Katalog

CTJMHURÎYET 26 Ekftn 1973 40 YIL ÖNCE CUMHÜRİYET 26.10.1934 CUMHÜRİYET EKONOMİ BULGAR KOMİTECİLERİ S ofya, (özel Muhsbirimisden) Dün sabah Türk Bulgar hududund&ki Kurtalan köyünde Türk topraklanna gizlice girmek lsteyen ikl Bulgaj komlteclsl yakalanmıstır. Bunlar Makedonya lhtilâl Komitesi tcra Heyeü izasmdan Juri Nastef ila bu komitenln Sofya voyvodası v« hariciye temsildsi Klrll Drangoftur. Bu Nastef, tvan Mihailof v« Yorgi Kortef lle birükte Makedunya Komiteslnin üç kişilik îa r» Komiteslnin elebasılanndaa dır. Kortef Uç ay evvel Radomlr de evvelce yakalanmışlar dı. Şündi Nastef ü» yakal&nmca tcra Heyetinden gerl kalan Ivan Mihatlof da öldürüldü. Bundan \i ay önce Bulgar hukumetl rafından devlete mun r olan idşiler arasında on komitecinin da isml ve resml yaymlanmıştı. Bu on kisiden tiçü pollse teslim olmuştu. Üç kişi de Sofya polislnce ynV«1armr»V gönderümis, şlmdl İkl tanesl da hudutta yakalanmıştır. Mihallof öldürülmüş, Marsilya sulkastında llnç edllen Vladl Gorglyef lle Makedonya komiteeilerinln hepsi, onu da temizlenmlj bulunmaktadiT. 1973'de tarım geliri 7 9 düşük olacak Deviet istatisHlc Ensütusu, 1973 yılına ait geçici milli gelir tahminlerini hazırlamiştır. Buna göre, sabit fiyatlarla 1973 yılı tanm geliri, bir önceki yıla oranla yüzde 9 daha az olacaktır. Buna mukabil imalât •anayii Uretimi yüzde 14 gibi oldukça yüksek bir düzeye ulasacaktır. îmalât sanayiindeki artıj, cari fiyatlarla, yüzde 26'ya ulaşmaktadır. Fakat imalât sanayiindeki artışa paralel bir hızla gelişmesi gereken dahilde alınan istihsal vergisindeki artış son derece dü sük bir oranda kalmakta ve agusto» ayı sonu itibariyle ancak yüzde 3,6'yı bulmaktadır. îmalât sanayii üretimindekl bu hızlı artışa rağmen istihsal vergisinin ihmal ediiecek bir düzeyde artmasına neden olarak, inracatı teşvik gerekçesiyle bütün imalât sanayiinin gerçekte istihsal vergisinden muaf tutulması gösterilmektedir. yılında Ise yüzde 10,7 olmuştu. 1973 yılında milli gelir kalemleri içinde en büyük artışı gösteren, yurt dışındaki işçüerin gönderdigi dövizierden meydana gelen «dış âlem gelirleri»dir. Dıs alem gelirlerinin yüzde 31,2 lik bir oranda artması beklenmektedir. Mutlak değer olarak ve 1968 yılı sabit fiyatlanyla 1973 yılında isçilerin gönderdigi dövizlerdeki artışın, 1 milyar 400 milyon lira çevresinde olacagı tahtnin edilmektedir. Işçı gelirleri transferlerindekl böyle bir artış millî gelirin yüzde birine tekabül etmektedir. Dolayısıyla 1973 yılında gerçekleşrnesi bek lenen yüzde 62'lik millî gelir ar tışının yüzde biri, bilinçli bir ça bayı gerektirmeyen işçilerin gelir transferlerinden elde edilmiş olacaktır. laealrtır. Tarım mutlak ve oran olarak düşerken imalât sanayiinin, son yılların en yüksek artıs oranlanndan birini sağlaması beklenmektedir. İmalât sanayiinde bek lenen artış hızı yüzde 14,1'dir. Sabit fiyatlarla yüzde 14,1'lik bir artış hizı, hızlı enflasyon ne deniyle, cari fiyatlarla yüzde 25.8lik bir bUyüme hızına tekabül etmektedir. Cari fiyatlarla imalât eanayiinde görülen bu artış hızı, iki önemli soruna yol açmaktadır. Bunlardan biri, Türkiye'de enflasyonun nedeni oiarak üretim yetersizliğinin ve çare olarak da üretimin artırılmasının gösterilmesiyle ilgilidir. Türkiye ekonornisinde imalât sanayiin de son yıllarda görülen en yüksek artış hızlanndan biri sa§lanırken. enflasyona '<rlen olarak üretim yetersizliğinin ileri sürülmesi inandırıcı olamamaktadır. Ortaya çıkan bu dumm, enflasyonun nedenini başka yerde ar?ra\T zorunlu kılmaktadır. YORUM TARİH GIBI Mayıs'la llglli olarak, çok «öylendigl lçla dognı , edilen bir yargı var. H Mayıs'ta bürokratlann iktldardsn indiği iddiası. Bir yerden inebilmek için önce oraya çıkmak gerek. Bürokratlan, çıkmadıklan bir yerden lndirmek. ıspatlanması oldukça zor bir tez. Ö ıemli bir yanıyla 14 Mayıs, sermayenin iç sürtüşme ve çeklşmelerinin keskinleşmesinin bir belirtisî. Kendisinden, kendl içinden korkan sermaye kesimlerinin halka sıgmması. Şu anlamcfa : Karar mekanizmasır.a, bir ölçüde de olsa, halkı ortak ederek surprizlerin önlenmesi. Zaten, demokrasinin gelişmesi için, ona bağlı olan güçlerin mücadelesi kadar demokrasiye karşı güçlerin iç çekismesi de gerekli olmuş. Peki, 14 Ekim? 14 Ekim: sermayenin bir keslminin, tekeîel sermayenin tavizsiz iktidar kurma isteğinin basansızlığa uğratılması. 14 Ekim, bir geri püskürtme hareketl. 14 Ekim, tarihin gelişimine dur demek lsteyenlerin durdurulduğu bir tarih. Tarihi durdurmak için neler yapılmadı ki? Tarihl komputere, elektronik hesap makinesine soktular. Kimbilir, belkl de bu işi Washington'da yaptılar. Hem özgürlüklere sal örten, hem de Köy Enstitülerinden yana görünmeş olan birisi. Hem üniversite gençliSinl desteklediğinl eösiermiş olsun. hem rie dlger hazırlıklarla ilgisi bilinsin. Hem Halk Partili olsun, hem de DP AP kitlesine yakinlıgı tespit edil^in. Korapi!ter:er çalı?tı. adamını buldu. Sıta, toplum bilimcilerin.. Ortaya çıkar. çozümü «üslemek. lik planda kabul edillr hale getirmek için işe koyuldular. KaransmanoSlu. Çilin.giroŞlu, Topploslu, BahürnŞlu ve di?erleri listeve alındı. Bir He Türkân AkyoU T:p profesörü. Ellinci yıla girerken uygun bir dekor. Akyol'ıın öykü'ü ilrinç ve öğreticl. Derbil ve KaraosmanoSIu'nun da yardımıyla me'hur ilâç kararnamesini hazırladı. Bakanlar Kurulunria Başbakan €Oİmaz» dedl. «Neden?» Erlm' in cevabı, açık: Büyük ilâç fabrikatörleri razı degil, yapamsyız.» Prof. Akvol'un avdınlık yüzö kızardı, hiddetle «Bunlan yapamayacaktık da, bizi nerfen buraya getirdiniz, beyefendi?» Politikava karşı ilçi?iz Prof. Akyol, belkl sonradan bu «o. runun cevabını bulmu«tur. Belkl simdl, desteksiz iktidara s?len KaraosmanoSlu'nun, kendisinl boşlukta hifsedip de «on defa meşhur brifinçlerin bidnde. kendisini ttöreve getirenlere, «Beni ne kadar destekleyeceksiniz?» diye sorunca, neden cevap alamarfığını da anlamıstır. Peki neden' Eütün bunlara, kompüterlere, «uzmanlara» ne gerek vardı? Sur.ıın İçin: Artık, büyük sermavenin oy alarak iktidgrını sürdürme olanağının sonuna ulaşılriı. Sermaye partiFİ dagıldı. Büyük, küçük ve orta boylara. 1970"te sermayenin orta büyüüünö seçenler. büvük «ermavenin büvük partisl olan AP'nin bütçesine kırmızı ov verdi Sermayenin iç kavgaları, büyük sermayenin oya dayanan iktidarını tehlikeye soktu. Ve Eeli^meler bu kadarla kalmsdı. 1970 vazında işçiler, anayasal haklarına karşı çok ti'iz olduklannı ispat etti. 1970 sonbahannda TİP. «buriuvazinîn bir süsü» olmaya rıza gcstermeyeceğinin belirtilerini verdi. Liderlik değişti. CHP de Ecevit, sol politikasına yeni sınırlar bulma uğraşı İçinde rakip'prir.i ezmeye başladı. Işte bu sırada tarihin akısını durduracak olaylar ortaya çıktı. Erim'in Basbakanlıgına TtP ve Ecevitçi CHP kar«ı koydu. TÎP kapatıldı. Komputerden cıkan pro;;ramda CHP'nin bölünmesi yazılı. Bölündü Bölündiikçe arındı. Ama arındık"a desteği arttı. 14 Ekim'de TÎP taraftarlan büyük bir dlsiplin içinde ve blok halinde CHP'ye oy verdi. CHP. işçilerden, köylülerrien, memur ve avriır.lardan artan ölçüde oy aldı. Ve 14 Ekim'de tarihin gelişlmine dur dcmek Uteyen güçlere «dur» rlendi. 