Katalog

CUMHURİYET 10 Kasîm 1946 ESKİ MECLİSI MEBUSAN REISI Jialil Seferberlik ilânı Babıâlide Sadrazam Paşanın yanında idim. Talât da orada idi. Enver Paşa geldi. Elindeki bir zarfı Sadrazama takdim etti Müzakere safhasına girmezden evvel Petersburg'da mahrera ve feykalâde müşterek «de concert», münferid «s^pabir meclisin içtimaı 21 şubat 1914 te Umumî Harbden leş ree«, teminatı düveliye hakkında bazı ay evvel Çar Nicola'nın emrile Harici izahat vermek faydalı olacaktır. Münferid teminatla bağlı olan devlet ye Naz\rı Sazanoffun riyasetinde Bah•nye Nazm Gnkoroviç, erkâmharb rei tamamiyetini tekeffül ettiği devlet her8i Nesilenski, o vakitki İstanbul sejiri hangi bir diğeri tarafından maruzu teGurrresve, diğer berrî ve bahrî büyük cavüz olursa bütün kuvvetile taahhüdürtü ifaya mecburdur. rütbeli zabitandan mürekkeb olağan"ıstü gizli bir medis içrima etti. Meclisin Mü?terek teminata ise taahhüdün lcnçılışvula, Hariciye Nazın Sazinoij, rası şartı bağhdır. Teminat muahedemaksadı fu sureile izah etti: <Vazi sinde imzası olan devletler birlikte hayeti siyasiyenin tahavvv.lfi.tina nazaran rekete karar verdikleri halde taahhüd ihtimal yakm bir utide İstanbul ve Bo icra edilir. İçlerinden birisi istinkâf etğazlann vaziyeti haztrasmı temeUnden tiği takdirde diğerleri taahhüdlerinden değiştirecek vak'aların imkânı zuhuru kurttılurlar. Nitekim Paris muahedesi«u •nazan dikkate almak lâzım geliyor. le büyük devletler arzî tamamiyetimizi Punun için Boğazlar meselei tarihiye ve istiklâlimizi temin ettikleri halde taHinin hallini Rusyanm lehine olarak ahhüd müşterek olduğundan 18761293 temim edebilmek içtn alâkadar memur harbinde Rusyaya arşı hiçbirisi bizimle •artn teşriki memisile bildtaafıhur bir teşriki mesai etmemiştir, Berlin konhareket programt hazırlamanız la'zım gresile bu taahhüd tekrar ve teyid ediîidır. Rusya, başka bir devletin Boğaz miş olduğu ve bizimle imzayı koyan larda yerleşmesine müsaade edemez. devletlerden birisi arasında ihtilâf zuBinaenaZet/h Bosphorun ve Çanakkale hurunda diğerlerinin tavassııtu ahdî . nin süratle zapr» için ne gibi hazırhk mecburiyet haline sokulduğu halde bilar yapxldığ\n\ ve neler yapdacağını lâhare îngiltere Mısırda yerleşmiş, Itat'iyen tesbit etmek Mztmdır.» Fransa Tunusu zaptetmiş, İtalya da bilâhare Trablusgarb ve Bingaziyi işgal Uzun müzakerelerien »onra garbda eylemiş ve Osmanlı hükumetinin tauskerî hareketler haşjlay\nca, Boğazla vassut teklifine hiçbirisi cevab vermer*n ve İsUınbulun derhal zapU için lâ miştir. z\m geltn fennt meseleler hallolundu. İstanbula ilk İhrac Jctfast olarak mıtft12 ağustos 1914 te îngiltere Hariciye telit bir kolordunun üç dört günde se Nazın Sir Edvard Grey'in Fransanm ferber hdle konarak gemilere irk&b o Londra Sefiri Paul Canbon'a Heyeti Jtmmast ve nihayet dört beş gün sonra Vükelâ kararı olarak vukubulan tebli'Bağazlara sevkolunabilmesi kararlastı gatı müşterek teminatla münferid tertld». Çar da karar zabıtnamesinin «I minatın hukukî ve siyasî mahiyetini tetına meclisin Tcararlannt tekmil ihata yid ve tavzih eden vesaiki cedidei reseile tasvib ediyorum, dedi.