Katalog

Bugün: 2 n d sahifemizde: Siyasî icmal îspanya Akdeniz devletlerinden ayrıldı. 3 tincü sahifemizde: Tetkikin verdiği netice Mımar Sedad Çetintaş. 5 inci sahifemizde: Büyük müsabakamız 6 ncı sahifemizde: Düne nazaran nasıl yaşıyoruz . Suad Derviş. 7 nci sahifemizde: Sinema. 8 inci sahifemizde: Sağlıkta gıdanın roV lü Dr. Hafız Cemal. J .1(n Sayi! 4İ00 u m h u r iyet tSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraîvemelrtubadresi:Cumhuriyet, tstanbul . Posta kutusu: İstanbul, No 246 n Hayat Ansiklopedisi 95 \ ..«.,...« »p i n raZaîîeSI 0 İKHlClKaiiUn 11)00 inci cüzü çıktı Telefon: Başmuharrir ve evl: 22366 Tahrlr heyetl: 24298. tdare ve matbaa kısmile Matbaacüık ve Neşrlyat Şirketi 24299 24290 Habeşistan çıkmazına Nasıl çıkar bir yol Bulunabilecek? Boğazların tahkimi meselesi ösyö Lavalin kanaati şudur ki eger Italya Paris tekliflerini derhal bir müzakere mevzuu olarak kabul edebilseydi ttalyan Habeş anlaşmazlığı behemehal bir anlaşma sonucuna götürülmüş olurdu. Bu M. Lavalde bir içdağı gibi kalmıştır. M. Lavalde ve daha birçok akh başında Fransızlarda. M. Renepinon son makalesinde Italyanın bu işteki hareketi tarzını ve hususile M. Musolininin o sıralarda söylediği Pontinia nutkunu şiddetle tenkid ederek: Yaşıyan görecektirî Ifadesile çok acı bir hüküm vermektedir. Filhakika bir taraftan sulh teklifleri almarak büyük Faşist meclisi içtimaa çağınlırken diğer taraftan M. Musolini kurutulan bataklıklar içinde yükseltilmiş yeni bir kasaba olan Pontiniamn açılma töreninde söylediği nutukla bermutad bütün dünyaya meydan okuyor ve ezcümle konservatör lngiliz hükumetine şiddetle hücura ediyordu. Fransız meb'uslar meclisine verdiği izahlar arasmda M. Laval dahi bu nutku hiç beğenmediğini açıkça anlatmıstı. Belki sebeb yalnız bu olmıyarak Paris teklifleri tamamen suya düştükten sonra Italya bu suya düşüşün bütün mes'uliyeti kendisine aid olmadığım defalarla söylemeğe mecbur oldu, ve Tahkimi mevzutt bahsolan nihayet M. Musolini dahi çoktan ölmüş olan Paris tekliflerini Italyanın da redAtinada çıkan Katimerini gazetesi yadettiğini son günlerde vekiller heyetine zıyor: verdiği izahlar arasmda söylemiş bulun«Bundan bir hayli zaman evvel Türdu. Herkesin reddettiği teklifleri îtalya kiye, Boğazlar meselesini ortaya attığı kabul ediyormuş vaziyetinde kalmi| olzaman bu diplomatik teşebbüs Ingiltere mamak için. ve Italyanın muhalefetine uğramıştı. FaGörünüşe göre vaziyetin hakikati ttal kat bugün durum büsbütün değişmiş, ve yaca da gereği gibi malum olmuştur. bu tahkim işinin birdenbire ortaya çıkı Şöyle ki Habeşistanda ne yapılırsa yapıl vermiş bulunan Akdeniz meselesine pek sm bu işi bir sona bağlıyabilmek için ö sıkı bir surette bağlı olduğu göriilmüştür. nünde sonunda Mılletler Cemiyetile an Bir ajans bize Türkiyede Boğazlann laşmağa ihtiyac olacaktır. Paris teklifle tahkimi şartile Akdenizde Türk Ingihz ri bile Milletler Cemiyetince kabul edil tesriki mesaisini kabul edeceğini bildirdi. memış olduktan sonra ne dıye Habeşis [Cumhuriyet Türkiye Milletler Ce tanda fazla