Catalog

TÜBİTAK yönetimi değişince, 500 kişi ayrılmış Göktürk2’yi tamamlayan ve ama ayrılmak zorunda kalanların isimleri hiç anılmıyor! Reyhan Oksay GÖKTÜRK2 UYDUSU VE GERÇEKLER GÖKTÜRK2 ekibi T ürkiye’nin yüksek çözünürlüklü optik gözlem uydusu GÖKTÜRK2 geçen hafta Çin’in Jiuguan Fırlatma Üssü’nden Long March 2D roketi ile fırlatılarak uzaydaki yolculuğuna başladı. Türk medyasında geniş yer bulan bu haber beraberinde çeşitli tartışmaları da getirdi. Uydunun donanım ve yazılımının yerlilik oranları, GÖKTÜRK1’in ne olduğu, RASAT isimli uydunun kaybedilip kaybedilmediği gibi tartışmaların arasında bir başka önemli konu kaynayıp gitti. O da GÖKTÜRK2’nin yapımında emeği geçen onlarca TÜBİTAK çalışanının geçen kasım ayında TÜBİTAK’ın yönetimindeki değişikliklere bağlı olarak işten ayrılması ve bu önemli projede onların emeklerinin hiç anılmaması. Oysa GÖKTÜRK2 projesi geçen Kasım ayında hemen hemen tamamlanmıştı. TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü (UZAY) ve TUSAŞ İş Ortaklığı tarafından üretilen GÖKTÜRK2, Çin Halk Cumhuriyeti’nin Gansu Eyaleti’ndeki Jiuquan Uzay Fırlatma Merkezi’nden uzay yolculuğuna başladı. GÖKTÜRK2, fırlatıldıktan 12 dakika sonra saat 686 kilometre yüksekteki yörüngesine oturdu. TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü Müdür Vekili Tamer Beşer, GÖKTÜRK2’de uçuş bilgisayarının, yer istasyonu haberleşme sistemlerinin yüzde 100 yerli olduğunu belirtirken, TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Yücel Al rolünün elimizde olması için şifreleme algoritmasının Türkiye’de yapılmış olması yeterli. Göz Ardı Edilen Emekler: Görüşlerine başvurduğumuz bir uzman, uydunun ne kadarı yerli, ne kadarı yabancı olduğu konusundaki tartışmalar arasında çok önemli bir konunun göz ardı edildiğinden yakınıyor. Geçen yıl Kasım ayında TÜBİTAK yönetimiyle ilgili Kanun Hükmündeki Kararname gereğince siyasallaştırılan kurumdan toplam 500 kişinin ayrıldığını belirten uzman, TÜBİTAK’ın UZAY biriminde eski ekipten geriye yalnızca birkaç kişi kaldığını ve bu ayrılan kişilerin gerek RASAT gerekse GÖKTÜRK uydu projelerine çok büyük emek verdiğine dikkat çekiyor. GÖKTÜRK2 projesinin geçen kasım ayında büyük ölçüde tamamlanmış olduğu göz önüne alındığında, projenin başarısında bu kişilerin ne kadar büyük bir payının olduğu da anlaşılıyor. Bu kadar büyük miktarda çalışanın aynı anda işten ayrılması doğal olarak devam eden projeleri olumsuz etkiliyor. Kaldı ki söz konusu uzman da TÜBİTAK’ta çalışmaların bir yıl içinde 10 yıl geriye gittiğini söylüyor. Rasat ve GÖKTÜRK1 Ne Durumda? Söz konusu uzmana göre RASAT’ın uzayda kaybedildiği bilgisi de doğruları yansıtmıyor. Türkiye’nin ilk yerli gözlem uydusu RASAT, 17 Ağustos 2011 tarihinde başarılı bir şekilde uzaya fırlatılmıştı. Şimdi de yörüngesinde sağlıklı bir şekilde çalışıyor. 