* miyedendlr. Sefir Fransız Hariciye NeIstanbvl ve Boğazlar Rus gizli vesikası zaretine telgrafında «İngiltere Hariciye Nazırı, Belçika ve Lüksenburg*a aid olS. 5.) mak üzere, bana ifadei âtlyede bulunSazanofftan Rusyanın İstanbul Sefi du: Lüksenburg'a aid olan 1867 mukarine telgraf. Petersburg, 26 temmuz, 8 velesile Belcikaya aid muahede arasınağustos 1914. Turuncu Kitab, No. H ) . da şu manada fark vardır ki: îngiltere «Göben ile Breslau kruvazörlerinin Lüksenburg'un tarafsızlığını imza koMatabandan giiratlerini artırarak Ça yan bilcümle devletlerin birlikte harenakkaUye doğru. yol aldMarı ihbar e keti şartile müteaMıid olduğu halde, diliyor. İngiliz ve Fransız sefirlerile bir Belçikanm tarafsızlığını diğerlerinin likte bu gemilerin Çanakkaleye vüsul yardımı olmaksızm temine meoburdtır. lerrne mvAaa.de edüdiği halde üzerine Belç&anın bitaraflığ» burada o kadar alacağt mes'uliyete dair Babmliye teb ehemmiyetli telâkki olunuyor ki Alligatı müessirede bulununuz ve gemi manyanm tecai'üzü harb sebebi olacaklerin Çanakkaleyi terk veya silâhlann tır. «Casus federi>. Bu mesele hassaten dan tecrid olunmasında xsrar ederek İngiliz menfaatidir. (12 ağustos 1914. aksi halin Jcaft münasebatın intag ede Fransu San Kitabi, No. 137). ceğini de ilave ediniz.> (Sazanofftan Rusyanın İstanbul S«firine telgraf, 27 temmuz 1914. Turnncu Kitab. No. 14). <Eğer Göben Çanakkaleye girerse Amiral Ebberhart, Karadenize girmesine mâni olmak için her tedbiri almağa memur edilmiştir. Göben'l tahrib edecektir.» t Atatürkün Yıldönümü Vesilesile C .11. Partisi Ustün Adam kongreleri ve Diktatöre dair ı îdare heyetlerine daha ziyade genç elemanlar seçilecek Yarından itibarerr Cumhuriyet Halk Partisinin şehir içi ocak ve bucak kongreleri başhyacaktır. Bu kongrelerde senelerdenberi idare heyetini teşkil eden kimselerin değiştirilerek daha fazla çalışmağa müsaid elemanların getirilmesine çalışılacaktır. Verilen emirlerde memleketin genc ve münevverlerinden istifade edilmesi, bu kabil kimselerin çokça idare heyetlerine alınması istenilmiştir. Cumhuriyet Halk Partisi İstanbul üye sayısı memurların partiden aynlmasmı müteakıb 25,000 kadar azalmıştır. Cumhuriyet Halk Partisi kaza ve il kongrelerine mühim şahsiyetlerin getirtilerek hitabelerde bulunulmasma ve partinin Büyük îskender pek genc yaşmda orhizmetlerinin izah ve anltılmasma çalı dusunu arkasma takıp Çanakkale Boşılacaktır. Bundan başka bazı münevver ğazını geçince bütün hazinesini askerleşahslyetler partide vazife almağa davet rine dağıttı. «Sana ne kaldı?» diyene edileceklerdir. ıtjmid!» dedi. O, yalnız cihangir olduğu için değil; bunu söylediği için «büDünkü kongreler Cumhuriyet Halk Partisi ocak kon yük» tür. Cihangirliğinden bir şey kalgrelerine dün de devam edilmiştir. Dün, madı. Fakat o tek kelime beş asrın ezeşu ocaklar kongrelerini yapmışlardır: linden yarının ebedine doğru aşınmaz Bakırköy ilçesinin Şamlar, Kayabaşı, bir mücevher halinde parlayıp duruyor. Beyoğlu ilçesinin Kılıcali, Çatalca ilçe*** sinin Kalfa, Oklalı, Hoşdere, Boyalık; Yeryüzünde en çok cenk yapıp hepKaracaköy, Eyüb ilçesinin Islâmbey, Bİnden zaferle çıktığı için Atatürkün Çiftalan, Ağaclı, Kartal ilçesinin Sa kumandanlık bakımmdan, en çok haymandra, Paşaköy, Sarıyer ilçesinin Bü ran olduğu Timur, yalnız zaferlerinin yükdere, Kireçburnu, Silivri ilçesinin mahiyet ve adedi yüzüden değil, fethetKüçük Kılıcali, Bekirli, Şlle ilçesinin tiği yerlerin genişliği itibttrlle de IskenKaramandere, İmrendere, Karabeyli, derden daha cihangirdi. Fakat Îskender Göksu, Hamidli, Değirmençayırı, Do gibi onun imparatorluğu da öliimile bemah, Üsküdar ilçesinin Doğancılar, Kı raber parçalandı. Halbukl IskendeTİn sıklı ve Yalova ilçesinin Samanlı semt generallerinden Batlamyüs'ün îskendeocakları. riyede kurduğu devletle Timurun torun. larmdan Babür Şahın Hindistanda kur• ** Bugün (10.11.946) Yeşilköy, Anadolu duğu imparatorluk asırlara uzanabildiFeneri, Poyraz; Sırapınarı, Küçükçek ği için ikisi de cihandar oldu. Atatürk mece; Sarıgazi; Büyükbakkal