Katalog

Hükumetin iki hedefı .YMdır: Biri milletin mahfuziyeti, ikincifi mületin refahını temin etmek. Bu ikı şeyi lemin eden hükumet iyi, ede: miyen fenadır. . :;L ~ K. ATATÜRK 23 üncü yıl Sayı: 7984 KURUCUSU: YUNUS NADÎ Bflyttk Matem Gttnttmttz Türk milleti, Ebedî Şef i, eşsiz kahraman Atatürkten sekiz sene evvel bu sabah saat 9u 5geçe agrılmıştı BAYRAK ADAM lelâde faniler, öldiikleri zaman Tanrınm ebediyetine kavuşurlar. Görünmiyen yıl«bzlann bilinmiyen iklimlerinde onlan bağrına basacak bir ruhlar filemi vardır. Tath şırıltıiı billur ırmaklarile, mis kokulu rengârenk çiçeklerile «onu gelmez bir bahar ülkesinde unutulup gidecekler, hayatta iken çektikleri istırabı dindirebihnek için kâinat dedığimiz büyük varlığın içinde eriyeceklerdir. Kahramanların ölümü başka türlü oluyor. Onlar, Tanrıdan önce milletin Varhğile kaynaşıyorlar. Bilinmiyen yıldozların tatlı iklimlerine değil, taşile, toprağile bağlı oldukları milletin kalbiHe giriyor, orada belki birincisinden daba heyecanh, daha kuvvetli, daha mücadeleli bir ikinci hayata ulaşıyorlar. Unutulan fanilerin Tanrı kucağında BÜrdükleri dinlendirici gamsızlığa nazatttn, büyük kahramanların millet kalbinde yaşamağa başladıklan ikinci hayat, birincisinden daha az tehlikeli değildir. Çünkü bu ikinci hayatın devamlılığı, herseyden önce millî varlığın hayatiyerine bağlıdır. Benliğini millete vakfe derek kendi talihini ayrılık kabul ermcz |jir şekilde milletinkile birleştirmeğe muvaffak olan bir adam, ölümünden Bonra milletle beraber ve millet yasadıjjı kadar yaşar. Onlar, herşeylerini olduğtı gibi, ölmezliklerini de millete emapet etmişlerdir. Her an içimizdcdirler, piz Türk olarak var oldukça ontara da Jjlüm yoktur. Bir kahraman, millet yüreğinde çarpan ikinci hayatının malze(nesini birinci hayatında yaratarak ceIniyete devrettiği fikir ve irade sistemipe borcludur. O iradeyi yaşatacak, o fikirleri benimseyip kuvvetlendirecek elan varhk gencliktir. •Benim naçiz şahsım bir gün elbet loprak olacaktır, fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebed payidar kalacaktır» diyen Büyük Atatürk, vaktile işte bu gerçeğe Işaret ediyordu. Ehediyet yolunda yıDann ne hükmü »ardır? Fakat, biz bugün, Onun maddeten aramızdan ayrılısının sekizinci yıldönümünü idrak ederken kahraman Atatürkü nekadar içimizde duyuyor. en büyük Türk çocugunnn gittikçe genişliyen, sağlamlaşan ikinci hayatına ne kadar artan bir inancla bağlanıyoruz. Arkada brraktığımız her yıl. Onun kalblerimizdeki yerini daha yıkılmaz bir setilde perçinliyor, bizi O a ve Onu bize daha ayrılmaz bağlarla sarıyor. Benlifimizde yasıyan bajTak sevgisini Atatürk sevgisinden ayırd ermeğe imkân var mıdır? Bize kendi gücümüzün büyüklüğünü gösteren. bir çoklannın yok oldu sandığı bu millette harikulâde bir varhk hazinesi bulunduğunn ispat eden bu sönmez enerji kaynağı. bir adamın varlığuıa sıkışmış millî ruhtan baska bir şey midir? O