Catalog

le, tiim yıırttaşların birbirlerinin "gözlerinin içiııe ba kabilmesini gcrcktirir ve bu da ancak sürekli "ııyanık" clurnrak elde cdilebilir. Tahakkümsüzlük olarak özgürlük lelscfcsi. lıcm ç<tj>ıınlııkçıılııj»a hcm bireycı lige yöııelttıgi cleştirileıle, çogulcu bir bakışı vansitaıı kurumsal önerilerivlc vc bir bııttin olaıak roplıımıı öne çıkaran itiraz lcmelli deıııokrasi aıılayışıvla libcra liznıin özgürlük perspckrilmc tutarlı biçimdc yanıt vermektedir. Cumhuriyctin tcmel ölçütlerindcn bir digeri dc "halkın razı olması" değil, "itiraz ctme imkânı'dır. I lalk, biıeyscl vc kolektil düzcydc sürekli bir iıiraz ınıkânına sahip olduğu oranda kayıtsiz şart sız cfifiııuı olabiliı \v özgürlükçü bir cumhuriyetçilik gerçekleşebilır. Çavdar Tarlası'nda Çocuklar/ / D Salinger/ Çevircn C.o\J:mı Ycrli/ Yapı Krvılı Yavınları/ 20S v I'.lsancvi yazar |. D. Salinger'in modernklasik sayılan tek romanı "Tlıe (ialcher iıı The Ryc" Çavdaı Tarlasında Çocuklar adıyla ve Q>şkun Yerli'nin çevirisiylc yayımlandı. The (.atcher in The Ryc, 1 daha iiııa Adnan Benk taralındatı Fransı/ca'smdan çevrilmişti Ciö nülçclcn adıvla. Bu kcz de kendi anadilınden: (Çavdar Tarl.ısında Çocuklar. Çavdar Tarlasında Çocuklar kitabının çcvirnıeni C.oşkıın Yerli kitaba ilişkin olarak yazdıgı bir yazısmda romaııı vc Salinger'ı şöylc anlatıyor: "Salinger, 20. yiizyılın yelinmezlik, gösterişçilik, sahtekârlık tarahndan clc gcçirilmiş dünyasım yazacakrı. Düzcn yardakçısı bir yazar değildi, ama ideolojilere dc inan mıyordu. Savaşta kendi gözleriyle gördükleri, savaş sonrasında hızla yayılan varoluşçu düşünce ve Dogu yaşam fclselesi... Tüm btınlar tiimcli değil rikeli eleş tirmcyc vöncltti onu. Çavdar Tarlasında Çocuklar, binlcrce tikel eleştıriden oluşmuş dev bir alegoridir. Kapitalizmi ycrden yere vuran hiçbir sosyalist yazar böylesıne dcv bir alegoriyi yaratamadı. (...) Çavdar Tarlasında Çocuklar'ın kahramanı genç Holden uzamsız, zamansız, sevgisiz vc inançsız bir boşlukta sürüklcnir gibidir. Dünyanın nasıl olması gcrcktigini bilcnıcz, ama dünyanın nasıl olmaınası gerektigini söylcr. Salinger 1%2'den bu yana hiçbir yeni öykii veya kitap yayımlaıııadı, ama otuz bcş yıldır gündcnı den hiç düşmüyor. Ve kırk yılı aşkın bir siırcdir de kırsal bir yöredc sessiz ve yalııız bir yaşam s>ürdürüyor elcştirdiğı dünyaya karşı kcndi yaşadığı hayatla tutarlı kalarak." Borges'in Kaplanları/ Dcıııır Ozlii/ Ycipı KrcJt Yayınhın/ U>4\ "Borges'in Kaplanları", Demir Ozlü'nün clc^tiri vc incclcınc yazılarını biraraya getiriyor. Demir Özlü, yazın dünyasına 195355 yıl ları arasında