köyü, cihandardı. Rumelikavağı, Taraby», Rumeli Fen«ri; *** Kumköyîl; Darlık, Toptaşı, Beylerbeyi; Bundan tam üç yıl önee «Büyük Milocak kongreleri yapılacaktır. let Meclisi» nin, gece geç vakitlere kadar süren, hakikaten tarihl bir gizli içŞehir butçesinde değişiklikler timaında harb tehlikesirdn önlenmesi Dün belediyed* toplanan bütçe en vesile yapılarak, «Bugünün Öhamları» cümeni, geçen ^ün Cumhuriyet Halk başlığı altında, «Cumhuriyet» in 21 ka dediği Üçüncü Napoleon bahse değmez, Partisinde yapılan toplantıda gösteri sım 1943 t«rihli nüshasında çıkan yazılen arzu mucibince bütç«nin büyük imar mızda Hitler'in clhangirlikle cihandarEmekliler hakkındaki karar ve ve inşa fasıllarından mühim yekunlan lığı ayıramayışı şSyle ifade edilmişti: Hususî îdareler «Almanyanın şefi Alman milletlnin cihalk dilekleri olan ufak yolların inşası Unıum! muvazeneden maaş veya ücve tenvirat işlerinln tanzimi, bazı yer handarlık çevresinde kalaydl büyük bir ret alan emekli ve malullerin yılbaşınlerde umumî halâ inşası vesaire gibi dev olurdu. Fakat o cihandarlığı cihan dan itibaren işlerine son verilmesi hakglrliğe götürdü. Bu, millt ideali şahsî hususata nakil ve tanzim içi ile meşgul ideale götürüştür. Danzig'e kadar mil kındaki kararm Belediye ve Hususî İda olmuştur. Bazj inşaatın bu sene ikmall letinin yalnıı şefi değil sembolü olan, relere şümülü olup olmıyacağı malum kabil olamıyacaktır. Maamafih yeni ge bugün milletile beraber büyük bir çık değildir. Bu karar yüksek mekteblerden lirler teminine çalnılacaktır. Istimlâk mazda bulunuyor.» yeni çıkmış genclere iş bulmak bakıbedellerinin ödenmesin* d« mühim mikmından iyi karşılanmaktadır. Belediyede Aynı yazıda Mussolini için. de şöyle ilgili zevat bn karaAn Hususî Idarelere iarda para ayrılmıştır. ' denmiştl; «îtalyanın faşist şefi devrini de teşmil edilmesini istemekte, «aksi Karaborsada ucuzluk bltiren Roma imparatotluğunu horttatTürk parasmın kıymetinin yeniden mak istediği için emelinin enkazı altın akdirde devlet dairelerinden ayrılacak ayarlanması ve yabancı paralar kıyme da eziliyor. İtalya Romanın yalnız coğ (meklilerin iş bulmak üzere kütle halln. tinin paramıza nazaran artırılışından rafyasıydı, tarihi değildi. Biz Mussoli de Belediyeye müracaat edeceklerinden sonra yavaş yavaş karaborsaya bir ta ni'ye şükran abidesi diksek yaraşır. E endişe etmekteyiz» demektedirler. , kım yabancı dövizlerin daha düşük kıy ğer o yalnız İtalya kalaydı vatammızm Süt fiatları artırıldı nvetlerle arzedildiği görülmeğe başla böğründe daimî bir tehlike kalacaktı. Trakyada süt fiatlarının artmasından mıştır. Bazı komisyoncular, piyasada Akıbeti öküze imrenen kurbağanm sonra şehrimizdeki sütçüler de sütün dolaşarak 22.5 liradan dolar, 9.5 lira akıbetidir.» dlosunu 50 kuruşa çıkarmışlardır. dan İngiliz ve Mısır lirası teklif etmekSüt müstahsilleri süt fiatlarının arü*** tedirler. rılışma sebeb olarak son zamanlarda Victor Hugo 1871 Paris muhasarasında Anlaşıldığuıa göre bunlar yabancı hayvan ihracatım ve haj^'an yemi pamemleketlerden müsaadeli veya müsaa Almanlara «Unutmaym, siz büyük Na alılığmı göstermektedirler. Müstahsilpolyona yenildiniz ve ancak küçük Nadeaiz olarak muhtelif şekillerle çıkaler, eğer hayvan yemi pahalılığı devam rılmış, fakat Merkez Bankası tarafın polyonu yendiniz> diye şiir yazıyordu. ederse süt fiatlarına yeniden bir zam Napolyonun büyüklüğü: Bir muharebedan kabul edilmiyen paralardır. nin arifesinde ona «Düşman bizim üç yapacaklarını, gerei mandıra sahibleri Yerli Mallarda bir tayin mlslimiz bir kuvvetle geliyor» dediler. gerekse sütçülere