Katalog

Bugün: 2 nci sahifemizde: Siyasî îcmaL 3 tincü sahifemizde: Doğu ellerinde ba« yındırlık faaliyeti. 5 inci sahifemizde: Dünyanın en yüksek tepesine çıkmak için... 6 ncı sahifemizde: Askerlik bahisleri Tahlil ve tenkid. S3yi ! 4232 umhuri Telgrat ve mektub adresi: Cumhurlyet, tstanbol . Posta Iratusu: tstanbul, No 246 Hayat Ansiklopedisi PSZS . Telefon: Başmaharrlr ve evl: 22366 Tahrir heyeü: 24298. İdare ve matbaa kısmile Matbaacılık ve Neşriyat Şlrketl 24299 1936 ~ nci cüzü çıktı • p 97 Kendi Medeniyetimizin Eski belgeleri vrupa müzelerinde Türklüğü alâkadar eden birçok eserler vardır ve Türk tarihini aydınlatan birçok dokümanları da daha büyük bir mebzuliyetle Avrupa arşivlerinde bulabiliriz. Türk müzelerinde kendi eserlerimizi toplamağa başlamış bulunuyoruz, arşivlerimizin ihtiva ettiği vesikalara bu son yıllarda eski zamanlara nisbetle gittikçe artan bir ehemmiyet vermekteyiz. Avrupa müzelerinde ve arşivlerinde bulunan eserlerin velevki oralarda mahfuz kalmış olmalan bir kârdır. Onlardan kendi tarihimiz ve medeniyetimiz namına her zaman istif ade edebiliriz. Kendi müze ve arşivlerimizin daha büyük bir önemle hergün daha ziyade zenginlendırilmeleri ise kendi medeniyetimizin tesbit ve tebidi hesabına fazla ehemmiyet vereceğimiz bir İştir. Bulunan eski eserlerin müzelere konulmakta olduğunu ve hatta yeni yeni müzeler teşkil edılmekte bulunduğunu hep biliyoruz. Fakat bunlar birer suretle hükumet eline geçen eserlerin müzelere konulmasından ibarettir. Şunun bunun elindeki eski eserler çarşıda pazarda satılarak ekseriyetle Avrupa yolunu tutup gidebiliyor. Bu türlü kıymetli eserlerin birer suretle elden ve memleketten çıkması büyük ve çok kere telâfisi zor bir ziyan teşkil ettiğinden bunun önüne geçecek bir tedbir bulmak lâzım geliyor. Geçenlerde çarşıda bizzat şahidi oldugumuz bir vak'a söylediğimiz vaziyetin garibliğini göstermeğe kâfidir. Orada bir Ermeni dükkânında bulunduğumuz sırada iki asker satılık bir yazma kitablan olduğunu söyliyerek ellerindeki paketi açblar. Bu yazma kitab bir Kur'andı. Dükkân sahibi ehemmiyet vermedi veya e hemmiyet vermiyor göründü. Kitabm güzel olan yazısı belki eşsiz birşey sayılmıyabilirdi. Fakat bizim eski bir san'atın tabirile tezhib denilen süslenmesi dikkate çok lâyıktı, kâğıdı ebru denilen cinstendi ve cildi de bu san'attaki eski Türk işçiliğinin güzel bir nümunesiydi. Herhangi bir camekânda geçmiş Türk medeniyetinin gül gibi güzel bir nümunesini teşkil eden bu kitab, eğer tesadüfen orada biz bulunmasaydık, alınıp satılacak, herhangi bir seyyahın çantasında kimbilir dünyanın hangi köşesine gidecekti. Bu kitab gibi eserlerin belki memlekette pek çok nümuneleri vardır, ve hiç şüphesiz daha güzelleri. Fakat şunun bunun elinde bulunup ta herhangi bir sıkıntı sırasında satılarak Avrupa ve Amerika yolunu tutan daha kıymetli eserlerimiz olabiliyor. Avrupa pazarlannda bize nisbetle daha çok zengin bizim eserlerimiz bulunuyor. Çarşıya pazara düşmüş bu Türk eserleri hakkında bizim kendimizin hiçbir alâka gosteremeyişimizdir ki ötedenberi dikkat ve asabiyetimizi tahrik eder. Memlekette şahsî himmetlerile kendi eserlerimizi toplamağa ehemmiyet veren bazı kadirbilir ve san'ata, medeniyete, hele kendi medeniyetimize kıymet verir bazı vatandaşlanmız vardır, ve onlann bu yoldaki feragatli