Katalog

Amerikalı çiftçiye, Türk çiftçinin 100 katını kazandırıyor Yer fıstığı, fakirin fındığı A NKARA (Cumhuriyet Bürosu) Iğdır’ın Aralık ilçesine bağlı Aşağı Aratan köyünde, ilk defa yetiştirilen yer fıstığının geçen yıl Ekim ayında hasadı yapıldığında Adanalı çiftçi Rüstem Nennioğlu, ummadıkları miktarda, dönüme 600 kilo verim aldıklarını ve bunun Türkiye şartlarının çok üstünde olduğunu söyledi. Tarlasında yer fıstığı ekimi yaptıran Seyfettin Okut ise, aynı verimle bin 160 dönüm yer fıstığı ektiklerini ifade ederek, masraf hariç dönümden kazandıkları paranın 600 milyon lira civarında olduğunu belirtti. Her iki çiftçiyi "Gelecekte Iğdır yer fıstığının üretim merkezi olursa bu gördüğünüz iki şahısın sayesinde olacaktır" diye öven Iğdır Valisi Halil Ulusoy ise, yerfıstığının önemini "100 dönüm pancar eken bir çiftçi 10 dönüm yer fıstığı ekmesi durumunda daha fazla para kazanacaktır. Iğdır'da alışılmış ürünlerin yerine sanayi ürünlerinin ekilmesi daha doğru olacaktır. Vatandaşlarımızdan isteğimiz sanayi ürünlerini eksinler. Sanayi ürünleri Pazar sorunu olmadığı gibi ülke ekonomisine katkı sağlamaktadır. Yer fıstığı, ayçiçeği gibi ürünler dışarıdan dövizle alınmaktadır" sözleriyle açıkladı. Buna göre yer fıstığı ekilen 1160 dönümde hasada kadar 7 bin 700 işçi çalıştırılmış, dönüm başına 600 kilo verim alınarak, ürünün kilosu tarlada bin 500 liraya, (tonu 1.5 YTL ’ye) satılmıştı. Iğdır, yerfıstığı üretiminden memnundu. Oysa rekabet etmek zorunda oldukları gelişmiş ülke çiftçilerinin durumlarından haberdar olsalar, Iğdırlı vatandaşlar oldukça şaşırırlardı. M. Gillis’in, "Economie Du Developpement" makalesine göre, Batı Afrika ve ABD dünyanın belli başlı en büyük "yer fıstığı" üreticisi ve taciri durumunda. "Yer fıstığı tohumu" önceleri zenci tutsak gemileri tarafından Senegal’den ABD’nin özellikle güney bölgelerine taşındı. Yer fıstığının üretim ve hasat şartlarının, özellikle Georgia eyaletinde son derece uygun olduğu anlaşılması üzerine, tüm ülkede üretilen toplam ürünün yarısına yakın miktarı burada üretilir hale geldi. Georgia’da yaşayan 34 yaşındaki John Johnston, bir yer fıstığı üreticisi ve sahip olduğu topraklardan 270 hektarlık (yani 2 bin 700 dönümlük) bölümünde yer fıstığı yetiştiriyor. Jhonston, tarımsal araştırmalardan yararlanma, modern tarım araç ve gereçlerinin kullanımı, etkin ticaret, tarımsal ürün fiyatlarındaki kamu desteği ve enerjik bir çalışma yolu ile çok iyi hasat alıyor. Johnston’ın ürünü satma karşılığında elde ettiği fiyat, ABD’li kamu kuruluşları tarafından desteklenen bir program sayesinde dünya fiyatlarının üstünde gerçekleşiyor. ABD’li John Johnston Washington’da kendi taleplerini dikkate alan bir parlamenter tarafından temsil ediliyor. Tarımsal kitleleri temsil eden bu temsilciler, kent ağırlıklı bir ülkede bile, Johnston gibi üreticileri kazançlı kılabilmek için, kamu destekleme fiyat mekanizmalarının ve tarımsal araştırma sonuçlarının yaygın ve etkin şekilde çiftçilere ulaştırılıp uygulanması sistemlerini sürekli kılabilmeleri yönünde çaba sarf ediyorlar. Tüm bu çabalar sayesinde Jhonston, yalnızca yer fıstığından yıllık net 100 bin dolar kazanıyor, kendisi ve ailesi de bu gelirle varlıklı Amerikalılar safında yer alıyor. Jhonston’un üçte birinden daha fazla alanda yerfıstığı üreten Adanalı Rüstem Nennioğlu ise 400 dolara talim ediyor. Uzmanlara göre, yer fıstığı (Arachis hypogaea), tohumlarında %4560 oranında yağ, %2030 oranında protein , %18 oranında karbonhidrat, vitaminler ve madensel maddeler içeren, özellikle yağ sanayi ve çerez yapımı başta olmak üzere, sapı kuru ot ve kabuğu