Katalog

Bu büyük millet istidadının müteveccih olduğu istikametleri görmeğe çalışan ve görebilen evlâdını daima takdir ve himaye etmiştir. K. ATATÜRK Onbeşinci yıl sayı 5210 u m h u r i yet Telefon: Başmuharrlı n evl: 22366 Tahrlı heyetl: Teier&t« ***** ***•. ^ S t 24298 ktanbuı p ^ &!***•. tstan^ »o ™ îdare ve matbaa fcsmı 24299 24290 Gumartesi 12 ikinciteşrin 1938 Türk milletinin istikbali, bugünkü evlâdlarının isabei nazarı ve yorulmak istidadında olmıyan çalı$mak azmile büyük ve parlak olacaktir. K. ATATÜRK îsmet Inönü Cumhurreisi seçildi Büyük Millet Meclisi, 348 mevcudun lam ittifakile Lozan kahramanını Devlet Riyaseiine intihab etli Atatürk ve Ismet Inönü • • Ankara, 11 ikinciteşrin tatürkün pek fazla sevmekle beraber pek çok da takdir ettiği Ismet Inönü Türkiy* Büyük Millet Meclisince, Mecliste hazır 348 meb'usun tam ittifakile Cumhur Reisliğine seçildi. Hayahnda kalbinin en samimî hürtnet ve muhabbet kabiliyetini üzerinde teksif ettiği Aziz Büyüğünü kaybetmekten pek mahzun ve mükedder olan Ismet İnönü, şimdi bu hürmet ve muhabbeti Türkiye Devleti Reisliğini Atatürkün jan ve şianna lâyık bir surette ifa ederek d€ göstermeğe davet edilmiş bulunuyor. Yeni Cumhur Reisinin Mecliste kanunen yapılması lâzım gelen yemin vazifesini ifa ettikten sonra, yer yer sürekli alkışlarla kesilen çok kuvvetli «nutkunu bu sayımızda okuyacaksınız. Ismet İnönü Büyük Sefin en seçkin, en değerli ve yüksek kabiliyetlerini müstesna muvaffakiyetlerile ispat eden bir arkadaşıydı. Atatürkü seven bütün milletin zaten pek iyi bildiği ve takdir ettigi Ismet înönünü ayni muhabbetle çevreliyeceğinde şüphe edilemez. Milletin hakikî ve yegâne mümessili olan Türkiye Büyük Millet Meclisi bu takdirin ve mı>habbetin işte ilk belgesmi irtifakla vermiş bulunuyor. Cumhuriyet Türkiyesînde' AtatOrt Ismet İnönü vaziyeti bu neticeyi en tabiî olarak gösteren bir tarihe maliktir, ve bu satırlan yazan o tarihin içinde yaşamıştır. Kurtuluş, istiklâl ve inkılâb büyük hareketlerinde hep Büyük Şef Atatürkün yanıbaşında çahşmış ve ona sağ kolluk vazifesini görmüş olan İsmet lnönün'dn Atatürke yakmlığını ve Büyük Şel'm îsmet İnönüne muhabbetini ve takdirkârlığını gösteren hâdiselerin hepsini saymak böyle bir makalenin çerçevesine sıgmaz. Fakat misal olarak bunlardan şöylcce hatıra geliverecek bazılarını zikredebiliriz. 10 nisan 1920 sabahı. 16 martta îstanbul meclisi basılarak îstanbul filen de yabancı işgali altına girdikten sonra Kocaeli yarımadası içinden Ankaraya mebus, gayri meb'us daha önce gelmiş olan bizler burada Atatürkle bir taraftan Ankarada kurulacak meclisin hertürlü hazırlıklarile meşgulüz, diğer taraftan Ankaraya gelmekte devam edecekleri bekliyoruz. İçlerinde İstanbul meclisi reisi Celâleddin Arifin bulunduğu bir kafile, o gün, 10 nisanda Bolu üzerinden kara yolıle Ankaraya gelecekti. Bu kafilenin içinde İsmet İnönünün de bulunduğunu Atatürk daha evvelden öğrenrniş bulunuyordu. Kafileyi büyük bir kalabahkla istikbale çıktık, ve onunla Akköprü ilerismde karşılaştık. 