Catalog

16 Melek KIRMACI TUSAM Avrupa Araştırmaları Masası kirmaci@tusam.net AB 5. genişleme dalgasını tamamlamak üzere… C S TRATEJİ oluşturulacak bir mekanizma ile reform sürecini takip edecek ve denetleyecek. Mart 2007’de Bulgaristan ve Romanya’nın sunması gereken ilk raporun ardından Komisyon, Haziran ayında Avrupa Parlamentosu ve AB Konseyi’ne kendi raporunu sunacak. Eğer Komisyon, bu iki ülkenin gerekli ilerleme gösteremediği kararına varırsa, koruma önlemlerini devreye sokabilecek. Koruma önlemleri, gerekli reformlar gerçekleştirilinceye kadar, Romanya ve Bulgaristan’a aktarılması planlanan fonların askıya alınmasını, kesintiye uğratılmasını veya iptal edilmesini öngörüyor. Genişleme sürecinde en etkili enstrüman olarak görülen "koşulluluk" prensibi, aday ülkelerin Birliğe üye olmalarından sonra da uygulanmaya devam edecek. Gözlem Raporu’nun siyasal kriterler başlığına bakıldığında Bulgaristan’dan adli sistem, yolsuzluk, kamu yönetimi, şeffaflık, insan kaçakçılığı ve Roman (Çingene) azınlığın entegrasyonu konularında ileri reformlar yapması isteniyor. Ayrıca, Katılım Anlaşması’ndan doğan yükümlülükler çerçevesinde Bulgaristan’ın, tarım sektöründe bütünleştirilmiş bir idari kontrol sistemi kurması; hayvansal ürünlerde ve gıda sağlığı standardı konularında gerekli düzenlemeleri yapması; organize suç, yolsuzluk, kara para aklama ile mücadelede daha ileri düzeyde çaba göstermesi, yapısal ve uyum fonlarının aktarılması için güçlendirilmiş bir finansal yapı oluşturması gerekiyor. Romanya’dan ise, yolsuzlukla mücadele, adli sistemde ileri reformlar ve etkin uygulama, şeffaflık, Ortak Tarım Politikası çerçevesinde aktarılacak fonlar için akredite ve etkin ödeme ajanslarının oluşturulması konularında ileri reformlar uygulaması bekleniyor. Yayımlanan rapor sonrasında AB kamuoyunda, Bulgaristan ve Romanya’nın Ocak 2007’deki üyeliklerinin birliğe getirecekleri yük ve bu iki ülkeye getirilen sert önlemlerin yeterlilik derecesi tartışılmadı. Her ne kadar, Dünya Bankası’nın 2007 Yılı İş Yapma Raporu’nda Bulgaristan ve Romanya iş yapma kolaylığı açısından 175 ülke içerisinden sırasıyla 49. ve 54. sıralarda yer alsalar da, makroekonomik dengelere bakıldığında bu iki ülkenin Birlik bütçesine getireceği yük, oldukça fazla. Kişi başına düşen GSYİH’de Avrupa ortalamasının yaklaşık olarak üçte birine sahip bu iki ülkeyi, Birliğin hazmetmesi hiç kolay olmayacak. Bu durumun farkında olan Komisyon, raporda yumuşak bir ifadeyle belirttiği "potansiyel riskleri" azaltmak için burada sayamadığımız daha birçok alanda sert koruma önlemleri ve kısıtlamalar getiriyor. Yolsuzlukla mücadele, iki ülkenin de fazlasıyla başını ağrıtan, özel ilgi gerektiren bir konu. Bulgaristan’da adli S ebastian Müntzer’in, Kozmografya’sında yer alan Avrupa kıtasının bir kraliçe olarak betimlendiği kabartma haritada, Kraliçe Avrupa’nın eteklerinde salınan Bulgaristan ve Romanya, önümüzdeki yılın