ferd olarak. kumandan olarak, inkılâbcı. politikacı ve devlet adamı olarak daima böyle düsünüıdü. Türklüğe bütün kalbile inanıyordu. milletine hayrandı ve gönülden vurşundu. Kazandığı essiz zaferlerde kendi payını küçümserdL « Harb meydanlarında bu milletin yenemiyeceği güclük yoktur. Elverir ki ona lâyık bir kumandan bulunsun.» ' Derdi. Sekiz yıl önce aramızdan ayrılan bu kahramanın en büyük inancı. Türk milletinin büyüklüğü ve Türk milletinin ölmezliği idi. Bu sarsılmaz inancm kuvvetile Atasına bağlanan Türk gencliği. bugün Onun manevî varlığı önünde eğilirken şu gerçeği bir daha tekrarlamaktan geri kaltnıjacaktır; Kahraman Atam! Senin sevgin yüreğimizi doldurdukça biz daima kuvvetli ve başanlı olacağız. Sen içimizde yaşadıkça bize ölüm yoktur. Inandığın Türk milleti ebedidir. Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, tstanbul Posta kutusu: tstanbu] No 246 Teleionlar: Umum) Santral Numaran: 24298. Yaa İşleri: 24299. Matbaa: 24290 urıyet Pazar 10 Kasım 1946 Türkle*n vatan tevgisilej dolu ola»* goğüsleri, mel'un f ihtiraslar ' ırşı daima der mirden b". uuvar gibi yük • selecektir. ^ ;= .. K. ATATÖİK A Bütün memlekette bugün Onun aziz hatırası anılıyor Halkevlerinde ve mekteblerde tertib edilen ihtifaller Demokrat Parti, şehrimizde aynca bir ihtifal tertib etti, at yarışları tehir olundu, radyoda musiki neçriyatı yapılmıyacak Ankara 9 (Telefonla) Ebedî Şef Atatürkün ölümünün sekizinci yıldönütnü münasebetile yarın başkentte büyük tazim merasimi yapılacaktır. Saat 9 u 5 geçe, Büyük Onderin hayata gözlerini kapadığı dakikada, Cumhur Başkanı, yanında Millet Mecüsi Başkanı, Başbakan, Bakanlar, C I î P . başkan vekili ve genel sekreteri, Genelkurmay Başkanı, Ankara Valisi ve diğer yüksek revat olduğu halde Atatürkün muvakkat kabirlerinde bir tazim vakfesinde bulunacaktır. Bu merasimde, DJ*. yi, âl Bayar ve Fuad Köprülü Ankarada bulunmadıklan için kurucu azalardan Refik Koraltan ile Dr. Cemal Tunca temsil edeceklerdir. Aynı saatte Ankara Halievind» de büyük bir ihtifal yapılacaktır. Atatürkün ölüm yıldönümü münasebetile yarınki at yanşlan tehir eddlmiştir. Büyük matem günü Türkiye radyosu sabah yayımmda ajans haberlerinden onra Cumhur Başkanı İsmet İnönünün beyannamesini okuyacak ve Türk miletinin bu büyük acı gününe tazimen susacaktır. Oğle yayımında yalnız ajans haberlerini verecek olan radyo, akşam yayı nında Atatürkün hayatı ve eserleri etrafındaki bir konuşmadan sonra Ismet İnönünün beyannamesini tekrarlıyacaktır. Dış memleketlerde bulunan yurddaşlar da ayni gün ve saatte elçilik ve konsolosluklarda yapılacak ihtifallere katılacaklardır. Şehrimizde Ebedî Şef Buyük Atatürkün sekizinei ölüm yılı dolayısile bu sabah bütün mekteblerde, Halkevlerinde Büyük Ölünün aziz hatırasmı yâd ve taziz için törenler yapüacaktır. Vali ve Belediye Reisi Lutfi Kırdarla vilâyet crkânı, Eminönü Halkevine giderek oradaki törende hazır