Katalog

SAHİFE tK! 19 Mayıs 1^69 CUMHURÎYET ••••»••••• ve OTESi SİYASIAF Prof. Dr. Hüseym Naii KUBALI Kiî 19 Mayısı anark«m ne, «fBrülmemis kalkınma» ya, aldatıeı millet egemenlifi teraneleriae tekrar baılanacak, partizan idare, ckara cüppeliler» düşmanhgı hortlayacak ve gerekirse Tahkikat Komisyonn ve tenkll metodu uygulanacak, millt bajımfizhfııruzdan yeni tavizler verllecektir. Tarihî bir determinizme bagiı gdrfinen :::: böyle kötü ihtimalleri düfündüren, büyük ta :::: •••• rihi vebal tasıyan bu siyaai irtica, 31 Mart'tan •••* •••• gelip Kubilây'dan, Arapça ezandan, Saidi Nursilerden geçerek 3 Mayıs 1969 rezaletine kadar uzanan dini irtica zincirinin dünil ve bugünü yanns bağiayan siyasi halkasıdır. Bunn görmemek, Anayasamızın çizdigi s a | h sollu kesin sınırlar dışına çıkmamak şartiyle, • tönül verdiJHmiz rerekll ilerici gelismelerimi l'M*• zi baltalamak, dini irticaın Bzledifi ortımı ha *••« • ••• »ırlamaktır. Bu reriye dönüs Türk Milietine, Atatürke. 27 Mayıs'a, onun yifit gerçeklestlrieisi Silâhlı Kuvvetlerimize. Anayaıamıza, demokrasimize, demokrasinin yassyabllme sartı ıiya«i ahlâk prensiplerine. nibayet Atatflrk'fln partisine «aygısıılıktır, flmlt kıneıdır. Yarım yuzyıl sonra... rı, husumetleri ortadan kaldırraak lâzım. Bnnun için siyasi af sart. Telâsa düşmek yersi*. Çünkü Anaya» düzeni komnacaktır.» tsa Pevgamberi diisUndflren sefkat ve mer hametle doln pek insanca bir anlavısı açıklar ve çok sa>gıdeçer görünen bu gerekçenin ne Anavasa düzeni. ne hak ve adalet premipleri, ne memleket yararı, ne huzur ve birlik, ne de sefkat ve merhametle il«ili olmadıfını töylemek hatalı savılmaz. Güdüldü£ü açıklanan gave ile çerekçe bir çelişki şaheseridir. Savın tnönü'nün giriştigi, Halk Partilller de dahil. hemen istisnasıı aklı basında ve ynrtsever her vatandasın derin saşkınlıkla karsıladıgı bu acayip Is blıe sekli ve esaaı ile yanlış ve zararlı gürtinmüstlir. Şekll »4niinden yanlışlıtı. bn derecede hayatl ve ••• him bir tesebbüsün iki ihtiyar politikaeı tarafından gizli kapaklı tertipler ve pazarhklarla hazırlanmıs olmatı, C.H.P.'ye tepeden i » me kabul ettirilmesi ve mlllcte karsı «Karar verdira, bu affı mutlaka çıkaracafcım. Kararımdan dönmiveceSim!» eibl hiç demokratik olmavan, «Milli Sef» lik devrinden kalma b»skıcı. kücük çöriicü ifadelerle açıklanmasıdır. Bu taktik ve üslup bütün Atatürkçü ve tt Mavısçı aydınları Halk Partisinden sofutmuş, biitiin partilileri ürmü» ve bilhassa Genel Baskanı ve ilerici çevrelerin kendiıine büyük ümltler batladıgı Genel Sekreterlni kötfi durtıma diisürmüs, onlar hakkındaki fflveni kSkten sanımıstır. Milletçe de »aycılı ve sempatlk r3rülmemlstlr. Çünkü demekraıi baverisi rolündeki bir tarihî kisiye yaraştınlmamıstır. Partisine gercekten savçılı, samimt demokrasi âsıkı bir lider böyle davranmamalı, bövle konusmamalıdır. ayın C.H.P. Liderinln UeS ri .ürdügü gerekç* var.«lyaıi »f lela«H«ötetlc şöjiedir: rar», birlife ihtiyacımu Eıki kırguüıkla Konuyu etkiliyen faktörler* Sezai ORKUNT Csler ve '.esislerin genel ma. hlyeti, Mevcut flsler ve mevziler, İkili anlasmalar, Düzeltme çareleri. I S II >•• ' İ: 196S'deki konuşma Yanlışlık, açık ve aa sas yönünden yapılan yanlışlık ise daba açık ve acıdır : Evveli, Anayasa dnzenlnln kornnacajfı iddlası hnknk ve politika mantıfina sıfmaz. ¥assıada mahkumlannın kalan cezalarının bağtslanarak hürriyetlerine kavusturulmaları ile Insani duygular tatmin edilmistir. Eskisinden belki daha müreffeh v» matlu hayatlarını sflrmektedirler. Sadeee s eçm e hakkını tanıyan bir siyasi af yeterll gb'rtilmeli idi. Bu, onların da, raemleketin de menfaatlne daba uveun düserdl. Blrden seçilme hakkını da tanıyıp R.M.M.'ne girmelerlnl saflamak, hele düsük iktidann bassorumlasn olan, vatan tbaneti suçundan ölüm eezası (fiydlkten sonra yaıı sebebiyle ceıası müebbet bapse çevrllen, tonra da hürriyetine kavnstnrulan bir klmseyl kendisini alaşa£ı edenlerle esit serefli pâyeye vflkseltmek 27 Mayıı'la alay etmek, 27 Mavıs'tan hınç almalsrına âlet olmaktır. 