bildirmişlerdir. ManYerli Mallar müessesesinin yılbaşın O «Hayır, düşman da bizim kadar> dedi. dıra sahiblerine göre ise bu sebebler da kalkmasından sonra devlet fabrika Tekrar ettiler; «Biz 50 biniz, düşman 150 erinde değildir. Bu vaziyet karşısında önümüzdeki isan mamulâtının toptan satışı işile bin» O cevab verdi: <Evet 50 bin askemeşgul olacak Sümerbank Yün ve Pa rim var; 100 bin de ben varım!» Böyle tihsal mevsiminde peynir ve yağlarm muk İpliği ve Dokuma Müessesesi İs söyliyen o üç mlsli düşmanı yenmişti. maliyetinin çok yüksek olmasmdan kortanbul Toptan Depo Müdürlüğüne eski Fakat o afacan cihangirden kalan ne irulmaktadır. Hattâ soğuk hava depola;azeteci arkadaşlarımızdan Yerli Mal dir? 12 yü önce «Tunadan Batıya» da, mdaki peynir ve yağların fiatlarını ar Toptan Müdürü Lâtif Erenel tajin onun Envalid sarayındaki haşmetli bir üccarlar bundan cesaret alarak yültolunmuştur. kubbe altında, fakat bakarken herkes. seltmektedirler. Milâddan önce beşinci asır; Perikles hem kumandan, hem hatib, hem de candan demokrat. Yunanlılar gibi ele avuca sığmaz afacan bir millete kırk yıl hükmetti. 0nun bu kırk yılına tarih l «Perikles Asrı» der ve bu Yunan medeniyetinin <Altm devri> dir. Bir gün evine giderken arkasmdan bir Atinalı boyuna «Kahrol!» diye ona lânet edip duruyordu. Perikles dönüp sordu: «Ne kabahatim var da böyle söylüyorsun?» Atinalı cevab verdi; «Senin methinden bıktım Perikles, neye hiç bir noksanm yok diye kızıyorum!» Perikles tastamam bir «üstün adam» dı. Yabancı Cöxü ile Atatürk Yazan: M. PhilipsPrice ingiliz Avam Kamarast azasmdan ve İngilizUrin en büyük gazetelerinden biri olan Manchester Guardian'm muharrirlerinden Mr. Philips Price, uzun bir dünya se~ yahatinden sonra §ehrimize gehniş~ tir. Kendisinin İstanbul Gazetedler Cemiyetinde, Türk ingiliz dostlusruna dair yaptığt hasbihali nejretAfr. Price'dan Atatürkün Ölüm, yıldönümü tnünasebetile düşüncelertni rtca ettik. Aşağıdaki yazı, onun kalemvnden çıkrMştır. Kemal Atatürkü düşündükçe, bir İngiliz olduğum için, gayriihtiyarî, kendi millî kahramanlarımızdan Oliver Cromvell'i hatırlanm. İngilterenin, dinî münazaalarla parçalandığı ve kötü bir hü« kumetin suiistimalleri altında kıvrandığı bir sırada Cromwell, milleti etrafma toplamış ve vatandaşlara tek bir inanc ilham edebilmişti: Nefislerine ve gayelerine karşı sonsuz bir bağlıiık... İngilterenin, 1920 den sonra, Türkiyenin istiklâl hareketinde, nüfuzunu bu hareket lehine kullanmamış olduğuna daima teessüf etmiştim. Maamafih, Atatürkün, Türk milletinin kahir eliseriyeüni temsil ettiği aşikâr olur olmaz, istiklâl hareketini samimiyetle desteklemek suretile, başlangıcdaki soğukluğu izaleye muvaffak olduğumuzu zannediyorum. Modern dünyada, hiçbir millet, ferdlerini sanayi, ticaret, fen ve sanat sahdarına atılacak bir şekilde techiz etmeden, kadmları hürriyete kavuşturup erkeklerle müsavi bir duruma uîaştırmadan, en nihayet demokratik bir sistem içinde ferdlerin hürriyetini sağlamadan terakki edemez. Ben Türkiyenin terakki yolunda, sağlam adımlarla ilerlediğine kaniim, ve onu bu yola sevketmek bakımmdan, tarihi boyunca en fazla medyunu şükran olduğu kimsemn Kemal Atatürk olduğuna inanıyorum. Türkiyenin, Birinci Bayezid, Fatih, Kanunl gibi, geçmişte de büyük hükümdaf ve millî kahramanları mevcnddu. Bunlar, büyük bir imparatorluk kurmağa muvaffak olmuşlar, ve imparatorluğun başlangıc devirlerinde, Av»rupa ve Asyanın bu bölgesinde sulh ve refah sağlamışlardı. Kemâl Atatürk, geçm:şin bu kahramaniarmdan da ileri gitmiştir, zira o, Türk milletine kendi kendini idare