Catalog

10 Aralık 2010 Cuma 336 19 DR.EDA ÇULLAS İLASLAN ÖzelTOBBETÜHastanesi ÇocukSağlığıve HastalıklarıUzmanı [email protected] ÖNCE SAĞLIK Kızamıkçık (Rubella 3. hastalık 3 gün Kızamığı Alman Kızamığı) Etken rubella virüsüdür. Genellikle ilkbahar ve kış aylarında görülür. Hastalığın geçirilmesi ile ömür boyu bağışıklık oluşur. Anneden geçen bağışıklık genellikle yaşamın ilk 6 ayı devam eder. Virüs temasla, solunum yoluyla ve anneden bebeğe plasenta yoluyla bulaşır. Kuluçka süresi 1421 gündür. Bulaşıcılık döküntüler ortaya çıkmadan 1 hafta önce başlar ve 2 hafta sonra sona erir. Kuluçka döneminin ardından hafif ateş, baş ağrısı, halsizlik, boyundaki lenf bezlerinde büyüme (özellikle kulak arkası ve ve ensede) görülür. Ateş kısa süreli ve hafiftir. Döküntüden hemen önce olguların ancak 1/5’inde görülen yumuşak damaktaki küçük kırmızı noktacıklar (“forscheimer lekeleri”) hastalık için tipiktir. Bu yakınmaların başlangıcından 12 gün sonra döküntüler saçlı deri ve yüzden başlar; 1 gün içinde tüm vücuda yayılır, 2. gün solmaya başlar ve 3. gün kaybolur. Döküntüler tek tek görülür, birleşmez. Hafif kaşıntılıdır; soyulmaz; iz bırakmaz. Ergenlik ve erişkin dönemde geçirilirse eklem ağrısı ve iltihabı görülebilir. Tanı klinik olarak konulur. Tetkik yapılırsa tam kan sayımında beyaz küre sayısında düşüklük ve kızamıkçığa özgül antikorlar görülür. Hastalığın en ciddi komplikasyonu gebeliğin ilk 3 ayında geçirildiğinde ortaya çıkan ve düşük ya da önemli doğumsal anormallikler ile seyreden “doğumsal kızamıkçık”tır. Bu nedenle hasta bireyin gebelerle teması engellenmelidir. Özgül bir tedavisi yoktur. Destekleyici tedavi olarak yatak istirahati, bol sıvı alımı, ateş düşürücüler (asetilsalisilik asit hariç) önerilir. Hastalıktan korunma aşılama ile olur. Ülkemizin rutin aşı takiviminde 2006 yılından beri kızamıkkızamıkçık kabakulak (MMR) aşısı içeren üçlü aşı 12 ay ve 6 yaş (ilkokul 1) olmak Çocuklukçağınındöküntülühastalıkları(3) üzere 2 kez yapılmaktadır. Kızamık (Rubeola) Etken morbili virüstür. Bilinen en eski çocukluk çağı hastalığıdır. Günümüzde kızamık aşısının rutin aşılama takviminde olduğu ülkelerde hastalık sıklığı belirgin olarak azalmıştır. Bildirimi zorunludur. Genellikle 6 aydan büyük bebeklerde görülür. Virüs son derece bulaşıcı olup solunum yoluyla bulaşmaktadır. Kızamıklı bireyler etkeni burun mukozasında taşır. En sık ilkbahar ve kış aylarında görülür. Aşılamanın yaygın olmadığı ülkelerde 23 yılda bir salgınlar yapar. Hastalık geçiren bireylerde ömür boyu bağışıklık oluşur. Kuluçka süresi 1012 gündür. Bulaştırıcılık döküntü çıkmadan 24 gün önce başlar ve 4 gün sonrasına dek devam eder. İlk bulgular 35 gün süreli düşük ve orta dereceli ateş yüksekliği, boyundaki lenf bezlerinde şişme, öksürük, nezle, göz iltihabı, fotofobi (ışıktan korkma) ile başlar. Koplik lekesi hastalık için tipik olup alt 2.azı dişler hizasında kırmızı zemin üzerinde noktasal beyazgri noktalardır. Bunlar, döküntü başlamadan 2 gün önce belirir ve hızla yayılırlar. Birinci günün sonunda tüm ağız içi bu noktalarla dolabilir. Bu noktalar döküntü başladıktan sonra 1 gün içinde kaybolurlar. Döküntünün başlamasıyla ateş 4040.5 C’ye kadar yükselir ve 34 gün daha sürer. Kızamıkta döküntü saç çizgisinden, alından ve enseden başlayarak tüm vücuda yayılır. Yüz ve boyundakiler birleşmeye eğilim gösterdikleri için yüz şiş bir görünüm alır. Üçüncü günden itibaren döküntüler başladığı yerden itibaren deride esmerimsi bir leke ve pullanma yaparak 67 günde tümüyle kaybolur. Tanı genellikle klinik olarak konulur. Tam kan sayımı yapılırsa beyaz küre değerinde düşme (lökopeni) görülebilir. Tanı kızamığa özgül antikor ölçümü ile kesinleştirilebilir. Kızamıkta ölüm oranı ortalama yüzde 3 olup bu oran 1 yaş altında yüzde 15’e; malnütrisyonlu çocuklarda yüzde 20’lere kadar çıkabilmektedir. En sık görülen komplikasyonlar ishal, zatürre ve orta kulak iltihabıdır. Her bin vakadan birinde beyin dokusu iltihabına neden olur. Uzun vadede çok ağır bir komplikasyon olan SSPE (Subakut sklerozan panensefalit) tablosunda bulgular davranış değişiklikleri, nöbetler, görme bozukluğu, bilinç değişikliği şeklinde başlar ve giderek ağırlaşarak ölüm görülür. Tedavi destekleyicidir. Yatak istirahati, bol sıvı alımı, ateş düşürücüler (asetilsalisilik asit hariç) önerilmektedir. Hastalığa karşı en etkili koruyucu önlem aşılama ile aktif bağışıklama olup ülkemizde 9 aylıkken yapılmakta iken hastalığın sıklığının azalması sonucu 2006 yılından itibaren kızamıkkızamıkçık kabakulak (MMR) aşısı içeren üçlü aşı 12 ay ve 6 yaş (ilkokul 1) olmak üzere 2 kez yapılmaktadır. Kızamıkla temas eden aşısız bir çocuk temastan sonraki 12 gün içinde aşılanarak hastalıktan korunabilir. Elayakağız hastalığı Sıklıkla koksaki virüsler; na diren enterovirüsler tarafından oluşturulur. Bulaşıcılığı yüksektir. Ateş olmayabilir veya hafif derecelidir. Ağız içinde dil, sert damak ve yanak içinde yaygın ülserler geliştikten sonra elayaksırtında ve parmak kenarlarında, kalçada deri çizgilerine paralel 37 mm çapında oval içi su dolu deriden kabarık döküntüler oluşur. Nadiren tüm vücuda yayılır. Döküntüler yaklaşık 1 hafta içinde iz bırakmadan iyileşir. Genellikle hafif seyirli bir hastalık olsa da enterovirüslere bağlı gelişen tipinde beyin dokusu iltihabı, akciğer ödemi, şok, ani ölüm gibi ciddi komplikasyonlar görülebilmektedir. Bu sayfa Özel TOBB ETÜ Hastanesi tarafından hazırlanmıştır. / 292 99 00