Katalog

CUMHURİYET tkîncîkânnn 1936 Dünün Genci Anîatıyor Sermed Mahtar Alus Ayda durma, çabuk davul zuma cetir; saz takımı cetir; lâterna cetir. Şişko, dakika geçirmeden sokağa fırladı. Mürtaza içki sofrasının başma çöktü. Bir yanına Mecidiyeliyi, öbiir yanına da Selımıyeli ile Selimiyelinınkini olurttu. Ben hâlâ kapının yakinindeki sandalyada, sustaya kalkmış bir fino gibi hiç kıpırdamadan bekliyordum. Öliir müsün öldürür müsün? Araa vud gene gözlerini benden ayırmıyor. Ikisini de bana dikmiş, dikkatli dikkatli bakıyor. Baktı baktı; bir avaz daha kopardı: Sen de yaklaş masaya, geç karşımıza. Beraber içeceğiz! Katıksız bir Rum olup cıkmıştık ya, yerle beraber temennahla (Efharistopoli pasam!) ı yapıştırıp iskemlemi masanın önüne çektjm. Mürtaza sofranın üstündeki rakı ka dehlerinin hepsini toplayıp yere vurdu. Koca bardaklan yanlarına kadar rakile doldurdu. Çim çi rakı ile su içer ve yahud rakınm içine su karıştınr... Tabancasmı kılıfından çıkanp önüne koydu: { Şehlr ve Memleket Haberleri j Halkın şikâyeti 10 senedir alınamıyan bir hak ve para! Kütahyanm Mecidiye mahalle sinden Güleroğlu Hamdi imzasile aldığımız mektubdur: «Büyük Millet Meclisinde bina vergılerinden tenzilât yapılması için müzakere esnasında Maliye Vekilimızin: «Gayrıkanunî olan bir vaziyeti bana haber vermiş olsalardı neticesi şimdiye kadar alınırdı» dediklerini gazeteler yazdı ve hep okuduk: Ayni hal ve şerait dahilinde mahkemeden hüküm alıp Temyizce tasdik edilmiş ilâma müstenid bir matlubumu tam 10 senedenberi alamadım; hatta muameleyi bizzat Maliye Vekilimize yazdım, istirham ettim; Muntazam Borclar Müdürlüğüne yazdım; Divanı Muhasebat Reisliğine yazdım; hiçbir ses çıkmadı. Memlekete, vatana hizmet ettim, servetimi sarfettim, şimdi zaruret ve sıkıntı icinde kaldım. 10 senedir alamadığım matlubum ve ilâma müstenid ve kesbi kat'iyet etmiş hak ve hukukuma aid evrak 2 kiloya yakın kâğıd tomarı haline gelmiş olduğu halde 12 ağustos 935 tarih ve 4718 994 numara ile son defa Kütahva malivesinden doğruca Maliye Vekâletinin tasfiyei düyun komisyonuna ve oradan da Divanı Muhasebat Reisliğine gönderilmiştir. Gitti, sanki denize eirdi! Beş aydır hiç ses seda yok. Gazetelerdeki beyanat başkadır, filiyat ve tatbikat p"*ne başka.. On senedenberi ve halen hakkımı alamıyomm, araba alâkadar memurlann bir avlık m"hassasatlan verilo'«a: çoluklan çocuklan ne Siyasî icmal İspanya Akdeniz devletlerinden ayrıldı aris sulh tekliflerine sünger çekildikten sonra lngiltere Ak « deniz devletlerine müracaat ederek Milletler Cemiyeti misakının ah * kâmını tatbikta İtalya tarafından kendisıne taarruz edildiği takdirde ne gibi askerî yardımlarda bulunacaklannı sor muş ve Balkan Itilâfı devletlerinden bilâkayid ve şart yardım edıleceği ceva bını almıştı. Akdeniz devletlerinden, coğrafî vaziyeti itibarile en mühimmi bulunan İspanya dahilî ahvalin kanşık ve yeni bir kabine buhranı içinde bulunmasından müspet yahud menfi bir cevab verememişti. İspanya mesahası, nüfusu ve coğrafî mevkii itibarile Avrupanın birinci dev letleri arasındaysa da dört senedenberi dahilî vaziyeti