başlangıcı itibariyle, AB’nin yeni üyeleri olacak. Avrupa Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso, bu iki ülkenin katılımını "tarihi bir başarı" olarak yorumluyor. Beşinci genişleme dalgasının tamamlanması, "Avrupa ailesinin yeniden birleşmesi" sürecinin de tamamlanması demek. Ne var ki Avrupa’da hâkim duygu tek kelimeyle endişe… Endişeye neden olan nedenlerin başında Romanya ve Bulgaristan’ın AB üyeliğine henüz tam anlamıyla hazır olmamaları geliyor. İkinci neden olarak, genişlemeyi takiben mevcut kurumsal engellerin aşılmasında izlenecek politikanın belirsizliği gösterilebilir. Mevcut kurumsal düzenleme, Bulgaristan ve Romanya’dan sonra Birliğe alınması hedeflenen yeni üyeleri kapsamıyor. Bu nedenle, Fransa ve Hollanda’daki referandumlarda "hayır" kararının çıkmasının ardından rafa kaldırılan Anayasa’nın, tüm sancılı tartışmalarıyla beraber yeniden gündeme getirilmesini zorunlu kılıyor. Bulgaristan ve Romanya’ya koşullu üyelik AB’nin 5. genişleme dalgasıyla Romanya ve Bulgaristan birliğe dahil edilecek. İki ülkenin üyeliği 2007’den itibaren Danimarka ve Almanya’nın onayının ardından geçerli olacak. AB, Bükreş ve Sofya için, zorlu koşullar getirdi. uyumlaştırılmasında dışlayan değil içeren bir politika izleyecek olan Komisyon, bu ülkeler için yeni üye ülkelerde bugüne dek örneği görülmemiş sert önlemler alacak. Bükreş ve Sofya’ya getirilen "koşullu kabul" kapsamında, "potansiyel riskleri" önlemek amacıyla getirilen önlemler, Bulgaristan ve Romanya için farklılık gösterse de yolsuzlukla mücadele ve cezai adalet sistemlerinin reformu Komisyon’un belirttiği sorunlu alanların başında geliyor. Bu çerçevede, Bükreş ve Sofya hükümetleri, yaptıkları reformları ve kaydettikleri ilerlemeyi, altı aylık raporlar halinde Komisyona sunacak. Komisyon ise Barosso ve Bulgaristan Başbakanı Sergei Stanishev ‘KOŞULLU EVET’ 26 Eylül’de Avrupa Komisyonu’nun yayımladığı Gözlem Raporu’nda Bulgaristan ve Romanya’nın korktuğu gerçekleşmedi ve Komisyon, Ocak 2007’de bu iki ülkenin üye olması yönünde tavsiye kararı aldı. Ancak üyeliğin resmen gerçekleşmesi için tüm üye ülkelerin, Bulgaristan ve Romanya ile imzalanan Katılım Anlaşması’nı ulusal düzeyde onaylamaları ve yapılacak bir zirveyle, AB Konseyi’nin bu kararı onaması gerekiyor. Bu süreci henüz tamamlamamış üç ülkeden biri olan Fransa, Ekim ayının başında Katılım Anlaşması’nı parlamentosunda onayladı. Diğer iki ülke olan Danimarka ve Almanya’nın da Katılım Anlaşması’nı yıl sonuna kadar onaylamaları bekleniyor. Komisyon, Orta ve Doğu Avrupa üyelerinden daha yoksul olan Bulgaristan ve Romanya’ya "koşullu evet" dedi. Nisan 2005’te imzalanan Katılım Anlaşması’nda, AB’nin getirdiği koruma önlemi çerçevesinde, eğer AB, üyelik için gerekli reformların gerçekleştirilmediğine karar verirse, bu ülkelerin üyeliğini bir yıl erteleme hakkına sahipti. Komisyon, bu hakkı kullanmayı tercih etmedi. Bu ülkelerin Birliğe