3 yıl Ağırlığı 450 kilogram olan uydunun 2.5 metre çözünürlüğü bulunuyor. RASAT uydusuna göre 3 kat daha yüksek görüntü çözünürlüğüne ve 4 kat daha yüksek kütleye sahip. TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü Müdür Vekili Tamer Beşer, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Göktürk2 uydusunun TAI ile TÜBİTAK mühendislerinin ortaklığında üretildiğini ve uydunun ana işleticisinin Milli Savunma Bakanlığı olduğunu söyledi. Beşer, Göktürk2‘nin teknolojik özelliklerini şöyle sıraladı: “GÖKTÜRK2, Türkiye ve civarından aldığı görüntüleri anında Türkiye’ye indirebilecek. Yerden 700 kilometre yükseklikte güneşe eşzamanlı yörüngeye girecek olan uydu, dünyanın herhangi bir noktasından görüntü de alabilecek. Uyduyla haberleşme, Türkiye’nin bulunduğu bölgeden uydunun geçtiği sabah ve akşam saatlerinde kurulacak. Uydu 93 dakikada bir dünyanın çevresinde bir tur atacak. Her turda Kuzey ve Güney Kutbu’ndan bir kez geçecek.’’ lık ömür biçilen uydunun 5 yıl dayanacağı düşünülüyor. Benzer şekilde GÖKTÜRK1 projesinin devam ettiğini belirten uzman, bu uydunun GÖKTÜRK2’den daha gelişmiş bir model olduğunu ve projede çoğunlukla yabancı kuruluşların görev aldığını belirtiyor. GÖKTÜRK2’NİN TEKNOLOJİK ÖZELLİKLERİ DÜNYA GÖSTERGELERİ DÜNYADA İNANÇ DAĞILIMI Dünyada bir dine inanan ve herhangi bir dinle ilişkisi olmayan insanların yaşı, dünyanın neresinde yaşadığı gibi konularda veri toplamak her zaman zor olmuştu. Şimdi bu boşluğu Pew Araştırma Merkezi’nin son yıllarda yürüttüğü bir araştırma (http://www.pewforum.org/globalreligiouslandscapeexec.aspx) doldurmuş bulunuyor. Araştırmanın ilginç bulgularından biri, başka bir dinin hâkim konumda olduğu ülkelerde yaşamalarına karşın Yahudi ve Budistlerin en büyük dini azınlıkları oluşturmaları. Asya ise, herhangi bir dine inanmadığını beyan eden insanların en yoğun yaşadığı kıta. Bunun da nedeni, Çin’in resmi bir dininin olmaması. Buna karşın, Çin dünyanın en geniş Hıristiyan nüfusuna sahip. Bu ülkedeki Hıristiyanların sayısı yaklaşık 68 milyon. Raporun bir diğer özelliği de, kendilerini dindar olarak tanımlayan ancak İbrahimî dinelerden birine, Hinduizme veya Budizme bağlı olmayan insanları da kapsaması. Burada Asya yine birinci sırada. Bunun da en önemli nedeni Japonya’da Şintoizmin yaygın olması. GÖKTÜRK2 yörüngesinde tunbaşak yazılımların yüzde 100’ünün, donanımın ise yüzde 80’inin Türk mühendisler tarafından yapıldığını söyledi. Uydunun fırlatılması sırasında ODTÜ yerleşkesinde protestocu öğrencilere yönelik şiddet eylemleri, Başbakan’ın okulu aşağılayan söylemleri arasında uydunun ne kadarının yerli olduğu tartışılmaya başlandı. Görüşlerine başvurduğumuz bir uzman ise bu tartışmaların yersizliğine değinerek şu bilgileri verdi: “GÖKTÜRK2 gibi önemli projelerde uluslararası işbirliğine gidilir. Bu projede İngiliz, Fransız, Alman mühendislerinin emeği vardır. Örneğin uydunun kamerası yerli değil, ama kamera üretim projesi bu çalışmalara paralel olarak yürütülüyor. Diğer parçalarla ilgili diğer projeler üzerinde de çalışılıyor.” Yazılım, gözlem uydularının kalbidir. Güvenilir bir kaynaktan aldığımız bilgiye göre GÖKTÜRK2’nin uçuş bilgisayarı, görüntüleri yere indirmek için yapılan haberleşme sistemleri yüzde yüz yerli. Uzmanlara göre bir uydunun tüm kont GÖKTÜRK–2’NİN NE KADARI YERLİ? CBT 1345/13 28 Aralık 2012