Catalog

Cumhuriyet Ankara 306/14 Mayıs 2010 ankarCİ Cumhuriyel £ ^ MESA HASTANESİ ö z ONCESAGLIK öğesi olması dışmda A, D, E ve K vitaminleri gibi yağda eriyen vitaminlerin vücutta kullanılmasım da sağlarlar. Hücre zannın temel bileşeni yağlardır. Deri altı yağ tabakası vücut ısısınm kaybını önler, organlan çevreleyerek dış etkenlere karşı korur. Yetersiz yağ ahmı sonucunda, çocuğun enerji gereksinmesi karşdanamaz bu da büyüme ve gelişmeyi yavaşlatır. Yağda eriyen vitaminler ve beyin ile retina (gözün arka kamarası) gelişiminde önemli rol oynayan elzem (vücutta yapılamayan, mutlak dışandan besinlerle alınması gereken) yağ asitleri alımmda yetersizlikler ortaya çıkar. Sağlıklı beslenme için 1 5 yaş grubu çocuklar için önerilen miktar günlük toplam enerjinin yüzde 30'udur (Tablo: 1) Günlük beslenme düzeninde, en fazla yüzde 10 oramnda doymuş yağ asitleri (tereyağı vb. hayvansal yağlar), yüzde 15 oramnda tekli doymamış yağ asitleri (omega9, zeytinyağı, fmdıkyağı) ve yüzde 8 oramnda çoklu doymamış yağ asitleri (balık yağı, ayçiçek yağı, rmsırözü yağı vb.) bulunması önerilmektedir (yaklaşık 34 tatlı kaşığı / gün). UZM. DYT. MEHTAP ERSIN BAYRAK MESAHastanesi me ve Diyetetik Bölüm Yöneticisi email: mbayrak@mesa.com.tr Çocuk Beslenmesinde Yağların Yeri (1) ocuk beslenmesinde sıvı katı yağların yeri nedir? Günlük tüketim nasıl olmalıdır? Çocuklanmızm sağlığı, bağışıklık sistemi, büyümesi, gelişmesi, öğrenme yeteneği ve psikolojik yapısı beslenme biçimine bağlıdır. Çocukluk döneminde kazandan doğru beslenme alışkanlıklan tüm yaşamı etkiler. Beslenme ileri yaşlarda gelişebilecek damar sertliği, şeker ve kalp hastalıklan, yüksek tansiyon, kemik erimesi, kireçlenme ve bazı kanser türlerinden korunmayı sağlayabildiği için son derece önemlidir. Yaşamın ilk yıllannda beynin sağlıklı bir şekilde gelişebilmesi beslenmeyle doğrudan bağlantılıdır ve bu dönemde yağlann yaşamsal rolü vardır. Bebekler ve çocuklar sağlıklı büyüyebilmeleri için yetişkinlerden daha fazla yağa ihtiyaç duyarlar. Yağlar çocuklann hızlı gelişmesini sağlayan ve aktif hayatım destekleyen önemli bir enerji kaynağıdır. Bir granı yağ yaklaşık 9 kalori sağlar. Bu miktar karbonhidrat ve proteinlerin birer granıının sağladığı enerjinin iki katından fazladır .Yağlar en çok enerji veren besin Diyet Yağı ve Yağ Asidi Kabul Edilebilir Alım Düzeyleri DiyetinYağBileşimi Diyetin total yağ içeriği Doymuş yağ asitleri Transyağ asitleri Tekli doymamış yağ asitleri Çoklu doymamış yağ asitleri Linoleikasit (omega6) Linolenik asit (omega3) Ekozopentaenoim asit EPO (omega 3) Dokozahekzaenoim asitDHA (omega 3) Omega6 <0,04 5:110:1 <0,04 E•nerjiye Olan Katkısı (%30) 30 <8,0 1,0* 1217 <10 23 12 Çocuk lar için en sağlıklı yağlar hangileridir? Yağlar karbon, hidrojen ve oksijenin birbiriyle bağ yapması sonucu oluşan organik maddelerdir. Yağ asitleri yapılannda bulunan karbon sayısma ve bağ durumuna göre çeşitli gruplara aynlmaktadır. Sahip olduklan karbon sayısma göre kısa, orta, uzun ve çok uzun zincirli yağ asitleri olarak gruplandınlırlar. Biokimyasal yapısmda hiç çift bağ bulunmayan yağ asitleri "doymuş", çift bağ bulunan yağ asitleri "doymamış" yağ asidi olarak sımflandırılmaktadır. Doymamış yağ asitleri de kent di arasmda bağ sayısma göre "tekli doymamış" ve "çoklu doymamış" olarak gruplandınlır. Çocuklann özellikle Omega3 ve Omega 6 içeren gıdalan yeterince ve dengeli biçimde almalan gerekir. Vücudumuzda doymamış yağlar ve tekli doymamış yağlar (omega9) sentezlenebilmekte ancak çoklu doymamış yağ asitleri (omega6 ve omega3) sentezlenememektedir. Çoklu doymamış yağ asitleri (PUFA) elzem olmaları açısmdan büyük önem taşırlar. Bu Diyette trans yağ asidi istenmemekle birlikte bu değer, alınabilir en yüksek değer olarak kabul edilmelidir. EPA + DHA alımını istenen değerlere ulaştırmak için; haftada en az 23 kez balık (350400g) yenilmesi önerilmektedir. yağ asitlerinin mutlaka besinlerle dışardan alınması gerekir. Omega3 ve omega 6 dengesiyle beslenen çocuklann beyin,sinir sistemi ve görme yetenekleri sağlıklı gelişir. Omega yağlan aynca, çocuğun matematik zekasım geliştirir, okuma, telaffuz ve yazma becerisini arttınr. Eksikliği halinde çocuklarda davramş bozukluklan (hiperaktivite, dikkat eksikliği gibi) yol açabilir. Zeytinyağı, bu açıdan da vazgeçilmez bir besindir. Çünkü, zeytinyağı, çocuk gelişiminde hayati önem taşıyan yağ asitlerini, anne sütüne eş miktarda içerir. Zeytin ve zeytinyağı, içinde bulunan linoleik asitten (omega6 yağ asidi) ötürü yeni doğmuş bebekler, gelişim çağmdaki çocuklar için son derece faydalı bir besindir. Linoleik asitin eksikliği, bebekteki gelişimin yavaşlamasına ve birtakım deri rahatsızlıklarımn ortaya çıkmasma neden olur. Zeytinyağı, vücudumuzdaki zararlı maddelerin tahribatım önleyen antioksidan elementleri ve insan için büyük önem taşıyan yağ asitleri içerir. Bunlar da hormonlara destek olur ve hücre zarımn oluşumuna yardımcı olur, çocuklann kemiklerini güçlendirir. Zeytinyağı, insan sütündeki yağ asidi oramna benzer, dengeli bir çoklu doymamış bileşime sahiptir. İnsan vücudu tarafindan elde edilemeyen, aym zamanda vücut için vazgeçilmez önemi olan bu temel yağlı asitleri açısmdan, zeytinyağı yeterli bir kaynaktır. Bu faktörler zeytinyağım, yeni doğmuş bebekler için oldukça faydalı kılmaktadır. Doğum öncesi ve sonrasmda bebek beyninin ve sinir sisteminin doğal gelişimine katkıda bulunmasmdan dolayı uzmanlarca, annelere önerilen tek yağ, yine zeytinyağıdır. Bu sayfa Mesa Hastanesi tarafindan hazırlanmıştır. / www.mesahastanesi.com.tr 292 99 00 21