Catalog

23ŞUBAT2003.SAYI883 rindehissettiriyor. Matisse'in makasla desen çizmek olarak da yorumlanabilecek olan kolajlarında karşılaşılan kurgu zenginliği, yaşama sevincinin ötesinde, "renk" olgusunun önemi üzerinde düşünmeye zorluyor izleyiciyi. Sanatçının makası kullanırken gösterdiği virtüozite, fırçayla gerçekleştirdiği kompozisyonlardan son derece farkh. Yetkin resim olgusu (" peinture '^Matisse'in her zaman kendisine bir sorun olarak aldığı kavramlardandı. Seksen yaşında titreyen elleriyle kestiği motiflere baktığımızda, sanatçının dekoratif olma riskini de göze alarak, yeni deneylere girmişti. Su yosunu... sürekli olarak değiştirilebilecek kurgular olarak gördüğünü ortaya koyuyor. PAPAĞ AN VE DENtZ KIZI Sergideki çalışmaların birçoğunda MaFrankfurt'taki sergi, Matisse'in 1936 tisse'in kullandığı toplu iğneleri görüyoryılında ünlü "Cahiers d'Art" dergisine sunuz, bunlar iki kâğıt parçasını bir arada yaptığı kapak kolajlarından başlayarak, tutmaktan çok, asistanların sanatçının disanatçının ölümünden bir yıl önce ger rektiflerinegöre nasıl çalıştıklannı da duçekleştirdiği 340 x 785 cm. yumsatıyorlar. Birçok fotoğbüyüklüğündeki "Papağan rafta Matisse'in uzun çubuveDenizkızı" isimli kompoğuyla nasıl çalıştığını yatazisyona dek oldukça geniş ğından kalkmadan nasıl bir dönemi kapsıyor. Ayrıdesen çizdiğini de görüyoca Güney Fransa'nın Venruz. Desen olgusuna büce kentindeki Chapelle du yük bir önem veren ve hayaRosaire için vitray tasarımlata gözlerini yumduğu son günrını da kolaj tekniğiyle gerlere dek çini mürekkebiyle eşçekleştiren Matisse'in bu dösiz desenler gerçekleştiren Manetne ait desenleri, eskizleri, tisse kolajlarında çoğu kez ilerbüyük boyutlu kolajları sergiye lemiş yaşına rağmen, sanki resim yapönemli bir gövdesellik kazandırıyor. maya yeni başlamış bir çocuğun saflığına Kâğıt çalışmalarının oldukça hassas bir varmayıbaşarmış. yapısı vardır, ışığa karşı korunmaları ve 19521954 arasında kolaj tekniğiyle sürekli olarak restoratörlerin korunması dört adet "MaviÇıplak" kompozisyonu altında olmaları gerekir. Frankfurt'ta loş gerçekleştiren sanatçı, bu çalışmalarında bir ışık altında sergilenmelerine rağmen irili ufaklı mavi kâğıt parçacıklarıyla figüMatisse'in kolajlarının içlerinden dışarı rü öylesine etkileyici bir soyutlamanın ya doğru yaydıkları ışık, oldukça zor, hat eşiğine getiriyor ki, kalemin, fırçanın göta sözcüklerle aktarılamayacak bir yo revini üstlenen makasın böylesine bir ğunluğa, varlayok arasında gidip gelen bir "içselliğe" sahipler. Almanya'nın karanlığa boğulduğu kış aylarının yağmurlu günlerinde Henri Matisse'in geçmiş ESAT TEKAND SERGİSİ zamanlardan süzülerek gelen, yaşamın eşsiz güzelliğini fısıldayan kolajlarında, Akdeniz ışığının çekiciliği, kalp atışlarını hızlandıran, bir kerelik renk ritimleri var. Öylesine güçlü, öylesine bir kerelik ki bu ritimler; sarının kırmızıyla yan yana gelmesinden, turkuaz mavisinin, Van Gogh sarısıyla üst üste kullanılmasından kaynaklanan "garip" birdolgunluğasahipGaleri Nev'in "Ruh ler. Halleri Üzerine" Nasıl açıklamalı, betimlemeli bu