edebilmeği öğretmiş, şehirle köy arasında semere verici bir muvazene kurarak, milll kaynakların ;eliştirilmesini mümkün kılmıştır. Böylece, Türkleri Türk devletinin temeüerini Anadoluda kurmağa sevketmiş olan milll ilhamı bir kere daha şahlandırmıştır. Af. Philips Price İsmail Habib *** Yazan: Sevüh başını eğsin diye kasden derinliklere konmuş kıymetli lâhdini anlatırken şöyle demişim: «Kendisi üstündeki kubbe gibi yüksek, yapuğı iş gömuldüğü mezar gibi çukur.» *** Atatürkün hem devlet kurucusu, hem kütle ruhunu ka\Tayışı, hem de hattâ kumandan oluşu gibi eşsiz meziyetleri dolayısile yer>üzündeki insanlarm en büyüğü olarak gördüğü adam «Muhammed» di. Büyük İngiliz mütefekkiri Carlyl (Karlayll m «Kahramanlar» isimli eserine Peygamber olarak tek nldığı adam. «Bütün peygamberler hep masallara ve rivayetlere gömülü olduğu halde tarihin aydmlığı içinde apaçık görünen tek peygamberj dediği adam, Muhammed öldüğü zaman Ömer şaşkın sımmda, gene böyle Onun yıldönümü lıktan kılıcını çekerek, «Peygambere kim vesilesile, yazılan yazıda şöyle demiş öldü derse başını uçururum» diyecek tim: «Atatürk, bizim yalnız Şefimiz kadar deliye dönmüştü. Halbuki Ebu değil, Atamızdı. Ona «Atatürk» ünvabekir, «Muhammede tapanlar bilsinler nım ölümünden ancak beş yıl .«vvel ki Muhammed öldü, Allaha tapanlar verdiğimiz halde o ünvan hepimtze neUTiUtmasın ki Allah bakîdir» dedi. Ömer, ye Onun bütün ömrünce verilmiş gibi o yeis anmda, Muhammedin giden fâ göründü? Çünkü Türkün Atası olmak niliğile kalan ebediliğini ayırmamıştı. Ona, ağaca yeşil, kuşa kanadlı, ve ateEbubekir'in Allahı öne sürmesi ise ka şe yakan der gibi tabiî gelmişti de onlan eserin ebediliğini anlatmaktan başka dan. Türkün Atalığı ona ünvan olmadı, Onun ifadesi oldu.» bir şey değildir. *** **? Hakikl şefler milletlerinin Ideali için«Cumhuriyet» Atatürkün eseriydi, fakat eser ona bağlı değildi. Cihangirler de kalırlar. Millî ideali şahsî Idealine eserlerini kendilerine bağladıkları' için götürmek istiyen büyük hırslar kendieserleri kenddlerile gider. Atatürkün, lerile beraber milletlerinl de hüsrana hayatmda olduğu kadar, ölümile de bu attılar. Tarih, malum. Geçmişteki vakmillete en yüksek hizmette bulunması aların ilmidir. Fakat tarihin büyüsü çundan ileri geliyor: O hayatta iken ese ölüp gitmiş sanılan maziyi diriltmesinrinin üstünde daima bütün vatan se deyse kudreti de istikball aydınlatmamasım kaplıyacak kadar büyük bir sından doğuyor. İskenderinden Timürü«acaba?> vardı. Herkesi, «O giderse ne ne, Attilasmdan Cengizine, Napoleoolur?> diye düşündüren acaba. Sekiz nundan Hitler'ine kadar dhan hiçbir yıldanberi bu vatanın artık <acaba> sı cihangire râm olmadı. Bundan sonra da yok. Halbuki bütün tarih boyunca dik cihan, elbet cihanı kucaklamak istiyentatörlere bakınız: Hugo'nun «küçük» erin üstüne yıkılacaktır. o sadece diktAtördü; fakat jairin «büyük» dedigi Eirinci Napoleon hem «üstün adam», hem «ci hangir» olduğu, aynl zamanda diktatör olduğu için, eseri kendile beraber yıkıldı. * * * Diktatörlerin bu nasibsizliği nedenclir? Onlarm motörü olur, fakat frenleri olmaz. Diktatörleri milletlerinin en yüksek mevkiinde bulunduklan için «şef» sanmamalı. Leyleklerle turnaların büyük mevsim muhaceretlerinde en önde gicen biri bulunur. Bu, gözü en keskin, kanadı en kuvvetli, yol sezişi en doğru olandır. «Şef» diye işte ona demeli. Şef ki üstte değil öndedir; «zmez, götürür. * * * Atatürk yalnız şef değil, şeften de y üstün bir şeydi. Ü yıl önce, 1943 kaÜç Habib SEVÜK Amerikadan gelen müstamel elbiseler (Arkası var) Manifatura piyasası yükseliyor Bir