14 Ekim'de büyük sermayenin oya dayanan lktirlarının sonumın geldigl bir kez daha ortaya çtktı. 1970'dekl gözlem, daha güçlü olarak dogrulanriı. ÖSretmenlerin en g?ddarı, tanrıçalann en zalimi olan tarih, beyaz mürekkebi sevmeyen, kırmızı mürekkebe tutkulu tarih. hükmünü böyl» yazdı. Tarih saşırmadı, Washington'un komputeri açığa çıktı. BULMACA 2 3 1 2 3 4 5 6 7 89 1 1i 1 1 1 4 5 6 7 8 9 OLDAN SAGAi n1 n (• 1 w PC • II I U IJ i • • 111 n 1 •1 1 • •1 1 • u • • • . Amatör veya profesyonel Beden Terbiyesi idmanlarının çeşitll kollannda ç&ba harcayanlar (çoğul). 2 Yunanistanda bir liman, Kuzeydoğu As yada bir nehir. 3 Tersi kaybolmuş demektir (eski terim), Doktorun simgesi. 4 Kuvvet11 şekilds itip dürterek anlamında bir söz. 5 Müzikte durak lşareti, ekşimsi. 6 Tenis aracına sahip olan anlamına ikl soz. 7 Kasabın sattığmdan tedarik et anlamına iki sözlü bir emlr, eşyanın satış değerinln yansı. 8 Eski bir Türk medeniyeti, Bir slndirim organımız. 9 özel olmayan şekilds anlamında bir aöz, bir harlin okunuşu. YUKARIDAN AŞAGIYA: 1 Radyolarda aylık karptlğı konuşan (çoğul). 2 Esnaf ve tüccann mal aldıklan yer, Tersi bir gıda maddesl. 3 Çiftçinin kuliandığı araç, bitkilerin ve çiçeklerin ufacık keseye benzeyen yerleri (eski botanik terimi). 4 Kepazeligin daniskası. 5 Tersi Mitoloji hikâye ve efsaneleri karsılıgı eski terim ve çoğul bir söz. 6 Büyük çapta emeller (ikl Eöz eski terim). 7 Bir hariin okunuşu, bir uzvumuz. 8 BU yük yemin, Bir erkek İsml. 9 Tersi kocasını bulmaya çalışır anlamında iki sözlü bir çekim. İmalât sanayii Tanm sektörü Dış alem geliri Devlet lstatistik Enstitüsünün 1973 yılına ait «ilk ön tahmln rakamlarına göre» 1968 yılı flyatlanyla, 1973 yüının mılli gelir ar tışının yüzde 6,2 o'ması beklen mektedir. 1972 yılında milll gelir artıs oranı yüzde 7,6 ve 1971 1 Koalisyon. 2 Asyalıana. 3 îmalar, Az. 4 Dağ. Hırs. 5 Eniyimail. 6 Da, Lsd. 7 Etimesut. 8 Resat, Dad. 9 kitanE. TLKARIDAN AŞAGlTA: 1 Kaideler. 2 Osman, Tef. 3 Ayagidiş. 4 Lal, Yamak. 5 llahl, Eti. 6 Sınm. 7 Ya, raludA. 8 Onasistan. 9 Naz, La, De. DtNKÜ BULMACANIN ÇÖZÜMÜ: SOLDAN SAGA: Tarım sektörünün artış hızırun 1973 yılında son on yılın en düşük düzeyine erişeoeği tah min edilmektedir. Devlet İstatis tik Enstitüsünün tahminlerine göre 1968 yılı fiyatlanyla, 1972 yılında 36,7 milyar lira olan taİstihsal Vergisi rım geliri. 1973 yılında 33,6 mil tkinci sorun, dahilde alınan is yar liraya düşecektir. Tarım ge tihsal vergisiyle ilgilidir. Dahilİirindeki düşüş yüzde 8,6'yı bu de alınan istihsal vergisi oranlan baa flretim kollan içln şöyledlr. ÇMmentoda yürde 12,5; bakırda yüzde 30; plâstik hammaddelerinde yüzde 40; kıymetli taşSarda yüzde 75; ağaç kütüklerinde yüzde 12,5; motorlu araçlarda yüzde 5 1S: SPS cihazları ve te levizyonda '"Jzde 5 • 20; Tekel dışında kalan alkollü içkilerde ve kolalı meşrubatta yüzde 20 70. Vergi oranlan imalât kesimt nin ait koliannda degişiklik gös termekle birlikte her ait kolda sabit kalmaktadır. Bu nedenle, istihsal vergisinin art'.ş oranının, imalSt kesimi üretiminin büyüme oranına yakın olması gerekmektedir. Halbuki, 1973 yılında imalât kesimi üretiminin, cari fiyatlarla, yüzde 25,8 oramnda artması beklenirken. dahüde a!