Catalog

YUSUF ÇOTUK SÖKEN esmı Turk Dil Kurumu nu cıd dıyttsı/lık vc sorumsu/lukla suclamanın huvuk bıryukıım luluk altına gııme, buçlama ge rektekrını acık secık, kanıtlarıyla gos tcrme anlamına geldıgını tok lyı bılıyo rum Suclamakonum,resmı rDK'nınlmlâ Kılavu/u nu (gozden geçırılmış ycnı baskı, Ankaı ı 1993) hıçbır du7eltme yapma gereğı duymadan vanı yazım, sıtalama yanlışlaı ıyla bılgı yanlışlarım ck sıkhkkrını oldııgu gıbı bıı akaı ak bır ga zeteye satnıasıdıı Bu ga/ete dc bu kıla vu7U ekım ayı (1994) ıcınde kupon kar şılığında ukuılaıına \erdı Sadete dış kapağınıdegıştııcrek Kıtabın dışkapa gında imla so/cuğunun a haıtının u/e nııdckı du/dtme ışaretı yok ıc kapakta bu sozuıkduzeltmeışaretıyk (imlâbıçı mındc) ytr alıyoı Ayııta kıtap 1994 te ycnıdtn basılıp vı rıldıgı hakk ı<, kapak ta' Ankaia 1995 ııotııycralıyoı ( ıddı yUsı/lık vt soıumsu/luk buradan başlı yor Oncc bu kılavu/un o/cllıg'ını bclırte yım Bu kılavu/ Mıllı Lğıtım Bakanlı ğı nın kurduğu ' İmla Bıılığını Ttmın Komısyonu nta hazırlanmış "Mıllı Lgıtım Bakanlığının 02 02 1990 tarıh ve 661 /1019 sayılı yazısıyla kurulan Imlâ Bırlığını Tcmın Komısyonu, lurk Dıl Kurumu vc ba/ı kurum vc kuruluşlarca yayımlanan kılavu/ları duzelterek bır lcştırmışvcbuImlâKılavuzu nunkabu lune karar vcrmıştır ' (s2) Sanıyorum anlatımdakı aksamaları sı/ de gormuş sunuzdur Komısyon uyclerı deşu bılım adamları vc uzmanlardan oluşuyoı "Başkan Prot Dr Hasan l rcn, Turk Dıl Kurumu Başkanı.Başkan Yaıdımtı sı Prof Dr Abdurrahman Gu/d Ta lım vc Terbıyı Kurulu Uyesı, Sekreter Pıot Dr IsmaılParlatır.AU DılveTa rıh < oğralva I akultesı Oğrctım Uvesı, Uyclcr Pror Dr Mcrtol Tulum I U Ldebıyat Fakultesı Oğrctım Uycsı Prot Dr I lam?a Zultıkar, A U Dıl ve Tarıh Coğratya hakultesı Oğrctım Uyc sı, Dr Huscyın Ağea, Talım ve Tcrbıye Kurulu Uyesı, Orhan Çıkaroğlu, Talım veTerbıyc Kurulu Uyesı, NcvınKaıda^, Mıllı I gıtım Bakanlığı Dr Tekın O7er tem lurkıyc Radyo Televuyon Kuru mu Alâaddın Korkma/, Kultur Bakan lığı Mu|gân Korkma/, oğretmen, Meh mıt Dclıgonul, Oğıcncı Seçmc vc Yer lcstıımc Temsılcısı (s 2) Ga7ctc bu kılavuzu okurlarına verdığındc Prot Dr Hasan Lıen Turk Dıl Kurumu Ba!) kanlıgVndan, Prof Dr Abdurrahman du/cldc Ialımve rcrbıyeKuruluuyelı ğındcn ayıılmıstı Cıtldıyctsızlık ve so rumsu/luk buıada da varlığmı gostcrı yor Buradabıra(,ıklamadahayapmanıgc ıckıvor FDK bu Imlâ Kılavuzu nun dahaonctdı ıkıbaskısını vapmı^tı Imlâ Kılavu7u (I Luıılayan Prot Dr Hasan Lıuı.TDK Ankaral9H5) imlâKılavu7U (ım/asi7 go/den gc(,ırılmış'ycnı bas kı.Ankara 1988) DortbaskıyapanImlâ Resmi TDK'nin ciddiyetsizliği ve sorumsuzlugu R Yeniden "İmla Kılavuzu" iizerine Ivesmi TDK'nin "Imlâ Kılavuzu" üzerinc bugüne dcğin birçok yazi yazıldı, bu kılavuzun Türk yazım gelcneğini alt iist ettiği defalarca vurgulandı. TDK'li bilim adamları ne yaptı? Kendi bastıklan yayınlarını bilc savunamadılar. Kılavuzu'nun yazım sıralama ve bılgı yanlışları ılgın<,tır bırbırıne çok bcnzı yor Gelelım orneklendırmelcre 1 Sıralama yanlışları efelik v c farmakolog sozcukJerının abeccsel sıralaması yanhş 2 Ya7im vanlı^lan Kılavuzda cem' etmek, hal'etmek sozcuklerınde kcsme ışarctı ( ) kullanılmış, deletmek katet mek, mcnetmek, tabetmck va/etmck bırımlcnndekullanılmamı^ Ayrıca tâbı so7cuğunde bır tâbîlik'te ıkı du/cltme ı^areı yanh^tır Çunku buradakı (î) nıs bet ı'sı değıldır Farsça tamlama kuralla rına gorc oluşturulan bırımlerın ya7i mında da tutarsı/lıkJar vardır aklıselim, alaimisema, terkibibent, tcrciibent... bıtışık va/ılırkcn gayri menkul, gayri meşru gıbı bırımlcı ayrı ya/ılmıi} tır Ni(,ın'' 3 lşınılgıncı.bublavuzlardakıeksık lcr de bırbırıne bcn/ıyor Bakın % soz u cukJer bu kılavu/larda ver almıyor abandone, acemilik, açmak, adil, afat, ahududu (Turkçe Sozluk k avrı olarak ya/ılmıs), anımsatmak, ansiklopedici, asılmışadam (Turkçe Sozluk u .