Catalog

>> fotoğrafı süslüyor... Çelikel’in Cumhuriyet gazetesi ile ilişkisine, daha doğru bir deyişle bağına gelince... Boşverin, gelmeyi. Uzun, çok uzun bir öykü bu ve bu sayfaya özeti bile sığmaz! ÇELİKEL VE SİYASET Baba ocağındayken CHP’ye yakınlık duyan genç Çelikel, üniversite öğrenciliği ile birlikte siyasetle de yakından ilgi duydu. Daha ilk adımlarında CHP Beyoğlu Gençlik kolu Başkanlığı yaptı. Ardından CHP İstanbul Belediye Meclisi Üyeliği, Bülent Ecevit önderliğindeki Demokratik Sol Parti’de Kurucu Üyelik ve Genel Başkan Yardımcılığı görevini üstlendi. Bunlar üstlendiği resmî görevler. Ancak 27 Mayıs 1960’daki askerî darbeye uzunan günlerde ve hele hele 27 Mayıs sonrasında yaşanan olağanüstü karmaşık ve gergin günleri Murtaza Çelikel’den dinlemek yani Benim Küçük İmparatorluğum kitabından okumak gerek. Bir özet kanımca mümkün değil, anlamlı da değil. Ancak yakın tarihin o çok ilginç, zorlu, yer yer karanlık, yer yer aydınlık günlerinin dolaysız tanığı Murtaza Çelikel’in anlattıkları o günleri anlamak için çok büyük değer taşıyor. Okur o zaman, niye bu yazının başlığının “Yakın tarihin hatıra defteri” olarak seçildiğini de kolayca kavrayacak ve bana hak verecektir. Bu tanıklıklara bir örnek, sadece tek bir örnek vereceğim. 1951. 14 Mayıs 1950 seçimlerinde CHP’den kopanların kurduğu Demokrat Parti ezici bir seçim zaferi ile iktidara gelmiştir. Ülkede Cumhuriyet’in kuruluşundan beri egemen ideoloji olan Kemalist çizgiye kesinlikle düşman olan şeriatçı, tarikatçı güçler Demokrat Parti’nin ve onun iktidarının tam destekçisidir ve artık kendi günlerinin geldiği inancılyla Atatürk’e ağır saldırılar yöneltmekte, Atatürk heykellerini kırmaktadır. İlerici öğrencileri çatısı altında toplayan Türkiye Millî Talebe Federasyonu Başkanı bu saldırılara karşı bir bildiri yayınladı. Bildiri doğrudan iktidardaki Demokrat Parti yönetimini hedef alıyordu: “... Türk inkılâbı ‘Milletin değil, putlaştırılan insanların marifetidir’ diyenler sizler susarken ‘Puttur’ diyerek Atatürk heykellerini kırıyorlar. Onlar söylüyor siz susuyorsunuz. Daima susuyorsunuz. Tahammüllerimizi aşarcasına susuyorsunuz... Ve sizdeki sükut bizde isyan oluyor. Çeyrek asırdır inkılaplara sadakatte kusur etmeyen Türk münevverlerinin çeyrek asır sonra inkılaplar üzerindeki kanaatleri değişti mi diye düşünüyoruz (...) İçinizde ‘biz inkılaplara inanmıştık’ diyenleriniz var. İnkılaplara inanmıyor idiyseniz yirmi beş yıldır inanmadığınız bir davanın dalkavukluğunu nasıl yaptınız? (...) Bütün samimiyetimizle memleket meselelerine sarılacağımız bir devrin arifesinde vicdan hırsızlarının yolumuzu kesmesini istemezdik. (...) Bugün hepimizin aşamasını düşünmek dahi korkunç olan bir devrin hortlama kıvranışlarını endişeyle seyretmekteyiz...” Nasıl bildiri? Bugün yayınlansa yazanı hemen bir uygun savcının