Katalog

SECIM104 11/7/07 20:45 Page 4 1999 ‘7 Uyurlar’ı AKP’yi geriletti MİYASE İLKNUR Kahramanmaraş, hemen herkes için farklı bir çağrışım yapar. Kimine göre Kahramanmaraş denince akla ilk gelen şey dondurmadır. Kimine göre Sütçü İmam, kimine göre kentte hızla büyüyen tekstil sektörü, kimine göre 1978’de 111 kişinin ölümüyle sonuçlanan kanlı Maraş katliamı, kimine göre ise kentin adıyla anılan “Maraş işi sırma işlemesi” akla gelir. Herkesin duruşuna ve bakış açısına bağlı olarak değişir Maraş’ın çağrışımı. Gaziantep Havalimanı’ndan Maraş’a doğru yola çıkarken bu soruyu kendimize de yönelttik. Maraş denince aklımıza ilk gelen elbette ki, “Maraş katliamı” ve adı kentle özdeşleşmiş olan 2002’de kaybettiğimiz ünlü ozan Aşık Mahzuni Şerif oldu. Kahramanmaraş katliamı, kentin sosyolojik yapısı ve nüfus dengesini değiştiren önemli bir kırılma noktası. Katliamdan önce Kahramanmaraş Merkez’de sağı dengeleyecek kadar Alevi yaşarken katliamdan sonra başlayan Alevi göçü nedeniyle denge bozuldu ve Maraş, tek kutuplu bir kent haline geldi. Bu durum doğal olarak seçim sonuçlarını da sağ partilerin lehine değiştirdi. 1970’li yıllardaki seçim sonuçları ile 1980’lerdeki seçim sonuçları karşılaştırıldığında bu değişim açık bir şekilde ortaya çıkıyor. 1973 seçimlerinde CHP ildeki toplam oyun yüzde 33’ünü alarak birinci parti olurken MSP yüzde 26.73’le ikinci, AP yüzde 17.91 oy aranıyla üçüncü, olarak sıralanmıştı. O tarihte Maraş’ta CHP, 7 millletvekilinden üçünü kazanmış bir de senatör çıkarmıştı. 1977 genel seçimlerinde CHP oy oranını yüzde 1.4 oranında artırarak yüzde 35.4’e çıkarmış ve birinciliğini korumuş, ikinci parti olan AP ancak yüzde 26.5’le ikinci olü.elmeşte. Bir yıl sonra Maraş katliamının sahneye konmasıyla merkezde yoğun bir Alevi göçü yaşanmış ve 12 Eylül darbesinden sonra 1983 yılında yapılan ilk genel seçimlerde sol oyların üçte bir oranında düştüğü gözlenmeşti. 1983 seçimlerinde ANAP yüzde 48.7’yle birinci, HP ise yüzde 24.5’le üçüncü parti olabilmişti. 1978’deki o meşum olaydan sonra sol, Maraş’ta bir daha belini doğrultamadı. Bazen 1 milletvekilliğine razı oldular, bazen onu dahi çıkaramadılar. İnişli çıkışlı, istikrarsız bir grafik çizdiler. Sol sürekli irtifa kaybederken sağ, tek kutuplu kentte iktidarın keyfini alabildiğine çıkardı. Katliam nedeniyle göçenlere bir de Alevilerin yoğun olarak yaşadığı Nurhak, Pazarcık, Elbistan ve Afşin’de aşını ve işini yurtdışında aramaya gidenlerin, artışıyla sol oylar büsbütün azaldı. Öyle m araş’ta görünen hava o ki, AKP geçen seçimdeki gibi 8 milletvekilinden 7’sini alıp götüremeyecek. Bu kez iddialı bir CHP ve barajı geçeceği için Maraş’ta belli bir oyu bulunan MHP de milletvekillerine ortak olacak. AKP’nin 5, CHP’nin 2, MHP’nin 1 milletvekili kazanması en akla yatkın tahmin. Nüfus: ranı: Seçmen/Nüfus O : GSYİM Payı İM (USD): Kişi Başına GSY K.MARAŞ 1.002.384 % 54,03 % 0,98 1.930 2002 K.MARAŞ 46 Kahramanmaraş İli Seçim Genel Sonuçları: 2.782 Toplam Sandık: Toplam Seçmen: 494.971 