Katalog

SEKiZiNCi SENE No. 2520 Yuıvus NAD! İDAREHANESh * <lain>ı nıalısusa * Telgraf: İstanbul Cumhuriyet Posta kutusa: N° 2 4 6 Tolufnn • ICICIUII. Başmuhanir Tahrlr mUdtlrU • 932.1(1 : 22366 20472 Idare müdürü 22365. Mstbaa Millet Meclisinde Serbest Fırka: Zuhuru ve ufulü Ankara 13 mayıs (Başmuharri rimizden) Şimdi ikinci kısjm, yani S. C Fırkasınm doğması ve ölmesi hâdisesinin tarihi. Siiphe yoktur ki son dört »eneyi dolduran işler arasında bu Serbest Fırka mes'elesi de kendi haline gore dikkate lâyık ve ibret vericî bir mevki işgal eder. Umumî Riyaset beyannamesi bize ve millete Serbest Fırkanın tarihine ait olarak en son ve en doğru ifadeleri veriyor. Bu fırka ilk zuburundan itibaren hakikate muhalif isaalara mevzu teşkil eimiş ve bil h&ssa bunlardan kuvvet alarak te reddi eylemiş olduğu içîn bu bahiste doğrunun Umumî Riyaset beyanna • mesinde söylenildiği kadar sarahat ve kat'iyetle ifadesine cidden ihtî yaç vardı. Hatırlarda olduğu üzere Serbest Fırka unvanile muhalif safta çalı • şacak yeni bir fırkanın teşekkül etmis veya etmek üzere bulunmuş olduğu haberi geçen sene yazında ilk defa olarak Yalova'dan çıktı ve oradan bütün tnemlekete aksetti. Gazi Reisicumhur YaJova'da idi, Başvekil tsmet Po. orada idi ve yeni fırkayı o aralık Paris'ten gelerek Yalova'da bulunan Paris Sefirimiz AIi Fethi B. teşkil a#yordu. Yeni fırkanın teşkiline mujjfbddeme ola rak AH Fethi Beyin Reisicumhur Hz. ne takdim ettiği bir mektup ile onun cevabı nesrolunuyordu. Ali Fethi B. bu raektubunda uzaktan ve yakından kendi görüşüne göre memleket idaresinde ıslaha muhtaç noktalar bulunduğu kanaatini hasıl etmiş ve ikinci bir fırka ile dahilî siyasette faaliyete geçmek lüzumuna vâsıl olmuş bulunduğunu beyan e • diyor ve Gazi Reis te cevabında bu kanaatin pekâlâ filiyata geçirilebiJeceğini ifade buyururken kendi vaziyetini sarahatle tebarüz ettiriyordu. Buna nazaran Reisicumhur Hz. esasen ve daima C. H. Fırkasınm Reisidir. Bu başka türlüsü düşünü lemiyecek tarihî ve hakikî bir vaziyettir. Resmî vazifesi filen bu Riyasetle iştigaline mân ; olmadığı za man Büyük Reisin fili mevkii C. H. Fırkasınm başıdır. Bu vuzuh ve sarahate rağmen ilk günlerden itibaren bu Serbest Fır kanın zuhuru etrafında ve bilâhare de üzerinde mütemadiyen ısrar olunan şöyle bir şayia çıkarıldı: Reisicumhur, Ismet Pş.nın hükumetinden memnun olmamağa baslamıştır. Şimdi Ali Fethi Beye bir fırka teşkil ettiriyor, ilk fırsatta onu hükumete getirmek için! Ali Fethi Beyin Reisicumhur Hz.ne yabancı olmaması ve yeni bir fırka teşekkülünün Yalova'da vuku bul ması bu işaaya hakikat rengi verecek manzaralar gibi görünüyor ve zaten bu vaziyetlerde hep o türlü şayialara kuvvet verecek deliller gibi kullamlıyordu. Serbest Fırkayı pek çabuk tereddiye sevkeden sebep işte daha başlangıcından itibaren onun bünyesine katılmış olan bu yalandır. Bizzat Ali Fethi Beyin ha kikate muhalif olan böyle bir vaziyet ihdas etmiş olacağına inanmak müşküldür. Fakat ilk günden iti baren vaziyetin bu hakikate mu halif yolda istismannda ısrar edilmiş olduğu ve bütün fenalıkların bundan çıkmış bulunduğu bir hakikattir. Bu mukademeyi hatırladıktan sonra şimdi Umumî Riyaset beyannamesinin Serbest Fırkaya tahsis ettiği satırlan okuyabiliriz: « Vatanda Cumhuriyetçilenn ıçtlhatlanru serbest ortaya koyabilmelerini temln etmeğl biz ana vazifelerimizin icabmdan sayıyoruz, bu sebepiedir ki devlet idaresinde bizimle hemfildr olmıyan dostlanmızm muhalif Mr siyasî fırka teşkil etmelerini tas m h u riy eyecan CUMA 15 MAYIS 1931 ABONE ŞERAİTİ | MÜODET: JTÜRKİYE IÇlNj HARİÇ İÇİH j : Seneligi İ 1400 Kr. i 2700 Kr. " { 3 A>lığı'{ 400 Kr. j 800 Kr.J Nüshası her y e r d e • 6 Aylığı 750 Kr. | 1450Kr..j, ^ 5 Kuraştnr ^ ıııuıııııııııuııiMinııııııuıııııııııııınıııııııııııııııııınıiMiıııtııınıııınMiıiMHi Büyük Meclis dün 150 liklerin hezeyanını asil bir heyecanla karşıladı, ret ve tel'in etti B. M. Meclisi dün iilvî infialini izhar etti Gümrükte büyük bir sui istimal Sahte beyanname ile nasıl mal kaçırılmış? Maliye müfettişi 1 milyon franklık sahte muamele üzerinde meşgul... Paris'teki vatansızlann telgrafı Mecliste derin nefretle karşılandi Dün meb'uslar Büyük Gazi'nin ölünciye kadar Türk milletin tabiî Reisi olduğunu bir daha teyit ettiler Bir heyet Millet namına Gazi'ye Meclisin hissi yatını arzetti Ankara 14 (Telefonla) Meclis bugün saat 3 te Reis Kâ zım Paşanın riyasetinde toplandı Evvelâ tahlifleri yapıl mıyan meb'uslarm tahlifi icra edildi. Bundan sonra Paris'teki 150 lik hainlerden Gazi Hz. ne gelen telgraf okundu. Paris'te buıunan vatan haini yüz elliliklerin teşkil ettiği Türk siyasî mültecileri cemiyeti deni i Dün Mectiste en heyecan lı Jtitabede bulunanlardan Ali Saip B. (Urfa) Reşit Galip B. lAydm) Yahya Galip B. (Ankara) len matrutlar birliği ile Damat Ferit kabinesinde Dahiliye Na • zırlığı eden Mehmet Ali tarafm • dan Türk milletinin Büyük Reisi Gazi Mustafa Keraal Hz. e iki tel( Mabadi 5 inci sahifede ) Avrupa'dan gelen emtea İstanbulgümriıklerine ithal edüirken... Maliye Teftiş heyetleri reisi Âdil B., Borsa komiserliği vekâletini ifaya başladıktan sonra Maliye müfettişlerinden mürekkep bir heyet teşkil ederek Borsaya (Mabadi 4 üncü sahifede) Halk Fırkası kongresinin mesaisi Fırkanın muaddel programı kabul edildi Dün aktedilen iki celsede vilâyetlerin temenniyatı tetkik olunmuştur Fırka grupunun evvelki gece aktettiği celsede program projesinin heyeti umumiyesi alkışlar arasmda kabul edilmiştir. Adllye siyaseti hakkındaki maddelerin müzakeresi esnasında Vasfi Raşit B. jüri usu lünün ihdası teklifi üzerinde ısrar ederek: « Adliye sahasında milletin hakimiyeti takyit edilemez. Jüri usuIünü reddetmek kendi prensipleri mize hiyanettir» demiş, Kocaeli meb'usu Salâhattin B.: « Bizim namımıza hüküm vermeyiniz.» Cevabını vermiştir. Kısa bir münakaşadan sonra Refik Şevket B. program encümeninin jüri usulünü niçin kabul etmediğini (Mabadi 4 uncu sahifede') Güzellik Kraliçesi Naşide H. Paris'te bir film çevirmeğe davet ediliyor Hafize Suzan H. dün Izmir'e sevkedildi Meğer yanındaki çocuk gayrimeşru * doğan Manisa'lı bir aileye ait imiş! •Ji Naşide Saffet H. Hudadat Şakir E. İstanbul'da çevrilen Kaçakçı lar filminin sahibi İpekçi kardeşler, yeni sesli bir filim yaptırmağa ve bu filmi Paris'te çevirmeğe karar vermişlerdir. Bu filimde, bir rol alması 1931 Güzellik Kraliçesi Naşide Saffet Hanımdan rica edilmiş, güzel Kraliçemiz, bu teklifi esas itiba rile kabul etmiştir. Şerait üze Kongerede suallere cevap veren VektUer rinde anlaşıldıktan sonra filmi den İktisat Veküı Şeref Bey çevirecek olan artistlerimiz Na IIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIıllllllllllllllllllllllllllllllllMllllllllllllllllllllllllllllllMMIIiniIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllinilllllllllinlllllllllllllllllllllllllllllin şide Saffet Hanımla birlikte Pavip ve tesvik eyledik; butün fırka teşnat ettirildiği sebebi telmih ederek ris'e gidecekler ve filmi orada çekılâtımi2a yeni doğan muhahf fırkaşunları da söylüyor: nın hayırhahane ve dostane karşı vireceklerdir. Filmin İstanbul'da « Aşikârdır ki karşı fırkanın pi lanmasını tavsıye eyledik. Bizim hattı rensipleri, fikirleri ve görüşleri ilk yapılmaması, sesli filim almağa hareketimizin sebebi halis cumhurı ğunden itibaren fırkamızdan ayrı mahsus makinelerin Istanbul'a yetçi ve halkçılığm bir vazifesmi haolduğa kadar onun umumî reisinın filisane ıfa arzusu idi. Yoksa karşımıza kirlermden, prensiplerinden ve goruşnakli çok masrafh olmasından çıkanların fikirlerinin ve içtihatları lerinden ayrı idi. Memleket idaresinileri gelmektedir. Filmin mevzuu nın bizim kanaatimizce isabetsizli de fırkamızın prensıplerini ve icraatıfinde ta bidayetten itibaren asla tered nı doğru gormemek, onun umumî reTürkiye hayatına ait olacaktır. düdumüz yoktiı. isinin prensıplerini ve icraatını doğru İpekçi kardeşler, filmi şarkılı «Umumi reisınden itibaren bütun gdnnemekten ayrılamazdı.