istikrarsızlık içinde bu lunmasından beynelmilel işlerde lâyık olduğu derecede ağır basamamıştır. Bu nun yeni bir delili de Ingilterenin yap tığ; müracaate vakit ve zamanile cevab •verememesidir. Ispanyaya bu sual sorulduğu vakit ispanya Başvekili Volladeras kabinedeki arkadaşlarile şiddetli ıhtilâf halindeydi. Sağ partilerin mümessili nazırlar par lamentonun feshedilip yeni seçim yapıl dığı zaman hükumetin sağ partiler na mma savaş yapmasını istemişlerdi. Hal buki Başvekille bitaraf yahud sol ce naha mensub nazırlar seçimde hükumetin bitaraf kalmasını ve yalnız seçimin yo lunda cereyanına nezaret eylemesini istemişlerdi. Nazırların ikiye ayrılmasın • dan dolayı Başvekıl istıfasını vermiştir. ] Sağ partiler yeni kabinenin teşkıline kendilerinin memur edıleceklerini bekli vorlardı. Halbuki Cumhur Reisi, eski Başvekili gene iktidara getirmiş ve Başvekil de yeni kabinesini sağlan açıkta bırakarak teşkil etmiştir. Sağlar bu hare keti Cumhur Reisinin ihaneti olarak karMİadılar. Mumaileyhin 1931 inkılâbında ihtilâl komitası reisi bulunduğunu tekrar hatırlatan sağ partilerin ve bilhassa ka tolik hareketi partisinin lideri; İspanya Cumhur Reisini tekrar solları iş başına getirmeği düşünmekle itham ediyorlar. Yakın maziden maceralar 33 Yeşil Hilâl Cemiyeti dün 17nci kongresini yaptı İçtimada içkile mücadelenin semereli neticeler vermeğe başladığı ve hükumetin ehemmiyetle meşgul olduğu söylendi ve cemiyet işleri göriişüldü Meddiyeli Manyo (Asıl resmidir) tün şapa oturdum. Bunlar da tanıd'k. Biri santurcu Karib, biri armonikçi Ispiro; öbür ikisi de kemancı Salak Eminle hanende Habeş Sadık. Dördü de, kaç ke Onunla bu Karadağ hesab cöre reler Beyoğlu eğlentilerinde beraber sabahladığımız çalgıcılar. cek!.. Santurcu Karibin aynalı, aksatası da Sürahi masanın üstünde; yanmda bir yolunda, sözüm yabana nikâhlı bir kade koca bir testi var. Kabadayı isen u ' zan; (mutadım ayran gibi rakı içmek nsı vardı. Senelerden sonra iki kızı da tir!) diyip suya yanaş... Suya yanaş yetişti, piyasaya kanştı. Büyüğü E mak değil, gözüm sürahiye testiye ka leni kumral, narin, biraz donukçaydı. Küçüğü Katina ise esmer. sıcak kanlı yacak diye ödüm kopuyordu. gayet fmgerdekti. Bilmem sahi bilmem Mürtaza birden ayağa kalktı: yalan, Katina şimdi Yunanistanda gayet Ne bekliyoruz, içelim. En baştan zengin bir tüccann kansıymış. şu yanımdaki karınm, Manyomun aş Neyse, şimdi oralan uzatmıyalım da kına! Derken gözleri dönüverdi; sanki gelelim o gece çektiğim azaba; içki magırtlağı sıkılıyormuş gibi Iokmalaştı. Yiizü kıpkırmızı kesildi. Kendi kafasına bir sasmda, deli Arnavudun karşısındaki yürekler acısı halime. şiddetli yumruk yapıştırdı: Çuş bu kafaya!.. Benim Padişah babara daa bugün aylığ'ma bin bejjüz groş ekledi. Cöysüme altm madalya, cebime bir torba san lira verdi. Her hanci birinin aşkma içersem, sizi de içirtirtirsem cozlerim kor olur. Rakı dolu bardağı havaya kaldırdı: Çabuk kalkın ayağa; uç defa (Padişahım çok yasa) bağırın. Sonra çekin bu meretleri Sultan Hamid efendimizin aşkına!.. Hep birlikte rakılan diktik. Yerimize otururken tüfekçide bir bağırtı