bulunacaklardır. Üniversitede de Biyoloji Enstitüsü salonunda ihtifal yapılacaktır. Ayni zamanda şehirdeki bütün mekteblerde törenler yapılacak, ölüm saati olan saat dokuzu beş geçe bir dakikalık bir sükuttan sonra Atatürkün gencliğe hitabesi, İnönünün Onun ölümü dolayısile millete beyannamesi okunacak ve aziz Atanm memlekete ifa ettiği hizmetler Arkası S. 3, Sü. 1 de Ebed nasil zevalsiz, nasıl ennezse sona, öyle sonsuz bir ajkla bağianmışız biz, sana. Evlerde senin köjen, dillerde senin adın, Sen bizdesin, bizimsin, «en bizden aynlmadın. Gökler seni söylüyor, yerlerin dilinde »en, Var mı tarihte başka senin gibi sevilen. Ölmek, fâni içindir, ebedilik senindir, Seni sevmek ibadet, sana bağlanmak dindir! Rifat Necdet Evrimeri "Eşsiz Kahraman Atatürk! Vatan Atatürkün gendiğe sana minnettardır,, hîtabesi Cumhur Başkanı İsmet İnönünün Türk milletine beyannamesi NADtR NADİ İzmirde bugün yapılacak ihtifal îzmir 9 (Telefonla) Demokratlar yarm sabah saat 8,30 da Celâl Bayarm iştirakile AtaKirk meydanında toplanarak saat 9,05 te anma ve saygı vakfesi yaptıktan sonra heykele çelenk koyacaklardır. Diğer taraftan İzmir Halkevinde saat 9,05 te bir ihtifal yapılacak, bunu müteaktıb Atatürk meydanma gidüecektir. Bu ikinci toplantıya Demokratla. rın iştırak etmiyeceklen sanılmaktadır. Ey Türk gencliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlinı, Türk CumhuCumhur Başkanı İsmet İnönü 21/11/ milliyetçi, halkçı, inkılâbcı, devietçı 1938 tarihinde millete §u beyanname Cumhuriyet bize bütün evsafile Atariyetini, ilelebed muhafaza ve müyi neşretmişlerdi: türkün en kıymetli emanetidir. dafaa etmektir. Büyük Türk milletine, Mevcudiyetinin ve istikbalinin Ufulündenberi Atatürkün aziz adı ve yegâne temeli budur. Bu temel, seBütün ömrünü hizmetine vakfettiği hatırası bütün halkımızm en candan sevgili milletinin ihtiram kolları üs duygularile sarılmıştır. Memleketiminin, en kıymetli hazinendir. Istiktünde Ulu Atatürkün fâni vücudü zin her köşesinde ve bütün mületçe Seneler geçiyor; harbler oluyor; adamlar ölüyor; dünya balde dahi, seni, bu hazinenden, istirahat yerine tevdi edilmiştir. Ha kendisine gösterdiğimiz samimî bağmahrum etmek istiyecek, dahili ve sarsıntılar geçiriyor; milletler yıkılıyor; A t a t ü r k kikatte yattığı yer, Türk milletinin (ılık devlet ve milletimiz için kudharicî, bedhâhların olacaktır. Biı Onun için aşk ve iftiharla dolu olan ret ve vefamn beliğ misalidir. Türk gün, istiklâl ve Cumhuriyeti mü kahraman ve vefah göğsüdür. milletinin aziz Atatürke gösterdığı gittikçe daha güzel, daha parlak ve daha muhteşem sevgi ve saygı, onun niçin Atatürk dafaa mecburiyetine düşersen, vaAtatürk, tarihte uğradığımiz eo zifeye atılmak için, içinde buluna zalim ve haksız itham gününde mey gibi bir evlâd yetiştirebilir bir k:<ybir zafer ve şeref hâlesi içinde yaşıyor. hak olduğunu bütün dünyaya göstercağın vaziyetin imkân ve şeraitini dana