da çeşitli şekillerde değerlendirilen değerli bir bitki. Türkiye'ye ne zaman ve nasıl girdiği kesin olarak bilinmemekle beraber, ilk olarak Trakya ve oradan Ege, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerine yayıldığı sanılan yer fıstığının Güney bölgesinde ilk ekildiği bölgenin Osmaniye olduğu aktarılıyor. Türkiye’de son yıllarda yaklaşık 34 bin hektar alana ekilen yerfıstığından yılda 80 bin ton ürün kaldırılıyor. Böylece dönümde ortalama 235 kilo verim elde ediliyor. İçerdiği protein, yağ, vitamin ve minerallerle önemli bir besin kaynağı olan yer fıstığının küspesi ve sapı, hayvancılıkta yem olarak, kabuğu ise biyodizel, sunta, yapay odun ve kömür yapımı ile mantar yetiştiriciliğinde kullanılıyor. Kuruyemişler arasında fındık kadar başta kalp olmak üzere insan sağlığı açısından faydalı olan yer fıstığının kilogramı ise sadece 2.54 YTL arasında satılıyor. Ancak birçok yerde yer fıstığının ortalama fiyatı 3 YTL. Bu ürün de fındığa maddi gücü yetmeyen düşük gelirli aileler talep gösteriyor. Kişi başına tüketilen yüksek proteinli gıda maddelerinin artırılmasında yerfıstığı ve diğer yağlı tohumlar büyük önem taşıyor. Vücuda alınması zorunlu yağ asitlerinden 8 tanesini bol miktarda içeren, ayrıca bünyesinde çeşitli mineraller ve A, B ve E vitaminleri bulunduran yer fıstığının faydaları şöyle sıralanıyor: "Kanda kolestrolün yükselmesini önleyen ve kan şekerini düzenleyen oleik asit, kalpdamar hastalıklarına karşı koruyucu etkiye sahip. Oleik ve linoleik gibi doymamış yağ asitlerikolesterol düzeyini düşürdükleri gibi lipoprotein ve trigliserit düzeylerini de aşağı çekerler. Yer fıstığı damar tıkanıklıklarını, kanamalarda kanın pıhtılaşmasını önler, bünyesindeki A vitamini ile enfeksiyona karşı direnci artırır, bazı kanser türüne karşı koruyucu etki yapar. İçerdiği potasyum ile kalp ve diğer kasların sağlıklı yapısını korumasını sağlar. Magnezyumu ile sinir sisteminin ve kasların gevşemesine yardımcı olur. Kalbi koruyan, kanser riskini düşüren yer fıstığı fazla olmamak şartışla her yaşta tüketilmelidir." Gıda endüstrisinin önemli girdisi... Yer fıstığı daha çok çerez olarak tüketilmektedir. Bu amaçla yerfıstığı tohumları ya dış kabuk kırılmadan ya da kabuk kırılıp tohumlar ayrıldıktan sonra kavrulup çiğ fıstık tadı giderilmiş ve aynı zamanda dayanıklılığı arttırılmış olarak tüketime sunulur. Yer fıstığı tohumunda yağ oranının çok yüksek olması yer fıstığının birçok yağlı tohumlar arasında bitkisel yağ üretimi bakımından önemli bir yer almasını sağlar. Yer fıstığı yağı yüksek oranda oleik asit içermesi nedeniyle gerek fiziksel özellikleri ve gerekse besin değeri bakımından çeşitli bitkisel yağlar içinde zeytinyağına en yakın bitkisel yağ olarak tanımlanır. Yer fıstığı tohumundan yağ elde edildikten sonra arta kalan küspe üstün bir protein kaynağıdır. Yer fıstığı küspesinden sağlanan proteinin besin değeri yüksek olduğundan çeşitli çocuk mamalarının hazırlanmasında ve proteince yeterli olmayan gıda maddelerinin protein değerinin yükseltilmesinde yararlanılır. Yer fıstığı az miktarlarda da olsa çeşitli tatlı ve şekerlemelerin içinde veya üzerinde de kullanılmaktadır. Özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nde yer fıstığı ezmesi şeklinde tüketilen yer fıstığı ezmesinin bir toplumda aranılan bir gıda maddesi olabilmesini sağlayacak özelliklerden başlıcaları olarak tadının güzel oluşu nedeniyle yalın halde ve diğer gıda maddeleri içine katılarak tüketilebilmesi, tüketime hazır halde bulunması ve mikrobiyolojik bozulmalara karşı dayanıklı ve bu nedenle de muhafazasının kolay olması sayılabilir. 9