Katalog

CUMHURÎYET 26 Ekim 1973 Bü ABPÜUAHI3A2 ADAMl?.. . O N Ü YA YAKAYA GEçMEDEM BöfrAZ 5ülAA*UAH 6li PfVLETr ZEVAL \£fc MH 0 dtÎM, ÜSLU HAYDl/r fcfcBE. PHPL'İN Toz Duman Içinde TALİP APAYDIN • 35 Sizln harmanlar ne tarafta 7 Kaldırdınıj mı, yoksa daha ortada mı' Goz kırptı. Ibrahım bey slgarayı yakıp burnundan duman koyverdı Ne demek ıstedı. ğini anlamıştı, anlamazdan geldı. Daha kaldıramadık, dedı Adamlar çaüfliyorlar. Hımm, lyi. Çok mu bu yıl eklnlnız? Çoi sayılmaz, orta ışte. Kazasız belâs u kaldınvenrsek, yeter. Kaldırırsımz inşallah Sesini bır daha indırdı. Mınldanır glbi ko nusmaya başladı Biz dostlanmıza karsı anlayışlı davranına tbrahım bey. Kolaylık gosterınz. Sız işınlze bakın. «Hıh, yaptı Ibrahım bey Rüşvet isteyeeek, dıye duşündu. Bdyle devletın boyle me1 muru olur ışte. Alçak herıf » Ne dersın ha 7 Anlamazdan gekü: Xeyı? Harmanı kaldırınca doğru içeıi alırsınız, tamam mı'' f«asıl olacak bu* Kolsy, bız ayır.r gıbl yapanz. Geceleyln kımse gormeden onu da ıçeri attırırsın. Mültezım razı olmaz Onu bana bırak, hallederlz. Sağol. Bızım işımıze gellr ama . Aması ne' Millet yukunıi tutmakla meş gul ağa, uyuma Istanbulda neler oluyor, hep duyuyonız. Nasıl olsa bıtti herşey. Gemısuıi kurtaran kaptan. Ben o kanıda değüım. Her şey bitmedl daha. Ne bılıyorsun' Aptala malum olur derler ya, bana öyle gelnor. Bır yol bulacak bu millet Inşallah, dıleğımız o Ama nerden bulacak'' Gelrru? umugumuze çokrouşler. Gıttıkçe nefesımız kesılıyor. Öyle ama kurtulmak için bazan bir çırpınış yeter. Bakarsın ayağa kaİKiıuşsın. Allahtan Umut kâsümez. Hay yaşıyasın. Ben de öyle Istıyorum, İnşallah dedığın çıkar Ama bu yollarla değü îbrahım bey Millet bırlık olacak. Padısahın çevresmde tek bır yumruk gıbi kenetlenecek, anladın mı'' Boyle kımı sağa, klmi sola çeker•e olmaz. Valla olmaz1 tbrahım bey karşılara bakıp kafasını salladı Nasıl olacak bllmiyorum. Bakarsınıı hlg umulmadık bır yerdsn bır yol açılır. Bıze düşen yardımcı olmak Kurtuluş ıçın elımizden gelenı japmak. Zaptiyebaşı dıkkatle bakıyordu. Tutumunu değıştırmek gereğını duydu. Bravo Ibrahım bey, ıyi söyledjı. Ben sem demınden ben sınıyordum. Ama sağlam çıktm lyı adamsın. Bızım eşrafm çoğu çüruk, bılıyor musun 7 Kendılerınden başka bır şeyı duşunmu>orlar. Vatanmış, mılletmlş vız gelıyor herıflere. Bilıyorum Bızlm buralarda aa var, çok Ama onlar bu tutumlarıyle hem kendılenne, hern memlekete kotülük edıyorlar. Farkında değıller öyle, tam dediğüı gıbl Ejraf mllletln omurga kemığıdır Herkes ona ınanır, ona güvenır Onun çevresınde toplanır. Omurga çürukse o beden yıgılır kalır Îbrahım bey kendıkendıne gülumsedl. cHer kalıba gınyor hınzır, <üye duşundu Tam Osmanh memuru • Eşraf halktan sayılır başefendl. Asü omurgz, ıskelet, memurlardır. Devletın elı kolu memurlar. Onlar sağlam olmalı En başta bu öyle ovle haklısın Keh keh guldu Kurnaz bır gorunüşü vardı lbrahım bey smırlendı Kalktı ıçerı gıtti. «Vay deyyus vay, dıye söylendı Keşke almasaydım eve Soysuzun bırı bu herıf'» Küçük odaya gınp aynaya baktı, yuzü gerilmıştı. Yumuşatmağa çalıştı bıraz. «Katlanacagız çaresız, dedı Belli etmıyelım çımdi.» Ajagıya bağırdı Ne oluyor be, koyun gelmedl ml daha? Gelmedi, dedı