Catalog

K I T A P T A N B I R B Ö L O M (Tctıtıcisce Willıam\'m "Igıiıinanm Cecesı" adlı oyunundart) SHANNON: Beni gozlediniz demek, mczbahaya gönderilecek bir domıız gibi bu hamağa yaka paça atılıp bağlanmaktan hoşlanıyorum tlemek, Bayan Jelkes? HANNAH: Hazrcti İsa'nın çarnuha gerildiği Golgota tepesine göre çok daha şirın olan bir tepede çivi yerine iplerle hamağa bağlanıp ycryüzünün ve kendi gunahlarının kefaretini ödemek için acı çekmeyi kım istemez ki, Rav Shannon? Şu bamaktaki kıvranışlarda, iniltilerde neredeyse bedensd bir zevk göze çarpıyor. Ne çivi var ne kan ne de öliim. Yeryüzünün günahlarını ödemek için oldukça rahat, hatta zevkli bir çarmıha gerilme türü değil mi Bay Shannon? (tspirto ocağını yakmak ıçin bir kibrit çakar. Masmavi bir alev yükselir ve vcrandanın o bolümüne titrek, gizemli bir ışık saçar. Ijılc, Hannah'ın elbisesinin soluk yumuşak renklerinde kırılır. Bu elbiseyi ona Japonya'da bir kabııki oyııncusu vermiştir.) SHANNON Size en çok gereksinmem olduğu bir zamanda neden birdenbire bana karşı oldunuz böyle. HANNAH: Size karşı olduğum falan yok Bay Shannon. Pastel ya da k.ır.ıkalcm yerine sözcüklcrlc bir purtrenizi çizmeye çalışıyorum, hepsi bu. SIIANNON: Sizde hiç fark etmediğiın New Englandlı kocamış kız lavırları birdenbire ortaya çıkıverdi. Ben sizi özgürlüğünü kazanmıj bir sofıı sanmıştım, Bayan jelkes. HANNAH. Kim...olabilirki? SIIANNON: Ben sizi cinsiyctsız düşünmüştüm, birdenbire bir kadın oluverdiniz. Bunu nasıl anladım biliyor musunuz? Çünkü ben değil hayır ben değıl, asıl siz benitn bu bağlı ılıırumumdan zevk aldınız. Bütün kadınlar, ister kabul etsinler, ister etmesinler, erkekleri bağlı görmckten hoşlanırlar. Bütün hayatları boyunca bunun için çalışırlar, erkeği eli ayıığı bağlı görmek için. Sonunda bir erkeği ya da sayıları ne kadar çok olıırsa o kadar iyi, erkekleri bağlı gördükleri zaman rahat ederler, lıayatlarının amacına ulaşmış; olurlar. (I lannah, çaydanlıkla ispirto otağının yanından ayrılarak trabzanlara dngru yürür. Veranda direklerındcn birinc tutunarak birkaç derin soluk alır.) Bu gözlemden pek hoşlanmadınız galiba? tçindeki ayak kendi ayağını/ olmadığı zaman, avakkabının sürtiip sürtmediğini anlayamazMnız, Rayan Jelkes. I laydi, birkaç soluk daha, korkuyor mıiMinu/. yoksai* Gercekten 'cağdas' bir dizi Can Yayınlan'nın bir yılı aşkın bir süreden beri, A2İZ Çalışlar'ın yönetiminde, "Çağdaş Drama Dizisi" başlığı altında yayımladığı oyunlar, adından anlaşılacağı gibi, çağdaş, ayrıca öncü bir girişim. Dizi, ulaştığı 15 kitaplık sayıyla tiyatroseverlere yeni olanaklar sunuyor. katkıda bulunurlar mutlaka. Vc biz de çağımızda geliştirilen kültürün bir parçacığına, kendi payımıza düşen kısıtlı bir zaman içinde ulaşamazsak, o çağ da bizim sayılmaz aslında. Bu nedenle, geltşmemişliğin sorumlusu olarak, hep başkalarını değil, biraz da kendimizi eleştirmemiz ve bu işi gercekten isteyip istemediğimizi belirlememizgerekir. Ülkemizde