çahşmalan her türlü Öğmenin üstündedir. Ancak bu hususî himmetler yanmda bu işe bir parça da umumî himmet göstersek, yani devletçe ehemmiyet versek nekadar yerinde olacak. Türklüğü alâkadar eden veya bizzat Türklüğün ibdalan mahsyulü bulunan eserlerin tesadüf olunabilecek eşleri az bulunur parçalarına devletin de müşteri olması lâzımdır zannediyoruz. Bu maksadla bütçeye her yıl konabilecek çok değil, yalnız yirmi otuz bin liranm tamamen mahalline masruf olacağmı herkes kolaylıkla takdir edebilir. Bu yolda eserlerin bazı güzel parçalahna binnefis kendi memleketimizde tesadüf olunabileceği gibi onlann ayni kıytnette nümuneleri Avrupa pazarlannda îda bulunabilir. En kıymetli ve en nadir eşyaya mahsus olmak üzere her yıl yirmi otuz bin liralık mal alınması müzelerimizi pek ziyade kıymetlendirecektir. Bu bizim kendi kültürümüze taalluk eden bir iştir. Onun esasma karar verildikten sonra tatbikatını temin edecek talimatname tabiî takdir ve iştira şartlannı tayin etmiş plur. Unutmamalıdır ki garb Türklüğünün parlak medeniyet tarihi ancak bu yolda abide mahiyetini haiz türlü san'at eserlerile yazılabilir. Türk birliğinin kaynakları Bulgar Başvekilinin ınühim beyajiatı Halkevlerinin 5 nci yıldönümü dün büyük törenle kutlulandı Ankara Halkevinde Receb Peker güzel bir nutuk söyledi Şehrimizde ve memleketin her tarafında yapılan merasim çok canlı oldu, yeniden 33 yerde daha Halkevi açıldı Ankara 23 (Telefonla) Halkevlerinin açılış yıldönümü bugün büyük merasimle kutlulandı. Ankara Halkevi bugün için zengin bir program hazırlamıştı. Merasime saat 15 te başlandı. Fakat salon çok erkenden dolmuştu. Yüzlerce kişi ayakta idi. Kesif bir kalabalık ta Halkevi meydanını doldurmuştu. Cum hur Başkanlığı orkestrası tarafmdan çalınan Istiklâl marşından sonra Parti Genel Sekreteri Receb Peker kürsüye gelerek açma söylevini verdi: «Arkadaşlar, Bugün yurdda Halkevleri açılışımn beşinci yılını kutlulamak için toplanmış bulunuyoruz. Bu toplanış yalnız Halk evlerinin geçmiş çalışma devirlerinin ha tırianması için değildir. Bugün yurd içinde Büyük Kamalist ülküyü yayıcı olan bu önemli ve değerli ulusal teşkilâta ye niden 33 Halkevi daha takılacaktır. Biz ayni zamanda bunlann hayata doğuşlanni ve çalışma devrine girişlerini de kut luluyoruz. Arkadaşlar, Bu münasebetle geçirdiğimiz dört yıllık Halkevleri yaşayışmın yalnız dör düncü yıla aid olan çalışmalannın genel bilânçosunu gözden geçirmekte bir fayda görüyorum. Yalnız bu son yıl içinde 103 Halkevinin çatıları altına iki milyon yüz binden fazla yurddaş girmiş ve evlerin ışık sa çan ve kuvvet yapan çalışmalanndan is tifade etmiştir. Halkevi çatılannm altı bu milyonlar kütlesinin biri ötekini tamamlı yan müşterek çalışmalannın heyecanile kaynaşmıştır. Bulgaristan Balkan misakına girmiyor! Bulgar Kralının Avrupadaki temasları iyi neticeler vermiş ve komşu memleketin sulha hadim olan haricî siyaseti umumî tasvibe mazhar olmuş Sofya 23 Bulgar Başveküi M. Köse îvanof, Sofyada çıkan Zora gazetesinin bir muhabirine mühim beyanatta bulunmuş ve Kral Borisin Londra, Paris ve Belgrad ziyaretleri ve Bulgaristanın Balkan misakına girip girmiyeceği meselesi hakkında şunlan söylemiştir: « Kral Boris, Londra, Paris ve Belgradda siyasî şahsiyetlerle yaptığı temaslarda Bulgaristanın bugükü haricî siyasetini sarahatle