bir kadın sesi Gelince çabuk kestinn Elınizl çabuk tutun' Mutfaktan kap kacak seslerl duyuluyordu. Yemek hazırııkları gorülüyordu Balkon kapısından başını uzattı. GUler yüzlüydu Başefendl, dmlenmek istersen, lçerl yatai serdırejım, dedı Yorgunsun Yok camm, dınlenıyoruz Jşte. ty4 buragı. Aha bızım uşaklat da gelıyorlar. Bırisinl mi yakaladılar ne" Eğılıp baktılar Zaptıyeler Ü=U başı perl«» ç&n bır koyluyu onlerıne katmı? gettrtyorlardı Adamı dovdukleri anlaşılıyordu. Zaptiyebaşı kaşlarım çattı: Kımdir o? dıye bağırdı. Ne yaptı bu dürzüT Verglslne itiraz edlyor başefendl. Vermek lstemıyor. Haa byle ml? Getirin bakim . Adara ta oradan yalvarmaya başladı: var) Günümüzün Yaşam ve Ölüm Sorunları Derleyen: Vehbi BELGİL Ölüm bazı durumlarda bir kurtuluş sayılabilir mi? Acı çekmesını önlemek Içın hastasını oiume terkettığ.nı veya kan damarına iıava şırınga ettığını ya da çok fazla mıktarda ılag \ererek o umu kolajlaştırdığını bugun hıçbır doktor ıtıraf etmez Fakat. bu gıbı olaylar dan haberdar olduKİarını hemen bütun doktorlar söyler. Tabıı ozel konuşmalarında.. Iyıleşmez hastanın ölmesuıı ça buklaştırma veya olume bırakılması gıbı konularda karar verecek olanlar hastanın yakınlarıdır Boyle bır karar olmadığı sü rece doktorlar «neme lazım» aıyerek, hastayı yaşayabıldığı kadar yaşatmaktadırlar. Yanı, boyle konularda bır çıknazla karşı karşıj a bulunmaktadırlar. Harvard Hukuk Fakultesl profesorlerınden Paul A. Freud bu konuda şu olayı nakletmektedır: Bostonlu unlu ve genç bır doktor, geçırdiği başarısız bır beyın amelıyatı sonucu bıtkısel hayata gırmıştı. Hasta bu durumda yıllarca yaşadı ve hastanede kaidı (Ankara Numune Hastanesmdekı Alp Reel gıbı). Hasta bır ara zatürrıeye de yakalandı. Pakat, bır dahılıye mütehassısı has'ajı tedavı ederek ıjıleştırdı Fakat, genç dahılıye mutehassısınm bu hareket.nı butun yaşlı doktorlar tenkıt ettıler. Ya şı ılerledıkçe onun da kendı fık^rlerıne yaklaşacafını soyiedaler Profesor Freud bu konuda yaşlı doktorlarla synı fıkırdedır, >anı bıtkısel hayat yaşayan ve jstelık za'urrıeje jakalanan hastanın oiume bırakılması gerektıgı karusındadır. Harvard Unıversıtesının bu unlü bılgını, başka bır durumda başka bır hastanın oiume bırakılmasını ıse şıddetle kmamıştır Olay, John Hopkms Ümversıtesı Tıp Mersezınde bır sare once meydana gelmıştır ve geçen yıl Amerıkanın hemen her janından doktonann katıldığı bır konferansta uzun uzadıya tartışılmıştır. Mongoloıd bır çocuk, hazım tsındırım) sıstemmde de bozuk IUJC mevcut olarak dunjaya gel mıştı. Sındırım sıstemındekı an za amelıyatla duzeltılmedığı takdırde çocuğun açlıktan oımesı su goturmeyecek bır gerçektı. Amelıyat koıay ve ucuzdu Fakat, çocuğun annesı, dığer uç çocuğu ne dahı dogru durust meşgul olamadıgmı, bu durumda bır de hastalık kumkuması bır çocukla uğraşmaya hıçbır şekılde razi ola majacagını, bu nedenie de çocugun olume bıraıcılmasıru ıstedı Annemn bu tutumu karşısında, doktorlara, yapacak dort şey kalıyordu l) Anr.enın ısteyıp ıstememesme bakma>arak çocuğu amelı/atla kurtarmak 2 ı Annemn ıstegıne uyarak ço cufu olume bırakrrak, 3) Çocuğun kan damarına bır nava habbesı şırınga ederek acı sız ve çabuk bır