ı nan istihsal vergisinin agustos ayı sonuna kadarki kümülatif artış oranı yüzde 3.6'da kaîmıştır. Bu geri kalmanm tek nedeni olarak, ihracatta vergi iadesi gerekçesiyle hemen hemen bütün imalât kesiminde istihsal vergisinin dondurulmus olması gösteri Imektedi r. 14 İhracatı teşvik îhracatı teşvik için böylesine yaygın bir vergi bagışıkhğımn uyjrulamaya konmasmı, bir çok yerli ve yabancı uzman kuşkuy la karsılamaktadır. İhracatı artırmamn, fert basma milli geliri çoğaltmaya yetmeyeceSi görüşünil savunan Prof. Dr. Cari S. Shoup, Türkiye'deki uygulamayı «garip» bulduğunu saklamamaktadır. Birleşmiş Millet ler Kalkınma Teşkilâtı DanışmHiu olan ve Türkiye'ye gelerek vergi reformu konusunda bir rapor veren Prof. Shoup, «Türkiye'de sadece muayyen bir veya bir kaç döviz kurunu devam ettirmeğe çaiışmak, yani devalüasyondan kaçınmak için ih racatta vergi teşvik tedbirlerine ör.em verildiğine» işaret etmektedir. Birleşmiş Milletler Kalkmma Teşkilâtı Danışmanı, bu kor.udaki görüşlerini şöyle özetlemektedir: «Eğer böyle bir devam ettirme ga>Teti fert başına geliri gerçekten arttırırsa ne âlâ; aksi tak dirde sadece ülke parasının bel îi miktarda devalüe edilmesiyle koiayea sağlanabüecek bir rnı susu fçerçekleştirmek Ozere, vergi adaletini zedeleyen ve vergi geHrlerini düşüren teşvik tedbirlerinı kullanmak oldukça garip görunmektedir.» RADYO İSTANBUt 05 55 Açılıs ve program 06 00 Haberler 06 05 Kur'snı Kerlm, açıklamaıl ve yorumu 0«30 Günaydın 0700 Köye haberler 07.05 Türküler geçldl 0"M Haberler 0" 43 Günün programlan 0745 Sabah müzîğl 0800 Cevremizde bunün 08.10 Ünlü yorumculardan 08 30 Beraber sarkılar 0915 Hayatın lçlnden 09 30 jr. Yıldırım'dan (arkılar Öabah türkülerl • 1005 10.40 1140 1300 1210 1300 1315 14O0 14.15 1430 14.45 15.00 1505 15.20 15.45 18.00 18.30 1T0O 1705 17.50 1900 19.30 Monopoller fiyat artışına yol açıy or Turkiye ekonomisinin İmalât kesiminde. pek az istisnayla, monopolcü piyasa biçimi egemen durumdadır. îmalât sanayiinin bir çok ait kesiminde, bir tek firma monopol veya bir kaç firma oligopol halinde biribiriyle anlaşarak fiyatlan tespit etmek imkânına sahip bulunmaktadır. Eko nominin bu monopolcü yapısı, son jallardaki fiyat artışlannın en etkili nedenlerinden biri olarak kabul edilmektedir. cUlusal Fiyat ve Ücret Daiml özel îhtisas Komisyonu» nun hanrladığı raporda, «yüksek fiyatlann ve fiyat artışlannın temel nedenlerinden biri de Türkiye'de rekabet ortamının tam gelişmemiş olmasıdır» denmektedir. Rapor, gerek kamu işletmelerinin ve gerekse özel Işletmelerin ya monopolcü güçle ya da bir altkesimde bir kaç firmadan olusan oligopolcü piyasa biçimi nedeniyle fiyatlan istenen duzeyde tutmak imkânma sahip olduklanna işaret etmektedir. Ancak aynı rapor, kamu İşletmelerinin bu imkânlardan yararlanmadıgını açıklamaktadır. Rapor bu konuda şu bügilerl vermektedir: »Devlet monopollerinin fiyat tespiti Bakanlar Kurulu kararı ile olmaktadır. Bu nedenle gerçek anlamda bir monopol olmayıp bir çogunun fiyat tarifesi maliyetlere çok yakm veya Devlet Dernir Yollarında olduğu gibi maliyet altında tespit edilmiştir.» Kamu monopollerinin monopolcü güçlerinden yararlanmamalarına mukabil, ozel sektörün bu gücü soriuna kadar kuliandığı anlaşılmaktadır. Rapor, bu konuyla llgili olarak şu gözleml yapmaktadır: «Fiyat yönünden etkili monopoller ve benzerlerl özel sektor elindedir.» İmalât kesimintn, «monopol, kısmi monopol, firmaların anlaşarak piyasayı paylaşması, fiyatlan ortak tespit etmesi» nedenleriyle rekabetin en az olduğu ait kolları tabloda görülmektedir. Tabloda belirtilen altkesimler, Fiyat ve Ücret Daimî Özel îhtisas Komisyonu raporunda yer alan ve fiyat artışlannın monopolcü eğilimlere bağlandığı altkollann sadece bir kısmı olmaktadır. 