müddet evvel fiatlarında çok düşüklük görülen, hattâ bir kısım yerli mallarda yüzde 40 a kadar düşük fiatla teklifler yapılan manifatura piyasası ekrar yükselmls, ve bugünlerde eski yüksek seviyesini tamamen bulmuştur. Tahminlm veçhüe İtilâf devletleri sü Bu flat yükselişi Ithalât mallarında ol. ferası protestodan sonra satin alma era duğu kadar yerll manifarurada da görivâkiini kabul ve tasdik ettiler. Yalnız rülmekte devam etmektedir. gemilerden Alman zabitanının ve neIthalât mah manifaturalarda fiat yukferatınır. çıkarılmasmda ısrar ettiler. selişi iki sebebden ileri gelmektedir. (Slr Edvard Grey'den Mösyö Beau Birincisi, gerek Amerika, gerekse italya mont'a telgraf. Foreing office. 12 ağus mütemadiyen fiatları yükseltmektedirtos 1914. Mavi Kitab, No. 10). ler. Bundan maada gümrükteki ilâveler <Göben ile Breslau mürettebaU der de maliyete ilâve edilmektedir. Ithalât hal Almanyaya iade edilerek Türk tnii mallarındaki bu fiat yükselişi yerli malrettebatı gemiye vazedilmek suretile ge ara da sirayette gecikmemişür. milerin münakalesi ikmal edilirse ingiBayramdan evvel piyasada is hacminin liz bahrî komisyonunu geri çekmeğe ve Anadoludan fazla alıcı mahal yoktur.» gelmest de bu fiat artışını kamçılamıs;ır. Fakat bayramdan sonra da Anado*** udan talebler devam etmektedir. MahBitarafbk devresinde Rus, îngilîz ve 5Uİ satıldıktan sonra ştmdi İstanbul piFransız Sefirlerile müzakere yasasından kışlık tedariki için bir akın Seferberlik iiânmdan bir gün evvel •ardır. Babıâlide Sadrazam Paşanın nezdinde idim. Dahiliye Nazın Talât Bey de orada idi. Enver Paşa geldi. Elindeki bir zarfı Sadrazama takdim etti. « Hududlarımiz açıktır. Harb ka sırgasının nereden memleketimize gireceğini tahmin etmek mümkün doğildLr. Seferberliğimiz de urun sürer. Her ihtimale karşı hazır buîunulmak üzere ATAM1ZI TAVAF Erkânıharbiyei Umumiye ile birlikte eeferberlik ilânmı muvafık bulduk. LâBir milletin melâlini söyler derin, derîn; yihasrnı takdim ediyorum, dedi Bir kaç söz teatisinden sonra heyeti vükelânm toplanmasma karar verdiler. Ertesi günü hükumet müsellâh bitaraflık ilân etti, Bilâhare işittiğime nazaran Cavid Beyle Çürüksulu Mahmud Paşa kısmî seferberlik ilânile iktifa olunmasını teklif etmişler ise de r.eticede onlar da Enver Paşanın teklifini kabul etmişlerdir. Bu suretle tedabiri askeriyeye tevessül ile müsellâh bitaraflık ilân eden hükumet vaziyett?n bilistifade kapitülâsyonlarm ilgası için rızalarmı istihsal ile beraber arzî tamamiyet ve istiklâlimizin mahfuz kal?cağma dair devletlerden ayn ayrı •nıünferiden teminat ah ] nna karar veriyor ve o zaman Malîye | Nazırı olan Cavid Beyi İtilâf devletler; sefirlerile müz^ıkereye memur ediyor Talât Bey <~rwid Beye «Vaktile Churchill vasıtrsıle Ineiltere hükumetine i yaptığımız ittifak teklif! reddedildi. Bu ! defa Cemal Paşanın Fransaya yaptığı teklif de kabul olunmadı. Bu arada B=ı!kan muharebesi Ermenistan ıslahatı meselesi, Halife PTolla Selim isyin'.ır'V karşü^ştık. Bu harb de Sarayovada patlıyan Panslavist bombasile başladı Rusların Alman ve Avusturya orduları j nı ezdıkten sonra arkalarmı emniyet altına alarak ve bütün cenub Slovlarik birlikte İstanbulun önüne gelmesini yapayalnız ellerimizi kavuşturarak bekliyemeyiz. İşte harb başladı, biz de girmedik. İtilâf devletleri süferası da Istanbulda. ingiliz ve Fransızlar mülkî tamamiyet ve istiklâlimizin mahfuz olduğtına dair ayrı ayrı teminat verirler ve kapitülâsyonlarm ilgasmı kabul ederlerse harbin sonuna kadar bitaraf kalacağımıîı taahhu.de hazırız. Seni de murahhas tayin ediyoruz. git endişeleritnizi bildir. İngiliz ve Fransız sefirlerine teklifimizi yap» demiştir. «Rus sefıri tü de ihmal etme.