Toplam Kullanılan Oy: 431.151 Toplam Geçerli Oy: 415.268 Gümrük K. Geçerli Oy Payı: 850 Katılım Oranı: % 87,11 Milletvekili Sayısı: 9 Kahramanmaraş İli Seçim Genel Sonuçları: Toplam Sandık: 2.234 Toplam Seçmen: 541.615 Toplam Kullanılan Oy: 407.824 Toplam Geçerli Oy: 401.577 Gümrük K. Geçerli Oy Payı: 1.450 Katılım Oranı: % 75,30 Milletvekili Sayısı: 8 CHP’nin listesinde ilk sırada sanayiciişadamı Durdu Özbolat yer alıyor. Maraş’ın medarı iftiharı Mahzuni Şerif’in kaleminde Meclis’in görünümü Bir meclise mihman oldum Rastlamadım bir yarene Ne acaip dondum kaldım Taş vururlar yalvarana Meclisin yapısı güzel Koltuğu kapısı güzel Dışarıdan hepisi güzel İçerde kıran kırana Sandımki bir savaş yeri Adam çatlar diri diri De ki, bana hey serseri Niye girdin bu borana Kimi kimine bağırır Biri kaçar beşi vurur Kızan bir tekme savurur Yanda uyuyup durana Görülmemiş böyle uçak Dokunulmaz zehir saçar Hakkı inkar eder kaçar Döner el basar Kur’an’a ki, yurtdışındaki Nurhak, Pazarcık ve Elbistanlıların sayısı Maraş’taki hemşerilerinin birkaç katına ulaşıyor. CHP’nin 2002 seçimlerinde en yüksek oyu aldığı iki ilçe Pazarcık ve Nurhak. Pazarcık’ta oyların yüzde 49.97’sini alan CHP, Nurhak’ta ise yüzde 49.96’sını almış. Yani yaklaşık yüzde 50’sini. Ancak merkeze geldiğinde işler tersine dönüyor. Maraş merkezdeki toplam 250 bin seçmenden sadece 2 bininin oyunu CHP alabilmiş. 2002 seçimlerinde AKP, rakiplerini adeta ezip geçmişti. Maraş’ın 8 milletvekilinden 7’sini AKP, 1’ini de CHP aldı. İktidar partisine 7 milletvekili veren Maraşlı seçmen, ilk düş kırıklığını Bakanlar Kurulu açıklanınca yaşadı. Maraşlılar 7 milletvekiline bir bakanlık düşer diye ummuşlar ama beklentileri gerçekleşmemiş. İkinci düş kırıklığını ise “Teşvik Kapsamına Alınan İller” açıklanınca yaşamışlar. Tekstil sektörünün Maraş’ı üs seçmesiyle çehresi değişen kent Türkiye sıralamasında ilk 18’e girerken teşvik kapsamına alınmamasıy la işlerin ters döneceği endişesi yaşanmış. “Milletvekillerimiz uyuyor mu?” diyen Maraşlıların feryatları sonuç vermiş ve Maraş sonradan teşvik kapsamına alınmış. Bölgedeki barajlara tek kuruş ödenek ayrılmaması, AKP’nin 2002 seçimleri öncesinde GaziantepKahramanmaraş arasına duble yol yapılması sözünü unutması, sadece küçük uçakların inip kalkabildiği, ihracat için mutlak gerekli olan kargo uçaklarının da sefer yapmasına elverişli büyük bir havalimanı için gerekli yatırımın yapılmaması, Elbistan Termik Santralı’na filtre takılmaması Maraşlıları kızdırmış. Bölge milletvekillerini beceriksiz ve tembellikle suçlayan Maraş halkı, iktidar partisinin 7 milletvekiline “7 Uyurlar” adını takmış. Hıristiyan mitolojisinde önemli bir yer tutan “7 Uyurlar”ın saklandığı mağaranın dünyanın 33 ayrı bölgesinde olduğu öne sürülür. Bunlardan biri de “Eshabı Keyf” adıyla Maraş’ın Afşin ilçesinde bulunuyor. O nedenle Maraşlılar, Eshabı Keyf’ten (Mağara arka daşları) esinlenerek AKP’li 7 vekile bu adı yakıştırmışlar. AKP de bölge milletvekillerinden memnuniyetsizliği fark