00.55 Haberler 0100 Proftram vs kapsnıj İTÜ RADYOSÜ ?0.00 2001 Frekans Modülasyonlu * " * Kanal 42: W^ Mhz. Açılıj Tartlnl: tÇeytan Trni» «onatı. Henryk Szerlng (ke • marO ve Charleı Reiner (pi» yano) Telemann Konçerto R» m» jör. (Trompet. ysylılar ve «urefcli baa lcltü. Bobert Stehll yö. Hambuıa Bacb Ork. (Ste) Poulenc: İkl plyano kon» tertosu. Lubov Bruk fptya. no), Mark Talmanov (piya no) ve A. KaU yö. »eoionik Ork. (Ste> Grofe: «Grand Canyon» »0itl. Arturo Toscamnl yB. KBC «enfonl Ork. Salnt Saens: Vlyolonsel kor.çertosu, No. 1, La ml nör, Op. 23. Gregor Piatlgorsfcy (Vlyolonsen ve Frltx Reiner yö. RCA Vlctor »enve Frltz Reiner yö. RCA Vlctor lenftml Ork. Glazunow: Senfonl, No. S, Mi bemol majör, Op. 83. Yev geni Svetlanov yö. Senfonlk Ork. (Ste) Kapamı. EKONOMÎDE MONOPOLCÜ. KURULUŞLAR İmalât sanayiinin ait kesimi Firma Sayısı (değişik tiplerde) Sun'î ve sentetik elyaflar 4 Oto Lâstikleri 3 Su Sayaçlan (monopöl) Ha\agazı sayaçlan Cmono pol) PetroKimya ürünlerl (Devlet monopolü) Kâğıt (Kısmî Devlet monopolü) Şeker (Devlet monopolü) Demir Çelik 2 Pencere camı (monopol) Elektrüc ampülü 3 Boya 21 Lâstik supapı (monopol) Buzdolabı 2 Telefon kablolan 2 İçki (kısmi Devlet monopolü) Elektorporselen 2 Demir ve çelikten borular 2 Asbestli borular 3 Takım tezgâhlan (kısmî monopol) El âletlen 2 Kaynak elektrodlan 2 Sert maden uçlan (monopol) Kesici ve delici uçlar (monopol) Pil 3 Akümülâtör 2 Otomobil 3 Otobü3 5 Zincır (monopol) Kurşun kalem 2 Elektrolitik batar 2 Çelis haiat (monopol) Elmas uçlu sondaj matkapları (monopol) Motor yataklan (monopol) Tırpan (monopol) TTTVT' £017 Monopolcü güçler 1940 1950 9000 Î05J 2100 2115 5130 2155 22.45 23.00 24.00 Arkası yarın Okul radyosu Orhan Sener'den tarküaı Haberler 50 yılın orkectraUrı Haberler Marşlarımız Afife Ediboglu'dan jarkl'ar Fehml Ege orkesirası Ramazan Şenset'den türküler Saz eserleıi Haberler Halk ozanlarından deyijler Türkçe »özlü haflf Batı müzlgl Tülün Korman'dan tarkılar Küçük konnr Kadınlar fasll Haberler Rıza Rlt'den $arkıUr Iftar procrunı Haberler Dlnl sohbet 50 yıhn Tflrk n n a t mfidjtl se> ••natcılan (1) Yıl yıl Cumhurty«t Hadyo tlyatrotu Bir varmı» . Bir yoktnuj Haberler Mlllt Mücadelo ve Zate Deyljler ve ezgller Hafif müzik Haberler Hll yılda Türk bestecllltt Gec* içln müzlk 2036 Rekabet ortamı J0.M 21.28 2143 Savaş nedeniyle dünyada enerji sorunu ön plana çıktı 16 gün süren Arap Îsrail kici y yönü, Amerikanvari bir nisavaşı Güvenlik Konseyinin «A telik taşımasmdandır. Amerika' teşkes» çağnsı ile, flilen oimasa nm petrol işleyen büyük firmabile resmen sona erdl. îkl ta ları, eskiden fiyatlan kendileri raf savaşta milyonlarca dolar kararlaştırir ve hiçbir pazarlığa harcadı, binlerce insan öldü, oturmaksızuı kendi ileri sürsehirler yıkıldı, ana Uretim kay dükleri koşulları kabul ettiririer naklan bombalandı. insanlarm di. Fiyatı adeta «dikte» eder'eryasamlannda maddîmanevl mil di. Şımdi fiyatı «dikte» eden ise yoniarca yara açıldı. Ortadoğu Arap ülkeleri olmuştur. Araplar insam her şeye yeniden başlama bundan böyle fiyat sorunu için durumunda. Sadece îsrail sa Batılı petrol şirketleriyie aynı vaşından dolayı dördüncü kez masaya oturmamaya kararlı göyaralannı sarma çabasında. rünüyorlar. Kararlar dünyada bomba etkiNe var ki, bugün dünyayı ilfrilendıren Ortadogu'nun tarihsel si yaparken, zaten kritik olan edramı degil, fakat bu dramın nerji sorunu yeni bir bunalımın getirdigi sonuçlardır. Gerçekte eşiğine gelmiş ve Batılılar bu söz konusu sonuçlan tek bir arada Japonya petrol ve petrol başlık altında toplamak müm Urünieri stoklannı gözden geçir kündür. Enerji bunalımı ya da meye başlamışlardır. petrol sorunu. Değişik tepkiler miş, gazete ve dergilerde konuyle ilgili röportajlar ve yorumlar yer almıya başlamıştır. Yüz lit> resi 19 DJıI. olan fuel oil, ArapÎsrail savaşının başlamasından sonra 30 D.M.'a yükselmiştir. Enerji sıkıntısının Almanya'da gittikçe artacağıru belirten yetklUler kömür, gaz ve diğer enerjl kaynaklarını harekete geçirmelc için plânlar yapmıya başlamışlardır. Yakıttan tasarruf için herkesin işine özel arabası ile gitinemesi, banyolarda termosifonl»rın çok açılmaması ve kalorifer kazanlannm dikkatli yakılması salık verllmektedir. 