Turk Dili dergisinde yavınılanan şiiı lcriyle girdikten sonra oykıiye gcçen, roman ve anlatıları yanında elojtiri ve incelemc •ılanında da iininler veren bir yazaııınız. Ikiııci öykü kitabı Soluma (1%3)TDK 1964 I likâye ()dülü'nü, Stockholm Öykülcri ilc Sait Faik 1989 Hikâyc Armağanı'nı, Bir Yaz Mcvsinıi KomaıiM ilc dc 1990 ( )rhan Kcmal Roman Armağanı'nı kazandı. Borgcs'in Kaplanları'nda Ozlü, Tristan l'zara'dan Beat yazınına, Artur Adamov'dan Bchçct Nccatigil'c, Cîüner Sunıer ve Mavi Hareketi'nden Sabahattin Ali'ye, yurttan ve dünyadan pck çok kişi, kitap, kavram ve izleği ele alıyor; bunlardan yola çıkarak Latin Anıerika'dan Faris'e, Aıncrika'dan Pera vc Cîalata'ya u/.anan bir yazınsal coğrafya çiziyor. Kaplanlara dokunabilen "yazı"scvcrlcr için... Sadc'ı Yakmalı mı?/ Simımc dc Bcauvoir/ Çevircn: İA'indl S/ircYti/ Ytipı Krcılı Y<ı\ıııl<trı/ 72 \ Simonc dc Beaııvoir'm yazdığı özgün bir denetne nıclııi ol.iH "Sadc'ı Yakmalı mı?" kitabı ilk kcz 1966 yılında ıısta ^air Cemal Siırcya'nın çevirisiylc yayımlanıın^lı. Bu ilgint, ılcncmc bu ke/. otuz yıl aradan C U M H U R İ Y E T KİTAP SAYI 416 sonra vcnidcn yayımlandı. Simonc de Bcauvoir, adını ünlü düşiivakmalı mı? ııür |. P. Sartre ilc birliktc düşün ce tarihinc va/dıran varolıışçu fel sclccilcı arasındaki üıılü sinıalarıLın birı. Bcauvoir yazdığı roman vc deneme kıtaplarıyla hcm femi nist hcm varolıışçu fclscfecilerdcn biri olarak yüzyılımızırı önemli kadmlarından bıri. Marquis dc Sadc ise 1740 IH14 vılları arasında yaşamıs,, birbirindcıı ilginc kahramanlarla dolu "crotik" ya]iıtlarıyla oldugu kadar skandal laıia dolu hayatıyla da ünlü, Sadizm tcriminc adını veren bir Fransız yazar. 1768 yılında Rose Kcllerola vı olarak bilinen çok ıınlii bırolavın kahramanı. Aui^t. kııral tanıma/, kızgııı bıı ackıııı. Kcndını vapıtla nndan birinde şoyle tanımlıvor: "Kızgın, karşı konmaz, ölkeylc dolu, hcı şevde ajjin, törclcr komısujıda gcinilnıedık bir havallcme sapışı ta^ıyan, bagn.ızlıga dek lanrısız... Biı iki lalla bcn böylevim i^tc. " Sade, kımılcrıne gorc insan biçıminc bürunmu^ bir mııtlak kolüliık, kimilcrinc gıirevsc arzulara gcm vurulnıası ııa karşı cıkan birozgurlük savıınııcusu... Sotlom'ıın 12()(>ünü, Alinc ilc Valcour, Yatak Odasınıla lelsc lc, r.rdemin Acıları, Aşkın Suçları, (ustine ve Julicttc gıbı kıtaplaıın ya/arı Sadc. İlk lanctli va/.ar... Simonc 1 dc Bcauvoir Sade'ı Yakmalı mı. ısınılı bu özgün dc ncmcsindc Sade'a ve onun kurmaya çalıştığı sistenıinc. hayatının yer yer karanlıkta k.