Catalog

6 ARALIK 2021 5 MISIR, HOLLANDE’DA OLDUĞU GİBİ MACRON DÖNEMİNDE DE FRANSIZ SİLAHLARINI SATIN ALAN BİRİNCİ ÜLKE Örnek diktatörlük için Fransız silahları... Geçen mayıs ayında, Uluslararası Af Örgütü’ne göre, aralarında insan hakları savunucusu, gazeteci ve siyasilerin de olduğu on binlerce kişinin korkunç koşullarda tutuklu olduğu Mısır, 3.75 milyar Avro karşılığında 30 Fransız Rafale uçağı satın aldığını duyurdu. Araştırma sitesi Disclose’a göre, Fransa Ekonomi, Maliye ve Kalkınma Bakanlığı’nın Hazine Genel Müdürlüğü Kahire’nin bu uçakları satın almak için kullandığı banka kredilerine yüzde 80 oranında garanti sağlamayı kabul etmişti. Yüklü borçları olan Mısır ödemelerini yapmazsa, 3 milyar Avro’yu aşan miktarı ödemek Fransa’ya, dolayısıyla da bu gizli maddeden bihaber olan vergi mükelleflerine düşecek. SÉBASTIEN FONTENELLE * Baş tarafı 1. sayfada B u önemli yatırımın, istisnai verime sahip diye tanıtılan bu cihazın ihracatı ile kârlı olma- sı bekleniyordu. Ancak hiçbir yabancı alıcı çok pahalı buldukla- rından istemeyince Fransız ordusu öngörülen- den çok önce on yedisini almak durumunda kal- dı. Başlangıçta bunların 2015-2020 arasında tes- lim edilmesi gerekiyordu. Topluluk için çıkan ek maliyet ise 1.1 milyar Avro’ydu. Bu koşullar altında, Sivastopol ve Vladivostok’un satışı devlet kuşu gibi geldi. ri Konseyi de “Ülke içinde bastırmalarda kullanı- de örneğin, Elysée’de pek dikkat çekilmeyen bir Teslimat askıya alındı Fakat 2014 yılında, anlaşmanın yapılmasın- labilecek Mısır’a yönelik her türlü teçhizatın ih- Légion d’honneur nişan töreninde Sisi’ye nişa- İki ay sonra ton tamamıyla değişti. Müttefikle- dan üç yıl sonra ve iki gemiden ilkinin teslima- racat lisanslarını” askıya aldı ve bu ülkeye sağ- nı takdim edildi. Birkaç ay sonrasında ise Sisi’ye rinin yoğun baskısı altında Paris Eylül 2014’te, tı yapılmak üzere iken, sonbahar-kış 2013’te- lanan güvenlik yardımını yeniden inceleyeceği- güzel ödeme kolaylıkları sağlandı. NATO zirvesi öncesi Sivastopol ve Vladivostok ki ayaklanma sonrası kurulan yeni Ukrayna hü- ni duyurdu. Geçen mayıs ayında, Uluslararası Af teslimatını askıya alma kararı aldı- bir sene son- kümetinin meşruiyetine itiraz eden Moskova, Büyük yalnızlık içinde bulunan yeni Mısır ik- Örgütü’ne göre, “aralarında özellikle de in- ra da sipariş tamamen iptal edildi. Cumhurbaşkan- Kırım’ı ilhak etti. tidarı, daha az yaygaracı bir tedarikçinin tam san hakları savunucusu, gazeteci, siyasi sorum- lığı, “Savunma Konseyi Ukrayna’daki durumu in- desteğine güvenebilecekti: François Hollan- lu ve avukatın olduğu on binlerce kişinin” kor- celedi ve durumun ciddi olduğu kararına vardı” Le Drian’ın kaçamak cevapları de Fransa’sı, 2014 Haziranı’ndan itibaren, yani kunç koşullarda (2) tutuklu olduğu Mısır, 3.75 açıklamasını yaptı. Tam açıklama şu sözlerle ya- O dönem birçok ülke, Paris’ten Rusya tarafın- milyar Avro karşılığında -silah hariç- Dassault Sisi’nin başkan seçilmesinden hemen sonra, yak- pıldı: “Rusya’nın Ukrayna’nın doğusunda yürüt- dan satın alınan ve ödemesi yapılan gemilerin Grubu’na ait otuz yeni Rafale satın aldığını du- laşık bir milyar Avro’luk, dört adet savaş sistem- tüğü eylemler, Avrupa’nın güvenlik temeline kar- teslimatını askıya almasını istedi. İngiltere Baş- yurdu. Buna uygun olarak Fransız hükümeti de leri ile donatılmış 2400 tonluk Gowind sınıfı kor- şı. Bu vesileyle Cumhurbaşkanı, teyit edilmesi ve “hiç kötü sürpriz yaşamadığı güvenilir müşteri- bakanı gemilerin teslimatının “düşünülemez” ol- vet sattı. Fransız basını habere heyecanla yer ver- uygulanmaya konması gereken bir ateşkes ihtima- duğunu değerlendirirken ABD Başkanı Barack di. Dassault Grubu’nun sahibi olduğu Le Figaro sinin” bu yeni “güven” göstergesine alkış tuttu. line rağmen, Fransa’nın ilk komuta gemisinin tes- Obama’nın kabinesi Washington’ın bu teslimata gazetesi bu “yeni başarıyı” selamlarken La Tri- Le Figaro gazetesi ise “bu yeni uluslararası ticari limatına izin vermesini sağlayacak koşullar henüz “karşı” olduğunu belirtti. bune gazetesi “çok güzel bir hareket” diye ayakta başarıyı” alkışladı. oluşmadığını gözlemlemiştir.” Belki de bu iki önemli müttefikin ikna gücü- alkışlayacaktı. Bunlar henüz iyi günlerdi. Washington’ın dostane baskıları ile ahlak kur- Kredilere garanti... nün de etkisiyle, François Hollande’ın Dışişle- Gerçekten de sekiz ay sonra, Şubat 2015’te tarılmış oldu zira Fransa, bazı ertelemelerin ar- ri Bakanı olan sosyalist Laurent Fabius, “Putin, Fransa, muhaliflere yönelik zulmün tam teşek- Bu mutlu olayda, önemli bir detay gözler- dından, gemilerin uluslararası hukukun kuralla- Ukrayna’da yapmakta olduğunu yapmaya devam küllü bir devlet disiplinine dönüştüğü Mısır ile den kaçtı: Araştırma sitesi Disclose’un açıkla- rına uymayan bir ülkeye satılmasının uygunsuz ederse Fransız hükümeti satışları iptal etmeyi dü- 5.2 milyar Avro değerinde sözleşmeler imzaladı. dığı gibi, Fransa Ekonomi, Maliye ve Kalkın- olacağı savını kabul etti. şünebilir” açıklamasını yaptı. Ancak bir sorun Bu sözleşmeler daha çok hiçbir yabancı alıcının ma Bakanlığı’nın Hazine Genel Müdürlüğü 2014 yılının sonunda, bir yıl önce BM tarafın- vardı. Paris’in bu iki helikopter gemisinin tesli- almadığı Dassault Grubu’na ait 24 Rafale için Kahire’nin bu uçakları satın almak için kullan- dan kabul edilen ve Fransa’nın da imzacısı olduğu mini iptal etmesi halinde, işleri kolaylaştırmaya idi. Kuşkusuz bu mutluluğu diğerleri takip etti. dığı banka kredilerine yüzde 80 oranında garan- Silah Ticareti Antlaşması yürürlüğe girdi. Laurent niyeti olmadığını açıkça ifade eden Rusya’ya ge- Ağustos 2015’te Cumhurbaşkanı Sisi “yeni ti sağlamayı kabul etmişti. Yüklü borçları olan Fabius, bu antlaşmayı alkışlayanlar arasında idi, ri ödeme yapılması gerekecekti. Süveyş Kanalı’nın” açılışını büyük