Katalog

Bugün: 2 nci sahifede: Siyasî icmal Efganistanın dünya politıkasındaki mevkii 3 üncü sahifede: Ahlâk bahisleri Selim Sırrı Tarcan 5 inci sahifede: Müsabakamız 6 ncı sahifede: Anket Spor 8 inci sahifede: Monakodaki büyük deniz muzesi ve akuaryom » Abidin Daver , i1Q«) S3yi! 411JZ u m h u r iyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf vemektubadresi:Cumhuriyet, tstanbul Posta kutusu: İstanbul, No 246 „ , 1 R . . . .ı« innn ySfŞaiIlDS lü IKIIlCIKallUn \o6ü Amerikanın bltaraflığı Telefon: Başmuharrir ve evl: 22366 Tahrlr heyetl: 24298. İdare ve matbaa kısmıle Matbaacılık ve Neşnyat Şlrketi 24299 24290 Deniz Konferansı da Çıkmaza girdi Ingiliz kabinesi bugün petrol ambargosunu görüşecek Italya, Habeşistana bir tetkik heyeti gönderilmesini istedi Ingiliz Dış Bakanımn bugünkü kabine içtimaında kollektif emniyet fikrinin galebesi yolunda bir kat daha gayret gösterilmesi için mezııniyet taleb edeceği haber veriliyor japon Alman gizli görüşmeleri ve Rusya Sovyetlerin Millî Müdafaa bütçesi 8 milyar rübleden 14 milyar rübleye çıkarılıyor Moskova 14 (Hususî Muhabirimizden, Telsızle) Kremlınde toplanan Sovyet Merkezî İcra komitesile Sovyet ulusları meclisi mesaılerine devam etmektedirler. Şimdiye kadar sbz alan hatıbler hep bir ağızdan millî müdafaa bütçesinın fazlalastınlmasmı ileri sürmüslerdir. Aldığım haberlere göre 1936 müdafaa bütçesi 14 milyar ruble olarak tesbit edilmistir. Bu rakam geçen seneki bütçeden 6 milyar ruble daha fazladır. Meclis kulislerinde, müdafaa bütçesinin bu şekilde artınlması fikri nin, Japon Alman gizli görüşmeleri üzerine ortaya atıldıgı şayialan dolasmaktadır. Bundan başka Fransız Sovyet paktının Fransızlar tarafından hâlâ tasdik edilmemiş olmasınm da bu işte rol oynadığı söylenmektedir. Bu gece Ekonomi Komiseri Gunko meclise 1936 senesi bütçesini tevdi edecektir. eniz silâhlannı tahdid için Londrada toplanmış olan konferansm müzakereleri üçüncü defa înkıtaa uğradı. îlk toplandıgı zaman, yazdıgımız bir yazıda, arsıulusal ihtiraslann alevlendiği, her milletin silâhlandığı, Şarkî Afrikada harb çıktığı ve ateşin Akdenizi de sarması ihtimah bulunduğu bir sırada, toplanan bu konferansın deniz silâhlanm azaltma değıl, artırma konferansı şeklini alması ihtimalinden bahsetmiştik. Konferans müzakerelerinin üç defa kesilmiş olması, deniz silâhlannı tahdid işinin bir çıkmaza girdiğini göstermektedir. Italya Habeş ihtilâfının Cenevrede ve kan dökmeden halline İtalyanın inadı mâni olmuştu; deniz konferansı müzakerelerinin bir anlaşma ile neticelenmesine de en ziyade Japonyanın inadı mâni ol Londra 14 (A.A.) Deyli Telgraf gazetesi Süviçin geçen hafta sonunda lnmaktadır. gilterenin Romadaki maslahatgüzarına Japonya, Vaşington muahedenamesini Musolininin Milletler Cemiyeti tarafın artık tammıyacağmı, daha geçen sene dan Habeşistana bir tahkik komisyonu resmen alâkadar devletlere bildırmişti. gönderlimesini arzu etmekte bulunduğunu Bu devlet, Londra konferansı toplandık bildirmiş olduğunu haber vermektedir. tan sonra da, eski fıkrinde, ısrar etti. JaLondra 14 (Özel) Paristen ge ponya, o muahedenamenin kendisini Inlen haberlere göre Musolini yeni bir bagiltere ve Amerikadan daha aşağı bir rış teklifinde bulunarak Habeşistana bir mertebede tutmasına kat'iyyen razı değil tetkik eheyeti gönderilmesini istemiştir. dir. Uzakşarkın îngilteresi, deniz silâh Romada bu haber tekzıb edilmemekle Akdenizde bir ihtilâf zahurunda vaz anlasdamıyan Fransız larında Amerika ve İngiltere ile tam mü beraber, bu teklifin her hangi bir sulh savat istemekte ve bu müsavat prensipine teşebbüsü mahiyetinde olmadığı ileri süuymıyan hiçbir teklifi münakaşaya bile rülmektedir. razı olmamaktadır. Japonyanın bu