5una buna hoş geldin diyerek el sıkan Atatürkün acele acele, hatta biraz telâşla birini aradıgı görülüyordu. Nihayet Büyük Sefin: Canım İsmet Bey nerede, îsmet Bey nerede? Diye yüksek sesle sordugu duyuldu. Kafilenin arkasmdan nefer elbiseli İsmet Beyin, mütebessim ve mahcub bir eda ile çıkarak Atatürke geldiği, fakat ondan daha mütehalik bir tavırla Atatürkün İsmet Beye ilerliyerek onu derağuş ettiği görüldü. Atatürk kafilede asıl aradığmı bulmuş gibi bir memnuniyetle îsmet Beyi kendi arabasına aldı, ve beraberinde o zaman Hey'eti Temsiliyenin ve bilâhare Erkânıharbiyenin karargâhı olan Ziraat mektebine götürdü. Bu İsmet Bey Atatürke Erkâmharbiye reisliği yapan, ilk ihtilâlleri bastırmakta tedbirler alan, bilâhare Garb Cephesi Kumandanı ve Lozan kahramanı olan İsmet Paşadır ki (Lozan) müzakerelerinin müşkül bir anında Atatürke gönderdiği hususi bir telgrafnamede: Eğer istediğimiz sulhu akdedemez Ebedî Şefimiz Atatürkün hatırası hıçkmklar arasında tâziz olundu Dunku tarihî celse İsmet İnönünün nutku «Yüreklerimizde «Atatürk» adı sevgi ve hürmet içinde ebedî olarak yaşıyacaktır» Ankara 11 (a.a.) Büyük Millet Meclisinin bugünkü toplantısmda Cumhurreisliğine intihab olunan îsmet İnönü, yemin ettikten sonra Meclisin şiddetli ve sürekli alkışları ve tasvib sadalarile karşılanan asağıdaki nutku irad buyurmuştur : « Büyük Türk milletinin Muhterem Vekilleri, Arkadaşhğınızla müftehir olan, şerefli vazifenizde kendi nefsi için bahtfya.rlık bulan bu arkadaşınıza devletin en yüksek vazifesini tevdi etmek teveccühünü gösterdiğinizdcn, sizlere şimdiden çok samimî şükranımı takdim ederim. Omuzlarımda hissettiğim ağır vazifeyi ifa edcrken, tek îstinadım, büyük Türk milletinin itimadı ve bunun, sizin yardımınızla ve sizin dilinizden ifadesi olacaktır. Bu anda Atatürkün hatırası, teselli bulmaz acılarla dolu olan kalbimizin aziz timsalidir. Atatürkün fevkalâde hizmetlerini bugünkü Türk devletinin bünyesinde tam ve temiz eserler olarak tecessüm etmiş görüyoruz. Kadir bilen ve büyük evlâd yetistiren milletimizin yüreğinde, «Kemal Atatürk» adı, sevgi ve hürmet içinde ebedî olarak yaşıyacaktır. Şiikran ve tazim hislerimi söylemeğe çalışan sözlerimin sizin muhabbet ve takdir duygularınızı da aksettirdiğine eminim. Muhterem arkadaşlar, devlet ve milletimizin insaniyet ve medeniyetin asil hedeflerine doğru durmadan ilerleyip yükseleceğinc kat'î inancım vardır. Büyük ve kahraman bir milletin hizmetinde bulunuyoruz: Türk vatanının bölünmez, hiçbir tecavüze tahammül etmez, hiçbir zor karşısında millî haklanndan vaz geçmez mahiyeti, her zamandan ziyade taze ve canlıdır. Türk milleti devlet kurmak, vatan korumak kudretinde, kendi