bir tören ile Mısır ödemelerini yapmazsa, 3 milyar Avro’yu zira Fabius’a göre bu yeni araç, “uluslararası in- Bu yüzden Savunma Bakanı Jean-Yves le Dri- yaptığında, seçkin konuklarından François Hol- aşan miktarı ödemek Fransa’ya, dolayısıyla da san haklarının ihlal edilmesini engelleme” imkânı an oyalamaya çalıştı: Dışişleri Bakanlığı’nda- lande ve Jean-Yves Le Drian ile Rusya’ya satı- bu gizli maddeden bihaber olan vergi mükellef- sağlayacaktı. Antlaşma imzacı devletlerin, silahla- ki mevkidaşı için “Bu tehdide dikkat çekmek- şı iptal edilen ve geri ödemesi çok maliyetli ola- lerine düşecek. Daha da önemlisi Disclose si- rı bu haklara aykırı olarak kullanabilecek alıcılara le iyi yaptı” açıklamasını yaptı ama hiçbir ka- rak kabul edilen Mistral sınıfı helikopter gemi- tesi, Fransa’yı yüzlerce sivilin hayatını kaybet- satılmasını yasaklıyor. rar verilmedi. Ne de olsa, Le Drian’a göre bu iki leri Sivastopol ve Vladivostok ile ilgilendiğin- mesine neden olan Mısır ve Libya arasında çöl- Mutlu sona ulaşıldı mı? Pek de değil, ancak Mistral “silahlı değildi” ve dolayısıyla da an- den söz etti. de gizli terör karşıtı operasyonlara karışmakla bunu anlayabilmek için tarihe bakmak lazım. cak “Rusya’ya ulaştıklarında” ve Moskova onla- suçluyor. (3). “François Hollande ve Emmanu- Onur nişanı el Macron’un düzenli olarak bilgilendirildikleri rı savaş için donatacağı zaman “gerçekten aske- Mısır’da kanlı süreç devlet suçları” notuna yer veren soruşturma sitesi ri gemi” olacaktı. Bu nedenle, henüz topları, füze Bahsi geçmesi yetecekti: 17 Eylül 2015 tari- François Hollande, 2012 yılında cumhurbaş- bilgileri bir muhbirin teslim ettiği “yüzlerce giz- rampaları ile donatılmamış bir savaş helikopte- hinde, Ulusal Meclis bu gemilerin satışının ipta- kanı seçildiğinde, Fransa’nın eski ama ikinci de- li-savunma” belgesine dayandırıyor. ri gemisinin savaş gemisi olarak değerlendirilme- li sonrası oluşan anlaşmazlığı çözecek ve Paris’in rece müşterisi olan Mısır, Fransız silahları satın Bu sözleşme, Mısır’ın ilk ödemeyi yapma- si ancak Amerikalı ve İngilizlerin kötü niyetiyle Rusya’ya 949.8 milyon Avro geri ödeyeceğini ön- alanlar listesinde 23. sıradaydı. Bu sıralama çok sından sonra 15 Kasım tarihinde yürürlüğe gir- açıklanabilirdi... gören Fransız-Rus anlaşmasını onaylayan yasa ta- di: iki gün önce olsaydı, Macron bunu, “İnsan Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande, hızlı değişiverdi. 3 Temmuz 2013 tarihinde, bir sarısını kabul etti. Beş gün sonra, 22 Eylül’de Mı- 2012 yılındaki kampanyasında seçilirse Fransız sır kendisine 2016 tarihinde 950 milyon Avro’ya hakları için mücadele evrenseldir” açıklaması- yıl önce seçilen Mısır Cumhurbaşkanı Muham- silah satışlarının “yüklenicilerin stratejik, siyasi, teslim edilecek iki gemiyi satın aldığını teyit et- nı yaptığı Paris Barış Forumu’ndaki ev sahipleri med Mursi, askerler tarafından görevden alındı