27 Mayıt'a sarnimiyetle inanan hiçbir vicdan buna kabnl edemtı. Bilinen Anayasa Baılangıç'ı ortada durnrken bu aeayip darumun 27 Mayıı'ın ve dolayıtivle Anavasaaın megrnlugunu ledelemivece|ini, Anayasa düzeninin korunacagım iddia >tmek bavtalanın »tabilecefci ş t * fefOdlr. Kaldı ki, C.H.P. Liderinin cami avlusunda darı saçarcasına ihsana lâyık gBrdügü kimseler 27 Mayısın mesrulufunn a.la kabul etmeven, gizli açık onnn kuyusunn kasraa çabasrnda olan sabıkalılardır. Tarattıkları korkunç ahlâk çöküntüsü basta olmak ttzere. siyasi ve Sdl raahiyetteki bir sürü suçun afcır vebali ile yüklü olan bu kimseleri liderlerivle blrlikte Î7 Mayn Anayasasının en viiksek ejemenlik organı içerisin* sokmak, bilinen metotları, zibniTetleri. sönmec kinleri ve daysndıkları nıentaat liimre. leri İle millî kaderimize tekrar el •tmalannı «aflamak, aonra da AnayaM düıenlnin korunacafı teminatını vertneğe çabalamak, açıklantnan giiç bir maksada dayanmıyona, berhalde bOvük bir fafleltir. Girişilen isin hak ve adalet prenıiplerlyle ve merhametle de ilfisi yoktur. Zira halft ıMıraplarını cektitimiz sayııız kStülükleri yapanları, ihlilâli mejrn ve kaçınılmaz kılanlan • bence en büyük suçları bndur tekrar i«ba»ına fetirmek hak ve adalet icaplanna avkın oldu^u Eibi, Ruçlarını kabut eimeven ve nedamet daymavan. hâlâ millî iradeye dayanmak iddiasında bulunan kimseler hakkında merhamei ve atıfrt de söx konusn olamaı. Millî zararlar karsısında sabsi merhamet ve atıfetin yeri voktnr. K Tam aksf'ne ihayet, acayip bir ortakhkla rifiçilen b« U ne memleket yaran, ve hnzur tle haklı ırfsterilebilir. Tam akftine ilerideki t«lismeler, Z1 Mavıı'ın tam tasfiyeıi vontinde olacaktır. Bunnn için Anıvssanın Baslancıç kıımı ve tabif senatörliik kaldırıiacak. daha bnka tadillere »iriıllecek. Yüksek Adalet Divanı kararlannın tashihi istenecek. bnnları memleketl tekrar parcalavan tehlikeli buhranlar izleyecektir. Tekrarlavarınt. veni TBralar açıiacaktır. Tıllardır bilindiîi eibi korVndan. sahsî cıkardan nzak, yalnız bakka ve haklkate hatlı. matlak tarafsıt bir vatanriaf olarak f l e c e f i n benl ralanlamanm dilerim. Ama 27 Mayıs'a dokuntnanın tehllkesinl de hatırlatirım. Acıklanan siynsi af rerekceslnin hlçblr bakımdan ller tntar tarafı olmadıtına c8re, asii terekçe ne olablilr? Bnnu bilmek Içtn iayın liderin kafasımn lclndekileri bllraek II«ın. Rn ise mflmkan detit. Fakat <nı tnohak* kak kl, kanaatimlzce rtrcek rprekre mntiakı ve opportflnltt mahivettedlr. Bn «e«imdlve kadar bircok husustarda rtrflldittü eibl. bu §on inre bexabın da yanllılı|ı an1a<itaraktır. «Tapanz, oimazsa icabına hak a n n diTorlar. Ama birzat hu tehdit bir hnTnr»u7İnk tohumudıır. Millet ve onun PVİStlan. klmÎP'1 "'ttMs «'enn «t»hav» detfldlr. Kasıraında aziz Ata'nın K lnel 1 ölüm yıldSnürafl münasebetiyle yaptıgım uzunca bir konusmanın bazı parçalannı bu vesile ile burada tekrarlamaktan keadimi alamıyoram. O konusmada şöyle demistim : «O'nun yokluğunu, hele bu 25. matem yılında, her yılkinden daha siddetle idrak etmekte. O'nu bir yetim içliligi ve boynu bflküklügü ile aramaktavız. 