22.45 18.59 Açılı; ve program 19.00 Haberler 1925 Gençlik korosu 19.27 19.57 20.30 20.56 21.05 21.10 22.25 TV KAYIP l^.T.T. Kartunı yltirdim. Geçersirdir. Metln ÜNAL 23.50 Cumhuriyet: 8710 24.00 (Yöneten: Muzaffer Arkan) KüçUk Ülkü ve Devrimler Bir köpriinün öyküsü Haberler (Erkan Oyal) Hava durumu Ellinci yıl marşı 50. yılda Türk ordusu TV'da sinema (Her zaman Kalbimdesin. Oynaranlar: Belgin Doruk, Tamer Yiğit) Haberler Program ve kap&nıı Bask ı sonucu ceviz kütüğü ihracı serbest bırakıldı Talu Hükümeti, lşlenmemi} ceviz kütüğü ihracıyla ilgili yasak karannı kaldırmı}tır. Türkiye'nin monopolcü duruma sahip olduğu ceviz kütüğünün işlenmeden ihracı daha önce yasaklanmış tı. tJluslararası piyasada devamlı ahcısı olan ceviz kütüğünün oldu ğu gibi ihracıyla, kaplama ve i?lemniş möble olarak ihracı arasında, döviz geliri bakımmdan v« ikincisi lehine çok büyük fark bulunmaktadır. Işlenmemiş cevi» kütüğü ihracatınm serbest bırakılmasıyla, Türkiye'de geniş stoka sahip üç ihracatçı büyük kazanç lar elde etme imkânını buhnuştur. Ceviz kütüğü, möble ijlemecili ğinde çok aranan bir hammaddedir. Türkiye ceviz kütüğünde mo nopolcü bir statüye sahiptir. Çün kü Türkiye'de üretilenler kadar kıymetli sayüan ceviz kütüğü üre ten Fransa, işlenmemiş ceviz kütüğü ihracına müsaade etrnemektedir. Fransa. Grenoble bblgesinde ürettiği kıymetli ceviz kütüğünün ancak möble halinde ihracına izin vermektedir. Uluslarara sı piyasada, ham ceviz kütüğü ye rine kaplama veya işlenmiş möble şeklinde ceviz kütüğü ihracıyla, çok dahs fazla döviz sağlamak rnümkün olmaktadır. Türkiye'de de ham ceviz kütüğü ihracı yasaklanmıştı. Fakat bu ijin ticaretiyle uğraşan üç gsyri müslim aracı, bu yasağın kaldınl ması için Ticaret Bakanlığı üzerinde baskı yapmıştır. Üç aracı ellerinde bol miktarda stok biriktiğini, eğer ihracata müsaade edıl mezse bu stoklann yanacağuıı ileri sürerek ihracata izin verilmelini istemiştir. Ceviz kütüğünün ihracınuı ya»aklanması veya serbest bırakılması normal olarak Ticaret Bakanlığı'nın yetki alanına girmek tedir. Bakanlık, herhangi bir ku rula danışmadan, bu konuda ka rar verebilecek durumdadır. Fakat Ticaret Bakanı Ahmet Türkel, ceviz kütüğü ihracınm serbest bı rakılmasına taraftar olduğu haîde karan tek bajına almamııtır. Alı nacak kararın sorumluluğunun, dağılmasını aağlayacak bir yol iz lemiştir. Ceviz kütüğünün ihracının ser best bırakdmasıyla ilgili karar, Ticaret Bakanlığımn isteği üzerine Hükümet düzeyinde ahnmıştır. Bu kararın Türkiye'nin döviz ka zancında gereksiz bir fedakârlık niteliği taşıması nedeniyle serbest lik bir zamanla sınırlı tutulmuştur. Buna göre, kasım ayı sonuna kadar ceviz kütüğü ihracı serbest bırakılrmş olmaktadır. Böylece, kasım ayı sonuna kadar, üç aracının ellerindeki malı ihraç ederek bü>ük kazançlar sağlamaları imkân dahiline giımektedir. >•» • • • • • • • • • • • • • • • •• • » »• • # # • • • • • • • • • • • • » • • OLMUK MUKAVVA SANAYÜ VE TİCARET A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜNDEN \ TEŞEKKÜR Eşim Cemile Başar'ı yıllardan beri çektiği ve bugüne kadar kesin teşhise varüamayan hastahğını teşhis ve rr.ahir ameliyat ile ıstıraplarından kurtaran Ankara Nümune Hastanesi şef operatörlerinden. müşfik üstad 4 Monopol Dr. Necati ERDENTUĞ'a ve asistanları Dr. Niyazi Dalgıç, Dr. Alpay Derviş, Dr. Ahmet Eti, Dr. Hüseyin Keskin ve hemşirelerden Nermin Boğa, Ayten Kılıçlı'ya gazeteniz aracüığıyla teşekkürlerimi sunanm. Eşi: Mehmet BAŞAB Cumhuriyet 8708 KÂR PAYI TEVZİI HAKKINDA Şirketimiz Genel Kurul Toplantısmda alınan karar gereğince 1972 yıh kârı 31 Ekim 1973 tarihinden itibaren Sayın Hissedarlanmıza dağıtılacaktır. 