« ŞAİRLERİMİZ DEDİLER Kİ... BÜYÜK Koca bir güneşin akşam Dağlann ardında sönüşü Millete can veren, vatan Tanrının göklere dönüşü ATAYA olmadan, gibi, yaratan gibi, Derya önünde çırpınarak Dolmabahçenin. Gönlümde eski hâtıralar eyledim tavaf, Artık o doğmuyor diye muzlimdi her taraf. Çamlar hüzünlü, yollara düşmüş söğüd, çınar, Yaprak döküp, huzura kapanmıştı sonbahar. Mermerli methalin ona lâyık metbali boş, Heyhat o muhteşem kapının intizarı boj. Sessiz nöbetçiler de heyulâ dolaşmada, Her yerde bir kederli muamma dolaçmada. Susmuş bütün saray, nefes alamaz o izdiham, Son uykusunda tek rahat etsin deyip Atam. Son uykusunda öyle mi, bir devir uyandıran, Bir ırka can veren Atatürk adlı kahraman? Karşımda servilik ve gunıbun vuran alı Göklerde şimdi Çankayanm şanlı kartalı. Ey nam alan, zafer yaratan, inkılâb açan Ey yol veren hükümleri tarihe bir zaman, Ey eski kahramanlan geçmiş asırlann! Gaziye ihtiram ile kalkın ve toplanın. Saf bağlayıp selâma durun hep! Odur gelen, Türk ırkının muhabbeti üstünde yükselen. Olmez evet, gönüllere heykel kuran Atam, Lâkin nedir içimdeki payansız inhidam? Bundan bir müddet evvel Amerikaya sipariş edilip giimrüklere gelen kulla | nılmış elbiselerin gümrük resimlerinin fazlalığı ve diğer bazı sebebler dolayısile memleket içinde satışı imkânı bulunamamıştır. Diğer taraftan bu kullanılmış elbiselere bazı orta doğu memleketlerinden talibler bulunduğundan Ithalât tacirierl bunların tekrar ihracı için Ticaret Bakanlığmdan müsaade istemişlerdir. Ticaret Bakanlığı, müstamel elbiseEvvelki gece, Edirnekapı ile Rami alerin tekrar ihracına müsaade edildirasmda bir kamyon kazası olmuştur. ğini dün alâkadarlara bildirmiştir. Şoför Mehmedin sürdüğü kamyon, yağMudanya hattında kış postası murlu havada, Edîrnekapıdan Ramiye Mudanya hattuıda kış tarifesinin tat doğru gittiği sırada, yağışlı asfalt yol devrilbikma 12 kasımdan itibaren başlana üzerinde tekerlekleri kayarak caktır. Postalar İstanbuldan salı, per miştir. Kamyonun yan kısmı hendeğe şembe, cumartesi ve pazar günleri ha girmiştir. Ön kısmı da, elektrik direğine çarparak parçalanmıştır. Şoför Mehreket edeceklerdir. medle yanında bulunan Halid ve HüPatlayan havagazi borusu seyin isimlerinde iki yolcu, muhtelif Evvelki akşam, Cihangirde, Matra so yerlerinden ağır yaralanmışlardır. Yakağındaki havagazi borusu patlamış ve rallıardan Hslid, az müddet sonra, fazla topraktan sızan gaz, Yeniyuva sokağm kan kaybetmesi netieesl, ölmüştür. daki 371 numaralı apartımana doğru l\lehmedle Hüseyin hastaneye gönderilyol açmıştır. Apartımanm 1 ve 2 nu mişlerdir. Tahkikata başlanmıştır. maralı dairelerine giren ve yayılan haKapalıçarşıda yangın tertibah vagazile, 1 numarada oruran Dısanla noksan karısı Nigâr ve 2 numarada oturan Kapalıçarşıda yanşm tertibatı kâfi olNaciye ile kızı Güler zehirlenmişler dir. Dördü de baygın halde Beyoğlu madığmdan Belediye İtfaiye müdürlüğü, Belediye hastanesine götürülmüşlerdir. ilgililerin dikkat nazarmı çekmiştir. Bu Kaza yerinde tetkikat ve tahkikat ya sebebden İtfaiye müdürlüğü, Eminönü kaymakamhğı ve çarşı esnafı cemiyetin. pılmaktadır. den gönderilecek bir murshhastan mürekkeb bir heyet bu noksanm ikmali ve çarşınm yangm tehlikesine karşı korunması tertibatını alacaktır. Diğer taraftan çarşınm durumunu tetkik eden şehircilik mütehassısı, bu tarihî pazarm önemli bir tamire tâbi tııtulmasmı, pencerelerinin genişletilerek ışık tertibatmın artırılmasım tavsiye etmiştir. Çarşı esnafı bu