Catalog

MERHABA eçtiğimiz yıl okuyucu- larla buluşan, üçleme- sinin 1915-1922 yılla- G rı arasını incelediği ilk halkası Mustafa Kemal Anlatıyor: Mektuplarda yaşamak Savaş ve Barış’ın kısa süre önce yayımlanan ikinci halkası ve kale- Önce Behçet Necatigil’in Mektuplar’ı (1989/2001) yayımlanmıştı. Onun ardından karısıyla me aldığı 15. kitabı Gazi Musta- fa Kemal Anlatıyor-İdealim: Çağ- mektuplaşmaları Serin Mavi (1999-2017) geldi. Ondan Kâmuran Şipal’le yazışmalarını içeren daş Türkiye (1922-1927) ile Türk Dar Bir Çamber İçinde (2018) geldi. Alman, Avusturyalı akademisyenlerle karşılıklı mektupları Silahlı Kuvvetleri’nin 26. Genel- kurmay Başkanı İlker Başbuğ ka- ise Tercümemi Nasıl Buldunuz? (2022) adını taşıyor. Onlara, Necatigil’e yazarların gönderdiği pağımızda. mektuplardan oluşan Şiirinizin Tadına Geç Vardım (YKY, 2023) katıldı. Başbuğ, Savaş ve Barış’ta, aske- ri ve sivil öncül tasarılarını nasıl şe- Mektup, duygu tarihinin ansiklopedisidir. Ona gönderilenler, kitabın 265-307 sayfalarında killendirdiğini, İttihat ve Terakki’nin yer alan Necatigil’in yazarlara gönderdikleri irdelendiğinde yazışmaların neden bir “duygu zafer sarhoşluğuna ilişkin endişe- lerini, Enver Paşa’nın hırsını, pan- ansiklopedisi” olduğu anlaşılacaktır. turanizm hayaliyle ülkenin mace- ralara sürükleneceğine ilişkin haklı NECATİGİL’LE TANIŞMA öngörülerini Mustafa Kemal’in dilin- Yaşamı boyunca, şiirler yazarak, çeviriler yaparak, yazınsal den yalın ve akıcı bir kurguyla yet- alanı aydınlatan kitaplar hazırlayarak bir an olsun gözünü satır- kin dille kaleme almıştı. lardan ayırmamıştır Necatigil. Düzenli yaşamı, yuvasına bağlılı- İlker Başbuğ, Gazi Mustafa ğı, arı gibi çalışması, zamanı değerlendirmedeki özeniyle genç Kemal Anlatıyor - İdealim: Çağ- kuşaklarca örnek alınacak bir yazar olmuştur. daş Türkiye (1922-1927) adlı kita- İnsanın iç dünyasını duyumsaması, doğayı algılayan göz- bında ise aynı yetkinlikle, her an lemleri, şiir dünyasına yenilikler katan yalın anlatımıyla, dilimi- devreye sokmaya hazır olduğu zi şiir diline dönüştürmenin de kutupyıldızıydı. askeri tedbirleri elden bırakma- Şiirinizin Tadına Geç Vardım’ın 19’uncu sayfasında yer alan makla birlikte diplomasiye hele ki mektubumda anlattığım gibi, onunla ilk kez, Ankara’da 1966 kamu diplomasisine yoğunlaşan, yılında Türk Dil Kurumu Asıl Üyeliği’ne seçildiği gün bir araya tam bağımsızlığa giden yolda her gelmiştik. O gün fotoğrafını çekmiştim. anına müdahil olduğu bir Mudan- İkincisinde, Almanya’ya gitmek işlemlerini izlemek için gel- ya Ateşkes Anlaşması’nın sonuç- mişti Ankara’ya. Kitabın 24-26 sayfalarında mektupları bulunan larıyla düşmanların içişleri üze- rindeki dengeleri değiştiren, yer- Ali Püsküllüoğlu’yla birlikte onunla birlikte olmuştuk. li ve yabancı gazetecilere yaptığı Cebimde taşıdığım fotoğrafı ona sunup, iyi