27 Mayn O'nun yeniden dogusu değil mi idî? 27 Mayıs'ın fecrinde, uzun ve ıstıraph karanlıklardan sonra, O'nun yeniden doguşunu, çılgınca »eUmlamamıı mı idik? O halde bugün neden içimizde yeni bir 19 Mayıs haıreti var? Neden o büyük ümitlerden ve çılgınca Mvinçlerden bu kadar kısa bir zaman sonra bir kurtulma ve kurtancl ihtiyacı? Demek kurtuldujumuzu sandıgımız ezeli ifrit zihniyetin yine pençesindeyiz. Demek yarım kalmış, tamamlanmamış veva bozulmuı bir seyler var. Demek çilemiz dolmamış. Demek içimizde «bu neden böyle olrfu? Bu böyle gidemez» diyen uçurumlu bir hayal sukutunun acısı kıvranıyor. Nedir bu ldraki hırpalayan tezatl Ümitsizlige benzeyen derin blr yeiı içindeyir. iste .. Hiçbir milletin tarihinde raıtlanmayan en mesru hir ihtilâll bu dereeede sabırsızca, siniice ve pervasızca kemiran hir ihtilil sonrası bilmıvoruz. Bu dereeede huzumız. bu kadar öldüreMye nesesiz ve yavan blr devir ya•adliSımızı hatırlpmıvoruz. Tannm nedir bu dondunıcu almyazısı! Inkıüplarına. hakka. hürrivete, fazilete k»rsı «ahte bir millî irade kalkanı arkasına «ıBınarak irtikip edilen ihanetlerin en a£ır kefaretini ödedijimiz halde. izinde daha emin, daha kuvvetli adımlarla vürümeye. huzur içinde, emniyet ve istikrar içinde çahsmava rr.uhtaç bir kalfnnma devreMnd» bulundrJİumuı halde. 27 Dfavı; sabahınuı d»ha ilk saatlerinde b.jlavan hatalar, daha sonra en agır tahrlkler, en akla sıgmaz tavizler. ardl Irkası jjelmeven karsılıklı yıpratma. oyalama. ldarei maslahat t.ktikleri yüzünrfen. hâdi^eleri yerinde ve zamanında önlivememek, onlara yeni Anayasamızın ve irıkılâplarımızın, açık ve degi$mez sekilde gö^terdiği vSnde tarih v . cesur bir (fidis kazandıramamak vüztlnden, evet, huzur ve istikrardan mâhrum çellştneler, $atı)mal«r ve samimiyetsizlikler çıkma7i İçinde kıvranıp duruyoruz. Nedir bu görülmemis henflme! Ne acıdır ki, maddi ve mânevi kalkmmamız için, milli bünyemizde kirli menfsatler uBruna açılan rrSrpvi ve ahlâkî derin çöküntüleri tamire, iktidar hırsı ugruna yıkılan milli birligi tekrar kurmays çahsmamız lâzımken yeri yaralann açılASıns. veni ve teh ıtı: likeli parcalanmalarır.ın belirdigine sahit oluyoruz. Bir vandan demokrasi volunda her mChnete katlanır, en agır fedakirlıklırı göze alır. baŞnmızn tas basıp 27 Mavn'ı varatan idealistler yuvası cok serefli ve mübarek Ata Ocajından ku^banlar verirken, çekriğimiz ıst'raülardan mesul o^nlan, bizi a"!il bu hale düşürenlerin hayranlarını ellerinden gelse 27 Mavn'ı ve ona gonül verenleri bir kaşık «uda boîmsk istivenleri kanadı altına toplamakta bei.« gnrmeven acayip bir demokrasiden veya «açık reiim» den' ya dı huzurdan şa«ıiicak bir ivimserlikle hayır bekliyortız. Nedir bu mantıkı ve vicdanı burkan yürekler ac.sı çelisme!.. Büyük Atam1 Bu tezatlar ve vei'ler eirrfabı içinde bunalmış. Sana «e«Ipnmek, «Yükselt ısıkh bas'nı Rasattepe'den, Kar'al bakt'lı gözlerinle bak su halimize ve vetis imdftdıtnı7a!» diye havkırmak i'tlyfırum» (iemi'llra Son celiımeler, ne yank ki. altı «ene finreki bu kavçı ve «ikSvetierimin ne kadar haklı oldntnnn cöslrrdi. Sn eünlerin aklı ve matıtıgı felee nfratan, herkesi kBr, âlemi İİİ: ser^em sanırcasına ovnanan traji • komik politika ovnnlan karsmnda Ata'nın aziz ruhnna artan bir ıstırapla tekrar hltap etmemek. «Atam bak şn taallmlıe, ne tünlere ve klmlere kaldık gSr!» dlve haykirmamak elde de İİj! M 10. Sonuç Sif/asî irtica ok