daha: Kongreaen Yeşilhilâl cemiyeti dün saat 10 da istanbul Halkevi salonunda 17 nci yıl kongresini yapmıştır. Istiklâl marşından sonra cemiyet başkanı profesör Mazhar Osman kongreyi açtı. Hükumetin cemiyete karşı olan alâkasından, cemiyetin resmî bir vaziyet almış olduğundan bahsettikten sonra ilk zamanlarda cemiyete karşı muhaüf cephe alındığını, fakat bugün herkesin hakikat önünde susmak mecburiyetinde kaldıklannı söyledikten sonra dedi ki: « Bütün dünya bugün içki aleyhtandır. Bırkaç gevezenin neşriyatı hakikati deSistiremez. Tarihe bakalım: Hangi millet alkole düsmüşse tereddi etmiştir.» Bugün sarhoşluğu esbabı muhaffefe den saymamakla ihtısas mahkemelerinin faalıyetinin cemiyet gayesine yardım ettiğini sövledi. Müteakıben Yeşilayın genel sekreteri profesör Fahrettin Kerim Gokay kürsüye cıktı. Aziz sehidlerden gecen sene ölen icki aleyhtarı muallim Cevdetin hatıra sına hürmeten bir dakika ayakta durulmasını rica etti. Fahrettin Kerim cemiyetin gecen seneki faaliyetlerinden bahse derek hi'lâsaten sunlan söyledi: « Propaganda ve propa?;andaya temel teşkil eden ilmî çalışma ile beynel mılel münasebetler ülkü yolumuzun ana hallarıdır. İlmî çalışmamız geçen sene çok verimli olmuştur. Alkolün dünyada ve Türkivede lehtar zümresi vardır. Sizi temin edebilirim ki Toksikomani meselesi 1935 yılında ilım yolıle hırpalanmıştır. Basbakan Ismet İnönü Tıb kongresinde Toksikomani hakkındaki sözlerini bele diyeler kongresinde belediye başkanlarına vazife olarak verdi. Bu mesele bu kadar ehemmiyetlidir. Neşriyat isine gelince mecmuanın pek cazib olmadığını, is minin değiştirilmesini söyliyenler olabilir. Ulkü kuru bir yoldur. Azim lâzımdır. Mecmuamızı yaymak için ne süslü resimler, ne de kadın bacağı koymıyacağız. r ^ bir tek adı vardır: tcki bir intıba Düşmanı. Biz bayrağımızı sağlamağa lüzum görmüyoruz. içki düşmanlarının tek yüzü vardır. Her yerde her zaman içki düsmanıdır.» Profesör, hükumetin muzaheret gös terdığini küçük şişelerle rakı satma nm yasak edileceğini ve sarhoşluk ta kibatının kuvvetlendirileceğini söyledi. Ondan sonra doktor îbrahim Zati, ve Safiye Hüseyin söz söylediler. Müzakereye geçildi, bina meselesi hayli ihtilâfı mucib oldu. Cemiyetin isminin Yeşilay tesekkülüne tedbille büyüklere telgraf cekilmesi teklifi alkışlarla karşılanarak kabul edıldi. Seçim puslaları toplanarak kongreye nihayet verildi. Çalgıcılar beni tanıyacaklar, ismimi söyleyiverecekler diye başım göğsüme yapışmr, kamburum çıkmıs, ecel terlerı dökerkm yukan kattan sandalyalar ta sındı. Çalgıcılar da bir kenara sıralan dı. Armonkçi Ispiro bana dikkatli dikatlı bakmağa baslamaz mP Santurcu Karib de gözü dikmez mi? (Kalispera To sun Bev!) i dayadılar mı ayıkla pirin cin tasını. Bankayı nasıl dolandırmıslar? Ziraat Bankasındaki sahtekârJ^m içyüzü Sinob (Özel) Sinob Ziraat Bankası isyarlannın imzalannı taklid ederek tan7im etmış olduğu sahte tediye mek tublarile Kastamonu Ziraat Bankasın dan 550, İstanbul Ziraat Bankası şu besinden 2300 lıra dolandıran banka odacısı Osmanla arkadası Şerefettinin vaptıkları işler burada tahkik edilmektedir. Odacı Osman