Catalog

8 Ilk40. günün üzerinden 15 yıl geçti. Eğer önümüzde ders alabileceğimiz bir îran ve Cezayir örneği olsaydı, kimbilirbelkide her şey daha farklı olurdu... CUMHURİYET DERGt. 31 TEMMUZ 1994. SAYI436 "Her şey önemsiz tavizlerle başladı" 1. suvhulan ücvaııı özgürlük ve demokrasi talep etmiştik ve talebimizin bir rüya olmaktan çıkacağı hiç aklımıza gelmemişti o günlerde. Çok gençtik. Başarmış olmanın, zalimi devirmiş olmanın coşkusu yetiyordu bize. Sonrası mı?.. Hep birlikte demokrasi içinde özgürce yaşayacaktık. Bunun ne büyük gaflet, daha doğrusu, ne büyük bir aldanış olduğunu 1979 Şubatı'nı takip eden ilk beşaltı ay içinde daha iyi anlayacaktık. Bugün tarih kitaplann mm „ da 1979 Şubat Devrimi, llOrtCepsikolojik baskl, SOTira Şİddet. "lslamı Devrimi" başhğı jiyeuygungiyinipdavranmayankadınlar.sözel altında veriliyor. Okul , , ., , . u a j , •, • larda çocuklar devrimin hakaretle kurtulduklannda kendılerım solcular, ılımh sağcılar saydılar. lçlerinde bekâret kontrolünden veinsanınözgürlüğünei rilenlerdeoldu,tirnaklanojelidiyepastarlann nananlar tarafından değıl , ,, , de şeriat yanhsı Müslü sarı minibüsleri içinde hazır bekletilen manlar tarafından yapıl dolupoşetlereellerisokulanlarda...^ ele geçiren, "tarihi yapan" olma dığını okuyorlar. lktidan hakkını da ele geçirmiş oluyor. Ta doğru. Yönetimin değişmesiyle sırih kitaplan ötekilerden hiç söz et nırlı değildi çünkü. Bütün hayatın miyor. Oysa 1978'de Jale Meyda kontrol edilmesini, insanlann özel nı'nda tank paletleri altında ezilenyaşantılanna kadar uzanan bir ayler, Tahran Üniversitesi önünde rıntıda tüm bir ilişkiler sisteminin kurşunlananlar, Evin zindanında u değiştirilmesini amaçlıyordu. Molzun işkencelcr sonucunda öldürülalar sadece iktidan devralmadılar; lenler şeriatın yılmaz bekçileri deiktidarla birlikte 2500 yıllık devlet ğildi. Sadece "gerçek Müslüman geleneğini de devraldılar. Ve bu gelar" değil hepimiz öldük; özgürlük lenek kcndilcrinc bir gecede elli uğruna ölmcyi göze alabilecek den milyon insanı bir başka hayat tarzıli yürekli olan herkcs. na alıştıramayacaklannı, değiştirKorkunç bir kıyım bu. lnsanın fı mek için küçük tavizler clde etmeziki yokedilişindcn değil, dcvrim leri gercktiğini söylüyordu. Tavizler... önemsiz gibi gözügibi toplumsal bir olayın gerçekleşmesindc fonksiyon sahipi olanların tarihsel işlevlcrinin yok sayılmasından söz ediyorum. Böyle bir tcrimin olup olmadığını bilmiyorum, öbyle bir adlandırma yapmanın ne kadar doğru olduğunu da. Ama 1979'da halk tarafından yapılan devrimdcn hemensonra bir Islami Darbe yapıldı. Bir askeri darbe kadar planlı ve Şahın "Beyaz Devrimi"ne şapka çıkarttıracak denliustacabir "Yeşil Darbe". Darbe mi? Karşıdervim mi?.. Karşıdcrvim dcmek belki daha ken, küçük tavizler. Her şey "bunu kabul etscm ne olur kı" denilerek verilen küçük tavizlerle başladı. Biz farkında olmasak bile onlar, bu önemsiz gibi gözüken küçük tavizlerin nasıl bir alışkanlık yaratacağını, kişiliğimizde ne tür tahribatlar yapacağını biliyorlardı. öyle ki her bir taviz diğerine eklenccek ve sonuçta her şeyin çok eskiden beri öyle olduğuna inanan, itiraz etmeyi unutmuş insanlar olacaktık. Evet, her şey küçük ve önemsiz gibi görünen o tavizleri vcrmekle başladı. 1979 Şubat'ının üzerinden yedi ay geçmiş, okullar aTipolo çılmıştı. Ozel okullann ne P s i kapatılmış, kız ve • j erkek öğrenciler ayn oşanslı k u l l a r a K a h n m ı ş t l . y D e g i . geçi şiktigin bununia sınırh ojaçağmı sanıyorduk; de, ğılmış. Ceket ve etekten bocek oluşan eski üniformalanm ı z l a şimıUtik okula. Kapıda iki kadın devrım mamıı gercktiğini, yann başörtümuhafızı bekliyordu. Başörtü taksüz geldiğimiz takdirde okula alınmayacağımızı söylcdıler. Neyle karşılaştığını anlamamanın, nasıl bir tepki göstereceğini bilmemenin şaşkınlığıyla gülmeye başladık. öğrenciler, hocalar hepimiz gülüyorduk. Güldük ama istenileni de yaptık. önemsizdi çünkü, komikti. Sabah kapıda dcvrim muhafızı kadınlarla karşılaştığımızda buruş buruş mcndillcrimizi çantamızdan çıkanp, onların gözlerınc baka baka, alay edercesine bir gülüşle başımı za takıyorduk. Onlar gülmüyordu. Çünkü o küçük tavizin bize ne kaybcttirdiğini, kendilerine ise ne kazandırdığını en başından beri biliyorlardı. Çok gençtik, isterse bir saat; başörtüyü yanımıza aldığımız an her şeyin bittiğini bilemeyecek kadar genç. Evet, 1979 Şubatı'nın ilk günlerinden itibaren şeriat devleti isteyen bir "onlar" ve üçbeş ay sonra adil düzenin midcsine indirileceğinden habersiz bir "biz" hep vardı. Ve biz, mollalann rejimi hızla yerleşirken, tıpkı Bahrengi'nin masa lındaki gibi pelikan kuşunun torbasında hapis olduğu halde kendisıni hâlâ ırmakta sanan küçük balıklar durumundaydık. Tavizlerin bir türlü sonu gelmiyordu. Artık bir lslam cumhuriyeti vardı ve devlet, okula kayıt olurkcn, resmi dairelere girerken ya da yolda yürürken bile birtakım kurallar dayatıyordu. Kuran ve Arapça dersleri zorunlu hale getirilmişti. Bir tarafta Islamın insanı nasıl özgürleştirdiğinden söz ediliyor, diğer taraftan da öğrenciler kınk disiplin notu almamak için namaz kılmaya zorlanıyordu. Islamın kural