Catalog

John Richardson, Pablo Picasso'nunyaşamınıdörtciltte toplayacak Picasso'nun mayın tarlasında yaşındaydı. Hayatının karmakarışık bir dönemindeydi. Claude ve Paloma'nın annesi Françoise Gilot onu kısa bir süre önce terk etmişti. Korkunç yalnızdı Picasso. Ama çok geçmeden Jacqueline Roque ile tanışacak, Jacqueline Picasso'nun son karısı olacaktı..." Richardson, ilk baslarda Picasso'nun portreleri üstüne bir kitap yazmak istemiş. Bu isteği Richardson'da uyandıran ise, Picasso'nun 193645 yılları arasındaki sevgilisi Dora Maar olmuş: "Dora Maar bana Picasso'nun imgelerinin yaşadığı konuma göre nasıl durmadan değiştiğini anlattı... Yeni bir kadınla tanıştığında, yeni bir dost çevresi edindiğinde, dahası yeni bir köpek aldığında... Kimi zaman Picasso'nun bir resminde iki kadın belirir: Kadının yüzünün bir yanında Dora Maar'ın siyah saçları vardır, öbür yanındaysa bir başka sevgilinin, MarieTherese Walter'ın sarı saçları. Picasso'nun kendisinin dc dediği gibi onun sanatı hayatının bir güncesi gibidir." Nedendir bilinınez, Richardson bu kitabı bir türlü yaza mamış. 1962'de New York'a taşınınca sergi düzenleyiciliği ve sanat danışmanlığı yapmaya başlamış. Christie's müzayede şirketinin New York biirosu iefliği, Knoedler Sanat Galerisi'nin baskan yardımcılığı, uluslararası bir sanat konsorsiyumu olan Artemis'in müdürlüğü birbirini izlemiş. "Ama" diyor Richardson, "bundan 8 yıl kadar önce tam gün yazarlık ve editörlük yapmaya karar verdim. Picasso kitabı için 6 yıl ciddi bir çalışma sürdürdüm. Bu arada hiç beklemediğim engellerle karşılaştım. Birçok arşiv hâlâ tıkalıydı. örneğin, Picasso'nun sekretcri Jaime Sabartes'in belgeleri. Sa Picasso Calıfornıa dakl evlnde (1957) Kimi zaman Picassonun bir resminde iki kadın belirir: Kadının yüzünün bir yanında Dora Maar'ın siyah saçları vardır, öbür yanındaysa bir başka sevgilinin, Marie Therese Walter'ın sarı saçları. Piacasso'nun yapıtları, hayatının bir güncesi gibidir... "Picasso'yla ilgili bir kitap yazmak, mayın tarlasında yüriimek gibi bir şey!" Pablo Picasso'nun yaşamöyküsünü dört ciltte toplamayı tasarlayan John Richardson böyle düşünüyor. Richardson'ın 4 ciltlik Picasso biyografisinin 18811906 yılları arasındaki dönenıi ele alan ilk kitabı ABD'de Randon House Yayınevi'nce yayımlandı ve eleştirmenlerden parlak övgüler aldı. Richardson'a bakılırsa, Picassa, hayatı boyunca o kadar çok insanla dalga geçmiş, çevresınde öyle efsaneler yaratmış, öyle hınzırca oyunlar oynamışkı insanın ünlü ressamla ilgili bir şeyler yazarken yanılgıya düşmemek için çok temkinli olması gerekiyor. Hep başka bir yoruma da açık kapı bırakmak zorundasınız. Ama New York'ta oturan Londra doğumlu yazar John Richardson, kitabında Picasso'yla ilgili yerleşik kanılann üstüne üstüne gitmeyi yeğliyor. Sözgelimi, Picasso'nun zamanında bir "harika çocuk" olduğu yolıındaki efsaneyi altüst ediyor. Richardson, sanatçının kendisinin ve hayranlarının da savundukları bu milosu yıkarken, Picasso'nun gençliğindeki resim yeteneğinin çok sıkı çalışmaların bir sonucu olduğunu ortaya koyuyor. Richardson, Picassonun "kadın düşmanlığı"na da değinmeden geçcmiyor. Birçok yerde, kadınları konu : Idığı resimlerinden yola çıkarak çeşitli örnekler veriyor bu konuda. Picasso'nun dostlannı, özellikle de kadınları birbirıne düşürmekten hoşlandığı nı belirten yazar, ünlü sanatçıya sadistçe eğilimler yakıştırıyor. 67 yaşındaki Richardson ın New York Times'tan Grace Glueck'e anlattığı ilginç bir anı var. Richardson ve İngiliz sanat tarihçisi Douglas Cooper, Picasso'nun gitarlı bir tablosuyla ilgili bir bahse tutuşmus,lar. Richardson, sanatçının kendi koleksıyonunda bulunan büyük tablonun yatay olduğunu ileri sürmüş. Cooper ise resmin dikey olduğunu söylemış. Sonunda soluğu Picasso'da almışlar. Picasso önce Richardson'a katıldığım, tablosunun yatay olduğunu söylemis. Ama daha beş dakika geçmeden Douglas Cooper'a dönüp "Siz haklısınız, tablom aslında dikey" demiş!.. Richardson, kitabın yazüışının 6 ydını aldığını, ama gerçekte kitabının öyküsünün yaklaşık 40 yıl önceye uzandığını belirtiyor: "Douglas Cooper beni 1953'te Fransa'da Picasso'yla tanıştırdı. O sıralar 72 S A Y F A • bartes 1968'de ölmüştü ve belgeleri ancak ölümünden 50 yıl sonra açığa çıkarılabilecekti!" Richardson'ın Picasso bıyografısının ilk cildi, sanatçının hayatının ilk 25 ydını kapsıyor. İspanya'nın Malaga kentinde dunyaya gelişinden başlıyor, Paris'te ilk başarılarını kazandığı döneıne uzanıyor, Kübizmi muştulayan Avignonlu Genç Kızlar tablosunun öngünlerinde sona eriyor Tabii Richardson bu arada Picasso'nun okııl çağını, .ıkademik kafalı ressam babası Jose Ruiz Blanco'dan kopuşunu, Barcelona'da yoksulluk içinde geçen ilkgençlik ve delı kanlılık günlerini, Paris'te tanınmak için verdiği savaşımı, l'Vansa başkentinde Max Jacob, Guillaume Apollinaire, Leo ve Gertrude Stein'la tanışmasını canlı bir üslupla aıılaııyor Richardson bu iki cildin ardından üç cilt daha yayımlayacak. "Ikinci ciltte" diyor, "Avignonlu Genç Kızlar gibi bir dağı aşmak zorunda kalacağım..." D A Life of Picasso: Volume I, I881 1906 (Pica.sM)'nun Yaşamı Cıltl, l881l906)/Yazan JohııRichardson/RandomHousc CUMHURİYET K İ T A P SAYI 6 2