Katalog

2 Cumhurlvet SANAT EDEBIYAT KASIM 1970 SOL I U I N U II Yılmaz Güney olayı YENİ YAYINLANAN KİTAPLARIMIZ ; • • EN'GELS. M HT« İKİ TAKTtK (DEMOKRATtK DEVRtMDE SOSIAL DEMOKRASİNÎN tKÎ TAK TlGt). LENİN. (Ikinci Baskı). 7,5 liı». FELSEFENtN TEMEL ÎLKELERt. GEORGES POLtTZEB, (tkinci baskı) 30 lira. DtGER YAYINLAR1MIZ : KAPtTAL. «Birinci cilt bej kitap), W»r lirt. KAPtTAL. (Üçüneü eilt. birinci kitap), 15 lir». FKONOMÎ POLtTtGÎN tXE$TÎRÎSÎNE KATKt. KARL MARX. İS lira. FELSEFENtN SEFALETt. KARL MARX, 10 lirt. KAPÎTALÎZM • ÖNCESt EKONOMÎ $EKtL> LERt. KARL MARX, S lirt. FANSADA S1MF MtCADELELEKt. KARL MARX. 8 lir». ÜCRET. FtTAT VE K.İR. KARL MARX. (lkirci bajkıtı tükenmek üteredir). 4 lira. ÜCRETLİ EMEK VE SEKMAYE. KARL MARX, 3 lır*. YAHLDt MESELESİ. KARL MARX, 3 lırt. AXTt DtHRtNG. ENGELS. (tki kitap). 10'ir lir». Atl.F.NtN. rtZEL MÜI,KtYETÎ>I VE DEVLETtN KÖKENt. EN'GELS. 1 1 lira. (2. ha«kısı h»rirl»myor1. ( GOTHA \T. ERFtfRT PROGRAMl.AIUînN ELEŞTtRtSt. MARX ENGELS, 10 lir*. FELSEFE tNCELEMELERl. MARX ENGELS, 7.5 lir». F.MPERY ALtZM. LENİN, 8 lira. NE TAPMALI? LENİX. 10 lir». BtR ADIM tLERt. İKt ADIM GF.RÎ. LINİN. 10 lir». TTtSLARIN KADERLERtNt TATtN BAKKI. LKNlîî, 7.5 lir». TOPRAK MESELELERİ. LEKİN. * lir». NtSAN TEZLERt VE EKÎM T»FV*iMt. LENİN, 12.5 lir». t ş ç l VE KftYLtf tTTtFAKl. '••••>* • LENÎN. 8 lir». DOGAMN DtlALERTİGl. • II • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •"<" '•; ARAGULER Türk sinemasının en özçün ve en güçlü yapıtlanndan biri olduğundan şüphe edilnıeyen Umut'un sansür tarafından yasaklanmasının ülke Ölçüsünde pîotestolara yol açtıgı şu günlerde arkadaşlanmız Hiiseyin Baş, Atillâ Dorsay ve Onat Kutlar, Yılmaz Güney ile birlikte olaya eğüiyorlat.. ONAT KUTLAR Atmız? YILMAZ GÜNEY Yılmaz tütün. K. Sinemadaki »dınız? G Yılmaz Gücey. K Nerede. ne zaman doğdunur? G. 1937'de Adana'nın Yenice kbyünde. Önce ahır olan blr evtfe. Sonra okul oldu. Daha sonra yeniden »hır. Şimdl ev. K. Adana'ya yakın m\ köyünuz? G. 27 kilometre. K. Kaç yaşına kadar köyde kaldınu? G. 11 yaşına kadar. Üç »ınıfh bir okulu tamamladıktan »onra Adana'ya geldim. Orada ilkokulu. orta'yı ve liseyi bitirdim. Daha sonra İstanbul'da Iktisat Fakültesine girdim. HÜSEYİN BAŞ Çocukluğundan sözeder misin? G. Irgathk yapıyoruz köyde. baB bekçillği yapıyoruz, pamuk topluyoruz v.b. K. Sanatla Ilişkln nasıl başladhV G. KByde bir Yakup vardı. 