önrmll olan sn kl. rerekçe ne olarra olnnn, İlerideki netleeleri itlbariyle dögük İktidann eerf retlrllmMine yanyacak «• plk bir siyail irtlca te*ebb6<ıü karfinndar». Î7 Mavm yavaı yavas iam tasfiyer* utrayacak. hSvleee ona davanan llertei Anavasamn havada bırakılarak kolavca soysMİantınlaoak, »rkadan dinf irtica nksanacak. «her mahallede bir mllyoner» aloeanına. «vatan cepheieriı C Svle olunca, dalma tamlralyetle ıtyledl(lın flbi, taıihe malolmn» iahsiyeti ile. blr bfitttn olarak, ne reddedilmesl, ne de kabnl edllmes) mflmkUn olan çok Sayın Infinii' nfln yarattıjh bu ıttıraplı tariht rflnler (Izerlnde tarafnt. Isabetll hükümler verebilmeleri Içln, Çankaya vamaçianna yaılanan Pembe KSskierinden vapıeılanndan blrl oldnfTi Ankarm'ya veya Maçka'daki tarlf konakların dan kahraman knrtarıcılanndan blrl oldutu Botat'ın mavi «ulanna bakarak «ilkfln ve intiva İçinde, «otvkkanlılıkla dösünmeye çekllmelerinl. vöce hltmetlerlnln baklt harzı. büvtiklfl kUcüklfl hata ve kusurianntn mnha»ebeil İle, hlç deHUe blr fflre, basba«a kal malannı, bSvIe blr vatlfe vapmak «aruretlnde kalmıı olmanın derin QzflntQ«a. fakat enrin vicdan rahatlıd İle, memleketin ve bizrat pek mnhterem «ahıslannın Ivillti lçln kendilerlne tavriy* ve temennl ederim. i • ••• EMEKLİ AMtRAL ..A , <S suzluklar ortaya dökülOvermls tir. Bunları söyle özetlemek ayın Şevket Süeryja Aydemümkündürmlr'ln Cumhurlyet gazetesln• Kötüye knüanılaa adli yetUde yayınlanrruş olan (Mende> ler ve cezasız kalan gvçlar, res'in Dramı) adlı yazı seristn• Büyük şehirlerde yoğunlasan de (1), Demokrat Parti iktidan Amerikan askerinin çoklufu devrinde yapılan ikili anlaamatave halkırj alışkm olmadıgı onuvu etldleyen faktörler: ra karsı endlşeler bellrtilmettte pervasız davranışlar, 0 Her şeyden evvel gizlilik ve bu anlaşmalann mahiyetlerl• Amerikahnın yfikaek ödeme anlamı Uzerinde durulması nin el'an halk efkânna ye^eri gücü dolanslvle aosyal diiıelâzımdır. tkili anlaşmalann çokadar açıklanmamış oldugu V a ne ve konut kira'anna vaptıkgunun askeri mahiyette olnuısı, naatl izhar edilmektedlr. Dojruian menfi etki ler. mahalll yagizlilik unsurunu Önemli kıldur. santtya aramaiBa. tüçümse19 Mayıs*m ellinci vilmda keiidhniıe yBneltecefimiz sorn maktadır. Bununla bertber, mllme, sndur: tkili anlaşmalarla kurulan üs11 bir toprak uzerinde dost bir • Silâhlı gezen Amerikan po ler, mevziler ile anlaşmalann Bn hale nasıl dflstük? illkenin asker! tlsler. tesislsr lisi. hükümleri arasmd* jrer alan simeydana getirmesinin ve bun'aGa«i Mu«tafa Kemal HdprllHnde vörfltfllpn mfllt mncadele. » • yasl ve askeri anlamlar haklun• Askeri satıs verlerinde sablnn ikmal sistemlerlnl gelistinne kert zaferden nonra Kivasi bazimsi7hkla «nnııclanmtstı. Daha fltp da blr çok aydınl&rımınn, hattft masına müsaadc olunarak sınin başta psikolojlk sebepler ve fktisadi kurtulus savası kalıvordu Atatörk hedefi en (vlirrir MecllslerimlzdeM zevatın çoguKÜmriik muafiyetine tâbi olan olmak üzere blr çok açılardan ta biçimde ortaya kovmnütu: Türldve cajtn mpdenivet dÜ7pvine VP nun dahl Um Mlgilerl olraadıgı bilcümle eşya ve malzemenin mamen eiıli tutulması lmkftnsız tlşeertrti Medenivpt övlp bir atestl ki. ona «bieftne)! kalanlan v» bir gerçektir. Yine ajnl konuda, kaçak olarak piyasaya tntikali dır Yerleri, adlan. genel makv kardı. Cajnn rerisinde kalan tonlnmun vflz8 TİTIete dnrıfik olnrdtı resml açıklamalan n m r l kılan e bunların karaborsa malı satlan, fotograflan ve bu arada Ne var M bUvflk liderin «mmBndpn «mıra rittlkre rfclenpr bır çok tartışmalar olmaana halinde piyasayı etkilemesi, yeterli idarf blleiler verilmek sudinî ve «ivaiî irtica. ikti««rtî irtı>s ile ittifak pderpk hiri cafrnı rağmen iktidar tarafından daima 0 Iş verlerindeki grevlere nauretivle her türlü vanlış anlamazrn medpnivprindpn ferilerp d6«fırrtii HPIP d'TTiok'aBİ adı altm sarahatten kaçmılmış ve bir suç yı önleme. halktaki tecessüs, me kavemet suretiyle bulundukla da nyrulanan ve demokrMİvle nzaktan vakmdan ili^ki^i olmıvan luluk mevcutmuş gibi <üs yok rak ve endişe duyeulannı tat n ülkenin kanunlanna karsı bir reiira. TSrkiye'de geri kalısımızın baslıca npdenlerinden biridir tur, tesls vardır) sekllnde »nsaygısızlık mln etme mUmktlndtir. lamsız tefsirlere dahl tabi tutul• Gölre bir kablne gibi lç ooŞSvle ki: Gizlilik. bu gibi askert örı?tltmuşturlitlkadaki etklleri. Türkivedeki 1945ten sonra tsmet Pasa'nın açtıîi çıhrls olkemize firpn lerin teferruatı harlç. diger yersorumlu kisilerinln yetkilerini çok nartill refim. flerive açık de&il. (rerive dönfik bir nitelik taşılan esas hizmetin ıstivenltgi deasan, el'ln da devam eden rordu. mektir Bu kısmılar ve faalivetkonusRiaları. hareketleri, bilerin teferruatı harlç, dlger verlger taraftan, Ameriltan Kontsblriikci knmprador sinıfımn palazlanrp. dlnî Irtican mpslplt linir, blllnmez faaliyetleri. lerin çahsma düzenl hakkında gTesinin Dısişlerl Alt Komlstutmus mfltpfalilhp İle ittifakı ve bir vabancı büvök devlet elivTürkiye için buhranlı ve thtibilRi almak ve vermek gizliligi yonunun önünde. Amerikanın yaç duyulan zamanlarda ana as le bn tttffakm pompalanmasi kemalizmi virmi yıida yivip krmir ihlâl değil, dedikodulara. yanlı? dünya üzerindeki askeri üslerlmistir. tktisadf havattmızin hâkim troelerinl vabancılara teslir" keri malzemenin veya önemli veanlamlara m&ni olmak lçind'r. nin durumu İle llglll bir rapopdenler. demokra^i ve parlâmento kplimelprini açızlanndan dü dek parçalann verilmesinde yv Surası da itiraf edilmelldlr W. run bulundufu ve bu meyanda pılan kasdl gecikmeler Bu fak sflrmezler. Ovsa 194.1ten «onra nvculanan reiim demokrasi dpüi askerler de gizlilik konusunda TUrkiyedeki Uslerln devamhhkdf. Slva«f. dinl. Iktisadî irrlean tpmsil eden Dartflere vesil ıs'itörlerden blri veya blr fcaçı îaoldukça katı ve ban bilgilenn larmın zorunluguna dalr kaTttvakın. ilerici. *olcu. sosva1)<it partilprr kanılan kanamıstı B" man zaman basın tarafından everflmesinde haddinden fazla lann olduğu basın haberlerinde kapılar kapandıktan <onra karanlıkta kalan nrtamda istediri ri><le ahnmış, Baskan Johnson'un imsftklidirler. Bu da çoğu 7ayer almıştır. Bunun hemen arkaat ovnattı kemalirm dSsmanlan.. Itatiirk 19 Mavis 1919'da kam man emnlvetin aleyhine olur. Bu notasına karşı duyulan iğbirarla sındazı, Sovyetler Birliğl Kotalizmln emoervalİTmine karşı navasmak lcin Samsun'a çıkmıstı haklı veya haksız. dogru veya tarz katıhklar. dikta rejimine simUnist Partlsinin resral oncanı 1950'den IMA'a kadar tam on yıl, kapitalizmln emperyalizmini aS yanlış çok ağır tenkidler halk hip devletlerin sistem) içlnde ma (Pravda) bu glbi ualerin, Türza almak vasaklandı... efkânnı i$Ral ederek bugüne kazur RörUlebilir. Her sev o kadar kiyenin egemenliğlnl çlgnemekle dar gelinmistlr Avnca, konu Böyle bir rejime demokrasl adı vprilpmezdi Böyle bir reiim tek yöndedir ki gtelilik mefhukalmayıp aynl zamanda güvenliyıkıcı faallyetler ve yabancı probıimısıı Türk devlptinin templierine kasdetmisti. mu hemen her sorumlu klşide