izah etmeğe ve Bulgaristanın dahilî siyaseti hakkında da ha ricde ve bilhasa Belgradda vücude gelen yanlış fikirleri dağıtmağa muvaffak olmuşlardır. Bulgaristanın sulha hâdim olan bugünkü siyasetinin haricde tasviblere mazhar olduğunu memnuniyetle kayde debiliriz. Kralımız, gittikleri yerlerde çok samimî surette karşılanmışlardır. Kendisine karşı bilhassa Belgradda gÖsterilen Bulgar Başveküi M. Kose îvanof hürmetten hepimiz memnun olmalı ve bu vekile ecnebi gazetelerinde Bulgaristanın nunla iftihar etmeliyiz.» Balkan misakına girmesinin yakın oldu (Arkan 7 nci aahifede) Bulgar gazetecisi, bundan sonra Baş Emınonu Halkevınde yapılan toren de bulunanlar Pekerin soylevi ni dinlıyorlar radyodan Receb duğu Türk şarlan ve kentleri nüfusunun yekunile karşılaştınlınca işin ehemmiyeti tebarüz eder. Halkevlerimizin çalıştığı il ve ilçe merkezleri olan Türk şarlannda ve kentlerinde yaşıyan yurddaşlann yekunu 2 milyon üç yüz seksen bindir. Şu halde aşağı yukan bütün yurddaşlarm nüfusu yekunu kadar insan Halkevlerinde yetiştirici veya yetisjb aydınlatıcı ve istifade edici sıfatile Halkevlerine katılmıştır. Bu nisbetin devlet merkezi olan Ankaraya aid kısmı daha çok övülerek söylenmeğe ve işitmeğe değer bir mahiyet arzeder. «Her türlü anlaşmalarda Italyamn vücudü şarttır İtalya, zecrî tedbirler mer'iyette kaldığı müddetçe devletlerle hiçbir pazarlığa girmiyecek İngiliz Dış Bakanlığmda hummalı faaliyet var Roma 23 (A.A.) Söz söylemeğe salâhiyetli yanresmî bir şahsiyet, ltalyanın deniz muahedesinin kabulünü, zecrî tedbirlerin kaldırılması için yapılacak müzakerelere bağlı bıraktığına dair olan haberler hakkında Havas Ajansı muha birine demiştir ki: Son sayımda Ankaranm 125 bin nüfusu taşıyan bir şehir olduğu anlaşılmışhr. Bu son yilda Halkevinin çatısı altında konferans dinlemek, kitab okumak, kon ser dinlemek, dersanelerinde verilen çe şidli derslerinden faydalanmak, gösteri leri seyrehnek, güzel san'atlarda sosyal Arkadaşlar, yardımda, koycülükte, spor, dil, tarih işDün bir soylev veren Partı Umumi Kâttbı Receb Peker Bu yekun yalnız mücerred bir rakam lerinde çaiışmak hasılı Halkevinin dokuz olarak göz önüne alınınca insan bunun te biraz müşkülât çekebilir. Fakat bu ra kolunun çalıştığı bütün istikametler üze değerini kavramakta önemini ihata etmek, kamın 103 Halkevimizin içinde bulun (Arkast 8 inci aahifede) Fener, Galatasarayı 61 maglub etti Sarı Lâciverd takım ne kadar iyi oynadise, Sarı Kırmızı takım da o kadar fena oynadı « Şahsiyat, her türlü arsıulusal anlaşmalarda Italyamn vücudünün şart olduğunu ve onun Avrupada kat'iyyen gayrimevcud bulunmadığım ispat etmiş tir. îtalyayı zecrî tedbirlerle, Avrupa camiasından ayırmağa ve bilhassa, Tuna meselesi, deniz anlaşması ve Lokarno muahedesi gibi onun yardımma ihtiyac hissedilen işlerde yardımda bulunmanm kendisine, bir vazife gibi yükletilmesine imIngılıs Dı? Bakanı M. Eden kân yoktur.» Havas Ajansı muhabirinin Tuna mese cağını ve zecrî tedbirler mer'iyette kal Birkaç gundenberi şehrimizde bulun lesi hakkında söylediğine göre, ttalya, dığı müddetçe, zecrî tedbirler taraftan makta olan Başbakan İsmet înönü dün kendisinin haric bırakılacağı herhangi bir devletlerle hiçbir pazarlığa iştirak etmiyesaat 13 te Sipahî Ocağına giderek manej anlaşmanın tahakkukuna imkân olamıya(Arkan 7 