Catalog

S A 6 L I K Erdal Atabek Yazla gelen bela: Gürültü Gürültunün ilk etkılen, dikkatın zayıflaması, bır konu üzennde yoğunlaşmanın zayıflaması, tepkı gösterme gücunun zayıflamasıdır. Bır anlamda, sersemleşme, alıklaşma ve bır şeyi anlama gücünü yitırmedır gürültü. Gurultu basamakları Fısıltı Sakın apartman Tenha sokak Sakın konuşma Rolantıde çalışan motor Yuksek seslp konuşma Cadde gurultusu Havalı çekıç (3 metreden) Tren geçışı Klakson sesı 'V1 metreden) Yakın geçen uçak Ağrı eşığı Gurultunun kınıı ne ol^ude nc /aman nasıl etkıleyeceğı salı tı/ıksel bır konu değıldır Kışının guruluıye karşı tepkısı, ruhsal yapısı, kısılığı bu etkılesunde rol o>nar Gurulıuve değı^ık ölı,u!erde alısılıı Ancak, alı^ılsa da, gurultunun kışının a>rımına \alamadığı etkılen önemlıdır Bu bdkınıdan, guıultujle mucadele önemlı bır sosyal sağlık sorunudur Kulak ağnsı Kulak ağrısının nedenlerinin bir bolumü kulakla ilgılıdir, bır bölümu ıse kulağa komşu organların hastalıklarıyla ilgilıdir. Kulak ağrısı ozellıkle gecelerı ya da bır dınlence sırasında ortaya çıkan aılelerı ne yapacağını bılmez duruma sokan bır hastalık belırtısıdır Çoğu kez bır eczaneden alınan ağrı kesıcı kulak damlasıyla çozumlenmeye çalışılan kulak ağrısı ağrı geçınce unutulur gıder Oysa, kulak ağrısının nedenlerinin bır bolumu kulakla ilgılıdir, bır bolumu ıse kulağa komşu organların hastalıklarıyla ilgılıdir Kulakla ılgılı nedenlerın onemlılerı dış kulak ve orta kulağın yangılı hastalıklarıdır Ozellıkle orta kulak yangısı çocuklarda sık gorulen ust solunum yolu enfeksıyonuna bağlı olarak gorulen sureğen durumlarda ışıtme kayıplarma varabılen onemlı bır hastalıktır Hastalık, durmak bılmeyen kulak ağrısı, yuksek ateş, kuçuk çocuklarda bulantı kusma ıle kendını gostenr Bu durumu onemsız saymak cıddı bır yanlıştır En kısa zamanda konuyla uzman bır hekımın ılgılenmesını sağlamak gerekır Hastalığın başka gelışmelere de yol açabıleceğı unutulmamalıdır az geldı ya, gurılltünün önlenemez vılkselışı de ha^lauı Nerede olursanız olun, her yandan saldıran ce:>ıtlı scslcr kulağıııı/ı tırmalıyor, bevnınızın ıçınde dolasıp duruyor Sonuna kddar açılmış ladyolar, teypler, vıdeolar, motorlu araçların ceşıtlı ses lerı, ınce, kalın kornaları, bağırıp çağıran ınsanlar. Butun bunlara "goıgusuzluk' "sa>gısız lık", "terbı\esı/lık de\.ıp gecmek olanağı \ok (, unku, "guruhıı" kendı ı\lc sa\aşılması gereken tn yaygın ı,e\rc \ lenmesıdır Insan sağlığını «,e^ıılı \onlcrden bozan onemlı bır sağlık sorunudur Gurultu bır hastalık rıede ıudır Ya>gındır, bulasicidır, sureğeııdır Robırl Koch'un u prağı bol olsun, bakın daha 1910 yılında ne dcıııış "Kolcra >e>a \eba |jıbi gurultu ile dv m ı u a d e l e n i n gcrekmğı >ıllar >akındır." Bır gazınoda, sonuna kddar a<,ılmış ses a\ gulannın arasına Mk 1 . 1 1 . ouıranların alıklas 51 1 5 mıs bakıslarla sağa sola anlamsız bakı^larını t'ormü> de garsona sormuşiuııı "Bu gurul(ııden kımsc >ıkâ\i'l e(mı\or mıı? '. Garson u m d u ğ u m d a n akıllı cıktı, g u l u m s e d ı , ?ö>lc \anıt \erdı "Bunun ı«,ın para odınorlar be>ım." E h, bu gurulıu 1 , 1 paıa odeyenler ol11 1 dukı,a gurültu dc surer gıderdı Gurultunun sınır sıstemı u/erındekı etkı lerı <,esıtlı >onlerı\le ıncelenmıstıı Guıul'unun ılk eikılerı, dikkatın zautlaması, bır konu uzerınde yoğunla^manın zayıflanıası, tepkı gıssterme gucünun /ayıflamasıdır Gerv'ekten de gürültulü yeıde bulunan ınsan bır sure > o >n ra hıçbır şeye dıkkat edeme/, bır konuda yo ğunlaşamaz, tepkı gösterme gucunu yıtırır Bır anlamda seısemler, alıklasır, bır şe\ 1 anlama gucünü yıtırır Bu durumu, gurültülu bır gazınoda oturaı ınsanların bırbırıyle konusmak ıçın verdıklerı umutsu/ çabalaıda gö rursünuz Bırının ağ/ı ötekının kulağında ko nuşmaya cabalarlar ama, her şev boşunadır Gurılltünün saldırısı heryerı kaplamıştır Gürültunün bu etkısıne "ruhsal etkıler" denır Gürültü sürerse, bu etkıye yenı be'ırtıler ek lenır Bunlar da, bedenın uyum düzenının bozulmasına ılışkın belırtılerdır Başağnları, çar pıntılar (taşıkardıkalbın normalden daha hızlı