Catalog

B İ R İ N C E L E M E K İ T A B I 'Başladığım yerdir soıf Fransız düşünürü Edgar Morln, 'Avrupa'yı Düşünmek' başlıklı Incelemeslnde, Avrupa'yı idealieştirme, soyutlama ya da Indirgeme yoluyla basitleştiren her çabanın onu yaratayacağım betirterek, "Avrupa karmaştk bir bütündür... En başta geten özelflği de en büyük çeşltllllkleri, blrblrine kanştırmadan bir araya getirmesi, karşıttan birbirinden aynlmayacak şekilde birleştirmesidir" diyor. CELAL KIRCI AVRUPA'YI DÜŞÜNMEK / Edgar Morln / Çeviren: Şirin Tekall / Afa Yayınları / 235 s. vrupa gcrçeği. Avrupalı olrnak. Ncdir Avrupa? "Başlangıçfa Avrupa dcnilcn ycr aslında Avrupa defcttdlf. Isa'dan üıuc VII. yii/yddn Viıııanlılar, yaşadıkları bolgenin kuzeyiiHkki bilmedikleri kıla parva.sına hu adı verdller ve o /amaHdan beri bunu neden yapiıklan sorusu sorulageldi: Hrredolrs, yurtta$lannın bu IMMgeye neden l'enikyu kralının, Zeııs larafından Gfrlt adasına kiifirılıın bir kuııııa adını vermJş oiduklartnıı şaşar d u r u r . " ÜnlU Fransız düjüııünı Edgar Moriıı, Avrupa'yı Düşünmek (l'rcnscr L'Europe) başlıklı incelemcsinde, hugünc kadarki klasik laıııınlyrıtı dt$ınd<i bir Avrupa düşünceMni gelişıirmcyi aıımçlıyor. "Avrupa'ııın Vıı>adi£ı Âlt Üst Olujlar". "Kiıliur Kaynamttüi", "Yeni Billnç" ve "Kader Orlaklıftı" uttaba>lıkları altında işlencn konıı, aslında un bc^inci yüzyıla kadar gcüp bir anlamda biten bir Avrupa ve oradan yirminci yilzyıla ıızanan Avrupa dıye iki ana bölümc uyrılubilir. "Ba^udıjım yerdir son." T.S. Eliot'un, Morin'iıı kiiabının başma geçirdiği bu sörtl, her yok oluş anının aynı yerden ycni bir başlangıç anına gcmi belirtirkcn Avrupa'nın çizgisini de belirlemiş olmaktadır. Bajka deyişle Morin'e göre Avrupa, biı uyıım dt)$<tncesiy!c açiklanamaz: "Avrupa'yı idcalle$lirme, KoyntlamB ya da indirgemr ynluyla basiKkşlİren ber çaba, onu yaralar. Avnıpa karmaşık bir bülündür... en başta geien özriMjl de en biiyiik ve$illilikl«ri, blrbirine kan^tırınndan bir araya K?t)rme.si, kar>ıiJan birbiıindi'n aynlamayacak şvkilde birleyltnnesirifr..." örncftin Orıavağ Avrupasi aııık Hıristiyan Avrupasıdır. Avrupa'da her köklü gelişmc bcrabcnudc lıu/ursuzluklan gclinni>, papa ile pairiğin birbirleıini sonsııza kudar al'aro/ etmcleri, Orıodokskık ve Katoiiklik arasırıda kesin bir brtlünmcyc yol açnnşiır. üöykcc urtaya. Avrupa dilşüııccsiııin ö/unde yaıan ilk lenıcl karViilıklardan biri çiknıışiır. Bir başka karjıtlık örnegi: Morin'e görc Avnıpa'yı Avrupa yapan $cy, ilk aşamada Islanıiyetlir; çünkü lslamiyet, Avrupa'yı Avrupa'ya hapscder. Daha sonra ikinci a$amada tslamiyeti Poiıiers'dc geri püskttrterck Asya ilc Kıızcy Afrika'dan gcri çekilınek /.orunda bırakılan Hırisliyanlığı bcnimsemcsi. Avrupa'yı Avrupalıla$tırmıştır. Bir baj)ka dcyişle, sanki herkcs layıgını bıılmuştur! Oıtaçagdan modern Avıupa'ya geçi$ıc, bir uu\ kopmanın ardından KoınaBi:.ns ayrıhğı, Akdeni/'in pay!a$ılması, papayla iınparaiorun vatı^nıaları, alağantistil bir ctnik çeşitliligin vc ilk ulusal rarklılaşmalarıu