Catalog

Bır kıtapta ilk önemli unsur, dılın çok iyi kullanılmiş olmasıdır Dıkenlı tcller uzerınde dolaşır gibı bır kıtabı zorla okuyup, ondan sonra da ondan yaptığınız çıkarsamaları mantık zıncırı ıçerısinde önunüze dökmcye çalı^mak, "çıplak kral" oykusunu yeniden yaşamaktan öteyc geçmemek demektır. MÜMTAZ İDİL unyanın en keyıflı ış,lerınden bırı bence soyle bır tablo Sıcak bır ortamda rahat bır kol tuk Gerıye yaslanmışim, bır clımde dumanı hahf hafıf tuten pıpom Dığer elımde yarılanmış bır kıtap Ama, hanı bıtmesın dıye ıkıde bır çevırıp kalan sayfalara buyuk bır kıskançlıkla baktı ğınız turdcn bır kıtap Onumde bır satranç tahtası ve kafasını tahtaya gom muş, gergın olmayan bır rakıp Hafıf bır akşamustu ruzgarı, lyıte soğutııl muj bır kadeh bcyaz Çankaya şarabı, New York ta, Barclay'dan alınmış "blcnd of ınouth" pıpo tutunu ve çok uzaklardan kulağımıza çalınan Mah ler'ın 2 senfonısı Bunlar da aksesuar Dcnız tatıl, haftasonu vb gıbı 'artı" lukslerc hjç gerek yok Ronesans çağı ressamlarından bırı olsaydım da, sevdığım bır ortamı yarat mak ıstcseydım tu\alc boyle bır man zara oturturdum heıhalde Geçenlerde boylt bır ortamı vaıatabıldım Barclay tutuııum yoktıı beya/ sarabım da çok kahtclı değıldı, ama Mahkr çalıyordu onumde satıanç tahtası vaıdı, rakıbım de sevgıİPbılgısayarımdı D Sokağın en ivi berberi Bence bır kıtapta ılk onemlı unsur, dılın çok iyi kullanılmış olmasıdır Dı kenlı teller uzerınde dolaşır gıbı bır kı tabı /orla okuyup, ondan sonra da ondan yaptığınız çıkarsamaları mantık zınurı ıçerısinde onunuze dokmeye ça lışmak, "çıplak kral" oykusunu yenı den yaşamaktan oteye geçmemek de mektır Anlama eşığım hangı sınırday sa, o sınıra konmus bır çıtayı aşmaya çalışabılırım o kadar Kuantum hzığı uzerınc yazılmış bınlerce formulle ısık hızından daha hızlı notron parçacıkla rının havanın dırencıne kar^ı yarattık ları negatıf enerjıyı pozıtıf enerjıye çe vırmck (bu yazılanlar, hıçbır doğrulu ğu olmayan kurgusal yakış,tıımalaıdıı) ıçın >apılan 'detayh" çalış,maları anla mak zoıunda olduğumu sanmıyorum Çağlar'ın kıtabında da buna benzer bazı ocu lerle karsılasacagım onyargı ları vardı Her ne kadar "Sıyah Bı yaz"dakı \a/ıların ortaya kovduğu okııma rahatlıgını bıKem de, onumde, u/erınde uygarlığı ırdcledıgını savunan bır kıtap duruyordu ve doğrusu ınsanı urkutuyordu da Donup dolasıp elımc aldığım, her yanını kurcaladığım bırkaç kıtabım vardıı Lunaçarskı'nın tdebıyat \e Devrım , Astıırıas ın Yeşıl Paıa ro manı Puskın ın snrlerı, Cevat Mem duh Altar ın 'Opera Tarıhı' ve bırkaç tane daha Çağlar Tuncay ın kıtabına, şoyle bır goz attığımda, hemen bazı notlar du^uverdım yanına Mısir sanatı uzerıne katılmadığım, perspektıf ko nusunda aynı du^unmedığım noktalaıı avırdım hemen Ama kıtabı ba^tan so na bırktz daha okuyunca, Çaglar ın kı tabında bır yargı yolunu seçmedı^ını, bır sevıı yolunu seçtıgını ve her vazdığı cumlenın arkasını doldurmak ıçın ına Butun bu ayııntılaı ıçerısınde cn onemlı aksesuaıın kıtap olduğunu o zaman anladım Kıtap okurken, genel lıkle dış dunyaya karsı daha duyarlı oluruz Cğer okudıığunuz kıtap sızı butun benlığını/le vakalayıp da suruk lcmıyoısa dışatıdan geletek uı ufak bır ııyaıı duyu organlaıınızın o yone eğılmesıne yol açar \ c m d e n kıtaba donmek ıçın bır suıe çabalarsınız ve buyuk bır olasılıkla da yarım bıraktığı nız paragrafı kımı zaman da sayfayı yeniden okumak zorunda kalırsınız Oyle olmadı Okudıığum kıtap, oy nadığım satıançtan çok daha fazla ılgı mı çektı Duslerımdckı ortamdan benı çıkartıp, sayfaların arasina alıverdı Bır polısıye roman heyecanıyla okuduğum bu kıtap, Çağlar Tuntay'ın "Uygarlığın Seyır Defteri kıtabıydı Uygarlığın Seylr Defteri nılmaz bır bılgı da^ar tığına gonderme yap tığını hırkcttım Ken dını hcp dı^anda bııa kan alçakgonulluluk It vaptıgı bııkaç sap tamayı da sankı