Catalog

kavramların insan için, varlıklar için nasıl bir yazarlarımızda da erkeklcr birincil, belirleyicehennem yarattığının bilincinde değd. Yaşa ci. Toplumdaki irili utaklı iktiılarların edebidıklarına, en yakın çevresinin ya da kölü' inyattan yansımasr bu clııruın. Ben, "Kaduı hasanların neden olduğu sanısıyla, başına gelen yatımı/ın yarısıdır" önernıcsının/saptamasıonca şey'den yakınıyor. Kapitaliznıin dayatnın içtenliklc yanında olan bir insanun. O yüztığı yabiincılaşmanın neden olduğu yalnızlığm den erkek egemen bir loplııma da, cdebiyaia kısırdöngüsünde, hayattan kopuk bir biçimda karşıyını. Işte, bıı karşı olmanın bir sonude, bir hiizün yumağı olup bir şeyler karalıcudur; hikâyeleründe, romanımda olayları etyor. Sanıyor ki, nedcnini çözemediği bir siirü kilcycn, bir dıırumıın değişmesini sağJayan, olumsıızluğu bir tek kendisi yaşıyor, kendi kısaca etken karakter konumıında olan kadın'kader'ine ya rıza gösteriyor ya da bireysel bir lar. Hikâyelerimdc kadını kof bir biçimde isyankârlığı gündcme getirip, sanki üslünii yücelttiğim sandmasın ama. Yarattığım kadın başını yırtmaya kalkıyor. Dergiler de bıınları karaktcrleri; aJdatan, terk eden, kandıran, hikâye diye yayımlayabiliyor. kullanan, oynayan; ama ycri geldiğinde bir paylaşmanın mutluluğunu da yaşatan, inandHUZUNLU BİR MEKTUP maz yalnızlıldara çarc olabilen, yol arkadaşı ve hangi koşulda olursa olsun bir iktidar karşıHikâyeyle uğraşanlartn biiyıik bir çoğunsında ezdmeyen, isyankâr kadınlar. Kısaca etluğu; hayattan kesit almayı bilmediği gibi kenler, edilgen değil. Ncyscler o. olay yaratmayı, o olayı olaycıklarla örmeyi de beceremiyor. Hele, karakter yaratmayı hiç Kitap kapaklarımın öyle olmasına gelince; mi hiç beceremiyor. Oyle ki, kahramanı ol o da bir seçim elbcttc. Bilirsin, doğadaki dimayan hikâyeler havada uçuşııyor; yazar(!) ğcr hayvanlann aksine dışisi güzel olan tek sanki bir perdenin ardından, derdini anlatıvarlık insandır. Kadın, doğadaki o genel uyuyor, içini döküyor. Kısaca, hikâye, bir kurmamun/benzerliğin tek aykırdığını temsil eder. ca olmaktan çıkıyor, aranılan bir dosta, arKadın, biçimsel olarak insanın güzelidir; bu güzelliği bir edebiyat olgıısuna ; kadaşa yani adresi belirsiz bir bcnzctmeye kalkarsak, kadın şi"Yazar, algıların kişiye hüzünlü bir mektup oluırdir, dcnilebilir. yor. Bir de şu var: Hayatın lemeli Kurmaca mı yaşandan mu dan yola çıkarak. yaşanılanı ya da olan hareket olgusu, günümüz Aslında, tartıştlmış vesonuclanyaşanacağını var hikâyeciliğinin genelinde neredırdmfj bir konu. Ama kıtni ör neklerden vola çıkdarakyemden saydığı durumla deyse hiç yok. Sanki dünya du ruyor; sanki her şey mııtlak... ısıtıldı/tuttlıyor bu konu. Nclcr rı bir araya getiBıınun nedeni hikâyeyle uğra söyleyecekun? rerek bir kurmasanların nesne bdincinden ha Oncelikle şunu söyleyeyim. ca yaratabilenbersiz oluşuna bağlanabilir. O İsler kurmaca, istcr yaşandan... dir.O kurmacayüzden de hikâye "geçmişteki o Hangisi olursa olsun, neyi/kinıi nın gerçekten aıdışanlı işlevini" yıliriyor. hikâanlattığr dcğil, nasıl anlattığı yaşanmış bir şey ycnin yenık düşüriilmesine kimöncmlidir, önemsenmelidircdesenin hakkı olmadığını düşüniibiyat açısmdan. Bir bardak bile gibi algılanması yorum. Ayrıca kendisıni hikâye dcğil, bir kaşık suda sanal bir fırIse, kurmacanın cı sanan bir büyük çoğunluk, lına koparldınası vc buntın bo yani yazarın güyaptığım sandığı ışın geleneğinyuna yinelcnmesi yeni bir rekcünü gösterir." den de habersiz. Türk edebiya lanı yönleıni olsa gerek. Roman tı, düzyazı geçmişi kısa sayılabiya da öykii bir anılar loplaml delecek bir edebiyal olmasına karşın, dünyaya ğildir; var olanı olduğu gibi aklarmak hiç dcson derece yetkin hikâyecder annağan etmış ğildir. Bcninı için roman ya da öykii; gördübir edebiyattır. Böyle değerlerin oluşturduğu ğünü, duyduğunu, yaşadığını, kısaca bildiğini bir alanda kıdem oynalırken kişinin son debirc bir anlatma sanatı değil; etkdendeni, durece duyarlı ve ne yaptığının bilincinde olmayıunsanılanı, sczilcni üsl bir dillc anlatabilme sı gerekınektedir. Edebıyal dergderinin