5nr yazar. $iir oVturdu. Beni etkilemişti. Hayranlık duyuyordum ona. Çok ta hızlı koşuyordu. Oys» ben ne onun kadar htzlı koşabiliyordum, ne de or.un gibi siir yazabUlyordutn. Sinemayla ilk kez kente «elince karşüaştım. Kovboy filimleri, seriyal tiUmler. ATİLLA DORSAY Yani çocukluğunda sinemaya gıtmedm : G. Yok. Sinemayla karşılsşmam onüı; yaşlarında oldu. KavgaU dövüşlü filimlerin gös<eril(îiği fukara sinemalarına gidiyorduk. Kendimizi daha rahat hissediyorduk bu sinemalavda. Mesftli bir Galatasaray Sineması vardı. ÇOK güzeldı. Önünden geçsr bakardık. Ama çok lükstü, gitmeye korkardık. Istesek parasım verip gidebilirdik. Ama ne kıyafetimiri. ne de yapımızı uygun görmezdik o sinemaya.. K. Peki Yılmaz. edebiyatta daha tomut liiskilerin ne zaman başladı? ^"C Liseniı» ilctacı smıttnd^ken. okul duvar gaıetesine hıklyeler yazma merakı. Belkl bir, kişiltk ispatından gelen bir şey. tlk hikiyemi okulda gazeteye basmadılar. Hasta olan karısını şehr* getiren. parası pulu olmayan, bu yüzden tîoktora tavuk vermek isteyen bir köylünün öykü^üvdü bu. Ben o zaman sosyalistlik nedir, sol ceph>> nedir. «olculuk nedir bilmiyordum. A. D. Ama Türkiyenin gerçeginin smıfsa! çeliçkiyle ilgısıoi hissetmissın. önemlj olan bu.. G. Içinde yaçamışvm ben bur.un Adana da ıken hikâyeler yazmaya başladım. Aramızda toplanarak Varlık dergisini. \eni Ufuklar'ı. Pazar Postası'nı izlpmeye başladık Daha önce npş bir adam sayıyorcTum kendirtıl. Oysa a:tık koltuğunun a'.tında Yenı Ufuklar'ı taşıyan ve bundan gurur duyan bir adamdım. Sonra hikâyelerim yayınlandı. tlk kez kendime eüven duvdum Hikâyeci Yılmaz'dırn.. K. Filmlerinde hangi insanı canlandırdın'' G. Uk yaptıgım ftlimlerde yarattığım tip. aşa»ı yukan. ezılmi? bir adarodır. Durmadan kaçar. Ekraeğinın derdindedir Kenth işindedir. Birtakım olaylar oluyor. o kanşmak ı«temez. Fakat hep mecbur edilir. Bu kaçar.. kovalar.an »dan bir verde ısyan eder. p»Üar, ortaya atılır, vurur kırar Fakat sonunda hep >emktir. Hep halkımın karakterini taşıyan insanları oynadım. Yabanın kathmna baktnayan. dürüst bir kişiliğı canlandırdım Bunıı dupedüz yaşamımın getirdiğı deneylerdetı çıkardmı Oerçeklen de halkımın temel niteliklerinden bindir bu Ö'el yaşammda da »imdiye kadar bir arkadaşımm sevgili^in* öakmamışımdır. Türk halkımn geleneğincte de bu vardtr Bugü ı Anadolu'da birtakırn yalanlar söylenebiliyor ve halkın göreneklerı yozlaştırılıyor>:a, bunun nedenleri ekonomik yapıda arsr.malrfır Yasamarın çittiVçe zorlaşmasmda aranmahdır A. D. Sinemanın halkların uyanciırümasuıda. eSmlmesıncie etkin bir rol oynadığı kabul edilmiş bir ger^ek. Devrim yapan ülkelerde devrime uygun bir «ınema da meydana golıyor. Tiîrkiye'de bugiinkü durumuyla Türk sınemasının bnyle bir rol o\na*gmı söyleyemezsin sanırım Senm filimlerin belli bir kaliteyi tutturan füimler.. Bu konuda filimlerinin devrim bilincinin a&ılanmksı konusunda bir etkilevi oidu mu «ence? G. FiHmlerimin devrimciliginden sö;edi'eme?. pek. Jlk fr litnlerimle olsa olsa seyircime belli bir riirenme bilincirti aşıladığım söylenebilir. Boyun eğmemesi. mücddeİP ettneşı gerektiğim getirdim. Fakat bu. devrimci filitn ıçin yeterli değildir. H. B. Şimdi filimler yap«rak halkma horç ödeme b.lıncir.e vardığım söylüyorsun.. Bu nas.l olustu? G. Evet, belli bir dör.eme geldıkten şor.