arazi zaptetmek için harbi miyeti paktı icabından olan bu yardım idame edip durmalı? Anlaşılıyor ki bu için şart koşmamıştır.] tamamile beyhude bir keyfiyettir. Bu işi Türkiyenin bu meselenîn halline ver makul surette, yani şeref ve haysiyeti ko diği ehemmiyetin derecesini anlamıyan ruyacak veçhile tatlıya bağlamaktan baş yoktur. Türkiye şimdiye kadar Boğaz ka çare yoktur, ve hususile bunu yeni lar meselesindeki noktai nazannm alâkayağmur mevsimi gelmeden, yani önümüzdeki nısanm on beşinden önce yapabılmek lâzımdır. Yoksa iş gelecek seneye kadar sürüklenebilir. Bu ise harbedenler hesabına ve bilhassa İtalya için tamamile yıkıcı olmasa bıle herhalde çok yıpratıcı bir vaziyet olur. Doğrusu Avrupadaki kuvvetler muvazenesi sayımına Italyanın Habeşistanda bu kadar fazla yıpranmasını muvafık bulmıyanları haksız saymağa imkân yoktur. Ancak cıkmazm içinden nasıl çıkılabilecektır? Şımdı bir kısım fıkirler İtalyan Habes şatranc tahtası üzerinde işte bu muammayı halletmek için yoruluyorlar. Bilhassa Italyanın bu işle ciddî surette mesgul olduğunu söylemekte yanhş yoktur. İngiltere Kral hanedanı nezdındeki tavassutlar bu yoldaki çalışmalar cümlesinden sayılmahdır. Böylelıkle eğer zemin hazırlanabilırse iş ortadaki çıkmazı çıkara kalbedecek bir teşebbüse kalacaktır. Gunler geçiyor, yağmur mevsimi yaklaşıyor, bu suretle biraz acele etmek lüzumu hergün daha ziyade beliriyor. Bizim kuvvetle sezdiğimize gore bu defa uzlastırma teklifi Milletler Cemiyetinin içinden çıkacaktır. Orada herhangi bir devletin ve tercihan bu defa küçük bir de%letın delegesi iyıce hazırlanmış bir uzlastırma teklifıle meseleyi ortaya atacaktır. Böyle bir teklıf ilk bakışta redde uğramamak için açık şartlan ihtiva etmemeli, yalnız hicbir tarafm serefini ihlâl etmiyecek bir sulh yapılabilmesi için müzakereye başlanmasının kabulünü ileri sürmüs bulunmahdır. Olsa olsa bu teklıf manalı olabilmek için müzakerelere başlanman'n kabulü ile bu müzakerelerin devam edeceği bir iki ay zarfında mütareke lüzumunu ihtiva edebilir. Sulh için müzakere ve bunun icin de mütareke: îşte bizim sezinlediğimiz yeni teklifin esas ve ruhu bu olacaktır. Akdeniz teşriki mesaisi ile alâkadar değildir! Atinada çıkan Katimerini gazetesine göre Ingiltere Boğazlann tahkimine muvafakat edeceği gibi yardım bile edecekmiş... Hauptman bu aym 14 ünde idam edilecek Habeşistandaki Mısır hastanesi de bombalandı italyan tayyareleri ölüm yağdırıyor Lindbergler Ingilterede Habeş hükumeti, Milletler Cemiyetine müracaat bir köye çekijdiler ederek iki ordunun nasıl harbetmekte Londra 5 (A.A.) Albay ve Maolduğunun tahkikini istedi dam Lindberg, çocuklarile beraber, bu akşam otomobille Kardife gelmişlerdir. Buradan, doğruca Madam Lindbergin eniştesi M. Levelyn Morganın oturmakta olduğu Landaf köyüne gitmişlerdir. Kendilerinin Kardiften geçtiklerinin kimse farkında olmamışhr. Lindberg ailesi bu köye yerleşecektir. Burada gayri muayyen bir zaman oturacaklannı söy lemişler ve taciz edilmemelerini halktan dilemişlerdir. Hauptmanı kurtarmak ton gayretler için Nevyork 