taııelini atmiftır. Bu gcVİş d^nemi eski dünyayı, Bi/ans'ı yitirerck yeni dünyayı kcşfcdcrck vc dünya dcğiştirerek gelişecektir. Dünyanın yuvarlak olusu, Afrika'nın kıta olduğu, Hindiütun yotunun Ümit Burnu'ndan gcv'tiğinin anla$ılması, Aınerika'nın bulunujtı, Oıtaçag «»lundaki olufiımları iyicc şckillcndirir. Aııık Rftncsunü devri başlayacak, bu ekoııomik, loplumsal ve uygarlık yüuüııden parçalnnmalar gclirecektir. Avrupa, kendi içerisinde dcvtellere bn)()nf)rkcn "herkcsin herktse karjı savaşlı^ı bir Avnıpa" oluşacaktır. " C ö rUldttgÜ gibi modern Avrupa'yı şeklllendiren her şty onu bolmvktc, Avrupa'yı bölen her şey onun $eklllenıncsini saglamaktadır". Doğu$ kaosu, kesintisizdir. Dcvletler Avrupası'ııdaıı ulusdcvlcı Avrupası'jia geçiş drtnemi, ticaret Avrupası'ndan sanayi Avrupası'na gevişlcr, doruktaki Avrupa'dun uçuruma düşen Avrupa, bu alt üst olu$lara karşııı, an cak bu alt üstler içerisinde lanımlanabitiı. Bu kaıgaşa, Avrupa'nın eıı buyük gtiv kaynagıdır. Oysa Morin'e göre "Çin teknik, uygarlık ve diiyünce yönilnden Avrııpn'dan çok daha ileriydî. Ama onu sarsan Iç çatı>ınaiara ve savaşlara ragmen Çin, KökMİ bürokrusinîn islikrarını s«JUdıgı ve kalılaşiırdı|||ı hlycnırşik bir loplum olaruk kaldı. Ne licarer sınıft yiikselebildi ne de mandarin sııufından diişüniirlerin ziraatçl mUhendisler armsında bir UeUaim kumlabUdi. Çin... çok yakın zamanlara kadar hemen hiç gclclıiltfi. Btına kar$ı)ık Avnıpa'yı elkileyen dengesi/likler ve aykırılıklar, burada vknnnmik. luplumsal, teknik, siyasal, 1 kiılltırcl cflivınıelcri yul aytılar, hunlar da yenidcıı ha^ka yaratıcı dcn|{esizlikler ve aykınlıklur du^urdıılar." 1940'larda Avrupa, yeniden ftlmcye yatar. Üç Kııru$luk Opera'lann, Lili Marlecn'Ictin birhirine karıjtıgı Almanya, liitler iklidarının çokü$flylc Avrupa'nın iki değişik sistcme bölünnıesinc kaynakiık eder. Berlin, yani Avrupa'nın cn büyUk baskenilerinden biri ulmüş, ccscdi üzerinde yapay bir döllenıneden doğnıuş, birbirinc duşman gcnler tajıyan iki ayrı Berlin yaraıılm^tır. Dogu ve Batı Almanya. Halk demokrasisiııden burjuva demokrasbine, totaliter bircvrenden çoğulculuk evrcnine geyi>lerin Almanyaları... Görülctuğü gibi Avrupa, her devirde kcndi kendisiyle sava^arak yeniden doğar. Bu gerveği gOz öDündt tutmak bugiln, yani Avrupa Birlifti düsüncesiııin her /aınaııdan yogun biv'imde clc alıııdıgı bir dönemde. daha büyük imenı laşıyor. Edgar Morin'in Avnıpa'yı Du^ünmr adlı kilabı, bu gerçcgi yetcrince somutlaştırmak açısmdan ı,ok dcgcrli bir kaynak. D A TEKIN YAYINEVI I t TURGUT 1 NEREDBVKOSUYOR? I EMİN CÖLAŞAN TURGUT NEREDEN KOŞUYOR? Emin ÇÖLAŞAN Turgut, semra. Korkut ve Yusuf... Sonra bacanak, dayıoğfu, kayınbirader, davulcu... Hepsl faklr alle çocuklarıydı. Durumlan şimdi çok iyl. Hanedan kuruldu. Bazılan ülkemizi yönetlyor, bazıları iş bltlrlyor. Emin çölaşan, bu Hanedan1 ın öyküsünü yazdı. Hepslnin geçmlşlnden başlayıp, günümüze kadar getlrdi. TEKIN YAYINEVİ Ankara Cad. No: 43 Ist. Tel: 527 69 69 512 59 84 EdgırMortn ÇERÇIVE