çok elverişsiz koşullarda ve kesimlerde yaşayanlan saymazsak, ithal muzdan arabaya kadar yüzlerce tür malın satıldığı büyük kentlerde kitapların satılmayışının nedenini, yirmi yü önce olduğu gibi düzene bağlayamayız artık. Toplumumuzun kimlik arayışında, çağdaş kültürle tanışmak gibi bir gereksinimin yeri placak mıdır acaba? Önce bunu saptamalı, nasıl bir insan olarak yetiştirildiğimizin, yönlendiriîdiğimizin ve nelere koşullandırıldığımızın farkına varmalıyız. Bütün bu tersliklerin bugün için iletişim yoluyla vc özellikle kitapların yardımıyla aşılabileceğine inanıyorum ben. Ve bütün okurlara, cğer eUerindeki kitap bir oyunsa, mümkün olduğu ölçüde yüksek sesle okumalarını ve okuduklarının sahnedeki, yaşamdaki karşılıklarını düşünmelerini öncriyorum. Nasıl olsa bütün tiyatro yapıtları sahneşiiri özelliklerinibinlerceyıldırkorurlar. İnsan isterse, kendi kendine bir okuma tiyatrosu da kurabilir, cebinde bir kitapla, tiyatrosunu taşıyabilir de yanında. D Tiyatroyu cebinizde taşımak ister miydiniz? C MELkU GÜRPMM an Yayınlan'nın bir yılı aşkın bir süreden beri, Aziz Çalışlar'ın yönetiminde her ay bir kitap olmak uzcrc, "Çağdaş Drama Dizisi" başlığı altında yayımladığı oyunlar, kuşkusuz belirtildiği gibi çağdaş, yüzyılımızda yazılmış. Ama asıl çağdaş olan, yayınevinin sahnelenmek üzere yazılmış bu yapıtları, biraz da okunmak üzere halkımıza sunarkenki yaklaşımı ve öncü tavrı O, her zaman anımsadlğımız ve çok şey borçlu olduğumuz geçmiş yülardaki MiUi Eğitim'in, kültür seferberliğine koşııt bir atılımla, bütün tecimse! hesapları bir yana bırakıp, kalıcı ve gerekli bir dizi kazandırması kitaplıklarımıza. Çokgereksindiğimiz.coşku.özenvecesaretle. Biliyoruz ki ülkemizde basılı oyun eksikliği, yalnızca tiyatroyla ilgili çevrelerin ağır bir sorunu değil, çağdaş Türk kültür yaşamının da bir ayıbıdır. 1990,1. Tiyatro Kurultayı'nda da saptandığı gibi bu açığın kapatılması yoluna gidilirken, sanatçıların devletten yardım ve destek istemesi kaçınılma;; olmuştur. Ancak güniimüz MiUi Eğitim ve özellikle Kültür Bakanlıklarının tiyatro dizileri, seçkilerindeki dağınıklıklar ve özel eğilitnler nedeniyle, işlevlerini çok uzun bir /anıan dilimi içinde yerine getirmek üzere düzenlenmışlerdir sanki. Onların, çağını kovalamak gibi bir iyi niyetleri olsa bile aceleleri hıç olmamıştır nedense. Dünyadaki değişimleri yansıtan kitaplar hep en arkaya kalır devletimizin sıralamasında. Yıllardır yayınevlerinin büyük bir özveriyle korudukları, diğer yayınlarının yanında, bir iki de oyun yayınlayabilme istekleri, olanaklar elvermediği için ya gerçekleşememiş ya da diziler yarım kalmıştır. Basılma olasılığı kalmayınca, çoğu yapıtın dilimizc kazandırılması da gecikmiştir. Şimdilerde, yayınevlerince yeniden benimsenen oyun yayınlama girişimleri başarılı olur ve süreklilik kazanırsa, okurların desteğiyle tabii, sanat alanındaki önemli bir boşluğumuz doldurulmuş olacaktır. CAN Y A Y I N L A R I ÇAĞOAŞ D R A M A D İ Z İ S İ Ecinniler / Yazan: Alben (lamus / Çeviren: Aziz Çalışlar / Ist. 1989 / 175 s./ 12.