çarpması, ekstrasıstoller kalbın duzensız çarpması), uykusuzluk gıbı belırtılerdır Y Bu donem, "ruhsal ve noro\ejetatıl belırtılcr" donemıdır Gurulıu kesılırse bu belırııleı noımale doner Ancak, ıınut namak gerekır kı, sureklı gu rııltu verıne kısa aralıklarla \ınele>en gurultuler de ben/er etkılen vaparlaı Cjurultu kesılmezse, bu belıriılere, ısıtme /a>ıflamasının eklendığı uvuncıı donem gelır Curulıünün w>l açtığı "ışıtme zayıflaması" baslangıı,ta pck fark edılme/ Ancak, kulağın \e ışıtmenın klınık tanı >öııtemlerıyle (odyemetrı) ıncelenmesıyle anlaşılır Durumun ılerlemesıyle, konuşmaların anlaşıldığı, antak uv nıetreden fısıltının artık du>ulaınadığı e\ reve gırılır Bundan sonrakı esreM, kısı kuı dısı de anlar Çunku, normal konuşmaları bıle anlamakta guçluk çekınektedır Ancak, \akında \e yuksek sesle konujuluiKa sözlerı anIaı duruma gelmıştır 'esın du\um şıddeu "desıbeP'le ölçülür Fı/ıksel tanımını \ermeye gerek görmuyorum AiKak, kar^ılastırmalı bır yaklaşım şöyledır Ne yapılmalı? 1. Scsın bır saldırı aracı olarak kullanılması onlenmelıdır Değerlı dostunı Atılla Akselın ce7aevınde hepımızın benımscdığı bır kuralı vardı Radyonu başkasına dınletme, kendın dınle" Bılmıyorum, sevgılı Aksel şımdı bulunduğu Bursa Cezaeu'nde bu sorunla ne >apıyor'' Evet, ses bır saldırı aracı olarak kullanılmaktadır Kuşkusuz, bunun da çesıtlı ruhsal nedenlerı vardır 2. Gürültüyle mucadele herkesın görevidir. Başta kurumlar, beledıyeler, sendıkalar.jneslek kuruluşları (mımarmühendıs odaları, tabıp odaları, barolar) ınsanlan ses saldırısına karşı koruma görevlerını yapnıalıdırlar. 3. Kışısel korunma cok guctur <,cxre> 1 u\arma, kulakları ııkama, olanak bulunuısa uzaklasnıa akla gelenlerdıı Gurultu>le mucadele toplumsal bır sağlık sorunudur Unuiulnıaması gereken budur Kulak çmlaması Kulak cınlaması, öncelikle, dikkatimizi kulağa çeker Bütün kulak hastalıkları kulak çmlaması yapabılır. Kulağımız çınladığı zaman bırının bızı andığını duşunmek sağ kulağımız çınlamışsa lyıye yormak sol kulağımız çınlamışsa dedıkoduya yormaksevımlı bır geleneğımızdır Ne var kı butun kulak çınlamalan boyle gelıp geçıvermez Inatla ısrarla suren kulak çınlamalan kışıyı son derece rahatsız eder Çeşıtlı bakımlardan da onem taşır Kulak çmlaması oncelıkle dıkkatımızı kulağa çeker Butun kulak hastalıkları kulak çmlaması yapabılır Dış kulak yolunun kulak kırıyle ya da bır yabancı cısımle tıkanmaları kulakta çınlama yapar Dış kulak yolunun orta kulağın yangıl hastalıkları da kul^k çmlaması yaparlar Labırent yangısı petrosıt araknoıdıt menenjıt gıbı yangılı hastalıklar, menıör sondromu, otuskleroz gıbı hastalıklar da kulak çınlamasına yol açabılır Ponto serebellar köşede gelışen beyın lumorlerı de kulak çınlamasını dığer belırtılerın yanında gosterebılır Bazı ılaçların da kulak çınlamasına yol açabıldığı bılınmektedır Salısılatlar kının amınoglıkozıt turu antıbıyotıkler bazı dıuretıkler karbonmonoksıt ağır metaller alkolun toksık etkısı de kulak çınlamasına yol açar Bazı hastalıklar da kulak çınlamasına neden olur Kansızlık (anemı) tıroıt hormonunun azlıqıy!a kendını gösteren hıpotıroıdı bır tur ışıtme kaybı hastalığı, başa yonelık travmalar da kulak çınlamasına neden olurlar Gurultu nedenıyle olan ışıtme kayıpları da kulak çınlamalarına yol açarlar Kulak çınlamalarının dolaşım ve sınır sıstemı hastalıklarıyla da ılgısı olabılır önemlı olan kulak çınlamasının altında yatan nedenı bulmak sağaltımı ona göre yapabılmektır Kulak ağrısının, kulağa komşu organlarla ılgısı ıse, genış bır lısteyı ıçerır Burun hastalıkları sınus hastalıkları, dışlerın, dışetlerının hastalıkları, bademcık yangıları, dılın bademcıklerın hastalıkları, farınx (yutak), larınks (gırtlak), solunum borusu, yemek borusunun hastalıkları kulak ağrısı yapabılır Butun bu bolgelerın de, ozellıkle kulakta yangılı bır hastalık bulunmadığı zaman kontrol edılmelerı gereklıdır Kulak ağrısının altında yatan hastalık kımı zaman gelecektekı sağlığı etkıleyebılır Bu bakımdan konunun bır kulakboğazburun uzmanı hekım tarafından çozumu önem taşımaktadır n 22