Catalog

Soldan sağa: Orhan Duru, İlhan Berk, Turgut Uyar, Ceyhun Atuf Kansu, Bilge Karasu, 1965 / Fotoğraf: Muzaffer Erdost / Işık Kansu Belgeliği Ceyhun Atuf Kansu, Muzaffer Erdost ile / Işık Kansu Belgeliği Bütün Şiirleri’nde Kansu’nun sağlığında yayımladı- Vietnam’a yüreğinde açan şiirlerle sesleniyor. da sanki sürülmüş/ Kendi yurdumda her gün korkuda/ ğı, emperyalizme ve ortaçağ gericiliğine karşı verilen Anadolu’yla, bozkırla, doğayla, insanla iç içe Kapımın her çalınışında...” savaşın destanı Sakarya Meydan Savaşı (1970) ve Buğ- olan ve dergilerde yayımlanmış şiirleri ölümünden Şiirimizin “ozan ata”sını saygıyla ve Adıdır Başkal- day Kadın Gül ve Gökyüzü (1970) de alıyor. sonraki yıllarda Güneş Salkımı, Bir Kasabadan dırmanın adlı şiirinden dizelerle anıyorum: Bu kitaplarındaki şiirlerinde de Kansu, Anadolu’nun Resimler, Halk Albümü, Kardeş Sofrası adlı “Mustafa Kemal/ Adıdır en güzel yerginin/ Eskimiş kurtuluşundan yola çıkıp Hindistan, Çin, Japonya, Af- kitaplarda toplanan Kansu, örneğin Aydın Gurbeti her düzene/ Tozlu kâğıt fermanına/ Padişahın devleti- rika, İspanya, Meksika’ya uzanarak bir özgürlük sava- adlı şiirinde şöyle der: ne/ Şeyhülislam fetvasına.../ Ben onun gerillacı coşku- şımı destanı gibi Lorca’ya, Joan Baez’e, Hiroşima’ya, “Kendi yurdumda sanki gurbetteyim/ Kendi yurdum- sunu severim.../ Soyadıdır başkaldırmanın Atatürk...” n EROL MÜTERCİMLER’DEN ‘COĞRAFİ KEŞİFLER’ ‘Soykırım, Sömürgecilik, Kölecilik, Emperyalizm, Kapitalizm’ Erol Mütercimler Coğrafi Keşifler (Alfa Yayıncılık) adlı kitabının temel konusu, denizyoluyla keşifler ve insanlık tarihine yaptığı etkilerdir. Ayrıca coğrafi keşiflerin sonuçlarından olan sömürgecilik ve emperyalizm daha sonra birçok coğrafyada devrimlere yol açtığı anlatılmaktadır. Yazarın belirttiği gibi “Uygarlık tarihi boyunca insanlık keşifler, icatlar, buluşlar peşinde koşmuştur. Bu binlerce yıl sürmüş olan zorlu bir serüvendir.” Kaynak kitap niteliğindeki inceleme alanında bir boşluğu doldurmaktadır. üzerinde durulmakta, Kristof Kolomb, Amerigo Vespuc- EMİN ADNAN ci, Ferdinand Macellan, James Cook, Abel Tasman’nın yeni kıtaları keşfi anlatılmaktadır. rol Mütercimler’in yeni kitabı Coğrafi Keşifler Üçüncü bölümde “Coğrafi Keşiflerin Uygarlık Tari- (Alfa Yayıncılık) raflarda yerini aldı. hine Etkisi” incelenmiştir. E Kitap “Soykırım, Sömürgecilik, Kölecilik, Em- peryalizm, Kapitalizm” alt başlığını taşımaktadır. 4 bö- SÖMÜRGE İMPARATORLUKLARININ lümden oluşan kitabın bölüm başlıkları şöyle: GELİŞİM DİZGESİ... I. Bölüm: Suda Taşımacılık ve Deniz Araçlarının Gelişimi. Yeni keşiflerle, ekonomide değişim, köle ticareti; sö- II. Bölüm: Ortaçağ Keşifleri mürgecilik ve emperyalizm konularında da gelişmeler III. Bölüm: Coğrafi Keşiflerin Uygarlık Tarihine Etki- olmuştur. Kitapta bu olguların insanlık tarihine etkile- si (Köle Ticareti, Sömürgecilik, Emperyalizm) ri incelenmiştir. IV. Bölüm: