açıklamada, belge sınavlarına girip basaramayanlara yalnız başaramachklan dersler için, çeşitli nedenlerle belge sınav larına süresi içinde giremeyenlere, belgelendikleri dersler için, kaldıkları sınıfın başaramadıkları derslerine devam ederken her hangi bır sebeple 18 şubat 1974 (Devamı Sa. 7, So. 7 de) r P çimdi muhalefettedir. Ama faşızm meraklılığından va2 geçmediği gibi, hattâ bu merakını daha da ilerletmıs tır. Bugünkü manzaraya bakımz: Ordumuzun tstanbul* daki sıkıyönetim mahkemelen Af Kanununun hattâ çıkışından önce bu kanun nasıl olsa çıkacak, sanıkların hakları kaybolmasm dıye önceden toplu tahliye kararlan almaya başlamışlardır. Aynı mahkemeler. kanunun çıkışındala oarmak oynamasının Anayasaya aykın bır durum yarattığım oelirten eörüslenn cok ciddl oldugunu saptayan kararlar almışlar ve Anayasa Mahks mesinın konuyu incelemesı Berektiğini dolaylı olarak be lirtmişlerdir. Ve kanundan faydalanması gereken sanık lan bir an önce özgürlüklerine kavuşturmak için olağanUstU btr çaba harcamıs lardır. Gazeteler şimdi yine aynı mahkemelerin Anayasa Mah kemesinin iptal karannın çıkaşına şimdiden hazırlandıklanm, tahliye nakkını kazananların derhal tahliyesini temin edecek çalışma lan şimdiden tamamladıkla(Devamı Sa. 7, Sü. 7 de)