ıa bugünün tıcsıi şartları içinde kullamlan bir cyuneu durumurH düştuw. Para g"tirmesi gereken bir oyuncu. Ticarî Kaynak olarak görulen b;ı oyuncru. Ticarî kaynaklara dbnen şartlanînış seyircinin isieklerıne gore kullamlan bir sanatçı dlırunıu bcnim için ve halkım icin zararlı bir durumdu. Bugünkü ticaret adamlarınm bir âletı durumunda halkıma kötü şeyler veriyordum. Hep aynı şeyleri yapan bir âlet durumunda kendımı tüketmekte olduğumu hissetîim Bt$ka bir yere bakmak. başka kaynaklara yönelmek gerekliydi K. Türk svnenıasının bugünkü durumuyla belli bir ticar* «ömürünün organı olduğu söylenebilir mı genel anlamda? G. Türkiye'nin belli bir ekonornik yapısı vardır. Türk slneması da elbette bu ekonomik yapının bir yansıması olarak ahnabUir. H. B. Aradabir sana ba?ı skandallaı yakı%tırılıyor: sansasyonel haberler çıkıyor basında sçnin hakkıncfa.. Doğru ya cia yanhç. Bunlar Yılmaz Güney mifosunu besleyen şeyler mi? YokS3 abartüıyor tnu? G. Gerçekte benim kavgam başka yerde Sınemada ve dsha genel anlamda.. Fakat "bunun genellikle kimse farkında değil gibi görünüyor. Şimdi şimdi farkedüiyor. Bir yerde haksızlıkla karşı karçıya geldiğim zaman kavga ediyorum. Bakıyorum üç beş kişi bir arkadaşı (Jövmeye kalkıyor, ben o zaman kavga edıyorura. Yoksa durup dururkrn kavga çıkarmam. Sılâh taşıma meselesi de öyle. Bugüne kadar çeşitli düşmanhkiarı kazanmış bir adamım. Her gün devamh olaylar olur. K. cUmut»a gelelim isterseniz.. Demin sen, sınemada kav5» veren arkadaşlar zincirinin son halkası olduğunu soyleöin P«ki, Umut'un Türkiye'de bugüne kadar yapılmıç filimlerdpn blr »ynhğı var mi? Bana esash bir avnlıftı var gibi geliyor. örelikle belgesel yapısıyla.. G. öyle dememek gerek kanımca. Insana ve çevreye bakış nçısınrfa yeni bir sey getiriyor denebilır belki. Zaten sanatçıları birbirinden »yıran şey. dünyaya bakışlan ve bakı? biçimlerindeK »ynlıktır. Seçiş çekilleridir. Benim seçişım, benim bakışım İ helki hayata çok daha yakın. Bu da belki fılmi çekerken sinema vapıcağımı düşünmemiş olmamdan geliyor. H.B. Filtni yaparken bir Berçekliğe ula?ma kaygısı duydun mu? G. Umut'ta altı çizilebılecek. üzerinde durulabilecek çeyler v»rdı. Bunlardan özellikle kaçtıtn. Hayatın kendisi olsun istedim. Çoğu zaman bazı sokaklardan hızla geçerız ve tarkına varmayu! çevremizdeki jeylerin. Ben durup baktım çevreme ve onları anlattım. K. B, TJmut't» öyle bir hayat çizivorsun ki. tahammül edilir gibi değil. Sonıa bu acı yaşaını bir yanılgı, bir Umutsuzlukla bitiriyorsun. Peki filtnin adı niye