Sinobludur. Uç senedir bankanın odacısıdır. Kendisi okur, ya zardır. Çalıskanlığı ve bilginliğile âmir Ierine kendisini çok sevdirmis olduğun dan bankanın günlük kayid ışlerini \e daktiloda yazı işlerinde işyarlara yardım etmektedir. Geceleri de bankada yatmaktadır. Yaptığı sahtekârlığın içyüzü henüz aydınlanmamış ise de Osmanın Bankanın müdürü Hayri ile muavini Ahmedin imzalarını taklid ettiği ve yahud bu imzalan kopye etmiş olduğu tahmin edılmektedir. Bu sahtekârlık hâdisesi Ziraat Bankasının dieer subelerine bildirilmiş ve Sınobdan çek'len cek ve tediye havalelerinin incelenmeden ödenmemesi ilâve edilmiştir. Odacı Osman sahte mektublan hazırlayıp Serefettin namına postaya verdikten sonra Ankarada bulunan biraderi yanına srideceğınden bahsıle bankadan aynlmıştır. Bu iki arkadaş yalnız Kastamonu ve İstanbul Ziraat Bankalarını mı dolandırmıslardır? Yoksa daha baska banka'arda uvdurma mektublar göndererek para cekmişler midir? Bu cihet henüz bellı Heshldir. Mimarların kongresi Sehmiyeliden pek korkum yoktu; zira etrafı görecek halde değil. Yanındaki sıskanın boynuna kolunu dolamış haşır neşir. Ağzı iğrilmiş, gözleri şaşılaşmış, o Şinci de Mnyomun aşkına!.. zamanki tabirle zom olmasma birşey kalManyonun aşkına da bardaklar ha mamış. valandı. Ah ah, şimdiki sinema maki Tehhkenin büyüğü kacık sınkta... Ah neleri olmalı idi de o andaki halimi şeşu zırzob bir daha su dökmeğe çıksa da ndin üstüne çekmelivdi, sonra da perdeçalgıcılara isi çmlatıversem, diye dokuz de seyretmeli idik. Dram mı olurdu, kodoğuruyordum. Sandalyanın üstünde, mik mi, orasını Allah bilir. genliye geriliye duvara "kadar gidip daGözlerim Mecidiyeliden tarafa kaça yanmıs, kapmın kanadını kendime siper cak diye başım öne eğik. Elimin titre etmistim. rnesinden haydiyse bardaktakini üstüme Bir şangırtı ile sandalyadan havaya giyeceğim. însan korku şaşkınlığı He ağsıçradım. Yere çeyrekler, kuruşlar yağı7inı kaybeder mi?.. Ediyor billâhi... yordu. Tüfekci elini cebine daldmp dalAğzımı buluncıya kadar ne çektim, dırıp avuçladıklarını serpiyordu: bana sor... Alm peşin peşin şu bakşişleri. Daa Hiç nefes almadan bir parti Selimiye atacağım, yağmur cibi mecidiye de yağlinin, bir parti de Selimiyelininkmin şere dıracayım. Padişahımın sayei vahane fine parlattık. Orasmı da unutma. Zaten smde para yiyeceyim, keyif edeceyim! önceden oldukça yüklüydüm, yüz elli dır Zurna kabadan taksimi tutturdu. Çif hemi kıvırmıştım. Dört yanm bardak üs tenara dümbüldemeğe başladı. Fes di tüne binince islim de tamamlandı. Bere zmde, tabanca önünde, rakı bardağı e ket versin ki içkiye çok tahammüllüyüm linde, ayak ayak üstüne atmış olan Mürdür. Kendimi idare ediyor, akmdan ka teza, taksimi dinlerken bir haykınş haykmdan kanştırmıyordum. k:rsm ki: Tüfekci, tabanca önünde, bir iki kere Çafır, ne kaçarsm uzağa? Celsene daha binliğe gidip geldikten sonra gene aramıza cöpoğlu!. yerinden fırladı; odadan çıktı. Bu hitab kime diye a!