mali ve hatta etik gerçeklerini dikkate alacak şe- ti. Fransız hükümeti ise bu durum ile övünüyordu. ile de kutlayabilirdi. ve yerine general daha sonra mareşal olacak El kilde daha titiz olması” için çalışacağı vaadinde Rusya’ya ahlaki gerekçelerle resmi bahane sunu- Sisi getirildi. Bu güç darbesi çok kanlı oldu: 14 bulunmuştu. larak satışı iptal edilen gemilerin Mareşal Sisi’ye Ağustos 2013’te Kahire’de Rabia Meydanı’nda Hollande çok daha açık davranıyordu, zi- satılmasından ibaret olan bu olağanüstü utanmaz (*) Gazeteci, Aymeric Elluin ile Silah satışları, Mursi taraftarı bir gösterinin bastırılması sıra- ra Temmuz 2014’te Rusya’ya teslim edilme- manevraya karşı çok az kişi sesini yükselttiğinden Fransız utancı kitabını yazdı. Le Passager clan- sında -ki Uluslararası Af Örgütü’ne göre bura- si söz konusu olan iki gemiden ilkinin satışı- Le Drian hesabı kapatmak için ender bulunur bir destin 2021. da Fransız silahları kullanılmıştı- bin kişi hayatı- nın iptal edilmesinin söz konusu olmadığını du- yaratıcılıkla cevap verdi: “Kalkınma ve demokra- nı kaybetti ve on binlerce kişi yaralandı. 2000’li yurdu. Hollande, “Anlaşma 2011 yılında yapıl- si güvenlikten sonra gelir. Ülkenin olumlu, belir- Çeviri: Sedef Atam yılların başından bu yana ender tanık olunan bir dı, geminin yapımı neredeyse tamamlandı ve gin bir stratejiye dahil edilebileceğinden emin ola- ekim ayında teslim edilmesi gerekiyor” açıkla- vahşet seviyesi söz konusu idi. bilmek için önce güvenlik gerekir”. masını yaparken bu helikopter gemisinin parası- Bu olayları takip eden haftalarda, binlerce mu- Bu felsefe ile, Mısır, François Hollande’ın halif tutuklandı, hapse atıldı ve işkence gördü. nı “Ruslar ödedi” diye de hatırlattı. Başka bir de- cumhurbaşkanlığı döneminde Fransız silahları- Uluslararası Af Örgütü’ne göre, Mısır “açık hava yişle, Fransa’nın, gemiyi teslim etmemesi ha- nı satın alan birinci ülke oluverdi. Mısır sırala- (1) Eva Thiébaud, “Leclerc tanklarının tam vaktinde hapishanesine” dönüştü. Bu durum Mısır’ın en linde Rusya’ya “1.1 milyar Avro’yu geri öde- madaki bu yerini, seçilir seçilmez Le Drain’ı Dı- gegen alıcısı”, Le Monde diplomatique, Mart 2021. mesi gerekecekti”. İkinci gemi konusunda ise sadık destekçilerini dahi sinirlendirdi: Her yıl bir şişleri -ve Dış Ticaret -Bakanı olarak atayan Em- (2) Pierre Daum, “Tahrir Meydanı, Devrimden yedi Cumhurbaşkanı’nın açıklaması aynı kesinliğe sa- milyar dolardan fazla askeri yardım adı altında manuel Macron döneminde de muhafaza etti. Ör- yıl sonra”, Le Monde diplomatique, Mart 2018. hip değil, ikinci geminin teslimatı “Rusya’nın tu- yardım yapan ABD, Kahire’ye ağır silah teslima- nek müşteri Cumhurbaşkanı Sisi’yi kızdırmamak (3) “Terör notları”, Disclose, https://egypt-papers.disc- tumuna bağlı” olacaktı. tını dondurma kararı aldı. Avrupa Birliği Dışişle- için büyük özen gösteriliyor. Aralık 2020 tarihin- lose.ngo