Umut? G. Halk. gelecek çeyin ne oldugunu. hnttâ umudun ne oldufunu da bilmiyor. Bizim halkımız devamli bir bekleme içmdeöır. Benim anlattığım umut, aslmda bu bekleyişm hıkâyesidir. Aldatıcı bir umudu anlatmak iîtedim. Umut. bizim hayatımızın bir parçasıdır. Ayağı yere ba?an bir insan boş şeyleri hayal edip umutlanmaz. Toplum beüi bir düzeye ulaştığı zaman insanlarda hayale dayanan umutlar kalkar. Umut. tfüzen bozuklugunun bir sımgcsidir K. 1960 fonrası genel panoraması içinde ntspeten gerçekçi füimler çevrıldi. 60'tan sonra bir süre devam eden bu eğilim Akad gibi yönetmenlerin dışuıda başka bir arama şeklini aldı Şimdi bu panorama içinde sen filmini nereye yerleştiriyorsun? G. Ben sokağa bakıyorum ve görmek istediklerimi görüyorum. Meseiâ kimi görürüm? Kapıcıyı, şoförü. köfteciyi. bir an gelip geçen cicili bicili bir adam benim için sad*ece bir renktır. K. Peki çöyle denebilir mi: Sen bugün Türkiye'de günlük hayatın cicili bicili insanlarınt arayan yönetmenlerinin dıçında. Türk halkının günlük yaşamını anlatarak sinemamız için olumlu bir yere vanlacağına mı inanıyorsun? G. YapUğımtz şey o. K. Umut böyle bir (ilira.. Fakat Limut'ia yetineccğim bir kesıt verdim, yeter mi diyorsun. yoksa bu sende fienel bir ejilim midir?.. G. Genel bir egüimdır. Ger.el sinema eğilimımdlr. Meselâ bazı sahnelerini çektiğim «Benim Adım Keriz» lilmine bakıyorum. benim çektiklerlm ayrı bölümler gibi duruyor. Mesela ev?izleri, çingeneleri çekmiçim. Adamlann evleri barkları yok. Hiçbir şeyleri yok, arabalarcfa yaşıyorlar.. Ben onîan çekmişim. A. D. Peki Yılmar., daha önceki iki filminde destansı bir anlatım vardı.. Seyyit Han'da olsun, Bi» Çirkin Adarn'd» ol*un.. Umut'ta bu yok? G Umut'ta c!a var. Buraüakl destan gerçeğın destanıdır. Benim çevirdiğim diğer filimlerrfe bu anlatım değişiktir ve bu sanatçının tekrara dü$memek için yaptığı bir aramadır. Ve yapılan hiçbir filim bıtmiş bir filim değildir. tşte yapmak istedigim ülıni budur Bunu da yapttm demiyorum hiçbir zaman.. H. B. Filmi seyreden bazı arkadaşlarımız, ülmin saptayıcı bir rolü olduğunu teslim ettiler. Fakat filmin bir çıkış. bir mesaj getirmediği için herhangi bir devrimci çizgiye oturmayacağtnı söylediler. Bu konuda ne dü$ünüyorsun?.. G. Bu Hlım eğer bir çıkış getirtniş oisaydı filim olmaktan çıkardı. Yoi gösteren bir duruma gelirdi. Aynca devrimci sinemayı da böyle almiyorum. Devrimci sinema yol gösteren değil, onlan düşünmeye sevkeden filimlerdir. tleride kuşkusuz bajtarı sona kadar bırtakım şeylerin söylendigi füimler de yapılacaktır. ,Bu, dediğim gibi, devrimci sinemanın ilk nokulanndan biridir. JDüşünmeden bir msanın herhangı bir şey yapabilmesıne imkân yoktur. Ben sadece düşündürmek ıstiyorum". A. D. Umut'un ticari çansı ne olacak