çekemediğimi açıklamalarda ve halkla buluştu- açıklarken, “Makinenin, daha çok da benim kusurlarımı, ‘Kuş’ Ahmet Tevfik Küflü’ye gönderdiği bir mektubunda, özeleştirisini ğu konuşmalarında, hem dünya- şairinin bağışlayacağını umuyorum. Kuş derken aynı zamanda yaparak şatafattan uzak, gönül enginliğini sezdiriyor: yı hem halkını “Yeni Türkiye” fikri- Türk şiirinin de içimde sese dönüştüğünü duyumsuyorum. Çok ne ve gözbebeği devrim tasarıla- “Hakkımda belirttiğiniz teveccühler de ayrıca düşündürdü be- az şiirde, ‘Kuş’ta yaratılan ses zenginliğini ve kelime çeşitliğini rına aşama aşama hazırlayan Ga- ni. O dediğiniz kişi olmayı çok isterdim; ne yazık ki kendimi alda- gördüm. ‘Kuş’la köklü şiirinizi bir kez daha ortaya koymuş olu- zi Mustafa Kemal’e ve ustalaştığı tamıyorum; dağınık çabalara ciddi çalışmalar gözüyle bakamadı- yorsunuz. En büyük şiir yılların izini taşıyan şiirdir. ‘Kuş’ta bunu “kriz yönetimi”ne odaklanıyor. ğım için gönlüm hiçbir zaman rahat olmadı. - Ankara’da daha ilk buldum” demiş, şiirin ilk dörtlüğünü ezbere okumaya başlamış- Kitabında rejim tartışmalarına tanışmamızda ayak üstü, Alangu’dan cesaret alarak, benim rad- tım: “Vurur gurbetteki kuş pencere pervazına/ Şefkatli bir ekmek geniş bir yer veren ve Cumhuriyet yo oyunlarını basıp basmayacağınızı soruşum cidden yersizdi. Bu kırıntısı/ İyi kalpli bir kız/ Al git, al git, al git!” kadrolarındaki çatlakları, ayrılıkçı- bencilliğime sonradan pişman oldum, en azından bir görgüsüz- ları da ele alan Başbuğ, Meclis’te KİŞİLİK YALINLIĞI lüktü bu; özür dilerim.” özellikle hilafet konusunda yaşa- Behçet Necatigil adı geçince, belleğimde Shakespeare’in Othello’da Bu satırları aktarırken neredeyse sesimi yükseltip yazarlar, nan iç savaşın anatomisini göz- geçen şu sözü sıralanır belleğimde: “Yaşayıp durduğun şu ortam- yayıncılar, özel ya da iş mektubu yazanlar kafalarına kazısın di- ler önüne seriyor. Ardından Ga- da, öyle şatafatlı elbise giyip böbürlenme. Kibir ve gurur bütün ye sesimin olanca gücüyle “İşte insan!” diye bağıracaktım... zi Mustafa Kemal’in hilafet, salta- saltanatları devirir, alçak gönüllü ol, köhne cüppeni üstüne çek!” nat, din, İslam konularının yanı sı- ATTİLÂ’DAN NECATİGİL’E... Her söz başka sözleri çağrıştırır, ona Hamlet’te, oğlu Leartes’i ra eğitim ve kadın hakları konula- Attilâ İlhan’ın 8.9.1975 günlü mektubunda yazar-basımevi iliş- Fransa’da öğrenime gönderen Saray Nazırı Polonius’un öğüdü- rındaki görüşlerini yine kendi di- kisini, Necatigil’in basılacak yapıtlarını geciktirmeden gönderdi- nü anımsarım: linden canlı bir anlatımla sunuyor. ğini, kitabının daha basılmadan beğenilecek düzeyde çıkacağını, “Elbisenin kumaşı ağır olsun, ama gösterişli olmasın! Ne borç Lozan Konferansı’nın çıkma- onun duyuma dayanan birtakım kuşkularını ortadan kaldıracak ver, ne borç al, hem parandan, hem dostumdan olursun!