cevherîndeki kıymet ve faziletlere istinad eden yapıcı ve yaratıcı bir millettir. SulVı ve terakki yoluna bütün gayretlerini asil bir surette vakfetmiş olan milletimiz mecbur olursa, kendisi ve şanlı ordusu geçmiş kahramanlann hayranhğım celbedecek yeni kahramanlarla dolu olan fedakâr göğsünü en parlak vazifelerle süslemeğe hazırdır. Türk milletini az zamanda büyük bir medeniyet seviyesine yükseltmiş, Türk milletine en kısa yoldan temiz cemiyet hayatını, feyizli terakki yollarım açmış olan inkılâblar, kalb ve vicdanunızın en aziz varlıklarıdır. Arkadaşlarım, Millet hizmetinde vazifelerin iyi ifa olunmasım etnel edinmek başlıca kaygumuzdur. Ebedî Başbuğumuz Atatürk, en fazla itimad ettiği arkadaşı İsmet İnönü ile beraberken Ankara 11 (a.a.) C. H. P. Büyük Millet Meclisi Grupu umumî heyeti bugün (11/11/1938) saat dokuz buçukta Başvekil ve Parti Umumî Reis vekili Celâl Bayarın reisliği altında toplandı: Başvekil celseyi açtıktan sonra Ulu Önder ve Büyük Şefimiz Kemal Ata türkün dün sabah saat dokuzu beş geçe fanî hayata gözlerini kapamak suretile bütün milleti umulmaz elemlere gar ketmiş olduğunu ve bu derin elem ve acıdan dolayı bütün millete ve Parti üyelerine taziyetlerini beyan eylemiş ve Ulu Şefin yüksek hatırasına hürmeten beş dakika umumî heyeti hürmet ve tazim sükunu içinde ayakta durmağa davet etmiştir. Bu hazin beş dakikanm sonunda makamı riyasetin daveti üzerine bugün saat 11 de Kamutayın açılacak celsesinde teşkilâtı esasiye kanununun 34 üncü maddesi hükmüne tevfikan icra olunacak Reisicumhur intihabında Partinin namzedini tayin için Hafî reyle intihab yapılacağını beyan etmiştır. Riyaset makammm bu tebliği üzerine umumî heyet derhal namzed intihabma geçmiş ve yoklama sırasile toplanan reylerin tasnifi neticesinde 323 reyin tamamen Malatya meb'usu İsmet înö nü üzerinde toplandığı görülmüştür. Tasnif muamelesi B. M. Meclisi dahilî nizamnamesine tevfikan kur'a ile ayrı\Arkasi Sa 6 sütun 1 de] Sükun, istikrar ve emniyet içinde çajışmaktan başka arzusu olmıyan milletimizi anarşiden ve cebirden uzak, bütün vatandaşlar için müsavi bir emniyet havası içinde bulundurmağı, Cumhuriyetin en kıymetli nimeti biliyoruz. Vatandaşlar arasında pauhabbeti genişletmek ve derinleştirmeği, en şerefli vazife sayıyoruz. Arkadaşlar, Türk milletinin en feyizli hazînesî: Büyük Millet Meclisidir. Kabinede değişiklik Dr. Refik Saydam Dahiliye, Şükrü Saracoğlu Hariciye, Hilmi Uran Adliye Vekili oldular Ankara 11 (a.a.) Reisicumhur intihabını müteakıb Başvekil Celâl Bayar, Teşkilâtı Esasiye kanunu mucibince hükumetin istifanı, Reisicumhur İsmet İnönüne takdim etmiştir. Reisicumhur, îcra Vekillerinin, vazifelerine vekâleten devam etmelerini rica ederek, yeni hükumetin teşkilini tekrar Celâl Bayara tevdi etmiştir. Yeni kabine Başvekil: Celâl Bayar (İzmir), Adliye Vekili: Hilmi Uran (Seyhan), Millî