Catalog

H AFTAN I N KO N U6 U Kudüs Radyosu program direktörü Moşe Şaul, İzmir doğumlu Yiiz ülkenin insanı İsrail'de Yahudilere dinsel özgürlüklerinin tanınmasının 500. yıldönümü kutlamalarıyla ilgiliçalışmalar yapmak üzere Türkiye'de bulunan Moşe Şaul, şu anda İsrail'de yaşayan insanların 100 değişik ülkeden geldlklerlni ve 80 farklı dil konuştuklarını söylüyor. Doğum yeri, İzmifin Karantina semti olan Moşe Şaul (1929), ilk ve orta öğrenimini de Izmir'de yapmış. İzmir Atatürk Lisesi'nden mezun olan Şaul, üniversite öğrenimi görmek için önce Istanbul'a gittikten sonra 20 yaşında İsrail'e göç etmiş. Kudüs Üniversitesi'nde Sosyoloji ve Siyasal Bilimler öğrenimi gören Moşe Şaul, 1954 yılından itibaren Kudüs Radyosu'nda çalışıyor. ZaierArapklrll udüs Radyosu program direktörlerinden Moşe Şaul ile görüşmeden önce, söyleşimizin konusu kafamızda yayıncıhk, radyo yayıncılığı, tsrail ve Yahudilik olarak belirmiş ve lafa tngilizce girerek "Good Morning" diye kendisini selamlamıştık. Ancak bizi, "Merhaba, Giinaydın" diye karşılayan Moşe Şaul, İzmir doğumlu olduğunu, ömrünün ilk 20 yılını ülkemizde geçirdiğini, 20 yaşında israil'e göç ettiğini, burada yine kendisi gibi başka bir Ulkedeki Yahudi azınlıkfan, Bulgaristan'dan gelen eşiyle evlendiğini öğrenince ve daha da ilginci, ömrünün bundan sonraki bölUmünü çoğumuzun ilk kez duyduğu Yudatspanyolca diline adadığını duyunca, ister istemez 16. yüzyıla kadar uzanan bir konuya dönüştü sohbetimizin konusu. Yahudilere dinsel özgürlüklerin tanınışının 500. yıldönümü kutlamalarıyla ilgili çalışmalar yapmak üzere Türkiye'de bulunan Moşe Şaul ile sohbetimiz şöyle gelişti: K • Türkiye'de doğup büyümüş bir Yahudi olarak o günlerle, bugünlerin bir karşılaştırmasını yapar mısınız? dışında rahatsız olduğumuzu mıyorum. anımsa % Izmir'de okula gidiyordunuz. Arkadaşlanmzla aranız nasıldı? * Okulda olsun, yaşadığımız mahallede olsun, çok iyi arkadaşlanm, çok iyi komşularımız vardı. Bazıları arada bir beni kızdırırdı, çünkü sınıftaki tek Yahudi çocuktum. Ama genel olarak herkes iyi geçinirdi. O yılları hiç unutamam. Ufak tefek problemlerin dışında çok iyi yaşıyorduk. Zaten değişik kültürlerden gelen insanlar arasında böyle şeyler her zaman olur. örneğin Israil'de şu anda yaklaşık 100 değişik ülkeden gelen ve 80 değişik dili konuşan insanlar bir arada yaşa • Böyle bir karşılaştırma yapmak zorunda kalırsak, şu andaki durum çok daha iyi tabii. örneğin Ikinci Dünya Savaşı yıllarını anımsıyorum. O yıllar yalnız bizler için değil, herkes için çok zor yıllardı. Savaşın dışında kalmasına rağmen Türkiye'de bile ekmeğin karneye bağlandığı yıllardı. Dünyada bir antisemitist kampanya almış yürümüştü biliyorsunuz. Ama, Türkiye'de bunun izleri pek var sayılmazdı. Aslında bütün azınhkların işi zordu; ama birkaç olumsuz örnek mak durumunda. Orada da böyle şeyler olabiliyor. Ancak geçmişle bugünü karşılaştırmak gerekirse, Türkiye'deki Yahudilerin durumu, şu anda gerek ekonomik, gerek sosyal bakımdan çok daha iyi. « gelişmesi bu topraklarda yaşanmış. Şu anda dünyada Yahudiler arasında bu dilin yok olmaması için uğraşıyoruz. Çalışmalarımız bunun için. • Sizin ilginç bir çahşma alamnız var. Yuda tspanyolca dili. Bize tanıtır mısınız? • Yuda Ispanyol kültürü, Yahudiler ve özellikle tspanyollar için çok önemli. Ancak, Türk kültürü açısından da önemi büyük. Çünkü 16. yuzyılda ispanya'da kitleler halinde Osmanlı lmparatorluğu topraklanna göç eden Yahudilerin yani "Sefardi" dediğimiz Yahudilerin kültürü. Bu dilin oluşup • Kudüs Radyosundaki çalışmalarımz hep buna mı yönelik?.. • Benim yönettiğim günlük bir program var. Yuda Ispanyol dilinde yayın yapıyoruz. Ayrıca üniversitede de bu dili öğretiyorum. Radyoda kısa dalgadan tüm Akdeniz ülkelerine ve Avrupa'ya yönelik de yayın yapıyoruz. Dinleyicilerimiz Ispanya'ya, Fransa'ya kadar uzanıyor. Geçenlerde, taa uzaklardan Finlandiya'dan bir dinleyici mektubu alınca çok şaşırdık ve sevindik.