î> teşkilâtmda, dostane karşılamak kayapmağa karar verdikleri takdirBu Umumî Riyaset beyanname rarile hareket eden fırkamız, bir ay de, Ses Kraliçemiz Hudadat Şasinde yeni fırkanın doğuşu hikâye içinde, zorla aleyhine ihtilâl yapıl kir Hanımdan da filme iştirk etmış duşman muamelesile karşılaştı. olunurken (tasvip ve tesvik ettik) «Bizim Cumhuriyet ve halkçılık namı cümlesi miihimdir. Hatta kelimele mesini rica edeceklerdir. na aldığımız vaziyet. fikir iştiraki, fır rin yerlerini değiştirerek cümleyi Her halde Türkiye'nin Güzelkamızın yuksek idare ve mes'uliyet (tesvik ve tasvip eyledik) diye de omevkıinde bulunan erkânı arasında lik ve Ses Kraliçelerinin iştirakile kuyabiliriz. Bu ehemmiyet o ifadegizli bir anlaşamamazlığın bir tertip yapılacak olan filmin pek şayani şeklinde tezahuru olarak ışaa edildi. nin ciddiyetinde ve aynen hakikate dikkat olacağı muhakkaktır. Bu işaalar kendi fırkamızın efradı atetabukundadır. Filhakika da memrasmda bile tereddnde, menfi ve mürlekette bizden başka türlü diişünentecı fikirli anasırın ise alenen inkılâp lerin bir muhalif fırka teşkil etmealeyhinde vaziyet almalanna mahal verdi t> " leri tasvip ve tesvik edilmiştir, bü Menemen'de mürtecilerin taşı Bundan sonrası malum. Bu vaziyet tün bir hulusü ciddiyetle ve tam Cumhuriyetçi bir zihniyetle. Bu işin karşısında Fırkamız bütün haklarını dıkları ve ucuna Kubilây'ın başını aslında en doğru olan nokta budur. ve vasıtalarını ortaya koyarak mügeçirdikleri üzeri (İnna fetehnaleke) Serbest Fırka hakikatten înhiraf ecadeleye ve milletimizin tenvir ve yazılı Vayrağın Ankara'ya gönde den bir istical ve tereddi ile efkârı ikazı için faaliyete geçti. Hakikat rilmesi Maarif Vekâletinden Meneumumiyeyi teşviş ederek girdiği febütün vuzuh ve kat'iyeti ile ortaya men'e bildirilmiştir. Bayrak bir mena yoldan kurtulamadı, ve akibet çıktığı zamansa Serbest Fırka rüemur mahsus ile Ankara'ya gönde yuvarlandı gitti. assı Fırkalannı feshettiler. Umumî rilecek ve müzeye konacaktır. YUNUS NADİ Riyaset beyannamesi bu feshin isti Hafize Suzan H Adnan vapuru govertestnde (arkastnda Fazü B) Evvelki gün polis nezaretine a | Aldığımız habere göre Hafize Suzan H. evvelki günkü istintakınhnarak Adnan vapuruna gönderilen da yanındaki çocuğun Manisa eş • Hafize Suzan H. dün sabah bu vapurla ' (Lutfen sahifeyi çeviriniz) purla Izmir'e sevkedilmiştir. Fransa Reisicumhuru M. Dumer alkışlanıyor. M Briyan Hariciye Nezaretinden istifa edecek Paris 14 (A.A.) N. Doumer, M. Doumergue'i ziyaret ettikten sonra halk tarafından fevkalâde alkışlandığı halde Luxembourg sarayına gelmiştir. Müşarünileyh, orada toplanmış olan halk tarafından alkışlanmış ve âyan dairesinde şahsî dostlarının tebriklerini kabul etmiştir. M. Doumer, Riyaseticumhur vazifesinin devir ve teslim tarihi olan İS hazirana kadar Âyan reisliğini if ada devam edecektir. Paris 14 (A.A.) Kongrenin dünkü intihap kararı Fransa'da derin akisler hasıl etmiştir. Gazeteler, muharebede 4 oğlunu kaybetmiş olan ve binaenaleyh harpten nefret eden Fransa'nın timsali olan M. Fransa Retsıcumhur ıntihabtnda mağlup Doumer'in intihabmı müsait bir surette karşılamakta ve bu münase olan ve bu defa Hariciye Nezarettnden de istıfaya karar veren M Aristid Briand (Mabadi 4 uncü sahifede) Irtica bayrağı