sence? G. tstanbul'daki rîurumu her taraftaki sansını belirleyecektir K. Demin sanat ve cievrim ilijklsinden sözediyorduk.. Gerek yazdıklarından. gerek?e yaptıgın îilim ve konuşmalardan politikyapın konusunda a?ağı yukarı bir fikir edinmek mümkün.. Bir sânatçı olarak politık düçüncelerini, »orumlu bir sanatçı olarak anlatır mısın? G. En kotü sanatçı bile bugün bu düzenin karşısındadır. Kıyaslama yapılırsa. ben sol'da kalan sanatçıların içindeyim. Devrimci bir saratçsyım.. H.B. Peki Yılmaz Güney.. Sen «inemanın dıjında. memleketin ekonomik. siyasal durumuyla, b«lirli birtakım politik hareketlerle ilgileniyor musun? G. Gerçek devrimci bir sanatçı memleketinin politik ve ekonomik durumuyla yakından ilgilidir. Kendisini bunun dıçında gördüğü an, sanatçı niteliğini yıtirir. H. B. Peki sence bir sanatçı bunları sadece bilmekle yetinebilir mi. yoksa eylemin içinde bizzat yer almalı mıdır? G Eylemin dışında olduğu zaman bir sanatçı, eskı devırlerin sanatçıları olur. otururlar, yazarlar, atarlar.. O kadar. H. B. Sen bunların birbirine bağlı bir bütün olduğunu «öy« lüyorsun.. G. Tabıi.. Bunlar bırbirinden ayrılmaz bir bütündür. K. Gençliğin devrimci eylemi konusunda ne düşünüyorsun? G. Gençlik bugün en dojru eylemi yapıyor. Birtakım gruplaşmalar var, bellı bir cephenin bölüntnesi bence yanhç. Taktık ve strateiide birtakım ayrılıklar oluyor, bunlann henüz zamanı olmadığı fikrindeyim. Filız halirıdeki devrimci hareket kendi tarafımızdan baltalanmamalı. Bunlar karçı taraf İçin bir silâh oluyor. Şimdiden birbirine düşen adam halkın da gözünden duşüyor. Bunun hesabmı yapmak zorundayız. H.B. Aslmda özlediğin, imkân olsa ybnetmenlik değil mi? G. Biz bir hesap yaptık hanımla. kaç sene sonra sınemayı bırakabilirim? Bir maddi biriklm yapmak zorundayım. ve ben bu birıkimle ne kadar idare edebilirim, bir yönetmen olarakî Benim bundan sonraki yapacağım liümlere bir prodüktör para yatıracak mıdır? lmkânı yok yatırmayacaktır! Oyuncu olarak kabul ediyorum. Ama yönetmen olarak taviı vermek istemıyorum. H. B. Sana engel olan nedir? G. Haika faydalı tilim yapayıtn diyorum. Ben de kendi çapında bir sınıf kavgası sürdüren adamım. Nasıl sürdürebilırim bu kavgayı?. Bir sinemacı olarak smema yapmakla ya da oturup roman veya hıkâye yazmakla.. Sinema, bütün bu şeyler ıçınds halka gicfen en etkın yol. Bunun için ben, geldiğim sınıfm adaraı olarak sınıfımın içinde bulunduğu çıkmazlara ve bunun nasıl, kımler tarattndan kulUajldığma ışık tutmak ıstıyorum. Yonctmen elarak"berttırr getirecegtm şeyler bunlar.. Belki bir süre sonra benim sinema oyuncusu olarak çalışmam engellenebilir. Fılimlerim yasaklanabilir. Bunların benim için hiçbir önemi yok. Ben belki o zaman kendimi daha rahat hissedeceğim.. • : • SOSTAtİEM VE SAVAfl. % • «SOL» KOMCMZM. HASTALlGl. LEÎîtN. 