ık alık bakıyorAman, Allahtan istediğim oluyor; dum. Meğerse iltifat bizeymiş. Yerle begaliba halâya gidı'vor. raber temennahı savurdum: Herifin güm güm basarak nihayete Efharistopoli pasam! diyip masa doğru yürüdüğünü, aptfsane kaoısının başma Syle bir seğirtiyorum ki... gıcırtısını, su döküsünün şırıltısını duyu Çalgıcılar da görülecek halde. Hay yordum. Gelgelelim yerinden kıpırdıya retle şask.n şaşk.n bir bana bakıyorlar bilirsen kıpırda... bir bınbırlenne bakısıyorlar... Şöyle kendimi bir yokluyordum. Be Şahın taksimin meyanjnı çıkarken, Iimden aşağısı, bacaklanm bende değil. kurdlu Tüfekci ne nane yese beğenirsiDışan kacmağı geçelim, ayağa kalka nız? cak. bir adım atacak kudretim yok. Çmgene sesini kes! diye zurnacıyı Kara Sofiça ile beraber beş altı kişi susturduktan sonra armonikçiye: odadan içeri girdi. Önde bir zumacı ile Vur bir urumca taksim!.. «Beni bir çiftenaracı. Şahinle îdrisi görünce göstererek:» şu delikanlı rumca mam bende hoşafın yağı kesildi. söylesin! demez mi?.. Selimiyeli de heO zamanlar daha Arab Mehmed fi lân meydanlarda yok. Meşhur Yakomi den sonra piyasanın en sayılı zurnacısı bu Şahin. Meşhur Cellâd Ömerden sonra da en namh çiftenaracı bu ldris. Ö mere Cellâd denilmesinin sebebi, darağacma adam çekmek zenaatini de yapması. Neden mi hoşafımın yağı kesildi? Şahin de, ldris te beni tanır. lster mısin (nasılsm Tosun Bey?) diyip aşınalığı busınlar. Arkadaki çalgıcılan görünce büa'jü men harekete gelip: Türk Mimarlar Birliğinin İstanbul şubesi ilk kons;resi dün Alay Köşkünde yapılmıştır. Kongrede şubenin yeni idare heyetine, Mımar Seyfi Arkan, Zeki Sayar, Viktor Adamandidis, Naci Cemal, İsmet Barutçu ve yedek üyeliğe Mimar Şimdiki parlamentoda ekseriyet sahi Leman Cevadla Emin Necib seçilmiş bi bulunan sağ partilerin bu tehdidleri lerdir. İspanvanın atisini çok karanlık gösteri Toplantı çok hararetli olmuş ve bü yor. Fakat bunlann mümessillerinin yeni ' yüklere saygı telgraflan çekilmiştir. Kon kabineden çıkanlmasile hiç olmazsa kagre bundan böyle Türk mimarlarının bü binenin vaziyeti tenevvür etmiştir. Yeni yük Tdrk devrimine lâyık olacak derece kabinenin ilk işi parlamentonun tatilini de kültür hareketlerıle yakından ilgili ça bu ayın sonuna kadar uzatmak oldu. Sağ hsmalarına daha önem verılmesi için bir partiler karan kanunu esasiye muğayir cok kararlar vermiştir. Bunlar arasında saydılar. Ayın sonunda hükumet par bilhassa başlıbaşına bir Türk mimarlar lanmentoyu dağıtacak ve yeni seçim yapkanununun vapılması, devlet teşkilâtında tıracaktır. Türk mimarlanna daha geniş ve lâyık olYeni Ispanvol kabinesnv'n ikinci ka duğu verin verilmesi, mimarlık kariyeri ran dış politikaya aiddir: İspanya, In nin yalnız diplomalı mimarlara tahsisi gilterenin sorduğu yardıma yanaşmıya vardır. cak, ve tam bir bitaraflık takib edecek tir. Yani herhangi suretle İspanya, Ital Dilsizler konqresi yapılamadı Sağır, dilsiz ve körleri koruma kurumu yan Habeş ihtilâfına ve bunun netice si tesir ve hareketlere karşı Bü dün saat 11 de kongresini yaptı. Ekserivük Harbde olduğu gibi temamile bitayet yoktu. Kongreye gelenler içinde cerafane bir vaziyet alacaktır. Ispanyanın miyetle alâkası olmıyanlar da ve muhalif bu kararı Milletler Cemiyetine karşı bu kimseler de bulunduğundan