(XK)TL? Ateşji Sabır / Yazan: Skârmeta / Çeviren: Aziz Çalışlar / Ist. 1989 / 108 s./7.000 TL. Şcytan Çelmesi / Yazan: Vâclav Havel / Çeviren: Sevgi Sanlı / lst. 1990/ 108 s. / 8.000 TI.. l.argo Desolato (Burıık Ezgi) / Yazan: Vâclav Havel / Çeviren: Kemal BoztepeÜlkü Akbaba / îst. 1990 / 95 s. / 7.000 TL. Mefisto / Yazan: Klaus MannAriane Mnouchkine/ Çeviren: Özdemir İnce / lst. 1990 / 110 s. / 8.000 TL. Bildirim / Yazan: Vaclav Havel / Çeviren: Zehra lpşiroğlu / lst. 1990 /92. s. /7.000 TL. Don Kişot / Yazan: Lunaçarski / Çeviren: Aziz Çalışlar / lst. 1990 / 94 s. / 7.000 TL. Silahsprün Gölgesi / Yazan. Sean O'Cascy / Çeviren: Üiker İnce / tst. 1990/80s./7.000 TL. örümcek Kadının Öpücüğü / Yazan: Manuel Puig / Çeviren: Ülker İnce./ İst. 1990 / 77. s. / 7.000TL. Cîodot'yu Beklerken / Yazan: Samuel Beckett / Çeviren: Hasan Anamur/tst. 1990/ 110 s. / 9 000 TL. Biz A$ağıda İmzası Olanlar / Yazan: Aleksander Gelman / Çeviren: Bclgi Paksııy / tst. 1991 / 85 s. / 7.(XX) TL. Altı Çağdaş No Oyunu / Yazan: Yukio Mişıma / Çeviren: Zeyyat Seliıııoğlu / lst. 1991 / 150 s. ' 12.(KH) TL. Çavuş Musgravc'in Dansı / Yazan: John Arden / Çeviren: Aziz Çalışlar / İsı. 1991 / III s • 9 (XX) TL İguananın Gecesi / Ya/an IVnnessee VCilliams / Çeviren: Ülker İnce / Ist 1991 / 115 s / 10.000 TL. Cîoya Ya Sanat Ya öliim / Yazan: Antonıo Buero Vallejo / Çeviren S I lilnıi Tukur / İst. 1991 128 s. / 10.000 TL Türlü nedenlerle sahneye konulamayan ya da sahnelendiği halde, gene türlü engellerle seyircisine ulaşamayan oyunları, okunmak üzere bir kitaplığa sığdırabilmek, bir sanatsever için çok büyük bir kolaylık. Ayrıca basılmış oyun metni, tiyatronun yaygınlaşmaîlna, âdeta elden ele dolaştırılmasına da yardımcı oluyor. Okullar, kurslar ve atölyelerdeki amatör tiyatro çalışmalarının oyun arayışlarına yanıt veriyor. Okurun beğeni düzeyini yükseltip, çağının bilincini yakalamaya dönük ipuçları sunuyor ona. Düşünüyorum da bir de tiyatroya tutkun, onunla doğrudan ilgili gençler, tiyatro öğrencileri ve özellikle genç oyuncular, hu diziden edinseler, bizim tiyatrocularımızda kitap okuma alışkanlığının pek gelişmediği yolundaki yıkıcı söylentilerin çoğunu da yakın bir gelecekte ortadan kaldırabilirler, bu ve buna benzer çabalarıyla. Bu kadar işlevsel ve yararlı bir dizi, her ay bir kitapla kendini sessizce sürdürüyor, ama biz kimlere ulaştığını pek kestirenıiyoruz henüz. Yayınevleri sonsuza kadar yaşamazlar, ama insanlığın sanatla olan sonsıız bağlantısına bir Cağdas Drama Dlzisi'nde Tennesse VVilliams'ın 'Iguananın Cecesi" adlı yapıtı da yayımlandı VVIIIIams ın bu oyunu J. Huston yönetiminde beyazperdeye de uyarlanmıs, fılmde Ava Cardner ve Richard Burton rol almıstı C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI t f. ' • . ' • :. ı • '» t 58 S A Y F A 11 ; • ' • • . >