olum sağlamak, 4) Amelıjatın çocuk ıçın kananı hak o duguna daır mahkemeden karar alıp annemn ıstegıne ragmen amelıyatı yapmak. Dahıhjecılerın, hemşırelerın, asıstanlaıın, p ofesorlenn de katıldığı hararetlı toplantılar, tartışmaîar sonucu annemn ıste ğıne ujularak çocuk olume bırakıldı Geçen yıl Amerıkanın her yanından gelen doktorlardan kurulu bılımsel konferansta (bı ras once bahsettığımız konlerans) çocuğun olume terkedılmesı kınanmakla bırlıkte annemn ve çocuğu amelıjat yapma >an doktorun tutumu anlayışla karşüandı. alıl kaldıktan sonra da geri dö nuş olanağı kalmamaktadır. Akıl hastalıklarının ıyıleştırılmesı ıçın beyne mudahalede bulunmaya (Psjchosurgery), (Psychochırurgıe) gıbı isımler verılmektedır. Akıl hastalıklarırun iyileştınl mesmde bu jola sık sık başvurulmasıyle bırlıkte ameUyata karşı gıttıkçe artan bır tepkı de gosterılmektedır Bu konuda ozellıkle ahlaki ve tıbbt delıller 1lerı surulmektedır Tartışmanm ağır'ık merkezl şudur Psycho chırurgıe şahsıyetı tahrıp edıvor mu? Washıngton Unıversıtesı Pslkolojı Fakultesı profeso^rlerınden Dr. Petıer JL Bregatns, boyıe bır amelıvat geçıren hastalann d o nuklaşıp hıssızieştıkiennı, h,çbir şeye karşı gerçek bır ılgı gostermedıklerını, yaşama zev kını, sevıncıni kaybettıklermı ha tırlatmakta ve şoyie demektedır: «Her türlU psycho chırurgıe beyru korletmekte ve kanımca şahsıyetı kısmen oldurmektedir. Bu yuzden bu tür ameliyatların hepsı yasak edılmelıdır » Yale Unıversıtesı Tıp Fakültesınden Dr. Wıllıam Beecher ıse buna şu cevabı vermektedır* (Kendısı ITluslararası Psycho chırurgıe Demeğının de başka nıdır) «Psycho chırurgıe, akıl has talıklarının tedavısmdekı dığer usullere kıjasla daha az ârıza bırakmaktadır. Tarıfsız acılar çe ken hastalar ıçın buyük bır nime*tır bu » Bugun, Amerıka'da olsun, baş ka ulkelerde olsun kaç tane psychochırurgıe yap'.üığı, bunların sonuçlarının neler oldugu hakkmda kesın bir bilgl yoktur. BİTKİSEL HA\AT GERÇEKTEN YAşAMAYA DEÛER Ml ACABA? Beyne müdahals ile akıl hastalığı teda\ı etmenın çeşıtlı şekılleri vardır. Bunlardan bırl de, ruh ve nkıl hastalarını radyo sınyallen ile teskın etmektır Fakat, yakın bır gelecekte başlayacak olan bu tedavi şekli, bügınlsrı daha şımdıden cıadi enâişelere sevketmektedır. Yale Tıp Fakultesınaen Dr. Jose Delgado, mınık bır elektrod imal etmevc muvaf'ak olmjştur Bu elektrod beynm herhangi bır yerıne yerleştırılebılmektedır. Sonra eıektronıfe bır beyın vasıtasıle otomatık olarak veya bir akıl hastaHklan uzmaru taraiından bır merkezden yonetılecek olan bir radyo vencısi ile, beyne gdmülen elektroda suıyaller gonderılmektedır. Sınyaller sonucu hastalan hırslı, mutlu, neşelı, heyecanlı, munıs, sakın hale getırmek mumkun olmaktadır. Yanı, bır ınsanın psikolojık durumu başka bir ınsanın yonetimıne gırmektedlr. Gelecektekı gelışmelerı duşunul duğu takdırde dehşet vencı bulunamaz mı boyle bır şey' Devletın en totalıter olduğu bır rejımde yüzbinlerce sağlam ınsan uzennde aynı şeyın yapıldığıni bır an için düsünelim. Bu totahter devlet bir dın devleti veya bır klığin devleti olabıür. Bu durumda ülke insanlan nereye S'orüklenecektir? Tabii onlarla birhkte bütun dUnya İnsanlan da... Bir