etmiş olmalı ki, 22 Temmuz seçimleri öncesinde aday listesinde önemli değişiklikler yapmış. Milletvekillerinden dördünü listeye almayan AKP yönetimi, diğer üç milletvekilini ise ilk ikinin ardından sıralamış. Liste başına DYP’den gelen eski Milli Eğitim Bakanı Mehmet Sağlam’ı oturtan AKP , ikinci sıraya ise Veysi Kaynak’ı koymuş. Üçüncü, dördüncü ve beşinci sıralara mevcut milletvekilleri Nevzat Pakdil, Avni Doğan ve Fatih Arıkan’ı yerleştiren AKP, listeyi önemli ölçüde değiştirmesine karşın yine de seçmenin karşısına rahat çıkamıyor. Zira AKP listesi Göksun ağırlıklı olmuş. O nedenle AKP listesine merkez, en büyük ilçe Elbistan ve Afşinliler pek sıcak bakmıyor. Göksun’daki Çerkezlerin oyu, bu liste sayesinde blok olarak AKP’ye gidecek gibi. Ancak Elbistan, Afşin ve Adanır’da ise oy kaybı yaşanacağı söyleniyor. Der Mahzuni çıkamadım Bu cümbüşten bıramadım Kaşı çatık bakamadım Kapıda kimlik sorana Elbistan’ın gülüne diken denildi K ahramanmaraş’tan göğü delen Engizek dağlarını aşarak ulaşıyoruz Elbistan’a. Elbistan’da bindiğimiz taksiyle Nurhak dağlarına bakan Kantarma köyüne doğru yol alırken aklımızda Mahzuni Şerif, dilimizde ise onun dizeleri: “Mahzuni ektiğin bağ ile bostan Bir vefa görmedik sevgili dosttan El için sen bana küstün Elbistan Ben diken der miyim gülüne senin” Ünlü ozan memleketinin gülüne diken demeye kıyamazdı ama Türkiye’nin en verimli ve en büyük dördüncü ovası ElbistanAfişin Ovası’nın gülüne çok diken denilmiş. Şekerpancarı, ayçiçeği ve buğday ambarı olan ovada artık fazlaca bir şey ekilmiyor. IMF uygulamaları sonucunda çiftçiye verilen doğrudan tarım desteği sonucunda Elbistan Ovası çöle dönüştürülmüş. Elbistan Termik Santralı sayesinde ilçe merkezinden göçü önlemiş ama santralın çevreye verdiği zarar da en çok tarımı etkilemiş. Artık nesli tükenmiş, benzerine ancak eski Türk filmlerinde rastlanan eski arabasıyla bizi Nurhak Dağları’na bakan Kantarma köyüne götüren taksiciyle laflıyoruz. “Bu gittiğiniz köyün oyu eskiden beri CHP’yı çıkar” diyen şöför, oyunu DP’ye vereceğini söylüyor. DP, Kahramanmaraş 1. sıra adayı Elbistanlı Halil Aslan. Elbistan’da “Halil Ağa” olarak tanınıyor. Oğlu nedeniyle biraz sıkıntılar çekmiş ama bir hayli şahşi oyu var. Şoförün oy verme gerekçesi farklı. “Geçmişte bana bir iyiliği dokunmuştu. Sırf o nedenle vereceğim oyumu. Halil Ağa aday olmasaydı oyumu AKP’ye verecektim” diyor. “Neden AKP” sorusuna verdiği yanıt bilindik. Cumhurbaşkanlığı seçiminde mağdur edildiklerini düşünüyor. “Peki sen mi daha mağdursun AKP mi” diye sorulduğunda ise “Vallah ben daha mağ CHP’DE SIKINTI YOK C Başına Türkeş de geçse oyum CHP’ye HP, adaylarını ön seçimle belirlemiş. O nedenle fazla bir sıkıntı yok. Ön seçim sonucunda ilk üç Alevi adaylardan oluşunca, genel merkez ikinci sıraya Sünni aday A. Gültekin Yazıcıoğlu’nu koymuş. İlk sırada sanayiciişadamı Durdu Özbolat yer alıyor. Ön seçim öncesinde Çankaya Belediyesi’nde meclis üyesi olan Durdu Özbolat, Afşinli. İlçede üretim yapan şirketleri olan