ıvn va /ılmı^) asliyc, asosyal, aydınger, Azerice, azize, baymak, belletmen, betim, betımlemck, bolarmak, bonkur, cahilıye, cubbe (Turkçe Sozluk tc cuppe bıçı mındc geçıyor) çağcıl, dadacı, dadacılık, davetkâr, denet, duşun, ekleşmek (oysakılavuzların İmlakuralları bolu munde geçıyor / s 15), entel, fotiri, gırtlaklamak... Daha yuzlerccsı Ayrıca ya 7im uıtarsı/lıkları da paralellık gostcrı yor Hanım gobeği, hanım parmağı ayrı ya/ılırken, kadıngobeği, vezirparmağı bıtışık yazılmış Ben oğrctmenım Oğ rencılerıme bu çelışkılcrı nasıl açıklaya cağım5 4 Duzeltme ışarettnın kuilanılışındakı tutarsızlıklar Yabancı dıllerden gıren ve yapısında ondamaksıl(ıncc) I sesı bulu nan sozcuklerın va7imında kullanılan duzeltme ışarctı tam anlamıyla bır sorun Ornck lâstik, plâtin, reklâm, lumbago, lutî... gıbı sozcukkrdc kullanılan bu ışa ret, blucin, bluz, fular, stalagmit, stalaktik^ıbıso7cuklcrdcgorulmuvor Ozctlc tmlâ Kılavuzu ııda Prot Dr Hasan Eren ın keytı yaklaşım ve uygulamalaıı suruyor Oysa Prol l.ren, eskı Turk Dıl Kurumu nun va7im kılavıi7İa rının ve Turkçe Sozluk unıın çeşıtlı bas kılarma da bırtakını katkılarda bulun muştu Sonradan çok değışık bır ya/ım anlayışı bcnımsedı Şınıdı dt bıraz bılgı yanlışlarıu/eıınde duralım 1. Imlâ Kılavuzu'ndan ıkı alıntıvla baş layalım 14 Aıapça \t I arsta bırtakım kelımckuk g k 1 unsu/kımm ıntt okıındugunu gostcrmck ıçın bu unsuz lcrılen sonra }.'clcn kalın ıınlukr u/erıne duzeltme ışaıctı konulabılır (s 8) ' doğı u soyknışı sağlamak ıı,ııı bu gıbı kc lımelerdt kalın okunan g, k unsuzlerının onundekı ıı/un ıınluler uzerıne çızgısı konulması yararlı olabılır " (s 9) Bılınen bır gerçeğı yıneleyelım Ses. baskadır, hart baskadır ses bır tıtreşimdır, lıarf ise bu tıtreşımın ya/ı snngesıdır Bunu, artık ılkokul oğrencılerı bık bılıyor Sesın uzerıne duzeltmL ışaretı (A) ve ( ) çi7gısı koyamazsınız, bu ışaretlerı ancak o sesı gostcren/sımgelcyen haıtın u/erıne ko yabılırsıni7 Prot bren, ben/cr yanlışı Turkçe Sozluk tc de yapmıştı "unlu 2 ıs gr Ses yolunda bıı cngele taıpma dan cıkabılcn ses, sedalı lıarf vokal (TS II 1535) Sedalı (sesli) harf/sedasız (sessiz) harf yanlışlıgı dılk ılgıtı pck tok yazıda dılegctırılmıştır Boyk bırjanlışı oğrencıler yapsa, kırık not alırlar, sınıtta kalırlar Ayrıca, soz konusu orneklerde kı/a/kalındtğıl,ıncedır 2. tmlâ Kılavuzu IKI.IM yınc başka bıı alıntı "Bunun gıbı daş kcn eklerı dc bu kurala (bııyuk unlu kuralına) uyma/' (s 12) Buıada daş ckıyk ılgılı bılgı yan lıştır Bu ckın butun dtğışkı.lcıı (ses uyumlarına gore gırdığı bıtımler) Turk çe omıkleRİe goıulnuktcılıı arkadaş, yolda^,gundeş, yurttaş, sesteş... Bu oı nckkrı adı gn,cn kıla\u/ılanscç lım Dunı k kı ckın daş, deş, taş,teş Iıı Linıkıı kullanılıvoı Burava ckknnıcsı gerckı.ıickıs(. giller dıı :baklagılkı sıı samgılkı aslangılkı ...gibi. 3. İmla Kılavu/u ml.ııı yınc başka bıı alıntı Aıapta ve I aısça adlaı Iuıktt soylenışkrıiK goıı ya/ılıı B.ıgtlad ' CU M H U R I Y ET K İT AP SAYI I SAYF A 14 2S0