doltemasıyla gunluğu? Matisse'in 1943 'te "edition de düzenlediği luxe" olarak serigrafi tekniğiyle yayımlasergilerin dığı "J azz " isimli sanatçı kitabında ya da 4 beşincisi ESAT x 8 metre büyüklüğündeki "Papağan ve TEKAND'ın Denizkızı" (1952) isimli kompozisyonda eserlerinin yer yatıyorbu soruların yanıtları. Matisse'in aldığı sergiyle resim yüzeyini devetabanı, yosun, nar, ydsürüyor. dız motiflerini kullanarak hareketlendirMarmara mesi, pozitif ve negatif etkisinin yardıÜniversitesi mıyla tuvallerinde görülmeyen bir ritmi Güzel Sanatlar kolajlarına kazandırması bir kerede başaFakültesi'nde rılmış bir olgu değil. Sergide yer alan büresim eğitimi yüklü küçüklü kompozisyonlar, sanatçının sürekli olarak denediğini, kolajlarını kurgu dünyasının kapısını aralayacak gücüne inanamıyor izleyici. Jesuit papazlarının ricasını kırmayarak gerçekleştirdiği vitraylarda Matisse dinsel bir mekânı sadeceışıkverenklerinyardımıyla"başka" bir dönüşüme sürüklemesi gerektiğini biliyordu. Chapelle du Rosaire bu açıdan bakıldığında sanatçının kolajlarıyla gerçekte "ışık" temasını kuşatmak istediğini duyumsatıyor. Güney Fransa'nın Vence kentindeki bu şapel dekorasyonun günah olmadığının da kanıtı durumunda. Sanatçılar yaşlandıklarında nedense dinsel ölüm korkusunun esiri oluyorlar, normal insanlar gibi. Matisse'in kolajlarındaki dinginliğin temelinde de böyle bir korku mu var? Yanıtını bulmak kolay değil bu sorunun. Ama korkunun tam karşıtı "ya Portakallı çıplak... şama tutkusu" kendini belli ediyor sanatçının son dönem çalışmalannda. 1950'li yıllarda Matisse'in kolajlarıyla Paris'teilk sergiyi açan galerici Heinz Berggruen'ün oğlu Oliver Berggruen tarafından düzenlenen bu sergi, babasının zoruyla hukuk fakültesini bitirmiş olan Henri Matisse'in neredeyse kırk yaşında resme başlarken boyadığı "FauveDönemi" (özellikle 19051907 arasındakiler) resimlerinde karşılaştığımızyetkin "peinture" olgusunun devamınıgündeme getiriyor. Yapıldıklarından neredeyse yarım yüzyıllık bir zaman aralığından sonra ilk kez bu kadar büyük bir sunumla izleyicilere gösterilen Matisse kolajlarını seksen yaşındaki bir ressamın zaferi olarak da okumak mümkün. 2 Mart'a dek Frankfurt'taki Schirn Kunsthalle'de izlenebilecek olan" Henri MatisseMakasla Desen Çizmek" sergisi daha sonra Berlin'degösterüecek. Katalog24Euro.# (*) Dr. Necmi Sönmez, Essen'deki Folkwang Museum'da Çağdaş Sanat Böliimü'nden sorumlu sergi yapımcısı olarak çalışıyor. Ruh halleri5 almış olan sanatçı bu sergisinde "kapalı bir düzen oluşturmak", "kapanmaya çalışmak" anlayışının karşılığı olan maket heykelleri ve bu maketlerin oluşturulmasının altında yatan tasarım aşamasınm resimlerini sergiliyor. Yakın dönem çahşmalannın oluşurn aşamalarını çizim ve maketlerle destekleyen Tekand, kendi kurduğu kapalı düzenin yapısından örnekler sunuyor son sergisinde. Sanatçı, metal plaka, tel, tahta, beton gibi temel malzemeler ile gerçekleştirdiği çalışmalarında insanın bir yapı oluşturma çabasının çelişkilerini de irdeliyor. 9 Sergi 15 Mart 2003 tarihine kadar Utanbul Galeri Nev'de ızlenebılır. Tel: 231 67 63