debir sanal ıdır. Yazar, algılarından yola çıkarak, yahikâyeyi yayımlarken aynı duyarldığı göster şanılanı ya da yaşanacağını var sandığı olaycıkmesi gerektiğini söylemek, sarunm hdcâye adılarl, duruınlan bir araya getirerek bir kurmana çok şey istemek anlamına gelmez. ca yaratabilcndir.O kurmacanın gerçekten ya DU uzertndeki düjüncelertne gelelim. şanmış bir şey gibi algılanması ise, kurmaca Önceki sorularında, yer yer değinmiştik nın yani yazarın güciinü gösterir. Bir üründe, bu konuya; ama bilinen bir şeyi tekrar ederek, yazarın kendisi ne kadar az yer kaplıyorsa; bu bir şeyler söylemeye çalışayım. Bdinen şey şu: durum, o üriin için o kadar olıımludur. "HaYazarın elindcki silah, kullandığı dildir. llçünyatım roman" ya da "Bu yaşanmıştır. Gerçckcü binydda çidunaklı tütekle savaşa giddmez. tir" gibisinden artık köhnemiş önennelerle Komik dıırııma düşersiniz. O halde; silahuıız, edebiyatın değerler terazisinde yazarın kenoncelikle yeni ve güçlü olmak zorundadır. Esdinden yana bir ağırlık oluşlurması olanaklı ki bir dille bir yere varaınazsınız ya da yeni bir tleğildir. Saman alevi de bir alevdir, ama magşey yapıyorum derken anlamsızlığı hüner diına da bir damla oltınmalıdır. ye dayatamazsınız. Ddin bir mantığı, bir bilinci, kuralları vardır. Dd, kullanımına dayaAYSE KİM?' ll olarak ömrü uzayan ya da kısalan canlı bir Yani, rotnamn ya da öykülerinde bir biliorganizmadır; yaklaşuıunıza göre çoğalır/bü nenden, bir yaşanandan yola çıkmadı$ını mı yür ya da eksilir/küçülür. Bir yazarın yaptığısöylemek istîyorsun? nın dilin eksilip küçülmesine neden olması • Kesinlikle öyle. Romandan sonra, nedendüşünülemez bile; anıa ne yazık kı günümüzse, "Ayşe kim" sorusuyla çok karşılaştım. Ayde böylesi bir durum var. Yazı'anların büyük şe, bu dünyada hiç olmadı, yaşamadı; diğer bir çoğunluğu dilde daralmaya neden olmak bütün kahramanlanm da. 1 lepsi de, şey'lertadır. Yazarlarının vurdumduymazlığına, biden oluşan birer yansıma; olay ve durumlar linçsizliğine göğüs germek zorunda bırakılan da birer serap aslında. Ama şey'lerin gerçekbir dd ağır yaralıdır. Bu yetmezmiş gibi bir de lıği göz ardı edilmemeli. dd devrimi yapmış bir ulusun dilinin, ümmetRomanda ya da hikâyede; eğer yer veriyorçi gelenek ve göreneklerden kaynaklanan bir sanız, kimi tarihler, kimi yaşanmış ve herkes saldırıyla da karşı karşıya gctirilmcsi ve bu larafından bilinen, ama şimdi unutulmuş saldınya kimi mantıksız önermelerle destek olaylar ise çarpıtılmadan ve doğru biçimde veriliyor oluşu da tehlikeli bir çarpıklıktır. verilmelidir. Yazar gclecek için bir bilici olaNe geriye kaçan oportünizmler ne de ileribilir, ama geçmişle yaşandan, artık tarih olmuş ye kaçan oportünizmler dile bir şey kazandırbir zamandaki; olay, durum, yer belirtmelemaz. Dilin olanaklarının doğru bir biçimde rinde doğru bir tanıklık yapmalıdır. alabddiğine kullanddığı; bir tat, bir anlam, bir Cıünümüzde yazılan hikâye hakkında geyenilik oluşturabden bir düzyazıdan yanayım. nel olarak ne Jüşunüyorsun ? Bir de yazılan hiBöyle bir ddin çok önemli yapı ustalarmın kâyenin dilihakkmda düşünceleriniöğrenmek edebiyatıınızdakı varlığmı bilmek, onların htiyorum. kurduğu yapıya bir tuğla daha eklemek hepi Tartk Dursun K. ile yaptığım bir söyleşimiz için bir seçim olmalıdır. de; bir yakınması/saptaması olmuştu: "Yazı i'ıünceledebtyat ortamımızhakkında ne lı hdcâyeye gelince, o geçmişteki anlı şanlı işdüşu'nüyorsun? levini çoktan yitirdi." Bu saptamadan baktı Oynanan köşe kapmaca oyununu gülümğımızda görülen şııdur; Günümüzde ya^dan seyerek izliyorum. Ya sen... hikâye, genelldde, bir iç dökmeye dönüşmüşlıir. Son söz.. Hikâye yazdığını sanan bir çoğunluk, ken Opücük seslerinde yalnızlıklar çoğalmadi gövdesinden başlatıyor hikâyeyi. I Iayattan kesit almayı bibniyor. üayatılan üretün dişkiÖpücük Sesi Yalnızhk/ £. Bülenl Yarlerinin ve o üretim ilişkileri üzerinde yapdandımct/Toplumsal Dönüşüm Yay./l 18 s. dırdan üstyapısal kurumlarm, mutlaklaştınlan U M H U R İ Y E T K İ T A P Krondor Efsanesinde muhteşem son... "Unutulmuş Diyarlar"ın Yaratıcısından SAYI 729 SAYFA 15