nci aahifede) yerinde bir saat kadar ata bindikten ıııııiHiıııiMiııııııııııııııııııııııııııııiııııııııııııııııııııınıiHiıııııııııtıııiMMiıiııiMiıııınıınııııınııniıııııtınııııııııııtıtııııııııtıııınııtıiiHimıııııınıın sonra Perapalas oteline gitmiş ve bir müddet istirahat etmiştir. Başbakanımız Akşam üzeri yanında Adliye Vekili Şükrü Saracoğlu, Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Aras ve Millî Müdafaa Vekili Kâzım Özalp olduğu halde Haydarpaşaya geçmiş ve Ankaraya hareket etmiştir. Başvekilimiz istasyonda Vali Muhiddin Üstündağ, ve daha birçok zevat tarafmdan uğurlanmışAskert muharrlrltır. mizln mütalealan Başbakanımız Ismet InÖnü dün akşam Ankaraya gitti Son hareketlerin manası Eğer, Mareşal Badoglio, gene yol yapmak için,' haftalarca vakit kaybetmezse, bugünlerde, şimalde mühim hareketler olacaktır Galatasaray fc«u vu.,ıç maçından bır gorünüş Mevsimin en mühim lik maçı dün Kadıköy stadında yapıldı ve Fenerlile rin galebesile neticelendi. Havanm fazlaca bulutlu olmasmdan yağmur yağacağmı zannedenlerin çok luğundan mıdır nedir, staddaki kalaba lık Fener Galatasaray maçile mütena sib değildi. Tribünlerde herkes rahat rahat oturdu, duhuliye tarafında da kale lerin arkasma isabet eden yerler boştu Seyirciler arasında Adliye Vekili Şükrü Saracoğlu ile Muhafız Alayı Komutanı lsmail Hakkı da bulunuyorlardı. Sahaya evvelâ Galatasaraylılar, on • lan takiben de Fenerliler, taraftarlannın alkışlan arasında çıktılar. Parayı Fener kazandı ve güneşe karşı oynarnağı tercih ederek topu Galatasaraya bıraktı. Oyurta hakem Şazi Tezcanm idaresinde 3,20 de başlandığı vakit takımlar şu tertiblerde oyunuyorlardı: Fenerbahçe: Necdet Yaşar, Fazıl . Cevad, Esad, Reşad Niyazi, Şaban, İngiltere sade kendini düşünüyormuş Büyük Britanyanın siyaseti ne imiş? YUNUS NADI Vaşington 23 (A.A.) Âyandan Borah, Cumhurreisi seçimi için, cumhu riyetçiler namına nemzedliğini koymuş tur. Borah, dün, Coro Vaşingtonun doğumunun kutlulandığı sırada bir nutuk söylemiştir. Mumaileyh, Amerikanın güttüğü bi tarafhk siyaseti aleyhinde Avrupada yapılan propagandadan bahsederek, Bü Dun Vehefendıde yapılan koşuda yük Britanyanın vaziyetine karşı isyan ikinci gelen Remzi etmiş ve «İngiltere yalnız kendi menfaatAli Rıza, Naci, Fikret. Galatasaray: Avni Osman, Lutfi lerini düşünüyor. Japonya Mançuriyi isKadri, Nıhad, Suavi Necdet, Salim, tilâ ettiği zaman îngiltere bitaraf kal İtalya Habeş harbi hakkında son gelen haberltr, îtalyan ordusunun Buja ovasını ve etrafını işgal ettiğini göstermektedir. Mciamafih evvelki gün gelen ve dünkü sayımızda çıkan haberlerdeki yeni isimlere bakıp ta İtalyanlann mıma ralı resmî tebliğlerile işgal ettiklerini bil dirdikleri Aderat tan daha fazla ilerlediklerini zannet memelidir. En son gelen ve dünkü sayımızda çıkan 133 nu 133 numarah Italyan tebhğıne gore şimal cephesinde İtalyanlann isgal ettikleri araziyi gosterir harıta (Arkast 6 ncı sahifede) (Arkan 7 nci aahifede) maralı Italyan resmî harb tebliği şimal cephesinde yalnız cenubî Tembiende keşif kollan arasında musademeler oldu ğunu bildirdiğine göre şu halde AmbaAlagiye doğru yapılan ve Aderata va ran ileri hareket, muvakkaten veya büsbütün durmuş olabilir. Malum ya, ltalyanlar, yol yapmadan ilerlememeği kat'î bır kaide olarak kabul ermişlerdir. Ma (Arkan 7 nd aahifede)