5 (A.A.) Daîlv News Çanakkale Boğazı sahilleri Habeşistanda yaralanan İtalyan askerlerini Napoliye tastyan büyük vapurlar ve hastalart bekliyen Kızılhaç kamyonları Adisababa 5 (A.A.) «Havas balardan bazılan Amerika Kızılhaç bîmuhabirinden»: Saat 1830 da, be§ ta nasına düşmüş ve birçok kimselerin ya ne İtalyan uçağı Daggaburu yeniden ralanmasma sebeb olmuştur. bombardıman etmişlerdir. Attıklan bom(Arkan 8 inci sahifede) dar devletler tarafından kabul edilmesîne diplomatik yollarla çalıştı. Türkiye memlek»tinin müdafaasına talluk eden bu meselenin tavik edılmesine karşı endişe duyduğunu da tekid etti. Türk siyasileri Akdenizdeki durumun endişe verecek bir şekil alması üzerine meselenin beynelmilel bir uzlaşma ile ve kat'î surette halledilmesini istiyorlar. Türkiye Lozan muahedesi imza e dildıği zaman herkesin uzun bir sulh devresine girildığine emin bulunduğu bir zamanda kendisi de bu vaziyete itimad ederek silâhlardan tecrid edilecek Bo ğazlara bir tehlıke gelmesini varid gör miyerek muahedeyi imza etmiş bulunduğunu, fakat ozamandanberi vaziyetin tamamen değişmiş bulunduğunu izah etti. Filhakika bugün bütün dünya büyük bir Miralay Lindberg tngilterede Liverpoolda kucağtnda çocuğile beraber gemiden çıkarken gazetetinin yazdığına göte, Hauptmanın avukatlan, idam cezasınm 14 kânunu sani gecesi infaz edileceğinden haberdar Uypeşt dün yaptığı son maçı da kazandı Macar takımı dün takviye edilmiş Galatasaray takımile yaptığı maçta da 2 1 galib geldi (Arkan S inci tahifede) (Arkan 8 inci sahifede) M. Roozveltin nutkunu Avrupa müsaid karşıladı İngiltere İtalya arasındaki soğukluk Yunanistanda seçim mücadelesi başladı Çaldaris ve Kondilis ilk nutuklarını söylüyorlar Bir İtalyan gazetesi «Bize bir sulh teklifini ancak Necaşi veya Milletler Cemiyeti yapahilir!» diyor Roma 5 (A.A.) Resmî çevenler, M. Ruzveltin beyannamesi hakkında mütalea beyanından çekinmektedirler. Bununla beraber ltalyan efkân umumi yesinin bu beyannameyi müsaid bir su rette karşılamış olduğu zannedilmektedir. İtalyan efkân umumiyesi, Amerikanın sulh zamanında normal nisbet dahilinde petrol çıkanlmasma müsaade edeceğini tahmin etmektedir. Diğer taraftan Amerikan pKrolunun, İtalyan ithalâtının altıda birini teşkil etmekte olduğu ve İtalyanm halihazırda istikbali emniyetle görmesine müsaid miktarda ve stok halinde petrolu bulun duğu söylenmektedir. Atina 5 (özel) Seçim mücadelesi başlamıştır. Persembe günü eski Baş bakan Çaldaris burada ilk söylevini verecek, Makedonya ve Mora yanmada Galatasaray kalesi Snünde heyecarih "hhr an sında bircok yerleri dolaşarak nutuklar Uypeşt üçüncü ve son maçını dün Ga daha kalabalıktı. Bu hal sporcu halkı • söyliyecektir. latasarayın takviye edilmiş bir takımile mızm iyi takımı, reklâmlarla şişirilcn koGeneral Kondilis bugün Patrasta ko oynadı ve bu oyunu da 21 kazandı. tü takımlardan tefrik etmekte olduğunu nusacaktır. (Arkan 6 ncı sahifede) Dünkü maç evvelkilere nazaran çok ıııııiııııiııııııınııııııııııııııı ıııııııııııııııııııı ııiıııııııiııııııı ııııııııııııı ıiıııtıııııııınıııı "m