ozur dılcrcesıne kenarlara ılış,tıren bıı bılım ada mı bakı^ıyla uygarlığı gozlcdığını farkettım Kıtap bcnım ıçın uygarlığın seyır defte rınden çok, sanatın seyır defteri h a h n e donuş,muştu Bınlerce alıntı yapabıleceğım cumle, urkumu açabı leceğım bınlerce duşunce gızlıydı Oylesıne ıddıasız bır anlatımla, oylesıne buyuk bır alanı ku caklamıştı kı Çağlar, bu kez kıtaba daha uzaktan bakıp, daha nesnel değerlendırmc yoluna gırmem gerek tığını du^unmeye ba^ Iadım ()vle ya, mut hıs, bıı keyıfle okudu ğıım kıtabı tıpık ele^tırmen kafasıyla (uretmeden cle^tıren), mutlaka eksık bır \onu olmalı bakii}i>la ırdelemeye çalışıyordum Sankı buna mecbur dum sankı bu olmazsa olmaz koşu luvdu 'Sokağın en ıyı betbcrı' oykusunu bılmıyordum, ama yaşamın her noktasına boylesıne damga vuran bır oyku nun gozumden kaçmasına da hayıflanıyordum ' Berberlerı" ıyı oğrendım Bıldığımı sandığım bırçok şeyı, bır bı lım adamının bakı^ıvla yeniden topaı Iadım ve bılgı bırıkımımın guçlendığmı hıssettım Benı boyle etkıledı kıtap Huzıırlu ya da huzursuz bellı bıı akı^ın yonunu dcğıştıren herhangı bır olay beynınızde bazı olavlara bakışınızı değıstırmeyc başladığında, bellı bır dı rençle karşılastığınızı hıssedcrsını/ ya ışte Çağlar Tuntay ın kıtabı bende bu etkıyı varattı Ne dıyeyım, elıne sağlık Çağlar Zoru başardın • Binkaç söz SERVER TANİLLİ P ek cskı \illardan berı mgıılanan bır kuı ıldıı H t ı dını/ \olculugunda, gemılııdı bıı s<.ut J ı t t ı i ı tııııılıır \ılma geını jiıınalı da deııen, bızzat kıptanın v.ı ıla g o r o k n d ı ı d ı g ı bıı kı^ının rııttuğu bu deftere, yolculuk sııasında gcçen bellı başjı olaylaı vazılır Oylesıne onemlıdır kı b u defterler denız volculuklarından basjayarak, geçmıs yuzyıllarla ılgılı çok onemlı bılgılerı onların satırları arasında buldugumuz oiur Gcmının sermem M\ır defteıf'ndedıı Ya ımanlığın seııncnı' lanhfe 1 Yıızbınlerce >ıl oncesınden başlıvor bu seruven Once ınsanın ınsanlas,ması ve aiktsındm da gcuek ınlamnla u>garliğın doğıı^ıı ve gelı^mesı jnsanın ın tu»nl ışııı mı ustunı nkamlaı p^k eskı donemlere değın uzanıyoı ve bır yerde, dogıda lanlıl uın cvıımıvle ılgılı halkalaıdan bırınc gıdıp tıkılıvor Ama adına "uygaılık ık'dığımı/ olgu, ta^ çatlasa 5 000 yıllık bır o>ku Sayralarını daha da yakından tanıdığımı/ bır oyku b u Ve neler vok kı onda 1 larima geu^ vc k t n ı k n n dogırçu, kent dıslıt uvgarlığı, bır bakıma dınletm ağıı bastığı tikçag \c Oıtaçag, arkasından bılıniL \c fclsefeye yeniden goz açı^ı msanlığın, aklın, karanlığın onum, dıkılırken sanatın da ınsanı vı doğayı oldıı ğu gıbı bulması 'devrımkı çağı 'nın ba'jlaması sorısu/ buvuk 'ıın oulunuşu nu, h sonsuz kuçuk ıın ı/lemesı Hcpsı dc aklın ve zckânm fctıhleı ı' îçındı /am ın zaman bı/leıın dı u ı ıldıjMtnız bıı bu\uk semvendcn nedır g e r n t kalan yadsınarnı/ gerçek' 1 Insan ıklının \UCL1IUI1 Bıı s.eıuvcn bıtmıs ueğıl, gok bo^lu^unda dun\ unı/ırı Iı ısııı ı bır "kaza" gel mezse, sonsuza değın surccek o Ve uygarlığın seyıı ı k l u unın go/alıcı sayrala rı nasıl aklın a>dınlıgında va/ılmışsa buııdın sonıa ıh ovk olacak 20 vu/>ı Iın sıı s(Mi çevugın<k akla kaı>ı akımlaıın \Ltııden dııtn.nı karaıtır oldugu bıı oıi miılı ıklın guçığ'ını \e gııtunu bılmekte buuık v ırıı \ ıı Isu (. ıgl ıı lıını ı\ ın kıtabı da bovk'sı bıı b ı g l ı m d ı nııım ka/anı\oı "Uygarlıgın Sc\ıı Dcftctı buvuk dogıuiaıın ılııııı ç i / u k u i ınsiu so\unun attığı dt* ıdımlııı sicaı ık bıı o\ku ha\asind ı ı n l u n o ı \ ı/>ı mıı/lı/ıkçi, yanı l>ıı bılım ulımı bıı sı) ıtmdan g r k n cıddılık dc ^ ıı mluısındı Anlatı' tuıuıu bıı k ukı olaıak dd b ıkabılıısınız kıtabı ^ \/ ıı b t s l ı u l ı bıı u tde "kcyıf /cvk M. h ı/ıçın dc> v ı/ıldı ılı>oı esı tıvk ılgılı olııak o\lı dı oKunııyoı dog rıısıı Okııuııuı/ sı/dc goıccckıinız • 1 Mart SAYFA 1 1 CUMHURİYET KİTAP SAYI 337