atılmış, Türk milletinin masuna miştir. düşünmiyeceksin 1 Bu imkân ve şeve haklı olduğunu iddia v« ilân etAtatürke tazim vazifemizi ifa ettirait, çok namüsaid bir mahiyette miştir. İlkönce ehemmiyeti kavranmağimiz bu anda, halkımıza kalVundeıı mış olan gür sesi asla yıpranmıyar tezahür edebilir. İstiklâl ve Cumbir kuvvetle nihayet bütün cdhanın şelen şükran duygulanmı ifade emehuriyetine kasdedecek düşmanlaı ği, ödenmesi lâzım bir borc savdım. şuuruna nüfuz etmiştir. bütün dünyada emsali görülmemi| Milletler arasında kardeşçe bır inOnun çeük menevişli ma\d gözlerinı silinmez zir damga gibi yapışmıştır. Ge Fakat O, kıhcın yapamadığını yaparak bir galibiyetin mümessili olabilirEn büyük zaferleri kazandıktan sanlık hayatı Atatürkün €n kıymetli hayata kapad.ğı yaslı günün 8 inci yil ne insan vardır ki adı ancak bıraktığı gönülleri, kafaları, vicdanları fethetmiş; sonra da Atatürk, ömrünü, yalnız ideali idi. Bütün dünyada ölümar.ün dönumüdur. Seneler geçiyor; harbler o taştan abide ile yaşar. Zamanla bu abi başardığı eşsiz inkılâb ve teceddüd ham ler. Cebren ve hilç ile aziz vata^ürk, mjlletinin haklarını insamyete gördüğü ihtiramı insanlığm âtisi için luyor; adamlar ölüyor; dünya sarsmtı de yıkılıp giderse, onun adı da, belki lesile yalnıı Türkiyeyi değil bir güneş nın, bütün kaleleri zaptedilmiş, büeze'lî hizmetlerini ve tarihe hâkkettiği ümid verici bir müjde olarp'ı ?elâmlar geçiriyor; milletler yıkılıyor; Ata eseri gibi, nisyana gömülür. Atatürkü gibi, bütün Şark âlemini aydınlatan bir tün tersanelerine girilmiş, bütün meziyetlerini isbat etmekle geçmiş larım. Bu sözlerim yazılarile "e 'optürk gitt:kçe daha güzel. daha parlak ve müz ise, asla yıkılmıyacak, ölmiyecek medenî cihangir olmuştur. ordulan dağıtılmış ve memleketin tir. Milletimizin büyüklüğüne, kud rağımızda şövalye askerleri ve rr.ümdaha muhteşem bir zafer ve şeref hâlesi ve daima yaşıyacak bir eser yaratan ve Onun ölüm haberini, türkce öğretmen her köşesi bilfiil işgal edilmiş olaretine, faziletine medeniyet istidadı taz şahsiyetlerile yasımıza i=hrak evçinde, yaşıyor. yüce adı eserile beraber ebedileşen leri olduğum Rum kızlarına ve çocukla bilir. Bütün bu şeraitten daha elim na' ve mükellef olduğu insaniyet va den büyük milletlere Turk milleti rına büdirdiğim zaman, akan gözyaşlaOnun ölümündenberi geçen günler ve müstesna büyük fanilerden biridir. ve daha vahim olmak üzere, mfmzifelerine sarsılmaz itikadı vardı. adına şükranlarımm ifadcsıdir. Atatürk bir fatih, bir cihangir değil rını ve inleyen hıçkırıkları hiç unutayıllar arttıkça Atatürkün, daha büyüdüğünü ve Türk milleti için tılsımh bir dir; fakat, eserlerinden eser bile kal mam. 500 yü önce Fatih İstanbulu Türk leketin dahilinde, iktidara sahib «Ne mutiu Türküm diyene» dediği Devletimizin bânisi ve milletinzır sembol olduğunu görüyoruz. Onun ebe mıyan nice fatihler ve cihangirlerden lüğe hediye ettiği