Hitler'in bir Mussolıni' nın dünyanm başına ne işler açtığı, tarihe ne utanç venci sahiıeler eklediklerl henüz haflzalardan sılinmemıştlr. Burada en önemll mesele, radyo sınyalleri vererek sahsiyetleri değıştırecek Insanın kim olacağıdır. Dr. Delgado tarafmdan gelıştl rılmış olan başka bir küçuk cihaz da, etkismı uzun sure gosterecek bazı ilâçlan vLcuaa davamlı olarak vermek suretıjle beynın belirli kısunlannda etkık olmaktadır. Beynm bu k:sımları duşunme, konuşma, heyecan re hıslerı yonetme kısımlarıdır. Bugun cıhaz, hastalar ıçın kullanılabılmektedjr. Fakat, yann sağ lam insanlar uzennde de kullanılmayacağını kim soylevebıhr? Bu ıki cihazı ıcad etmış olan, buluşlan ve bunlann doğuracak lan dramatık sonuçlar hakkmda uzun bır rapor hazırlayarak yayımlamıs bulunan Dr. Delgado, bunlann insanlar uzennde ne za man kullanılması gerektığı konu sunda hukukçu ve ahlakçılardan tavsıyeler ıstemıştır. Delgado, ra porunun bır örneginı Hastın?s Tıp Merkea bılgınlerıne de &unmuş ve onlardan da mutalâa ıstemıştır. Fakat bılgınler olumlu veya olumsuz bır şey soyleyememışlerdır. Bılgınler, cıhazlann sadece teskın edıcı, acı dındırıcı olarak kullanıimalan halını meş ru saymış, dığer kullanış yollan üzeruıde çekımser kalmışlardır. Daha doğrusu, başka kullanma şekıUerınm su gotünir yanları, hatta tehlıkeh yanlan olduguna belirtmışleraır. Buluşlannı bugüne kadar sadece hayvanlar Uzerinde uygulayarak olumlu sonuçlar almı» olan Dr. Delgado. cmazlarımn asıl değerının insanlara uygulanmasıyle anlaşılacağım soylemıstır Delgado, cihazlarıyle aenemel» rıne devam etmekte, hatta bunlar , razı olan hastalarına uygulanıaktadır. Buluslarının azametJ karşısında kendısı de endışey» kapılan Dr. Delgado cıhazlannın butun dunyada genış çapta kullanılmava başlamasından once devletlenn «zıhın planlama» strateusıne sahıp olmalarını istemekteaır. Bu stratejıde, şu sorularm ce\apları yer almaiıdır: Doktorlar, bır hastanın şah sıjetını, jakınlan, anabahajan, oğretmenlerı öyle lstıyorlar dıy» değıştırmek hak ve yetkısıni ha» ız mıdırler? Bazı devletlerde psychochırurgıe'ye ancak maddı bır hastalığm veya şıddetlı sar'amn tedansı ıçın ızın venlmektedır. Fakat, bevın bahıs konusu olunca «maddı» hastalıkla, «bedeni» hastalıkla «ruh» hastalığı arasındakı smır nasıl çızılecektır? Bu sınır nerede başlayıp nerede bıtecektır"1 Bır hareketm normal veya anormal olduğu haksında herkesın kendıne gore bır goruşü var dır. Toplum yaşantısmda insanların avnı şevı duşunmeleri, aynı tepkılerı gostermelerl ne dereceye kadar ıstenen blr şeydirT Strateiının. bu konularda çok belırlı ılkeler getırmesı gerekmektedır. MALKOCOĞLU yazan veçizen.Ayhan BAŞOGLU ŞÜPHELl ZAFER YARIN: Tüpte çocuk konusu DİŞİ BOND iznıya ct+lnız Anhyorum TİFFANY JONES bozmasım ıstemıyo Mssıl olur bır abayaka. dar saz vannm Sonra yatnrz. olacaksmız Beyin ameliyatı ile akıl hastalığı tedavisi Bazı akıl hastalıkları beyne >apıîacak mudahaleierle ıyıleştır'lebılmektedır. Ancak bunun, beynın «duşünen kısmı»nı tahrıp veya büyük çapta zedeleme gibl bir sonucu olmaktadır Amelıyat bir kere yapılıp da hasta HANESIKIDEN DENBIEE KENT1 . VE BlBMdDEN Buraya g<zlıyorclay y BAQQATT dövusJ c«aarwtıy«cak:.