glni tehdit ettlgl, TUrkiyedeki yapaganda için de tevkalade değerNe var ki komprador kapitallzminin iktiııadî çıkmaunda hir ikinci bir tabiat haline ırelmlsbancı aakerl tesisler ve askerleII bir malzeme te$kil etmiştirbirlerine dösen poiitikarılar iç çelişmelerinde ipi kopardılar. Genr tir Demokrasilerde tse. söz. varin varlığına Ulşlün anlasmalaAmerika, bu tepkilerln kaynatını lik ve üilJhlı kuvvetlrr H Mavis'i rerçfkleştlrdiler. Kanali ve k» n. resim. haber özeUrlügü esas rın Amerikaya, TUrklyeye dogrusol tahriklere bağhyarak kendl ranhk Filipln demnkrasisinde veni Anavasa ile avdınlıra hir pcn alındıftına RÖre fereksiz sertlikir dan doğruya askeri tnüdahale hissesine düsen kabahatl hiç bir eere acıldı. Buna ratmpn <t)çar$ıdevr1m» kuvvetleri cenp demnk derhal aksi propaeanda etkisi hakkını verdiglnl ve Amerika, zaman yüklenmemlş. veni iktirasl adinın paravanannı knllanarak iktidan ele «eçirdiler Mem vatwnaya başlar. istenenler ve TUrkiyedeki siyasi havanm kendar da. devlet yönetimindeki teolekptln iktlsadi hayatmda hftkim tepelerin satışı daha pervasız ve bpklenenler vanlış yansır. disine elverisli bir durumda oırübesızliklen dolayısiyle diyelim, daha arık biçimdp tezrShiandı. madıjına kanaat getirdiği vakit tki hükümet arasında yapılolayları tahlil etmeden bunlan bu hakkı kullanabllecejtini v« Slraai irtica. dlni trtica. tktisadl İrtica kolkola Idiler mıs olan gizli anlaşmalann reAmerika ile aynl paralelde sol halk efkânnın. Amerikaya *ıt ferrtıatının tamamen açıklanmaBu Ittifaka karsı devrimciler direniyorlardıtahrike dayalı bir Amerikan düs nükleer silâhların Türkiyedeıd sı düsUnUlemezse de genel mak manlıgı seklinde kabullenereK t?te tsmet Pasa bu devrimci direnişe karşı siyasi irticaın kn yarlıgını endise ile karşıladığını, satlan ve uvsulamalar hakkjnda vuuıt bir tefsire gitmiştir. Amelona girerek, yapılabilecek en büyük eafı yapmistır 1945'ten «onrs ifcra bu gerçeStn TUrklyeyı araıbüsri vermekte hic bir mihzur rika ile hiç bir sekilde ibtilAfa «demokrasiy* gidiyorum» diye nasıl geri kuvvetlere yesil ışık vak«ft hila/ına bir savaşa siirükliyeyoktur. Osnllikle. 19fiO devdrmndüsmeme gibi ön yargılarla iktimısss, 15€9'da «memlekete huzur getireceSim» dlye AnavBsa'mn bileceğini vazrnak suretiyle orodpn sonraki devrede. eski Iktldara gelen blr kadronun çeldntemeline dinamit •okmus. siyasi Irticaa dSvetiye çıkarmıstır. paganda fıraatını kaçırmamıstır. dara karsı duyulan itimatsizlıftın genlik göstermesi tabil olmakla Bu konuda, aklar v~ karalar oirTürkiye'de huzurmnzur palavradır. Türk devrimcilen ve bu itimatsızlıfa vol açan blr beraber, halk efkânndaki hissl birleriyle o sekilde kanşmış. Ka takım hatâlann yapılmı$ olması 8nce yabancıların elinde bulunan hâkim tepeleri istirdat etmek degismelerin dlkkate alınmamanstınlmıstjr ki meydana gelen ranındadırlar. Ancak bundan sonradır ki Millî Knrtulus Bayraıti dolayısfvle ikili anlaşmalara kar sı mazur görülecek bir keyfiyet gri renkli bilgi ve fikir halitası> lannı kutlamak vetkisini kazanınz Ve ancak bundan nonradır çı meydana gelen çekingenlik de değildlr. BUtün bunlar dikkatlemenfl propagandaya çok müsait U Anıt • Kabri utanmadan ziyaret edebiliriz. 19 Mavıs'ın ellinci bunu zaruri hale uetirmektedlr. rln bir noktaya, (ikili anlasmahale sretlrtlmiatir. «ıldönümündr Atatürk karsısında hepimizin bovnu peiktir. lar) üstüne çevrilmesine setep olmustur. 