1GERÇEK KİŞtLER Ellerindeki hisse senetlerinin 2 No.'lu kuponlanyla AKBANK T.A.Ş. Galata Şubesine başvurduklarmda beher 500, TL.'hk hisse senedi içln 100, TL. brüt, stopaj vergisi kesildikten sonra 80, TL. net olarak kâr paylannı alabüirler. 2TÜZEL KİŞtLER Tüzel kişülği haiz ortaklanmızın, stopaj vergisi kesilmeme;ini teminen aynı tarihten itibaren Gelir Vergisi Kanunu'nun 96'ncı maddesine uygun bir yazı lle, Fındıkh Genel Sigorta Han'daki Şirket Merkezimize 2 No.'lu kuponla başvurmalan gereklidir. Ortaklarımi7a d\ıyurulur. (Reklâmcıhk: 2489/8683) Sondaj Kuyusu Pompaları Alınacaktır GÜBRE FABRİKALARI T:A.Ş. UMUM MÜDÜRLÜĞÜNDEN îskenderun Fabrlkamız İçin lkl adet 17'lik ve Uç adet 10"lik işletme ve denız suyu sondai kuvusu pompası alınacaktır. reklit'erin teslim süresi de öelırtilmek suretiyle en»eç 9 Kasım 1973 Cuma günü saat 17.00've lcadar şırketimızin Meclis: Mebu«an Caddesi 323 Orya Han kat 5'dek1 Umum Müdürlügüne verilmesl lazmıdır. Şartnamesi aynı adrestekl Ticaret MüdürlUgümüzden aluıabilir. Postadakl gecikmeler dikkate aiınmas. Şirketimiz diledlginden alrcakta serbesttir. Telf.: 49 96 03 PAdar Reklaro: 11988707 TEŞEKKÜR îzmir Devlet Hastanesinde yattığım süre yakm ilgilerini gördügüm kıymetli Başhekira Opr. Dr. ve l'inci Dahiliye Şefi Dr. \ DÜNDAR LÎMONCUOGLU' na, Dr. önder Uzunkuytı'ya ve 2'nci Dahiliye Şefi Dr. thsan K:zıldereli'ye. servis hemşiresi Seval Nural'a ve bütün hususî servis hemşirelerine, telefon ve telgrafla arayan, bizzat ziyaretime gelen akraba, dost ve meslektaşlanma te'ekkürlerlml sunanm. Dr. Nevzat Vıldırım {Cumhuriyet • StiÖB) NİHAT SOYSOP Avrupa'nın diger ülkelerl kendi dertlerinin peşine düsmüşlerdir. Belçika yeni ithalât olanaklan ararken, İtalya petrol ürünleTJzun süredir enerji hesaplan ri (benzin ve karosin) satın alÖnemli toplantı yapmakta olan Batı ülkelerinde, mak için anlaşma imzalarmştır. Batı ülkelerini savaştan çok Amerika'da ve Japonya"da deği Fransa kısıtlama oranını yüksek daha fazla ilgilendiren petrol ve şik tepkilerle karşılaşılmıştır. bulmakla beraber bu tür bir kapetrol ürünlerinin yeniden gün Fiyat yükseltilmesinden ve ih rarm kendine uygulanmıyacağıncel (aktüel) bir önem kazan racat kısıtlamasından en fazla dan emin görunmektedir. Parise masına geçen hafta içinde ya etkilenen ülkelerden biri Japon göre Arap Dunyası ile sürdürüpıian bir toplantı sebep oldu. yadır. Buna rağmen Tokyo so len ilişkiler devamlı olarak «imToplantıya on Arap ülkesi Mı ğukKanhbğını kaybetmemiş gö tiyazlı» niteliğini sürdürmüştür. sır, Suudi Arabiltan, Libya, I rünmektedir. Derhal âcil tedBunlann yanısıra İngiltere'nin rak, Abu Dabi, Cezayir, Katar, birler alınmasmı, ya da fcrizin durumu oldukça ilginçtir. İngilBahreyn, Kuveyt ve Suriye ka çok daha keskinleşmesıni önle tere bir yandan Araplan, öte yan tıldı. Adı geçen Arap ülkeleri top yen, Japon sanayiinin özeUiğidir. dan îsrail'i kendine düşman etlantıda bütün dünya ekonomisi Bu da Japonya'da endüstride e miştir. Araplar Londra üzerinden ni ilgilendirecek iki Önemli ka nerji birliği oimayışıdır. Arap 