Müdafaa Vekili: General Kâzım özalp (Balıkesir), Dahiliye Vekili: Dr. Refik Saydam (İstanbul), Hariciye Vekili: Şükrü Saracoğlu (İzmir), Maliye Vekili: Fuad Ağralı (Elâzığ), Maarif Vekili: Saffet Arıkan (Erzincan), Nafia Vekili: Ali Çetinkaya (Afyon), İktısad Vekili: Şakir Kesebir (Tekirdağ), Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekili: Dr. Hulusi Alataş (Aydın), Gümrük ve İnhisarlar Vekili: Rana Tarhan (İstanbul), Ziraat Vekili: Faik Kurdoğlu , (Manisa). Geçmişte büyük zorlukları yenmiş olan Türkiye Büyük Millet Meclisi, gelecekte de büyük saadetlerin, zaf er ve muvaf f akiyetlerin başlıca kaynağı olacaktır.» Ankara 11 (a.a.) Yeni Kabineyi teşkile memur edilmiş olan Celâl Bayar, teşkil ettiği Kabineyi Reisicumhur İsmet İnönünün tasvibine arzeylemiştir. Reisicumhur, listeyi tasvib buyurmuş ve Heyfiyetten Büyük Millet Meclisi Riyaseti de haberdar edilmiştir. Yeni Kabine, asağıdaki zevattan YUNUS NADI mürekkebdirı lArkası Sa. J sütun l de] Ankara 11 (a.a.) Tazıye telgraflarma ve intihab münasebetile temennileri ihtiva eden telgraflara karşı Reisicumhur İnönü kendi teessür ve teşek kürlerini bildirmeğe Anadolu Ajansını tavsıt buyurmuşlardır. Mareşalin cevabı Ankara 11 (a.a.) Genel Kurmay Başkanı Fevzi Çakmak, Büyük Atatürkün vefatı münasebetile her taraftan almakta olduğu taziye telgraf ve yazılarma teşekkürlerinin iblâğına Anadolu Ajnasmı tavsit etmişlerdir. Bayan Makbulenin teşekkürleri Ankara 11 (a.a.) Atatürk hemşiresi Makbule Boysanla zevci, dahil ve haricden büyük felâketin taziyesi lutfunda bulunan zevata, yaralı kalblerinin teşekkürlerin.n iblâğına Anadolu Ajansınm tavassutunu rica etmişlerdir. inönünün teşekkürü Millî matemimiz ve cihan Dost memleketlerde bayraklar yarıya indirildi. Her taraftan taziye telgrafları geliyor Berlin, 11 (Hususî) Alman Devlet Reisi Hitler, Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi Abdülhalik Rendaya uzun bir taziye telgrafı çekerek Türkiyenm büyük matemi karşısında Almanların taziyelerini bildirmiştir. Hitler'in emrile dün ve bugün bütün müesseselerin bayrakları yarıya indirilmiştir. Bütün matbuat, Atatürkün ölümü haberini büyük başlıklar altında ve uzun yazılarla neşretmişlerdir. Berlinde bulunmıyan devlet reisi Hitler'in emri üzerine, Devlet Nazırı Dr. Mayaner kendileri namma ve Hariciye Umumî Kâtibi Baron Weiseger Hariciye Nazırı namma büyük elçiliğe gelerek taziyede bulunmuşlardır. Bugün: 3üncüde: Şiir (Orhan Rahmi) Fransada Blrlik manzarası (Peyami Safa) Atatürk ve Paris, 11 (a.a.) Havas Ajansi bilİnönü (Abidin Daver) diriyor: Paris, Atatürkün ölümünü büyük 4üncüde: Yurdda gözyaşları Geceleyin parlayan ışık bir heyecanla karşılamıştır. Bütün gazete(Salahaddin Güngör) ler, Atatürke müteaddid sayfalar ve ge5 incide : İsmet İnönünün hayatı lArkast Sa. 3 sütun l del Matemimize iştirak eden ^cnebi bayraklardan biri