8tvil ve askeri Ugili alk eflcânnın bunlar üzer*nmakamlar butün anlasma hüde bır takım endişelerden ve O tkili anlasmalar, 1964 Ha kümlerinl dldiklemeye. Amerikapropaganda istismanndan ziranına kadar bUyUk tepki görlılara verilen mUsaadelertn nerekurtanlabilmesi için gerçekleri, memiştlr Asağıda bellrtilecegi de baslayıp nerede bittiginin 7» ho$ taraflan olmasa da. bılmeüzpre. TUrkivedeki Amerikahnın niden değerlendlrllmesine baslv sinde muhakkak fayda vardır. mevcudiyetine karşı duyulan fe mıs ve konu 1965 Nlsanı basında •••••»••»»»••••»••••••••••••••»•••••»•••»•' Oeçen yıi aynl konuda vazmı? münferlt vak'siarla kuvvetlenen sayın senatör Sadi Koças tar* olduğumuz bir makalede de, *5alhoşnutsuzluklar llgill çevreler 1 fından Pmrlâmentoy» eetirilmlska açık idaıi sistenılerde bir cinde küllendlrilebllmistir. Fatir Amerikaılara gelince. Johnbilgiyi tam ve tatminkâr bir şe kat. 1964 Haziranında, Kıbns son mektubunun tahrik ve tahkilde verme hususunda idarecibuhranmın TUrkiyo açtsındın ribatının vüs'atini bugün dani • deki tutukluk ve sathl kalışm zirre noktasına erisitiğl bir «. r tam olarak anlıyablldiklerin! zan muhalefete istediği ortamı verrada ortaya çılum Amerlkan netmiyorumdıği gibi yabancı propagandanın miidahalesl ve Cumhurbaskanı Bu sayıda : da bundan ziyadesiyle lstifıde Johnson'un hiç bir suretle devettigi belirtilmiştir Bu hususîa(1) 19 Nlsan 198» torlhli Cum letlerarası diplomasl İle bağdasSOSSALİSI GAZETE Sosyalıst Teşkilâtlanma J ki müphemiyetin sebeplerini hurivet Gazetesimıyan ve tevili mUmkün olmıyan Partı ve Seçimler ^ tam olarak teşhis etmek ko'ay mektubu ve bunun açıklanması, İKİ HAFTADA BİR Kurt Meseiesı • değilse de. esas itfbariyle Uç IB'K herhangi blı yıkıcı propagandaPAZARTESİ ÇIKAR Sosyalıst Harekette X töre baglama'î mümkundür Bun nın yapamıyacagı sekilde bir anÜsler ve tesislerin Kuçuk Burjuva etkenleı • • lar, sorumlu slvaset adamlannuı da Türk • Amerlkan İUskilertni Sosyslizm Tartışmaları * fenel mahiyeti A d r e s : SUIeyman Sırn ve askerlerin bu anlaşmalan re1germıs, küllenen bütün hosnutAnavasa'nın Snsvalıstçe ^ Sk. M Tenlsehir/Ankara sen okuyarak İçinde bulunulan Korunmasi • şartlara söre tahlil etmemeleri ••••••••••»•••••••»•»•»•» • • • • • • • » • • • • • • • » •• ve dolayısiyle açıklama dozunu ıCumhurıyet • «(174) tâyin edememeleri; bunlar ha!ıkında konusmanın TUrk • Amerikan ilişkileri Uzerinde olumsuz PAKISTA.N SABIK DEVLET REİSİ etki yapma endtsesi ve Bizlilik unsurunun aynntılarlyle değsrlendirllememesidirBir sene evvel Hakkın rahmetine kavuşan RCD KüLTÜR ENSTÎTÜSÜ yayınlan arasında çıkmıştır. Bu itibarla, ikili anlaşmalara Kitapçıl.rda arayınız. tekrar temas etmek ve grimsi b)r hale getirilen bu konunun mümkün olan ölçüde aklarını ve ka(Ct;mhurtvpt Sn7J) ralannı bu kısa yaa aerisl lolnaziz ruhuna ıthal edilmek üzere 20 Mayıı 1969 Salı gunü ögla de ayıkUyarak bir ttr <n Mrar namazını müteakıp Şişli Camiinde şehrimizin tanınmış hafızhesabmı vapmak «aruretinl duylarınca Kur'anı Kerim ve Mevlit okunacağından, arzu eden S/S ^ maktayız. doıt, akraba ve ahbap ile bilcüml. ehli tllİBua huzurları rica olunur. Bu yazıda anftınlacAk konular, sadeee Hlrk • AmerikKi ılişkilerine ait oUrak, sunlardır: • Konnvn etkHeven faktArler. (Cumhurlytt 6076} Faktörler K lt Mayıs 1919'un fistünden tam yarım jüzyıl geçti Mustafa Kemalin milli mücadele için Anadolu'ya ayak ba'tıjh gündür bufün. ve bugün vatandaslar arasında yaygın bir fıkrayı anarak yanmıza başhyacaguBlr aoru ve bir eevapür bn fıkra: Atatörk bngfln dirilse ne yapardı? Ne yapacak. yeniden Samsun'a çıkardı. Gerçekten