100200 milyon dolarlık savaş rar aldılar. Kararlardan üki pet larm kararlarmdan firmaların malzemesi almışlardır. Bir yorurol ihracatının kısılması, diğeri ancak yüzde 45i etkilenecektir. ma göre sadece para yardımı yapetrol fiyatının artınlmasma i 57 günlük petrol rezervinin krizi pılmış ve bu yardım savaş malzelişkindi. Petrol ülkeleri bundan atlatmaya yeteceği tahmin edil mesi için kullanılmamıştır. Fakat böyle Amerika Birleşik Devletleri mektedir. Öte yandan, herhangi konuyu izliyen Londra'daki Yahune ve İsrail'i destekliyen ülke bir kısıtlamanın benzin ve ya di Tüccarlar Bankası ile Amerilere yüzde 5 oramnda petrol kı kıt ihtiyacı olan özel tüketiciyi kan Bankalan yardım konsorsisıntısı yapacaklardır. Bu oran çok etkilememesidir. Çünkü di yumundan kendllerini uzak tuther ay yeniden yüzde 5 oramnda ğer sanayi ülkelerine göre kulla muşlardır. Şözü geçen yardım düşürülecektir. TJygulama İsra nılan toplam petrolün ancak yüz dolayısiyle İsrail'le arası açılan il'in 1967 öncesi sınirlanna çe de 25'i özel tüketiciye aktarıl Londra, ikinci darbeyi Araplarkilmesine ve Filistin halkınm makta, gerisi sanayide kullanıl dan yemiş. kısıtlama ve fiyat arözgürlüğünii kazanmasrna dek maktadır. Japonya için asıl teh tışı kendisine de uygulanınca sürecektir. Kahire, kısma oranı libe fiyat artışlandır. Fiyatların benzin fiyatlan İngiltere'de derm düşük bularak, bunun «Ameri tüketiciye tam olarak yansıtılma hal artmıştır. Kuliandığı petroka ve Avrupa'yı yola getirmiye sı halinde bütün petrol üriinlerin lün yüzde 45'ini OPEC'ten sağceğini» ileri sürmüş, oranı yüz de ortalama yüzde 12'lik bir ar ladığı düşünülürse Londra'nın de 25'e çıkarmayı önermiş, an tış bekienmektedir. Hükümet, içinde bulunduğu paradoka daha cak kabul edilmemiştir. Ceza petrol şirketlerinden fiyatlann kolay anlasüır. •» .. ? yir Enerji Bakanı Abdüsselâmın şimdilik yansıtılmamasını istemiş Hedef ABD •**' açıklamasına göre, Petrol îhraç tir. Her şeye rağmen Tokyo 4 Ortadogu'nun yeni silâhı petEden Ülkeler Kurulusu (OPEC) milyar dolar civanndaki yıllık petrolü Amerika'ya ve îsrail yan ithalâtın önümüzdeki malî yıl rolün asıl hedefl kuşkusuz Amelısı ulkeler» silâh olarak kul için 6.4 milyar doiara çıkacağuu rikadır. Amerika petrol ihtiyaeının 1/6'sını Ortadoğu'dan sağlaianmaya kararlıdır. hesaplamıştır. maktadır. Amerikan flrmaları OPEC üretiminin yüzde 60'ının Pazarlıksız Batı Almanya'da kontrolünü ellerinde tutmaktaPetrol fiyatının artmlma kaSon petrol kararlarmdan en ran ise, Batılı petrol şirketle çok etkilenen ülkelerden bir di dır ve bundan 30 milyar dolarlik bir kâr sağlamaktadırlar. riyie hiçbir surette pazarlıga o ğeri Batı Almanyadır. Bu ülkede Amerika'nın son savaştaki tututurulmadan alınmıştır. Geçen özellikle halkın tepkisi çok ilgi munun ötesinde, sadece verilen çarşamba sabahmdan İtibaren çekici olmuş, akarjakıta ve fuel ri^kamlar karann biltaçle alınham petrol fiyatlan yüzde 60 oil'e adeta bir hücum başlamış dığının bir lfadesidir. Bir Alman oraninda artınlarak, varil ba ve durum kısa sürede panige döprofesörune göre Amerika önemşına fiyat 3.65 dolar olarak sap nüşmüştür. Derhal hesaplamalaü enerji sorunlariyle karşı karşıtanmıştır. Karar Arap Ulkeleri ra girişen uzmaniar Almanya'da yadır. Yen! enerji rezervleri yaEnerji Bakanlan ve uzmanları bunalımın en az 15 yıl sürecegi nın beş saat süren toplantısı so sonucuna varmışlardır. Benzin ve ratmak için Amerika'da bUtün nunda alınmiîtır. Kararm ilgi çe fuel oil fiyatlan derhal yüksel güçler harekete geçmiştir. Zen(Devatnı 7. Sayfad») Kısıtlama oranı