Sonsöz Hollanda ve İngiltere sömürge imparatorluklarının Fen fakültesi fizik bölümü mezunu, Deniz Kuvvetleri’nde gelişim dizgesi üzerinde durulmaktadır. Yeni kıtaların bir süre fizik öğretmenliği, binbaşı rütbesiyle Beşiktaş De- keşifleri sonucu Amerika, Afrika ve Çin’in sömürgeleş- niz Müzesi Müdürlüğü yapan Erol Mütercimler, daha son- tirilmesi gerçekleri ortaya çıkmıştır. ra “Çok Kültürlülük ve Türk Gücü” adını taşıyan çalış- Asya’nın baharatını Avrupa’ya taşımak amacıyla yola masıyla sosyal bilimler alanında doktorasını almış, daha çıkan İspanyol ve Portekiz denizcileri farkında olmadan önünü açtı. (s. 419-426) Bu nedenle “Coğrafi Keşiflerle sonra da doçent olmuştur. kıtalar keşfettiler. Gümüş peşine düşme hırsları vardı, ye- Aydınlanma Arasındaki İlişki” sorunu kitapta ele alın- Özellikle “Deniz Tarihi” alanında eserler veren Mü- ni kıtaların Hıristiyanlaşması da en önemli tutkularıydı. mış ve bu soruna yanıt aranmıştır. tercimler, Bilgi, Yeditepe ve Haliç üniversitelerinde Kitabın her bölümünün sonunda bir kaynakça verilmiş- “uluslararası ilişkiler, strateji” ve “devrim tarihi” alan- COĞRAFİ KEŞİFLER, RÖNESANS tir. 456 sayfalık kitapta geniş bir kaynakça vardır. Bö- larında dersler vermiştir. Erol Mütercimler’in Haliç VE AYDINLANMA! lümlerin sonunda ayrıca okuma parçaları da eklenmiştir. Üniversitesi öğretim üyeliği sürmektedir. Kitapta “coğrafi keşiflerle Rönesans arasındaki iliş- Coğrafi Keşifler’in temel konusu, denizyoluyla keşif- ki” sorusu da incelenmiştir. (s. 419) 20’Yİ AŞKIN KİTAP ler ve insanlık tarihine yaptığı etkilerdir. Ayrıca, yazarın Yazar, uygarlık, medeniyet, kültür… Adını ne koyar- Mütercimler’in Bu Vatan Böyle Kurtuldu (Alfa Yayıncı- belirttiği gibi coğrafi keşiflerin sonuçlarından olan sö- sak koyalım bu gelişmeler ağırlıklı olarak su yollarından lık / 2004-2005), Fikrimizin Rehberi: Gazi Mustafa Kemal mürgecilik ve emperyalizmin de daha sonra birçok coğ- (Alfa Yayıncılık / 2008), Büyük Kumpas Ergenekon (Ken- yararlanılarak uygarlığın coğrafyadan coğrafyaya taşın- rafyada devrimlere yol açtığı anlatılmaktadır. dığını ve Rönesans’ın coğrafi keşifler döneminde geliş- di yayını / 2013), İsyanlar-İhtilaller-Darbeler (Asi Kitap Yazarın belirttiği gibi: “Uygarlık tarihi boyunca insanlık tiğini belirtmektedir. (s. 420) / 2016) kitapları önemlidir ve 20’yi aşkın kitaba imza at- keşifler, icatlar, buluşlar peşinde koşmuştur. Bu yüzlerce mıştır. Coğrafi Keşifler (Alfa Yayıncılık) kitabının birin- Gerek coğrafi keşifler gerekse düşünce dünyasında- yıl değil, binlerce yıl sürmüş olan zorlu bir serüvendir.” ci bölümünde “suda taşımacılık ve deniz araçlarının ge- ki gelişmeler aydınlanma çağının başlamasına ve “ak- Kaynak kitap niteliğindeki bu inceleme kendi alanın- lişimi” ele alınırken ikinci bölümünde “deniz keşifleri” lın özgürce kullanılmasına” yardımcı oldu ve değişimin da bir boşluğu doldurmaktadır. n 10 6 Nisan 2023