vatammızın hali. yeniden Samsun'a çıkmavı eerektirecek fibidrr Milli Kurtulus Savası'nda memleketin harits n kararsâh masaları üstdne vavüır, dnrnm gözden fecirilirdi Hangi böljreler. hanırl tepeler dfisman rlinde. haneileri millî kiıvvetlerde? Trpkı bu Dhniyetle 19 Mayıs 1969'da masanızın üstünp ttlkemiıin tlrtiudt haritssım açımz, ve inceleviniz. Göreceksiniz ki hütfin hâkim tepeler vabancılann elinde ve kontrolundadır. fetrolfinfiı ki blr toplumnn damariarmdaki kan gibidir vabanci errmenlirındpdir. Aramadan çıkarmava, arrtmadan datttmaya kadar. Otomontaj vabancıların plindedlr. kamvon. otobüs blnek arabasıvla dıssnva bağlt bir montajcılıta İSstik «anavilni de rkleyiniz. Oto bntisinden evlprimlzdeki dikis makinp«ine. ra ; zozdan eozahane vitrinlprini dolrtnran renkli vitaminlprp. ce«ıt! ilâç vapımından bor cpvhpri ve türpvlprine. hakır knmplek'îinrtpr' dpmirçplik sanaviinp. daktiln «pririindpn «eortaiara. radvodan telli haberlesiTM' araclanna. turizmdpn ticaret nrtalanna badar her vprde vanancı nüfuıunun katmer katmer vavıldı^ını artık hilmiVPTI voktnr Bııriin BasbakanlıV knltunında otnran ki<iinin hir vabanrt devlet taraflm olrin{u ddnvanın en bflvflk aianslarıncn ilân rdllivor ve kim«.enin kilı kıpırdamivor... Diger taraflan D H I964'e kadar... BUGÜN ÇIKTI YARIN: MEVLIT EYÜP HAN'ın OTOBlOGRAFISI Habib Edib TÖREHflN'ın VEFAT GOSTÎVAR esrarından DEBREŞELİ merhum Degirmenci Cafer aga oglu Emriye Kalan*iB sevglli esl. Zehra özcelep, Hayriye Ka lan, Cafer Kalan, Erdogan Kalan, GUlnaz Kalan, Recaı Kalan ve Erol Kalaa'ın biricik babalan, Nennln Kalan ve Zlyaettin Ö«celep'in kayınpederi, Haluk özcelep, Tlgen, PUsun, Isın Kalan'ın blrlcik bUyükbabalan, KADIKÖY NEFİS PASTA NELERt tLE KORL'LAR PASTANESİ VE CAFEKİN TATLILAR EVt MÜESSİS VE SAHİBİ • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •• •••••••••••••••••••»• ^ SORGUN îşletmesi (M&navgat'a 3 Rlm.) T C TURIZH BANKASI TURİSTİK SERGİ GEZISI' *2361969/297.1969 Camide çesitl • filenceler b.lolar defiUler yıızm* h A v u . S.nd1kburnu l•«•nl.rda gündıu Siez i l«r i , 9«ce kulüpler i . BALTIK DENİZİ •••• ;. •:: | Deniz Orman arasında \\ tLÂN CİNSİ Mlktarı Muhammen beded Llra Kuroı Tutarı Lira kuruj Geçlcl temlnat Lira koruf Bugday ekmejl Î20000 Ad. ».41 Sn »U02.00 M J05.10 Giresun kapalı ve yan açık cezaevinin 1969 mall yılı ihtiyacı olan tek tip 750 gramhk buğday ekmeği ihalesi 28/5/1969ffüniisaat 11.00 de Girenın C. Saveüıguıda toplaaacak komisyon huzurunda kapalı aarf usulü ile yapılacaktır. Bu ihaleye ait şartnameler mesal saatleri Içlnde Ceıaevl MadflrlOîOnde «Srüleblllr. trteklllerin 2490 sa>ıh kanunun 2 ve 3 üncfl maddesindekl evraklarla blrlikte teklif mektuplannı ihale santinden bir u ı t Snceden komisyona vermeîeri. posta gecikmelerinln kabul nlunmayBca|ı llln olunur 14358) • 6006 RİZA KALAN 18.5.1969 günü Haktan ıahmetine ka\uşmu5tur. Cenazesi 19.5.1969 Pazartesi günii (bugün) evtaden alınarak Öfle namazım müteakıben Kadıköy Osmanaga Camiinden kaîdırıhp Merdivenkby aile kabristanlıSmda ebedi istirahatgâhına tevdi edilecektlr. Şahane dinlenme yeri • • • Rakipslz fiatlar tyi mutfak îtinalı • • •• ••••••••••••»»••»•»•••••••• PROG Plâj Motel Restaurant Camping IstPnbLİ ,K«pol i ,B(.» lox* ,Cpb» I itdr ık, La Corura,le Have . M ı a N r n , ^tokho \m Kopenhag ,*»sterddn, Lo'a» , Rrcst, Li îbon P. lma,M«asina,\zmir A |»»«nbul. MURACAAT:(Herrün oğ<cd«» «onr.) G « ı « t f c i ! o r r«mr > «tı 8inası Ca$<ı!oğlul»t«nbul T ol:22i>J08 (Cumhunyet: 6080;