ısran ttalyanlartn tekzibi İngiltere ile Amenkayı korkutmakta olRoma 14 ( A A.) Yeni tavassut duğu için, onlar da Japon isteğini kabule tebessüslerinden veya banş plânlanndan yanasmamaktadırlar. bahseden şayialann tersine olarak, böyle Deniz silâhlannı tahdid için, 1922 deteşebbüs ve plânlann mevcud olmadığı Bükreş 13 (FranVaşmgtonda toplanmış olan konferansın ve italyanın yeni bir tavassut teklifini sa sızca îstanbul) konuşmaları neticesinde beş devlet (îngil bırsızlıkla bekledıği hakkındaki haber Salâhiyettar me rere, M.menka, Japonya, r\«...a » c İı«l "îennr de dogru ölrnadığl burada resmen îlafilden alman haberlere göre. Bük ya) arasında imzalanmış bir muahedenafıe bildirilmektedir. reşteki Yunan el . vardır ki Büyük Harbden sonra silâhlan Belçika da teklif yapmak için çisi Balkan Antanazaltma yolunda atılmış tek ve yegâne miisaid zamanı bekliyormuş tı ekonomik kon müsbet adımdır. Ondan sonra 1930 da Londra 14 (A.A.) News Chro Londrada toplanan konferans ta Vaşing nicle gazetesi, dün neşredılmiş olan tek seyinin 17 ikinci kânunda yapacağı ton muahedenamesinin esaslan üzerinde ziblere rağmen, Cenevredeki Belçika toplantıda, hüku çalışarak, tâli bazı tahdidler yapmıştı. bilhassa mümessillerinin Habeşistana beynelmi metinin, Bundan sonra kara, deniz ve hava orduAkdenizde daha gelel bir tahkik heyeti gönderilmesine mülarının hepsini cami olmak üzere umumî teallik bir teklif dermeyan etmek için niş mahıyette ih bir silâhlan azaltma konferansı da Getılâflar çıktığı takmüsaid zamanı beklemekte olduklannı, D t dırde takıb edile . nevrede toplanmışsa da bitip tükenmez ? f fakat henüz bu müsaid zamanın gelme dırde takıb edile a a m müzakerelerden sonra, müsbet hiçbir iş cek muşterek h a t * * Tıtulesko (Arkan 9 uncn sahifede) tı hareketı tesbıt görmeden dağılmıştır. etmek uzere İngiliz ve Fransız Erkânıharbiyeleri arasındaki konuşmaların neticeleri Japonya bugün deniz konferansım terkediyor Japonlar konferansın nihayet buldugunu, İngilizler ise Sovyetler ve Almanların iştirakile devam edeceğini söylüyorlar iyetinin ne olacağı hâlâ kat'î donanması manevralarda surette Akdeniz vaziyeti, Balkan antantı ve Yunanistânın bir teşebbüsü Balkan Antantı konseyinin toplantıya çağırılmasını istemek niyetinde oldu ğunu Romanya Dış Işleri Bakanlığma bildirmiştiî1. Romanya Dış Işleri Bakanlığı birkaç gün sonra verdiği cevabda, bir akdeniz memleketi olmıyan Ro manyanm yüksek menfaatleri ve ekonomik durumile alâkadar her hangi bir işte müteşebbis vaziyetinde bulun mak istemediğini bildirmiştir. Bu sebebden dolayı Romanya Dış İşleri Bakanı Tıtuleskonun Balkan An tantı konseyi başkanlık müddetınin bıtmesine tesadüf eden şubatın 9 uncu gününe kadar Yunanistanm bu isteğı nazari itıbara almmıyacaktır. Deniz konferansı toplantı halinde (Toplantı salonunda Japon fiurahhasiarımn bulunduğu yer resimde ayrıca gösterilmiştir) Londra 14 (Özel) Japonyanın Deniz konferansından çekıleceği tahakkuk etmiştir. Japon delegeleri Amerikan ve Ingiliz donanmasına müsavı donan ma istemekte ısrar ettıklerinden Ameri kan ve Ingiliz delegeleri bu isteği redde karar vermişlerdır. İtalyan ve Fransız „ miııılıu llllll Bu itibarla Vaşington muahadenamesi, silâhlan azaltma bakımından biricık anlaşma olmuştur. Fakat Japonyanın gittikçe artan bir emperyalist siyaset takib etmesi ve en büyük iki deniz devletile müsavi kuvvetlere malık olmak istemesi, nihayet 13 senedir devam eden bu müsmir ve faydalı anlaşmayı da suya düşürmek üzeredir. Vaşington muahedesi iki esas üzerine yapılmıştı: 1 Kemmiyet itibarile tahdid, 2 Keyfiyet itibarile tahdid. Kemmiyet itibarile tahdidin esası, muharebe gemilerinin yani drednotlann umumî tonajmda, İngiltere ve Amerika için 