10 lir». BtR ÇOCtKLtTt LENİN, 73 lir». MARKStZM VE yitLtA MESELE. STALtN. 7.5 !ir«. • SOSTALtST EKONOMtNÎN MESELELERt. STAT.ÎN. 7.5 lir». • SAG VE SOL SAPMALAR CZERtVE. STALtN. 10 lir*. • LENİNtZMİN İLRELERİ. STALİN. 10 hrt. • SON TAZILAR. STALİN. (Basıhyof) • TEORİ VE PRATİK. MAO ÇETUNG, (3. baskısı hazırl*nıyor) 10 lir». • EMPERYALtZMLE MÜCADELE. MAO ÇETUNG. (Tükenmek üzeredir). 7i lira. • ASKERt TAZILAR. MAO ÇETUNG. (B»sjhyor) • HALK SAVAŞ1, HALK ORDVSTJ. GİAP, 7,5 Ur*. « MAO ÇETUNG (HayatO. EDGAR SXOW. 7JI Ur». « TAZtLAR (19«5 1971). MÎHRİ BELLÎ. 18 Urt. • TÜRLERİN KÖKENİ. CHARLES DARW1N, 20 Hr». • tNSANIN TtRETtŞl. DARWÎN. 12,5 lira. • FELSEFENİN BAŞLANGIC tLKELERl. POLtTZER. 10 Hr». • EKONOMt POHTtK. N'İKİTÎN. (2nci baskı*ı hazırlanıyor» 10 lir». • İLKEL. KftLECl. FEODAL TOFLtflH. ZUBBtTSKİ. (Tükenmek üzeredir), 10 lir» • KAPÎTALtST TOPLUM. ZUBRİTSKİ. 8 lir*. • SOSYALÎZMtN ALFABESİ. HUBERMAN, S lir». • SOSYALİZM VE BtRET. LEWİS, 4 lir». % DtNTA KAPtTALtZMtNtN BUHRAN1. ARZUMANYAN, 4 lir». • KAPtTALtZM VE DEGER. DENİS. 4 lir». 9 «TfRKtYE SOSTALtZMt» VE SOS1ALtZM. M. ERDOST. « lir». % CİA. VtETNAM'DA PAStFtKASTON VE DÜNTA tŞÇt HAREKETLERt. 7.5 lir». % SOSTAL DEMOKRATLARIN CIKMAZI. SÖDER. 4 Ura. • ATOM BOMBASI ÇOCüKLARI. ARATA OSADA, 4 lir». • BLZLARIN ÇÖZtLÜSü. EHRENBURG, 7,5 lira. Üğretmenlere ve öğrencilere yardımcı en zenoin, en özlü iki bilgi kaynağı: Millt Eğitim Btkınlığt ttraftndan. «Tebliğler Dtrgisisnln 13 ecak 1969 Itrihli 153? vayıvında ytyımlan*n TalimT«rbry« D*ır*ti k»r»rıy(a oğr»tm«n v« 6ğrencil«r« Uvtiy* MİHmittir. lt\ Havat t KlİÇÜK ANSİKLOPEDİ Tarih, coğrofyo, fen, tabıat, tıp, sanat ve edebiyor, ünlü kişıler, büyük olaylor gibi bütün konular üzerinde her sorunun en doğru cevabını, en yeni bılgilerı 1239 say Hayat falık bu ansiklopedıde bulabilirsiniz. «Küçük Ansiklopedi» ılkokuldan lise son stnıfo kadar her öğrencinın^elkitabı, ailenir Dilimizin 50.000 kelimelik en büyük sözlübilgi dağarc»ğıdır. ğüdür. Dilimizde bugün kullamlan bütün kelimelerle eskı ve yenı Türk edebiyatında geçen kelimeler, deyımler, terımler bu sözlük hayatınııdJ. dcrsleri, incelemeleriniıde, eski metınleri »nlükte açıklonmış, örneklerle aniatıimıştır lam&da, aradığirm her bahK uTerinde bîl^i «Büyük Türk Sözlüğü» dılımızın dünkü ve •dinmeniıe buyuk bir yardımcı oijcaktır Herbiri, /irıf sağlam beı cillü 60 T . l bugünkü zengın kelıme hazınesini en genış öiçüde bir araya toptayan tek sözlüktur • İSTAKBUL VE TASRA DAĞITIMI : TEKİN KİTABEVİ Anksra Cıddesi, 51 tstanbvl • ANKARA DAGITIM1 : BÜYÜK TÜRK SÖZLÜÛU AYDIN KİTABEVİ • SOL YAYINLAffl: Ran»yi Cadd»«t, Demir lş Hanı. II • A l k i r ı Genel Dağıtım: Bateş Bayilik Teşkilâtı