önüne dikerler değil mi ? O günlerde de öyle oldu. Türkiye Millî Talebe Federasyonu Başkanı hakkında derhal soruşturma açıldı. Duruşmayı Yeni Sabah gazetesi muhabiri izledi ve gazetesinde haber yaptı. Ardından sanık ile muhabir arasında bugüne kadar süren derin ve güçlü bir dostluk başladı. Muhabiri tahmin ettiniz ve yanılmadınız: Murtaza Çelikel’di. Peki sanık? Sıkı durun: Can Kıraç’tı. O yıllarda öğrenci, daha sonra ise Koç Grubu’nun yıllarca en üst düzey yöneticisi olan Can Kıraç... Aktardığım olay Murtaza Çelikel’in yakın tarihe ilişkin tanıklıklarından biriydi ve sadece biriydi... İŞADAMI MURTAZA ÇELİKEL İstanbul Sanayi Odası Meclisi üyeliği, İstanbul Sanayi Yönetim Kurulu Üyeliği, İstanbul Sanayi Odası Başkanlığı resmî görevleri. Babasının Mersin’deki firmasına iplik tedariki ile başlayan ticaret ve sanayi alanındaki etkinlikleri tekstil, inşaat gibi dallara geçtikten sonra daha da atak adımlarla büyümeye başladı. Dovinil ilk şirketlerindendi. Ardından ambalaj sanayiine geçildi ve ünlü ve güçlü ortaklarla Potor kuruldu. Suni deri üretimine yatırım yaptı. Bu kadar yaygın ve farklı sanayi dallarında at koşturan bir işadamının TÜSİAD kurucuları arasında yer alması beklenir. Ama öyle olmadı. Çelikel TÜSİAD’a daha kuruluşundan itibaren itiraz etti. O anlatıyor: “TÜSİAD projesine ‘Odaların ağırlığını yok edersiniz, odalara yazık olur’ dedim.” Nitekim TÜSİAD’a kurucu üye olması önerisini de reddetti. TÜSİAD’ın ilk başkanı Feyyaz Berker’in “TÜSİAD’a niye karşı çıkıyorsun?” sorusunu şöyle yanıtladı: “... Seçme ve seçilme zahmetinden kaçıyorsunuz. Anlaşılan iş âleminin yasal temsilcileri olan ticaret ve sanayi odalarına, odalar birliğine, borsaya güvenmiyorsunuz...” Kuruluşundan ve ilk yıllardaki etkinliklerinden sonra da TüSİAD için şu değerlendirmeyi yaptı: “...TÜSİAD belki bir korkunun ürünü ama bir mal kurtarma derneği (...) TüSİAD başlangıçta ekonomik raporlarıyla, yurtiçi ve yurtdışı toplantılarıyla iyi işler de yaptı. Ancak genç işadamlarını, yaşlı işadamlarını, Müslüman işadamlarını, Cemaatçi işadamlarını doğurdu; odaların ağırlığını, temsil gücünü yok etti...” Bu cümleler iş dünyasının içinden, hem de çok içinden bir işadamının alışılmadık fikirleri. Çelikel’i tanımayanlar böylesi fikirlerin kendisi için tehlikeli, riskli olabileceğini, çevresinde izole edilmesine yol açabileceğini düşünür. Ama onu tanıyanlar hiç de şaşırmıyor. Kitabı okuyup bitirenler de bu “aykırı” işadamının söylediklerine de yaptıklarına da ilişkilerine de şaşırmayacak. Eminim. n Benim Küçük İmparatorluğum Murtaza Çelikel Kitabı / Berat Günçıkan / Kırmızı Kedi Yayınevi / 416 s. KITAP 135 Temmuz 2018 ITHAKI FUTBOL KÜLTÜRÜ SERISI ÜÇ YENI KITABIYLA BÜYÜMEYE DEVAM EDIYOR TÜM KİTAPÇILARDA /ithakiyayinlari /ithakiyayinlari /ithakiyayinlari İnternet Satış: www.ilknokta.com www.ithaki.com.tr