5, Japonya için 3, Fransa ve İtalya için 1,75 nisbetlerini kabul etmek olmuştu. Keyfiyet itibarile tahdidin esası ise, zırhlıların azamî büyüklüğünü 35,000 ton, bunlann en büyük toplarını 40 buçuk santimetre; kruvazörlerin azamî tonajmı 10,000, en büyük toplannı 20 santimetre olarak tayin etmek olmuştu. Muahedede, tayyare gemilerine, deniz üslerine aid bazı tahdidler daha kabul edilABİDtN DAVER (Arkası 7 nci sahifede) Dost Nazırın beyanatı Suikasd tahkikatı «Atatürküm sizin kadar için Beruttan gelen haberler asılsız Efgan milletinindir de...» Serdar Feyz Muhammed Han Tiirk Efgan kardeşliğinin yeni bir vesika imzasına lüzum göstermiyecek kadar kuvvetli olduğunu söyledi Perşembe günü alenî celse de yapılacak Ankara 14 Tele fonla) Suriye ga zetelerinin Haleb de yakalanan bir Kürdun Beyrut tan vapura bindi rilerek Turkıyeye teslim edilmek ü zere Mersine gön derıldıği şeklınde ki neşrıyatı uzerıne alâkadarlara mü racaat ettım. Boy le bir haberin doğ ru olmadığı ve Suriyeden mahkeme Geçen defa şahid ye gönderılmek u olarak dinlenen zere beklenen kım Ankara Emniyet se bulunmadığı ce müdürü Sadri (Arkası 2 nci sahifede) delegeleri de Ingiliz ve Amerikan dele> gelerinin noktai nazanna iştirake karar vermişlerdır. Salâhiyettar mehafilde temin edildi ğine göre Japonlar çekilir çekilmez Deniz konferansına Almanya ile Sovyet (Arkası 9 uncu sahifede) 1IIII11I1IIIIIII1IIIHII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIII llllllllll Habeşler Makalleye hücuma hazırlanıyorlar Adisababaya göre bu şehrin şimali garbisinde de şiddetli çarpışmalar olmakta ve Habeşler Aksuma doğru ilerlemektedirler lllltlllımilllMMIIMIIIItlllllllllMIIIIMimillllllllllHtltllllllllll Yurddan Yazılar Anavatanın aynası ve san'atla edebiyatın harikalı adesesidir Güzide edib tsmail Habibin uzun ydlar kendini vakfettiği bu yazdart pek yakında «Cumhuriyety* te okayacaksmtz. Muhterem misafirimiz dün müzeleri gezerken ve gazetecilerle bir arada İzmirde tutulan bir hırsız Tehdid ettiği tacirin Çerkes Etemle alâkasından bahsediyor Muhterem misafirimiz Efgan Hariciye daki duygulanmı tamamen ifadeye mukNazın Serdar Feyz Mohemmed Han, tedir olamıyacağım. Atatürkten, General dün sabah saat 11 de Perapalas otelinde îsmet İnönünden, Doktor Tevfık Rüştüîstanbul gazetecilerini kabul ederek çok den ve dığer Türk ricalınden gördüğüm Izmir 14 (Özel) Dün, 27 yasmda samimî bir hasbihalde bulunmuş ve pek kardeşçe hüsnü kabul ümidlefimin fevkinHayreddın adında birisinm David ısmingüzel konuştuğu türkçe ile demıştir ki: dedir. de bir tüccan tehdid ederek 2000 lira is« Gazetelerinizi muntazaman oku Ulu Cumhur Başkanınızdan bahse yorum. Memleketinize geldiğim günden derken «Atatürküm» dedığime hayret tedığini, bunu almak üzere hamal Meh beri hakkımda yazdığınız nazikâne ya etmeyiniz, çünkü Onun gibi büyük adam med isminde birini gönderdiğini, fakat zılardan çok mütehassisim. Sıze teşekkür lar yalnız bir milletin malı olamaz, bey Da\idin polise haber verdiğini, neticede etmeği borc bilirim. nelmilel bir kıymeti haiz olur. Türk ve Hayreddinle kendisini yakalamağa gi (Arkası 3 üncü sahifede) Memleketiniz ve büyükleriniz hakkın(Arkası 6 ncı sahifede) Habeş İmparatoru, Dessie bombardımamnda b'len Habeş askerleri için yapdan dint törende italyan Habeş harbi hakkında dün akşama kadar aldığımız haberler arasmda Adisababadan gelen bir telgraf, Habeşlerin Makalleye karşı bir taarruz yapacaklarını bildirmektedir. Adisababa daki askerî sansüriin Habeş ordusunun yapacağı taarruzlan önceden bildiren haberlere müsaade etmesım aklımız al mamaktadır. Habeş ordusu, yalnız Habeş ordusu değil, herordu, ne yapacaksa gizlice ve baskın şeklinde yapmalıdır ki (Arkan 9 uncu sahifede)