ııııı ımıınlimılMll Bütün Yunanistandaki kurumlan na mına ıç Bakanma müracaat eden bir komünist heyeti veni reümin cerceve«i icin(Arkan S inci sahifede) Adananın kurtuluşu Toroslu gencler dün Halkevinde coşkun bir törenle yıldönümünü kutluladılar Ankara Adliyesindeki suiistimal Ankara 5 (Telefonla) Ankara Adliye veznedarlığında bir suiisitmal mey dana çıkarılmış, veznedar tevkif edil mışti. Mevkuf, kefaletle tahliye edıl miştir. Tahkıkata devam edılmektedir. Berlinde telâkkiler Berlin 5 (A.A.) «Diplomatiche Politische Correspondenz» gazetesi yazıyor: Amerikanın bütün siyasası, Almanyanın harbin başlangıcmdanberi takib et mekte olduğu siyasaya uymaktadır. Bu siyasa, ortaya çıkmış bir harbden men faat temin etmek yoluna gitmemektir. Siyasal çevenlere göre, yeni bitaraf ık projesi, yeni bir bitaraflık telâkkisi ortaya atmaktadır ki şudur: Bir harb zuhurunda mücrimlerle mücrim olmıyanlar arasmda fark gözetme Kehanette biraz daha ileri giderek dimek. yeceğiz ki küçük devletlerden meselâ Fransız gazetelerinin neşriyatı Belcikanın ileri sürmüs olacağı bu teklifi Paris 5 (A.A.) Amerikan Cumur Habeşistanla beraber Italyanın da kabul Baskanı M. Ruzveltin beyannamesi haketmesı ihtimali çoktur, ve bizim tahminimize göre bu teklıf Romanın malumat ve muvafakati altında yapılmış olacaktır. lehayı da kabule bir mukaddeme gibi aMüzakerelerin neticesi hakkında tabiî Immasında büyük yanhşlık olmaz deriz. Sİmdiden birşey sdylenemez. Fakat ItalBizımkısi tamamile şahsî bir tahminya mütarekeyi kabul ederse bunun müsa dir. Böyle bir tahmine iştirak etmiyenle Habeş Imparatoru Haîle Selâsıye kında mütalealar yürüten «Temps» ga zetesi diyor ki: « Birleşık Amerikanın 19141918 de olduğu gibi hakkı ve hürriyeti müda faa etmek için dığer de\letlerin yanıba şında silâha sanldığını tahmin etmekten kat'ı nazar, haklarını müdafaa eden ve mevcudıyetleri ve istiklâlleri için çarpışan milletler .tecavüze kalkışmış devletler gibi Amerikanın harbe devam için zarurî olan malzeme ve maddelerini tedarık etmek imkânından mahrum kalacaklar dır. (Arkan 7 nci sahifede) rin sayısı az olmadığım biliriz. Fakat mademki bir kere akla gelmiştir, ortaya konmuş olsun, dedık. İtalyan Sefiri tekzib ediyor Oniki adalarda tahşidat yokmuş Ankara 5 (A.A.) İtalya büyük elçilıği aşağıdaki tekzibın neşrini Anadolu Ajansından rica emistir: 3 kânunuevvel tarıhli Deyli Telgraf gdzetesine Atinadan verilen bir haberde ttalyanın guya 12 adada tahşidatta ve süel hazırlıklarda bu lunduğu bildirilmektedir. Deyli Telgraf tarafından neşre dilen bu haberlerin kat'î surette ajansınız vasıtasile yalanlanmasmı rica ederim. Yukarıda merasimde bulunanlar, aşağıda hep bir ağızdan tstiklâl marşı söyleniyor Dün Adananın kurtuluşunun 15 inci yıldönümu Toros Gencler Birlıği tarafmdan Eminönünde Halkevinde coş kun merasimle kutlulanmıştır. Daha saat 14 te salon ağzına kadar dolmuş bulunuyordu. Gelenlerin göğ süne Adana mahsulü olan pamuk kozası takılıyordu. Saat 14,30 da merasime îstıklâl marşile başlandı. îlk söz umumî YUNUS NADt (Arkan 4 üncü sahifede) J