ılan bölgelerine ışjk 1 nıiııvor. Satlc'ı Yakmalı nıır kitabında sadece Sade ilc degil, bclki kendi kendimizc bile itiraf edenıediği miz, güdülcrimize air, tarallanmızla da yüz yüzc gclebiliıiz. "Sade, bcncilligi, kötülügü, mutsuzluğu son sınırına kadar yaşamış vc gerçeği onlar aracılığıyla isicmiştir. Tanıklığının en yüksek degeri bizi kaygılı kılmasıdır. Sade, günümüzde türlü görünümlcr altında dönen tcmel soruna eğilmcmizi istivor bizim: İn sanın ınsanla ilışkılerınc egılmemızı." SiKİC'l Kalem Bahçelerinden Yedi I layat/ Çctın AlltJtr/ Ydpı Krcdı Ydİuılcm bahçclcritulcn yınları/ 706 \ vt'di lıavat *. Kalem Bahçeleri..., vcdi usta ctlebiyatçı için ycdı öş kiıliik bir ılizı (film) aslında. Çetin Altan'ın kalcmindcn, Ahmet Haşim'den I lü seyin R;ıhmi'yc, Halit I ahri'den Abdülhak îjinasi'ye, Refik Ha liı'ten Tcvtik Fikrct vc F'şref'e hayat ve sanatın "kamcranın gözüylc" yazılması Kalem Bahçeleri... cdebiyattan be\azcama doğru kıırııl.ın "vcdi hayat"lık ıcııkli bir köpıü... Çftin Altaıı Okuma Ugraşı/ Akşıt (iök/ıirl:/ Y,i[>ı Krcdı Yayınları/ ](,() s Akşit (löktüık'ün, yazın mcminin kavranışjnda okur mctin yazaı ilişkisini inceleven bir kitabı: "Okuma Uğrai}i". "Alımlama cstctiği" konusıında Türkçc'dc öncii bir çalışma niulıgi taşıyan ()kuma Ugrasji, metnin okur tarafından nasıl alımlandıgını ve anlamlandı rıldıgını irdcleyen, çağtlaş dilbilım vc dil lelsctesi kuıamlarmdan yararlanarak nıctin ilc okur arasındaki ilişkiyi çozümlcyeıı bir yapıt. Yazın araştırnıasını ve ögretimini katı kalıplardan kurtarmayı, yazınla vaşamın içiçeliginı \urgulama\i amaçlayan biı kitap ()kuıııa Ugraşı. Bile/Yazdı/ lichçct Nccatıgil/ Yııpt Krcdi Yayınları/ Bchçct Necatigil'in usta clintien, usta işi bir poetika'yla kotardıgı bir kitap, Bilc/Yazdı. Necatigil'in ıızıın yılların ürünü dencyimlerini, edebiyat, şiir, yaşam üzcıinc likirlcrini, "yaşananlarla" "yazılanla rın" ayrılamazlığını, bir kcz daha, kendi giızel kalemınden okumak isteyenlcr için, tıpkı onun da söylediği gibi: (îcnç şair! Karıştır, oku bu kitabı! Sonra da, işte zaman silgisi, kurşunkalcmle yazılmıştır, aklından sil çıkar ki, ben işine kaı ış mış, olmayayım, sen gene bildig'in gibi yaz, bildiğini oku! Radyo Oyunları/ lichçct Nccatıgil/ Yafu Krcdı Yayıııları/ •}}! s. \/ (,ı>hti<rk/ Ydpı Krcdı Ydyınldrı/ 192 \ "Ada", Akşit CKİktürk'ün, lngiliz ya/ınında ada kavramını inceledi £i önemli biryapıtı. Elcştirmcn, ya/.aı ve dilbilimci Akşit Göktiirk (1934 19X8), Istanbul Üniversiicsi İngiliz Dili ve Fidcbiyatı Bölümıi'nü biıirdi. Ingilterc, Almanya ve isveç'teki ünivcısıtelcrdc aıaştıımalar yapan, çeviri kııramları ve yöntcmlcri konıılıı seminerler yöncten Cjöktürk, D.l