lüzumsuz devletin ötedenberi gösterdiği sıkı bağ münakaşalar oldu ve kongre neticesiz lılıktan ayrıldığını gösteriyor. kaldı ve bir ay sonra içtima edilmek üzeîspanvanm bu yeni politikası Milletler r« trvnlaBtıva nihavet verildL Cemiyetinde murahhası olup şimdiye kadar bu müessesenin meclislerinde ve komiteîerinde en mühim rolü oynıyan M. Madariagaya çok ağır geldi ve siyasî hayattan büsbütün cekilerek mesaisini edebi faaliyete hasredeceğini Cenevrede beyan etti. Ispanyanm dahilî ahvalindeki sonu belli olmıyan karışıklık ve istikrarsızlık nihayet bu büyük Akdeniz devletinin mevkiine lâyık bir rol almasına engel olmuştur. Fakat Akdeniz devletlerinin büyük ekseriyeti Ingiltereye yardım etmeği tahhüd etmis bulunduklarından IspanI yanm, dahilî ahvalinin cebrile bunlardan j aynlması son durum üzerinde bir deği • siklik yapmıyacaktır. MUHARREM FEYZl TOGAY Yapılamıyan dilsizler kongresinden bir görüMisafirlikte yaralandı Fatihte Kırçesme mahalİPsinde Hali nüş, aşağıda Cemiyei denin evinde misafir bulunan Şükrüye reisi işaret sayesinde dilsiz bir kadınla dün sabah evin penceresini açtığı sırada ayağı kaymış ve düşerek ağır surette ya görüşüyor ralanmıştır. Yarah kaldınlmıştır. haseki hastanesine Bir üfürükçü yakalandı Eyübde Otakçılarda Çelebi mahalle • sinde avukat Halidin evinde oturan Yamalı Nuri oğlu Ibrahim üfürükçülük yaparken yakalanmıştır. Yanında 500 lük bir tesbih, kâğıd, kalem ve saire dc bulunmustur. Bin yaşa Tüfekçim, rumca maniben de bayıhrım! dedikten sonra baPolis altıncı şube memurları evvelki na dönüp: günden itıbaren otomobil ve otobüsleri Bir Izmir manisi isteriz evlâd! di yılbaşı dolayısile sıkı bir muayeneye tâbi ye ötmez mi? tutmağa başlamışlardır. Altıncı şube meBoyun büküp, istediğim kadar: murları otobüs ve otomobil durak yer Pasa beyler, ben İzmirli değil. lerinde seyrüsefere engel olmadan bu Tatavulah. Izmir mani bilmez! diyip muayeneyi yapmaktadırlar. durayım, kimin kulağma giriyor, kım meMuayeneler bittıkten sonra yollardan ram anlıyor? geçen otomobil ve otobüslerin karneleri (Arkan var) sorulacaktır. Otomobil ve otobüslerin muayeneleri başladı Bir motör karaya oturdu Rizeli AIi kaptanm idaresinde bulu nan Hilâl motörü bir çamur kayığına çarpmış ve dümeni kırılmıştır. Motör civata fabrikası önünde baştankara yapa rak batmaktan kurtulmuştur. Yapılamıyan toplantılar Dün toplanacağı ilân edilen Galatasaraylılar Kurumu kongresi stadyomdaki önemli maç yüzünden toplanamamış ve kongre gelecek hafta saat 14 e bırakıl mıştır. Alay köşkünde, Güzel San'atlar Birliği kongresi de.çokluk olmadığından başka bir zamana kalmıştır. Halkevinde toplanacağı yazılan An kara Liselerinden Yetışenler Kurumu kongresi de ayni sebebden toplanamamış ve başka bir güne bırakılmıştıı. Cumhuriyet şeraiti i Nushası 5 Kuniftur JT ü r k i y e ı a Uzerine fenalık geldi Beyoğlunda Meşrutiyet caddesinden geçmekte olan 60 yaşlarında bir adam üzerine fenalık gelerek birdenbıre yere düşmüştür. Ifade veremıyecek bir halde Beyoğlu hastanesine kaldınlmıştır. v Sendik 1400 Kr Altı aylık 750 Oç «yhk 400 Bir aytık 1S0 1700 Kr 1450 800 yoktur