Durdu Özbolat, Maraş’ta sol kesimin yakından tanıdığı bir isim. 1980 öncesinde sol hareketin önde gelen isimlerinden olması ve 12 Eylül’ün ağır bedel ödetmesi yörede hemen herkes tarafından biliniyor. Bu durum CHP’ye mesafeli sol seçmenin oylarını çekeceğe benziyor. Üçüncü sıra adayı Kibar Özdemir, emek dünyasından geliyor. Sendikacı ve örgütün yakından bildiği bir isim. Ön seçimlerde hep başarılı bir sonuç elde ediyor. Ancak talihsizlik bu ya, ya parti baraja takılıyor ya o seçimde parti milletvekili çıkaramıyor. Bu kez de ön seçimde ikinci oldu. Ancak kontenjan kullanılınca üçüncü sıraya düştü. Özbolat, “Hem Yazıcıoğlu hem de Özde mir’le Meclis’e birlikte gideceğiz. Aksi takdirde kendimizi başarılı saymam” diyor. Seçimin hava ile kazanılacağını biliyor. Merkezde ve ilçelerde en güzel seçim bürolarını CHP tutmuş. İyi bir kampanya için hiçbir fedakârlıktan ve masraftan kaçınılmıyor. Kırgın ve küskün partililer tek tek ziyaret ediliyor. Elbistan’daki Sosyal Demokrasi Derneği’nin genel kuruluna da katılan Durdu Özbolat, kürsüye eski hapishane arkadaşı dernek başkanı Haluk Gül tarafından “Yiğit devrimci arkadaşımız Durdu Özbolat” anonsuyla çağrılıyor. Özbolat, hedeflerinin 100 bin oy ve üç vekil olduğunu yineliyor. MHP’nin 1. sıra adayı M.Akif Paksoy da Elbistan ile Afşin sınırında bir köyden. Elbistan Belediye Başkanı’nın da MHP’li olması nedeniyle, MHP Elbistan’da oy patlaması yapacağına ve AKP’yi tahttan indirip birinci sırayı alacağına inanıyor. MHP’nin en güvendiği ilçeler, Elbistan, Afşin, Adanır ve Pazarcık. MHP İl Yönetim Kurulu üyesi Özdemir Döndüoğlu, geçen seçimde AKP’ye giden ödünç oyları geri alacaklarını söylüyor. H atice Koç, Elbistan’ın Kantarma köyünde yaşayan görmüş geçirmiş biri. Siyaset, tarih ve Alevilik konusunda da adeta gezici kütüphane. Gençlerle girdiği siyasi tartışmada hepsini susturuyor. “Oyum CHP’ye” deyince yapılan eleştirilere tek tek yanıt veriyor. Koç, “Benim alışkanlığım öyle seçimden seçime değişmez. Bazıları Baykal’ı beğenmiyoruz diyerek partiye oy vermeyeceğiz diyor. Ama bana göre yanlış. Benim oyum değişmez. Mezardan Türkeş’i kaldırıp CHP’nin başına getirseniz yine de veririm. Sanki vermezsem Atatürk bana kızar diye düşünüyorum” diyor. durum abla” derken düşünceli bir şekilde kafasını kaşıyor. Elbistan, Maraş’ın en büyük ilçesi. En büyük aşiret AleviKürt seçmenlerden oluşan Alhas aşiretinin oyu CHP ve DTP arasında bölünüyor. İkinci büyük aşiret Alevi Sinemilli aşiretinin tercihi ise ağırlıklı olarak CHP’den yana oluyor. SünniKürt Karsan (Karahasan) ile Şinik aşiretinin oyları da AKP ve DTP arasın da dağılım gösteriyor. Elbistan merkezde ise geçen seçimde AKP yüzde 49.5 oranında oy almış. İkinci CHP’nin oy oranı yüzde 17.4. MHP yüzde 13.2 ile üçüncü parti. Yanı başındaki Afşin ilçesinde AKP birinci, MHP ikinci, CHP ise üçüncü parti olmuş. AKP’nin Göksun ağırlıklı listesine karşın CHP ve MHP’nin listesi ElbistanAfşin ağırlıklı. Her iki parti de bu ilçelerde birinci parti olacağı iddiasında. 4