I. l.a\vıeıiLe, T. S. Fliot, F. Kastner, F. Dürrcnmatt gibı yazarlardan yaptığı çevirilerle tanınıyor. Robinson (irusoe çevirisiylc 1969 TDK Çe viri Odülü'nii kazanan yazarın başlıca yapırları Okııımı Ugraşı vcÇcviri: Dillcrin Dili'dir. lnsanoğlunun yüzyıllardan beri mutlultık, dırlık düzenlik, ölümsüzlük, scrüven, kaçış yönündcki (izleınlerini dile gctirmek için seçtigi adalar, T. More, !•'. Bacon, D. Defoe, [. S\vift, A. Huxley, W. (iolding ve daha nice yazarın yapılında başrolü oyııamış; bazcn ınullu bir yalnızlı ğm mekanı, örnck bir toplumıın toprağı, bazcn dc tehlikelerle, gizemlcrle dolu büyiik scrüvcnlcıin, sı kıntılarm, iç çatışmal.ırın yaşandıgı ıızak diyarlarol muş. Akijit Ciöktürk, Ingili/ düzyazı gelenegiııde or taçagdan yirminci yüzyıla dcg'in ada kavramının nasıl işlcııdiğini, üto|)ya, robinsonatl vc çagdaş romanlaı dan örnekkr vcrcıck gösteriyoi' bu yapıtmda. Usta şairimiz Bchçct Necatigil'in oyunları toplııca öniımiize gclıyor. ükurları/dinleyicilcri sıradan insanların yaşantılarına ranık kılan oyunlarda, sıradanlığın içindeki olağandışılığın izlcrini buluyoruz. Alabildigine şiirscl bir dil cşlik cdiyor okurlara. ("ıcrçcklc gcıçckdışının arasındaki sınırda gezincn kahramanlar, yolda yanımızdan geçcn insanların, bizim düşlcrimizi anlaiıyorlar. Bizim gibi onlar da. Kaçmak istedikleri kişiler, yerlcr, dıı rıımlar var. Ulaşmak, bulmak istedikleri insanlar var. Soıuı kcndilerine çıkan yolları, terk ettikleriz zaman vc mckânları. Şairin dize tadındaki repliklerinde pck çok insan kendinden parçalar bulacak. Bchçct Necatigil'in "Bütün Eserleri" kapsamında yayımlanan Radyo ()yunları okuılar için yeni bir okuma scrüvcni nın kapılarını aralıyor. Bütün Öyküleri 1/Sabahattin Ali/ Yapı Krcdı Yn\ınları/ 104 \. ' Bütün Öyküleri 11/ Sahahattin Alı/ Yapı Krcdı Yaytnları/ İ4D \ Türk cdebiyatının tartışmasız en büyük ustalarından Sabahatıin Ali'nin "Bütün liserleri" laıklı bir anlayış ve düzenle ycnidcn yavımlanıyor. "Bütün F,serleri"nin ilk parçası olan Sabahattin Ali'nin "Bütün ()ykülcri" ile ilk adını atıl mış oldu. Sabahattin Ali'nin "Büıı'ın ()ykülcri" iki ciltten oluşuyor. Değirmen (ilk basımı 1935), Kağııı (ilk basımı 1^36) ve Ses'in (ilk basımı 1937) bir araya geldigi ilk cildi, ikinci cilttc Ycni Dünya (1943) vcSırça Koşk (1947)izliyor. İkinci cilttc Sabahattin Ali'nin 1936 yılında Varlık dergisinde tefrika cdilcıı Flsiıier adlı oyunu da bulunuyor. "Bütün Öyküleri", Türk öykücülüğünde önemli vc ayııcalıklı birycıi olan Sabahattin Ali'nin "öykücii" kimliğinin daha iyi anlaşılmasını sağladığı gibi, onun J SAYFA 1 7