zaman da Türkler gü olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ zaman kendi engin ruhunun, hiç sön fedakâr. sadık hâdimi, dî hayatı fani hayatından gittikçe daha daha büyüktür; çünkü O, bir vatan ve lerken Rumlar göşyazları dökmüşlerdir. hıyanet içinde bulunabilirler. Hatmiyen aşkını en mânalı bir surette Insanhk idealinin âşık ve mümtaz üstün, daha güzel bir varhk oluyor. bir millet kurtarmıştır. O, bu vatan ve Fakat, 29 mayıs 1453 teki gözyaşlarile 10 tâ bu iktidar sahibleri şahsî mensiması: eşsiz kahraman Atatürk! hülâsa etmişti. Kendisi öldü; fakat adı ve esen ölmezlik milleti ,yalmz düşmandan değil, taas kasım 1938 de akan yaşlar arasında ne faatlerini, müstevlilerin siyasî emelVatan, sana minnettardır. Fena zihniyet ve idare ile geri bıraBirrma ermiş bulunuyor. Atatürkün 10 Bubdan, geril'.kten, karanlıktan da kur büyük fark vardı. O gün, Türk de, Rum lerile tevhid edebilirler. Millet, fak kılmış Türk cemiyetini en kısa yol Bütün ömrünü hizmetir.e verdiŞin kasım 1938 de başhyan asü hayatı, yıl tarmış; istiklâle, terakkiye, yeniliğe, da herkes ağhyordu. Ölümü, yalnız yur dan insanlığm en mütekâmil ve en Türk milletile beraber senin huzular geçtikçe hiç ihtiyarlamadan. hiç yıp nura kavuşturmuştur. Atatürk yalnız dumuzda değil; bütün medeniyet ve rü zaruret içinde harab ve bitab temiz cemiyetlerile mücehhez rr.odern runda tazimle eğiliyoruz. Bütür. hayadüşmüş olabilir. ranmadan, hiç sararmadan, bilâkis daha zaferden zafere koşan bir Türk serdarı Insanhk âleminde müşterek bir teessür bir devlet haline getirmek Onun baş tında biz§ ruhundaki ateşteTi canlılık gencleşerek, daha tazelenerek. daha par. olmakla kalmamış; savaş meydanlarında ve matemle karşılanan bir adam, elbette Ey, Türk istikbalinin evlâdıl İşhca kaygusu olmuştur. Teşkilâtı e verdın#wnin ol, aziz hatıran sönmez lıyarak devam edip gidecektir. zafere ulaştırdığı kahraman Türk mil dünya ölçüsünde büyük adamdır ve elruhlarımızı daima ate, bu ahval ve şerait içinde dahi, sasiyemizde ve bugün hizmet başmInsan vardır ki öldüğü gün maddeten letinin başım medeniyet zaferinin güne bette medeniy.et* hizmet eden bir dehatutacaktır. vazifen Türk istiklâl ve Cumhurida, irfan muhiünde ve geniş halk ve manen yok olmuştur. Insan vardır ki şile de taclandıran bir inkılâbcı, bir dır. Öyle olmasaydı, kimi ağlar, ve yas Reisicumhur içinde bulunan bütün vatandaşların yetini kurtarmaktır. Muhtac oldudaha hayatta iken ölmüştür. Insan var müceddid olmuştur. Evet O, kılıc kuv tutarken, kimi güler ve sevinirdi. Işte vicdanlarmda yerleşmiş olan lâik. îsmet İNÖNÜ dır kı mezar ta^ına ne yazılırsa yazılsın. i'etile ülkeler fetheden bir fatih, kıtalara Atatürkün ölmez büyüklüğü burada, O ğun kudret, damarlarındaki asil tarıhın nefıet ve lâneti, onun adına hükümran olan bir cihangir değildir. Arkası Sahife 6. Sü i te kanda, mevcuddur. UHLARIMIZIN SÖNMEZ MEŞALESİ Yazan: ABİDİN DAV'ER