tetkikler IZlNDE ! esnasmda mütehassı^a müracaatle çarI şinm teshin işini bir merkezden idare Ecel, alçak ecel; ne yuzle kıydı ! edecek bir tesisat vücude getirilmesini Fâni olmasaydı O da Tannydı; Lstemişlerdir. Mütehassıs, bu mmtakaGerçi etkemikti Onun da dışı ' nın imar plânmda bir çok büyük yolları Amma semalara denkti bakışı, çarşıya bağlamaktadır. Ölümle biten kamyon kazası ölümün içimde bir yara Atam, Derdimi kimlere döküp anlatam! Güneşsiz parlamaz gökte yıldızlar, Akşamım karanlık, gündüzüm zindan; Siyah çatkı bağlar analar kızlar; Mateme bürünür koskoca vatan. Onu sen yaratmış, kurmuştun Atam, Derdimi kimlere döküp anlatam! Saçlan alevdi, nıhu alevdi, Bütün dünya Onu tanıyıp, sevdi Dünya baştan basa Ona hayrandı; O esi bir daha gelmez insandı... Beyoğlu Havagazi Şirketinin durumu Beyoğlu Havagazi Şirketinin durumunu tetkik etmek üzere Belediye İmar j Müdürü Hüsnü Kesercioğlu. Baymdır. hk Bakanhğı Şirketler Komİ5eri Kadri, [ Belediye Makine Şubesi Müdürü Hur| sid ile Belediye makine mühendislerinden Doğan ve Nejaddan mürekkeb bir heyet tetkikata başlarmşlardır. Diğer taraftan şirketin malî durumu da in?eİ3nmektedir. Bu tetkikler neticesinde şirketin satm alınması müzakerelerine girişileceği ve istanbul ile Beyoğlu havagazi idarelerinin birleşik bir kunıl halinde idare edileceği samlmaktadır. Behçet Kemal Çağlar SON DAK1KA N. Artam ATATÜRKÜ ANIŞ Sensin bize öğreten Büyük sırrını savaşmanın, Hiç yoktan, yeniden Bir vatan yaratmanın. Anlatan nedir yurd sevgisi, Nedir hür olmak, Nedir bağımsızlık, Sensin veren bize ilk dersi. Sensin yaratan işe saygı duyduran, Sensin fabrika, baraj, çiftlik kuran, Sensin bozkın yeşil yapan, Batak kurutan, Güzele tapan. Sensin, tarihimizle öğünüp, Yaşarken çalışıp, ölürken yarına güveni öğreten, Sen, büyük Insan, büyük öğretmen! Atam! Anam!.. (Doğan Kardeş) Ruhunun gökyüzüne çıkışını göreydim, Atalann Atası, kimbilir ne yüksektin, Ne heybetli, ne vakur, ne asildin o anda, Kimbilir ayağma gökleri nasıl çektin? Dünyada bir inhidam ancak bu kadar olur; Bir toprakla bir gökün boy ölçüşmesidir bu! Dinle ey Atam dinle, şaha kalkan bu yası, Seni kaybeden arzın ağlayan sesidir bu! Eski belgeliler tekrar okuyabüecek Ortaokul ve liselerde eski yı'.larda belge imtihanlarmda muvaffak olamı yan öğrencilerin durumları, yemden değiştirilen 44 üncü madde hükümierine tâbi tutulmuşrur. Bunların yaşları, gırecekleri sınıfa müsaid olduğu takdirde 15 kasıma kadar imtihanlan yapılacaktır. O.R. ATATÜRKÜ ANKARADA KARŞILARKEN Olümiin bitmiyen ufkunda yatarken gene 3ag; Bir avuc toprak olurken gene yüksek, gene dağ. Gene bir memleketin satveti, bir tek emeli, Koca bir yurdu tutarken gene sapsağlam eli. Çürüyen göğsii için tâkı zaferler gene dar; Gene sağdır, gene sağlamdır O, hem dünkü kadar. Ona matemle... Hayır, sade taabbüdle eğil; Olüdür, doğru, fakat öldüğü hiç belli değil. Bakliyat ihracatı Fasulye, mercimek, bakla ve nohud ıhracatının yasak edilmediği hakkmdai ki haber, bir haftadanberi fiat artışı Jurmuş olan bu maddelerin piyasasını yeniden canlandırmış, yalnız, Ticaret Bakanlığmdan bu maddeler için iste tıen ihracat lisanslarının çıkmadığı, Bakanlığın bunları topladığı piyasad* söylenmektedir. Ticaret Bakan'.ığmm fazla ihracat talebi kar;:'inda, mevcu» stokları nazarı dikkate alarak bir âyar. iama yapmakta olduğu anlaşılmakta • dir. İbrahim Alâeddin ATATÜRK Sen ulusun başında kartal gibi yaşarken, Ben başka diyarlarda beyaz güller dereydim! Dünyanm en bahtiyar fânisi ben olurdum, Sana gelen ölüme, ah göğsümü gereydim. M. Benderli Vedad Nedim Tör Mithat Cemal