“ On- za girdiği günlerde, en önemli ko- gelişmeleri dile getirmesi Attilâ İlhan’ın insancıl yanına bağlanmalı: lara halk ozanı Teslim Abdal’ın şu dizesini de ekliyorum: “Gel ha nuşmasını yapacağı 16-17 Ocak “Aziz Ağabeyim, gönül havalanma/ Engin ol gönül engin ol”. 1923’te İzmit Kasrı’nda gazeteci- Mektubunu ve kitabın müsveddesini aldım, gösterdiğin ça- Bu sözler Necatigil’in yalnızca kişilik özelliğini değil, onun gö- lerle bir araya gelen Gazi Musta- bukluğa ve ilgiye ne kadar teşekkür etsem azdır, biz de elden fa Kemal’in Musul ve Kürtlük me- rüntülerden arındırdığı iç dünyasını, şiirini abartısız kılan sevecen yapıp onu güzel bir kitap halinde çıkarmaya çalışacağız, umarım selelerine ilişkin önemli saptama- üslup yalınlığını da yansıtıyor. Örneğin ilk dörtlüğünü alıntıladığım memnun olacaksın. Dizgi özelliklerine gerekli özen gösterilecek- larını da irdeleyen Başbuğ yanı sı- “Kır Şarkısı”nın özünde yatan, sanki bütün şiirlerinin kaynağıdır: tir, kaygılanma. (...) Başkaca aklını kurcalayan ne varsa bana ya- ra Türkiye İktisat Kongresi’nin so- “Tam otların sarardığı zamanlar,/ Yere yüzükoyun uzanıyorum zabilirsin. Seni gereğince aydınlatmaya çalışırım. (Hiçbir yanlış nuçlarını değerlendiriyor. / Toprakta bir telâş, bir telâş/ Karıncalar öteden beri dostum.” anlama, ya da anlam çıkarma yok, bizim burada daha rasyonal Gazi Mustafa Kemal Anlatıyor-İde- NECATİGİL’DEN KÜFLÜ’YE... alim: Çağdaş Türkiye (1922-1927) bir düzende çalışıyoruz, işi, o türlü duygusal çalkantılardan kur- kitabını konuştuğumuz İlker Baş- Önsöz’ü yazan Ayşe Sarısayın’la, kitabı hazırlayan Serenad tarmaya aşağı yukarı muvaffak olduk.) buğ, üçlemesinin son halkası olacak Demirhan, “Bu mektuplarda Necatigil’in dostluklarının, kendin- En içten sevgi ve saygılarımı iletirim. 16. kitabında ise “Türk Devrimi”nin den önceki ve sonraki kuşaklarla ilişkilerinin yanı sıra dönemin Nice kitaplara. son safhasını oluşturacak “Kültür edebiyatçılarının birbiriyle fikir alışverişlerini, çalışma düzenlerini Attilâ İlhan” Devrimi”nin yaşandığı 1927-1938 ve alışkanlıklarını görmek de mümkün” diye açıklıyor. Bu uygarca yazışmaya, “incelikler senfonisi” demek geçti dönemini ele alacak. Örneğin Necatigil, kitaplarının basıldığı Bilgi Yayınevi’nin sahibi içimden... n İyi okumalar l İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına Alev Coşkun l Genel Yayın Yönetmeni: Tuncay Mollaveisoğlu l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Editör: Mehmet S. Aman l Sorumlu Müdür: Aslan Yıldız l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Uets: 25999 - 15079 - 37611 l Reklam Genel Müdürü: Esra Bozok l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@ cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 KITAP Ekim Cad. No: 11A/41 Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.